Mikołajki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Mikołajki |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Mikoła...")
 
 
(Nie pokazano 50 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Mikołajki   
 
  |nazwa                = Mikołajki   
  |herb wsi              =
+
  |herb wsi              = mikolajki.jpg
  |flaga wsi            =
+
  |flaga wsi            = mikolajki8.jpg
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Mikołajek   
 
  |dopełniacz wsi        = Mikołajek   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Mikolajki2.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          = Mikołajki<br>Fot. Mieczysław Kalski
  |rodzaj miejscowości  = miasto
+
  |rodzaj miejscowości  = miasto gminne
  |województwo          = warmińsko - mazurskie  
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |gmina                = Mikołajki  
 
  |gmina                = Mikołajki  
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 4 015
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Mikołajki'''</big>(Sant Niclas, Nicolas , niem. Nikolaiken, Niclos, Niklasdorf) – miasto gminne w województwie warmińsko – mazurskim, powiecie mrągowskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie przynależało do woj. suwalskiego.  
+
[[Image:mikolajki3.jpg|thumb|right|290px|Zabytkowy młyn w Mikołajkach<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki4.jpg|thumb|right|290px|Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki5.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Mikołajskie<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki6.jpg|thumb|right|290px|Cmentarz żydowski<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki7.jpg|thumb|right|290px|Kościół św. Mikołaja<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
 
 +
'''Mikołajki''' (''Sant Niclas'', ''Nicolas'', niem. ''Nikolaiken'', ''Niclos'', ''Niklasdorf'') – miasto gminne położone w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]]. Siedziba [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)| gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki]]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego. Burmistrzem Mikołajek jest [[Piotr Jakubowski]]<ref>[http://www.mikolajki.pl/ Portal Informacyjny Mikołajek] [02.10.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Miasto położone jest nad jeziorem [[Jezioro Tałty| Tałty]] i [[Jezioro Mikołajskie |Mikołajskim]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
 +
Nazwa miejscowości pochodzi od [[Kaplica pw. św. Mikołaja w Mikołajkach| kaplicy]] pod wezwaniem św. Mikołaja, którą postawiono na wzgórzu wiatracznym. W 1414 r. wielki mistrz [[Konrad von Erlichshausen]] przekazał Wawrzyńcowi na [[Prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]] 15 [[Włóka| włók]]. Wawrzyniec zobowiązany został do służby zbrojnej na rzecz wielkiego mistrza oraz otrzymał prawo do sprawowania wyższego i niższego sądownictwa w Mikołajkach. W 1516 r. [[Rudolf von Diepoltskirchen]] (komtur ryński) nadał Janowi Nogaj karczmę na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]]. W 1555 r. sołtys [[Jerzy Sonne]] poprosił o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś zajmowała 64 włóki. Książę Olbracht odnowił przywilej lokacyjny Mikołajek.
 +
 
 +
W 1539 r. w Mikołajkach żyli sami Polacy. W 1552 r. w mieście pojawili się pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. W tym roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] nadał Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim. Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, [[Kozłowo (gmina Sorkwity) |Kozłowo]].
  
Miasto położone jest nad jeziorem Tałty i Mikołajskim. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).
+
Mieszkańcy Mikołajek słynęli z produkcji tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo.  
Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23 % powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część jeziora Śniadrwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.
 
  
<br/>
+
W 1772 r. Fryderyk Wilhelm I formalnie przyznał prawa miejskie Mikołajkom. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo – przedmieście. W 1729 r. Mikołajki spłonęły, a w 1749 r. pożar strawił plebanię ewangelicką. W 1767 r. przez miasto przeszła wichura.
 +
 
 +
W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel.
 +
 
 +
W 1832 r. teren miasta obejmował 65 włók. 5 z nich należało do Skarbu Państwa, kolejne 5 do Kościoła. Mieszkańcy Mikołajek zajmowali się głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami. W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni.
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
W 1911 r. Mikołajki uzyskały połączenie kolejowe z [[Mrągowo| Mrągowem]] i [[Orzysz| Orzyszem]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] znajdowała się w Mikołajkach placówka Abwehry o kryptonimie ''Walli II''. Placówka ta od roku 1940 zbierała informacje na temat ZSRR, a z chwilą przeniesienia kwatery głównej Hitlera do lasu koło [[Kętrzyn |Kętrzyna]] przekazywała je bezpośrednio do [[Wilczy Szaniec w Gierłoży |"Wilczego Szańca"]]. W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski.
Kościół istniał tutaj jeszcze przed reformacją. Nazwę swą miejscowość wzięła od kaplicy pod wezwaniem św. Mikołaja postawionej na wzgórzu wiatracznym.  
 
  
Pierwsze znane nadanie pochodzi z 1414 r. – wielki mistrz Konrad von Erlichshausen przekazuje Warzyńcowi Prusowi na prawie magdeburskim 15 włók wraz z wyższym i niższym sądownictwem i obowiązkiem służby zbrojnej. Następnie w 1516 r. Rudolf von Diepoltskirchen komtur ryński nadaje Janowi Nogaj karczmę na prawie chełmińskim. W 1555 r. sołtys Jerzy Sonne prosi o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś miała 64 włóki a sołtys i proboszcz po 4. Książę Olbracht przekazuje 5 włók sołeckich a 65 dla miasta.
 
W 1539 r. w Mikołajkach byli sami Polacy. W 1552 r. pojawiają się w mieście pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. Książę pruski Albrecht Hohenzollern nadał wówczas Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim . Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, Kozłowo. Mieszkańcy Mikołajek słynęli z tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo. Na początku XVIII w. miejscowość przeżyła zarazę.
 
  
Jako miasto Mikołajki zostały zapisane dopiero w 1772 r. za sprawą Fryderyka Wilhelma I. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo – przedmieście. Pierwszym burmistrzem został rendent akcyzy Kopeć . W 1729 r. Mikołajki spłonęły a w 1749 r. plebania ewangelicka . W 1767 r. miasto przeżyło wichurę. W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel.
+
Liczba ludności w kolejnych latach:
  
W XIX w. położone w powiecie ządzborskim. W 1832 r. miasto obejmowało 65 włók . 5 włók należało do skarbu państwa i 5 włók do kościoła. W 1849 r. było tu 1674 mieszkańców, w 1846 r. – 2276 (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznania mojżeszowego) . W 1877 r. w mieście było 2280 mieszkańców wyznania ewangelickiego ale mówiących po polsku. W 1880 r. liczba mieszkańców spadła do 2192 osób. Zajmowali się oni głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach.
+
*1849 r. 1674 osoby
W 1882 r. urodziło się tutaj 85 osób a zmarło 113. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami.
 
W XIX w. miasto było siedzibą nadleśniczego urzędu kasy leśniczej, inspektora kanałów, kasy podatkowej i komisji sądowej. Nikolasken Forstrevier – okręg leśniczy liczył w 1880 r. 402 osoby.
 
  
W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni na płótno.W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki. W tym okresie również miejscowość zyskała miano turystycznej. Zakładano tu pierwsze hotele i pensjonaty.
+
*1846 r. – 2276 osób (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznawców judaizmu)
W 1939 r. było tu 2637 osób.
 
  
W miejscowości znajduje się kościół ewangelicko – augsburski z 1842 r.,  neogotycki kościół katolicki Matki Boskiej Różańcowej z 1910 r., Muzeum Reformacji Polskiej oraz rezerwat przyrody Jezioro Łuknajno.
+
*1877 r. – 2280 osób
Z miastem związana jest postać Andrzeja Kowalewskiego pastora.
 
  
W Mikołajkach znajduje się Stacja Hydrobiologiczna Centrum Badań Ekologicznych PAN oraz Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
+
*1880 r. – 2192 osoby
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki, obecnie sprywatyzowane Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.. Jest tu także przystań Żeglugi Mazurskiej,  Hotel Gołębiewski, inne hotele pensjonaty i kwatery prywatne.  
 
  
W mieście funkcjonuje także klub sportowy -  MKS Kłobuk Mikołajki. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski.
+
*1939 r. – 2637 osób
  
 +
==Gospodarka==
 +
W miejscowości działało [[Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki w Mikołajkach|Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki]], obecnie sprywatyzowane [[Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Mikołajkach|Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.]]. Ponadto w mieście jest wiele małych firm zajmujących się handlem, usługami i transportem. W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Kultura==
 +
W mieście działa [[lkwim: Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach| Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach]] oraz [[Centrum Kultury "Kołbuk" w Mikołajkach|Centrum Kultury "Kołbuk"]], [[Gminna Biblioteka Publiczna w Mikołajkach|Gminna Biblioteka Publiczna]]  oraz Schronisko Młodzieżowe. W mieście odbywają się liczne imprezy związane z kulturą żeglarską, takie jak: [[lkwim: Mikołajki Szanty Festiwal 2010|Mikołajki Szanty Festiwal]].
 +
Wśród innych imprez cyklicznych wymienić można m.in.:
 +
*[[lkwim:Mazurska Studniówka – Mikołajki 2011|Mazurską Studniówkę – Mikołajki]]
 +
*[[lkwim:Międzynarodowy Festiwal Tańca Tropicana Cup w Mikołajkach 2011|Międzynarodowy Festiwal Tańca Tropicana Cup]]
 +
*[[Ogólnopolski Przegląd Małych Form Teatralnych „Doceń swój talent” w Mikołajkach |Ogólnopolski Przegląd Małych Form Teatralnych „Doceń swój talent”]]
 +
*[[lkwim:Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie - 2010 |Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]]
 +
W Mikołajkach zorganizowano również [[lkwim:Święto „Gazety Olsztyńskiej” w Mikołajkach |Święto „Gazety Olsztyńskiej”]].
 +
<br/>
  
 +
==Szkolnictwo==
 +
*[[Szkoła Podstawowa w Mikołajkach|Szkoła Podstawowa]]
 +
*[[Społeczne Gimnazjum im. Marion Dönhoff w Mikołajkach|Społeczne Gimnazjum im. Marion Dönhoff]]
 +
*[[Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Marion Dönhoff w Mikołajkach|Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Marion Dönhoff]]
 +
*[[Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Mikołajkach |Ośrodek Rehabilitacyjno–Edukacyjno–Wychowawczy]]
 +
 +
==Religia==
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Mikołajkach|Parafia rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej]]
 +
*[[Parafia pw. św. Mikołaja w Mikołajkach |Parafia rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja]]
 +
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Mikołajkach|Parafia ewangelicko-augsburska]]
 +
*[[Zbór "Emaus" Kościoła zielonoświątkowego w Mikołajkach|Zbór "Emaus" Kościoła zielonoświątkowego]]
 +
 +
==Sport==
 +
W mieście funkcjonuje klub sportowy – [[MKS Kłobuk Mikołajki]]. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski. Ponadto w mieście znajduje się szereg stowarzyszeń kultury fizycznej i sportowej.
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
==Turystyka==
 +
W XX w. Mikołajki zyskały miano miejscowości turystycznej. Dzisiaj jest to jeden z głównych punktów na mapie turystyki województwa warmińsko–mazurskiego. W mieście znajduje się wiele hoteli, pensjonatów i kwater prywatnych. Wśród nich największy kompleks wypoczynkowy stanowi [[Hotel Gołębiewski w Mikołajkach|Hotel Gołębiewski]]. Jest tu także [[Przystań Żeglugi Mazurskiej w Mikołajkach|Przystań Żeglugi Mazurskiej]]. Stała żegluga na [[Mazury| Mazurach]] została uruchomiona w 1843 r. Mikołajki zajmują ważne miejsce na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich |Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich]]. Są jednym z głównych portów żeglarskich na [[Warmia|Warmii]] i Mazurach. Wiedzie tędy wiele szlaków turystycznych, m.in.:
 +
*[[Szlak żeglugowy z Giżycka do Mikołajek|szlak żeglugowy z Giżycka do Mikołajek]]
 +
*[[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Pisza|szlak żeglugowy z Mikołajek do Pisza]]
 +
*[[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Rucianego|szlak żeglugowy z Mikołajek do Rucianego]]
 +
*[[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Rynu|szlak żeglugowy z Mikołajek do Rynu]]
 +
*szlak rowerowy o długości 85 km – przebieg trasy: Mikołajki – [[Wierzba]] – [[Wejsuny]] – [[Niedźwiedzi Róg]] – [[Karwik]] – [[Jeglin]] – [[Zdory]] – [[Kwik]] – [[Nowe Guty]] – [[Okartowo]] – [[Suchy Róg]] – [[Dziubiele]] – [[Łuknajno]] – Mikołajki
  
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
+
==Przyroda==
 +
W otoczeniu miasta znajduje się:
 +
*[[Rezerwat Jezioro Łuknajno]]
 +
*[[Rezerwat Krutynia Dolna]]
 +
*[[Rezerwat Czapliniec]]
 +
*[[Stacja Hydrobiologiczna w Mikołajkach|Stacja Hydrobiologiczna]]
 +
*[[Centrum Badań Ekologicznych PAN w Mikołajkach|Centrum Badań Ekologicznych PAN]]
 +
*[[Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Mikołajkach|Stacja Hydrologiczno–Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej]]
  
=== Zabytki: ===
+
Na południowy wschód od miasta na [[Półwysep Kusnort |półwyspie Kusnort]] znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy na półwyspie Kusnort |głaz narzutowy]].
 +
<br/>
  
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
+
==Służba zdrowia i opieka społeczna==
 +
*[[Gminny Ośrodek Pomocy w Mikołajkach|Gminny Ośrodek Pomocy]]
 +
*[[Gminny Ośrodek Zdrowia w Mikołajkach|Gminny Ośrodek Zdrowia]]
  
<br/>
+
== Ludzie związani z miejscowością==
 +
*[[Andrzej Kowalewski]] – pastor.
 +
*[[Marcin Giersz]], także Gerss (1808–1895) – mazurski nauczyciel, pisarz i wydawca, działacz luterański
 +
*[[Barbara Hulanicka]] (1924–2012) – polska artystka plastyczka, projektantka tkanin artystycznych
  
=== Bibliografia: ===
+
== Zabytki==
 +
*[[Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach|kościół ewangelicko–augsburski]] z 1842 r.; z jego dawnego wyposażenia zachowały się m.in. [[lkwim:Epitafium pastora Wojciecha Pessaroviusa z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach|epitafium pastora Wojciecha Pessaroviusa]] i [[lkwim: Portret pastora Andrzeja Kowalewskiego z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach |portret pastora Andrzeja Kowalewskiego]]
 +
*neogotycki kościół katolicki pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1910 r.
 +
*kaplica cmentarna XIX w
 +
*domy mieszkalne przy ulicach: Kajki, Kolejowej, Mrągowskiej, Okrężnej, Placu Wolności, Kowalskiej, Placu Kościelnym
 +
*gazownia
 +
*dworzec kolejowy
 +
*zespół młynowo–magazynowy
 +
*stara szkoła
 +
*umocnienia mostu kolejowego i obecnego pieszego
 +
*[[Cmentarz ewangelicki w Mikołajkach|cmentarz ewangelicki]]
 +
*[[Kirkut żydowski w Mikołajkach|cmentarz żydowski]]
  
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 400.  
+
==Multimedia==
 +
{{#ev:youtube|uADHt3Bqf0I|500|left}}
 +
== Bibliografia==
 +
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.<br>
 +
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.<br>
 +
[http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [15.11.2013]<br>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [02.10.20914]<br>
 +
[http://www.mikolajki.pl/ Portal Informacyjny Mikołajek] [02.10.2014]
  
<br/>
+
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
== Zobacz też ==
 
  
 +
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat mrągowski]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 13:38, 21 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Miasta]]
 +
[[Kategoria: 1401-1500]]

Aktualna wersja na dzień 09:32, 30 kwi 2015

Mikołajki

Herb Flaga
Herb Mikołajek Flaga Mikołajek
MikołajkiFot. Mieczysław Kalski
Mikołajki
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości miasto gminne
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Mikołajki
Liczba ludności (2010) 4 015
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Mikołajki
Mikołajki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Mikołajki
Mikołajki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zabytkowy młyn w Mikołajkach
Fot. Mieczysław Kalski
Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach
Fot. Mieczysław Kalski
Jezioro Mikołajskie
Fot. Mieczysław Kalski
Cmentarz żydowski
Fot. Mieczysław Kalski
Kościół św. Mikołaja
Fot. Mieczysław Kalski

Mikołajki (Sant Niclas, Nicolas, niem. Nikolaiken, Niclos, Niklasdorf) – miasto gminne położone w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego. Burmistrzem Mikołajek jest Piotr Jakubowski[1].

Położenie

Miasto położone jest nad jeziorem Tałty i Mikołajskim.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pochodzi od kaplicy pod wezwaniem św. Mikołaja, którą postawiono na wzgórzu wiatracznym. W 1414 r. wielki mistrz Konrad von Erlichshausen przekazał Wawrzyńcowi na prawie magdeburskim 15 włók. Wawrzyniec zobowiązany został do służby zbrojnej na rzecz wielkiego mistrza oraz otrzymał prawo do sprawowania wyższego i niższego sądownictwa w Mikołajkach. W 1516 r. Rudolf von Diepoltskirchen (komtur ryński) nadał Janowi Nogaj karczmę na prawie chełmińskim. W 1555 r. sołtys Jerzy Sonne poprosił o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś zajmowała 64 włóki. Książę Olbracht odnowił przywilej lokacyjny Mikołajek.

W 1539 r. w Mikołajkach żyli sami Polacy. W 1552 r. w mieście pojawili się pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. W tym roku książę Albrecht Hohenzollern nadał Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim. Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, Kozłowo.

Mieszkańcy Mikołajek słynęli z produkcji tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo.

W 1772 r. Fryderyk Wilhelm I formalnie przyznał prawa miejskie Mikołajkom. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo – przedmieście. W 1729 r. Mikołajki spłonęły, a w 1749 r. pożar strawił plebanię ewangelicką. W 1767 r. przez miasto przeszła wichura.

W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel.

W 1832 r. teren miasta obejmował 65 włók. 5 z nich należało do Skarbu Państwa, kolejne 5 do Kościoła. Mieszkańcy Mikołajek zajmowali się głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami. W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni.

W 1911 r. Mikołajki uzyskały połączenie kolejowe z Mrągowem i Orzyszem. W czasie II wojny światowej znajdowała się w Mikołajkach placówka Abwehry o kryptonimie Walli II. Placówka ta od roku 1940 zbierała informacje na temat ZSRR, a z chwilą przeniesienia kwatery głównej Hitlera do lasu koło Kętrzyna przekazywała je bezpośrednio do "Wilczego Szańca". W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski.


Liczba ludności w kolejnych latach:

  • 1849 r. – 1674 osoby
  • 1846 r. – 2276 osób (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznawców judaizmu)
  • 1877 r. – 2280 osób
  • 1880 r. – 2192 osoby
  • 1939 r. – 2637 osób

Gospodarka

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki, obecnie sprywatyzowane Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.. Ponadto w mieście jest wiele małych firm zajmujących się handlem, usługami i transportem. W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki.

Kultura

W mieście działa Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach oraz Centrum Kultury "Kołbuk", Gminna Biblioteka Publiczna oraz Schronisko Młodzieżowe. W mieście odbywają się liczne imprezy związane z kulturą żeglarską, takie jak: Mikołajki Szanty Festiwal. Wśród innych imprez cyklicznych wymienić można m.in.:

W Mikołajkach zorganizowano również Święto „Gazety Olsztyńskiej”.

Szkolnictwo

Religia

Sport

W mieście funkcjonuje klub sportowy – MKS Kłobuk Mikołajki. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski. Ponadto w mieście znajduje się szereg stowarzyszeń kultury fizycznej i sportowej.

Turystyka

W XX w. Mikołajki zyskały miano miejscowości turystycznej. Dzisiaj jest to jeden z głównych punktów na mapie turystyki województwa warmińsko–mazurskiego. W mieście znajduje się wiele hoteli, pensjonatów i kwater prywatnych. Wśród nich największy kompleks wypoczynkowy stanowi Hotel Gołębiewski. Jest tu także Przystań Żeglugi Mazurskiej. Stała żegluga na Mazurach została uruchomiona w 1843 r. Mikołajki zajmują ważne miejsce na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Są jednym z głównych portów żeglarskich na Warmii i Mazurach. Wiedzie tędy wiele szlaków turystycznych, m.in.:

Przyroda

W otoczeniu miasta znajduje się:

Na południowy wschód od miasta na półwyspie Kusnort znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Służba zdrowia i opieka społeczna

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

Multimedia

Bibliografia

Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Wikipedia [15.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [02.10.20914]
Portal Informacyjny Mikołajek [02.10.2014]

Przypisy