Mikołajki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 49 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Mikołajki   
 
  |nazwa                = Mikołajki   
  |herb wsi              =
+
  |herb wsi              = mikolajki.jpg
  |flaga wsi            =
+
  |flaga wsi            = mikolajki8.jpg
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Mikołajek   
 
  |dopełniacz wsi        = Mikołajek   
  |zdjęcie              = [[File:Mikołajki.jpg|thumb|Mikołajki, źródło: www.mikolajki.pl, 12.09.2013.]] 
+
  |zdjęcie              = Mikolajki2.jpg  
  |opis zdjęcia          = Mikołajki    
+
  |opis zdjęcia          = Mikołajki<br>Fot. Mieczysław Kalski
  |rodzaj miejscowości  = miasto
+
  |rodzaj miejscowości  = miasto gminne
  |województwo          = warmińsko - mazurskie  
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |gmina                = Mikołajki  
 
  |gmina                = Mikołajki  
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 4 015
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Mikołajki'''</big> (Sant Niclas, Nicolas , niem. Nikolaiken, Niclos, Niklasdorf) – miasto gminne w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim, powiecie mrągowskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie przynależało do woj. suwalskiego.  
+
[[Image:mikolajki3.jpg|thumb|right|290px|Zabytkowy młyn w Mikołajkach<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki4.jpg|thumb|right|290px|Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki5.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Mikołajskie<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki6.jpg|thumb|right|290px|Cmentarz żydowski<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[Image:mikolajki7.jpg|thumb|right|290px|Kościół św. Mikołaja<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
 
 +
'''Mikołajki''' (''Sant Niclas'', ''Nicolas'', niem. ''Nikolaiken'', ''Niclos'', ''Niklasdorf'') – miasto gminne położone w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]]. Siedziba [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)| gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki]]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego. Burmistrzem Mikołajek jest [[Piotr Jakubowski]]<ref>[http://www.mikolajki.pl/ Portal Informacyjny Mikołajek] [02.10.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Miasto położone jest nad jeziorem [[Jezioro Tałty| Tałty]] i [[Jezioro Mikołajskie |Mikołajskim]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
 +
Nazwa miejscowości pochodzi od [[Kaplica pw. św. Mikołaja w Mikołajkach| kaplicy]] pod wezwaniem św. Mikołaja, którą postawiono na wzgórzu wiatracznym. W 1414 r. wielki mistrz [[Konrad von Erlichshausen]] przekazał Wawrzyńcowi na [[Prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]] 15 [[Włóka| włók]]. Wawrzyniec zobowiązany został do służby zbrojnej na rzecz wielkiego mistrza oraz otrzymał prawo do sprawowania wyższego i niższego sądownictwa w Mikołajkach. W 1516 r. [[Rudolf von Diepoltskirchen]] (komtur ryński) nadał Janowi Nogaj karczmę na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]]. W 1555 r. sołtys [[Jerzy Sonne]] poprosił o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś zajmowała 64 włóki. Książę Olbracht odnowił przywilej lokacyjny Mikołajek.
 +
 
 +
W 1539 r. w Mikołajkach żyli sami Polacy. W 1552 r. w mieście pojawili się pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. W tym roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] nadał Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim. Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, [[Kozłowo (gmina Sorkwity) |Kozłowo]].
 +
 
 +
Mieszkańcy Mikołajek słynęli z produkcji tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo.
 +
 
 +
W 1772 r. Fryderyk Wilhelm I formalnie przyznał prawa miejskie Mikołajkom. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo – przedmieście. W 1729 r. Mikołajki spłonęły, a w 1749 r. pożar strawił plebanię ewangelicką. W 1767 r. przez miasto przeszła wichura.
 +
 
 +
W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel.
 +
 
 +
W 1832 r. teren miasta obejmował 65 włók. 5 z nich należało do Skarbu Państwa, kolejne 5 do Kościoła. Mieszkańcy Mikołajek zajmowali się głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami. W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni.
 +
 
 +
W 1911 r. Mikołajki uzyskały połączenie kolejowe z [[Mrągowo| Mrągowem]] i [[Orzysz| Orzyszem]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] znajdowała się w Mikołajkach placówka Abwehry o kryptonimie ''Walli II''. Placówka ta od roku 1940 zbierała informacje na temat ZSRR, a z chwilą przeniesienia kwatery głównej Hitlera do lasu koło [[Kętrzyn |Kętrzyna]] przekazywała je bezpośrednio do [[Wilczy Szaniec w Gierłoży |"Wilczego Szańca"]]. W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski.
  
Miasto położone jest nad jeziorem Tałty i Mikołajskim. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23 % powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część jeziora Śniadrwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.
 
  
<br/>
+
Liczba ludności w kolejnych latach:
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
*1849 r. – 1674 osoby
Kościół istniał tutaj jeszcze przed reformacją. Nazwę swą miejscowość wzięła od kaplicy pod wezwaniem św. Mikołaja postawionej na wzgórzu wiatracznym.Pierwsze znane nadanie pochodzi z 1414 r. – wielki mistrz Konrad von Erlichshausen przekazuje Warzyńcowi Prusowi na prawie magdeburskim 15 włók wraz z wyższym i niższym sądownictwem i obowiązkiem służby zbrojnej. Następnie w 1516 r. Rudolf von Diepoltskirchen komtur ryński nadaje Janowi Nogaj karczmę na prawie chełmińskim. W 1555 r. sołtys Jerzy Sonne prosi o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś miała 64 włóki a sołtys i proboszcz po 4. Książę Olbracht przekazuje 5 włók sołeckich a 65 dla miasta.W 1539 r. w Mikołajkach byli sami Polacy. W 1552 r. pojawiają się w mieście pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. Książę pruski Albrecht Hohenzollern nadał wówczas Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim . Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, Kozłowo. Mieszkańcy Mikołajek słynęli z tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo. Na początku XVIII w. miejscowość przeżyła zarazę. Jako miasto Mikołajki zostały zapisane dopiero w 1772 r. za sprawą Fryderyka Wilhelma I. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo przedmieście. Pierwszym burmistrzem został rendent akcyzy Kopeć. W 1729 r. Mikołajki spłonęły a w 1749 r. plebania ewangelicka . W 1767 r. miasto przeżyło wichurę. W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel. W XIX w. położone w powiecie ządzborskim. W 1832 r. miasto obejmowało 65 włók . 5 włók należało do skarbu państwa i 5 włók do kościoła. W 1849 r. było tu 1674 mieszkańców, w 1846 r. – 2276 (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznania mojżeszowego) . W 1877 r. w mieście było 2280 mieszkańców wyznania ewangelickiego ale mówiących po polsku. W 1880 r. liczba mieszkańców spadła do 2192 osób. Zajmowali się oni głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach. W 1882 r. urodziło się tutaj 85 osób a zmarło 113. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami.W XIX w. miasto było siedzibą nadleśniczego urzędu kasy leśniczej, inspektora kanałów, kasy podatkowej i komisji sądowej. Nikolasken Forstrevier – okręg leśniczy liczył w 1880 r. 402 osoby. W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni – na płótno.W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki. W tym okresie również miejscowość zyskała miano turystycznej. Zakładano tu pierwsze hotele i pensjonaty.
 
W 1939 r. było tu 2637 osób. 
 
  
<br/>
+
*1846 r. – 2276 osób (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznawców judaizmu)
  
===Gospodarka===
+
*1877 r. – 2280 osób
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki, obecnie sprywatyzowane Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.. Jest tu także przystań Żeglugi Mazurskiej, Hotel Gołębiewski, inne hotele pensjonaty i kwatery prywatne. Ponadto w mieście jest wiele małych firm zajmujących się handlem, usługami i transportem. 
 
  
<br/>
+
*1880 r. – 2192 osoby
  
===Kultura===
+
*1939 r. – 2637 osób
W mieście działa Muzeum Reformacji Polskiej oraz rezerwat przyrody Jezioro Łuknajno. W Mikołajkach znajduje się Stacja Hydrobiologiczna, Centrum Badań Ekologicznych PAN, Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Centrum Kultury "Kołbuk". W mieście funkcjonuje także klub sportowy -  MKS Kłobuk Mikołajki. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski. Ponadto w mieście znajduje się szereg stowarzyszeń kultury fizycznej i sportowej, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum Publiczne, Społeczne Liceum Ogólnokształcące oraz Schronisko Młodzieżowe.
 
  
 +
==Gospodarka==
 +
W miejscowości działało [[Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki w Mikołajkach|Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki]], obecnie sprywatyzowane [[Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Mikołajkach|Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.]]. Ponadto w mieście jest wiele małych firm zajmujących się handlem, usługami i transportem. W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Kultura==
Z miastem związana jest postać [[Andrzeja Kowalewskiego]] – pastora.  
+
W mieście działa [[lkwim: Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach| Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach]] oraz [[Centrum Kultury "Kołbuk" w Mikołajkach|Centrum Kultury "Kołbuk"]], [[Gminna Biblioteka Publiczna w Mikołajkach|Gminna Biblioteka Publiczna]]  oraz Schronisko Młodzieżowe. W mieście odbywają się liczne imprezy związane z kulturą żeglarską, takie jak: [[lkwim: Mikołajki Szanty Festiwal 2010|Mikołajki Szanty Festiwal]].
 +
Wśród innych imprez cyklicznych wymienić można m.in.:
 +
*[[lkwim:Mazurska Studniówka – Mikołajki 2011|Mazurską Studniówkę – Mikołajki]]
 +
*[[lkwim:Międzynarodowy Festiwal Tańca Tropicana Cup w Mikołajkach 2011|Międzynarodowy Festiwal Tańca Tropicana Cup]]
 +
*[[Ogólnopolski Przegląd Małych Form Teatralnych „Doceń swój talent” w Mikołajkach |Ogólnopolski Przegląd Małych Form Teatralnych „Doceń swój talent”]]
 +
*[[lkwim:Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie - 2010 |Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]]
 +
W Mikołajkach zorganizowano również [[lkwim:Święto „Gazety Olsztyńskiej” w Mikołajkach |Święto „Gazety Olsztyńskiej”]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Zabytki: ===
+
==Szkolnictwo==
 +
*[[Szkoła Podstawowa w Mikołajkach|Szkoła Podstawowa]]
 +
*[[Społeczne Gimnazjum im. Marion Dönhoff w Mikołajkach|Społeczne Gimnazjum im. Marion Dönhoff]]
 +
*[[Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Marion Dönhoff w Mikołajkach|Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Marion Dönhoff]]
 +
*[[Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Mikołajkach |Ośrodek Rehabilitacyjno–Edukacyjno–Wychowawczy]]
  
W miejscowości znajduje się kościół ewangelicko – augsburski z 1842 r., neogotycki kościół katolicki Matki Boskiej Różańcowej z 1910 r., kaplica cmentarna XIX w, domy mieszkalne przy ulicach: Kajki, Kolejowej, Mrągowskiej, Okrężnej, Placu Wolności, Kowalskiej, Placu Kościelnym, gazownia, dworzec kolejowy, zespół młynowo-magazynowy, stara szkoła, umocnienia mostu kolejowego i obecnego pieszego, cmentarz ewangelicki, cmentarz żydowski.
+
==Religia==
[[File:Mikołajki1.jpg|thumb|Mikołajki, źródło: www.mikolajki.pl, 12.09.2013.]]
+
*[[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Mikołajkach|Parafia rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej]]
 +
*[[Parafia pw. św. Mikołaja w Mikołajkach |Parafia rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja]]
 +
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Mikołajkach|Parafia ewangelicko-augsburska]]
 +
*[[Zbór "Emaus" Kościoła zielonoświątkowego w Mikołajkach|Zbór "Emaus" Kościoła zielonoświątkowego]]
  
 +
==Sport==
 +
W mieście funkcjonuje klub sportowy – [[MKS Kłobuk Mikołajki]]. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski. Ponadto w mieście znajduje się szereg stowarzyszeń kultury fizycznej i sportowej.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia: ===
+
==Turystyka==
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
+
W XX w. Mikołajki zyskały miano miejscowości turystycznej. Dzisiaj jest to jeden z głównych punktów na mapie turystyki województwa warmińsko–mazurskiego. W mieście znajduje się wiele hoteli, pensjonatów i kwater prywatnych. Wśród nich największy kompleks wypoczynkowy stanowi [[Hotel Gołębiewski w Mikołajkach|Hotel Gołębiewski]]. Jest tu także [[Przystań Żeglugi Mazurskiej w Mikołajkach|Przystań Żeglugi Mazurskiej]]. Stała żegluga na [[Mazury| Mazurach]] została uruchomiona w 1843 r. Mikołajki zajmują ważne miejsce na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich |Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich]]. Są jednym z głównych portów żeglarskich na [[Warmia|Warmii]] i Mazurach. Wiedzie tędy wiele szlaków turystycznych, m.in.:
 +
*[[Szlak żeglugowy z Giżycka do Mikołajek|szlak żeglugowy z Giżycka do Mikołajek]]
 +
*[[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Pisza|szlak żeglugowy z Mikołajek do Pisza]]
 +
*[[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Rucianego|szlak żeglugowy z Mikołajek do Rucianego]]
 +
*[[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Rynu|szlak żeglugowy z Mikołajek do Rynu]]
 +
*szlak rowerowy o długości 85 km – przebieg trasy: Mikołajki – [[Wierzba]] – [[Wejsuny]] – [[Niedźwiedzi Róg]] – [[Karwik]] – [[Jeglin]] – [[Zdory]] – [[Kwik]] – [[Nowe Guty]] – [[Okartowo]] – [[Suchy Róg]] – [[Dziubiele]] – [[Łuknajno]] – Mikołajki
  
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885, 960 ss.
+
==Przyroda==
 +
W otoczeniu miasta znajduje się:
 +
*[[Rezerwat Jezioro Łuknajno]]
 +
*[[Rezerwat Krutynia Dolna]]
 +
*[[Rezerwat Czapliniec]]
 +
*[[Stacja Hydrobiologiczna w Mikołajkach|Stacja Hydrobiologiczna]]
 +
*[[Centrum Badań Ekologicznych PAN w Mikołajkach|Centrum Badań Ekologicznych PAN]]
 +
*[[Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Mikołajkach|Stacja Hydrologiczno–Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej]]
  
 +
Na południowy wschód od miasta na [[Półwysep Kusnort |półwyspie Kusnort]] znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy na półwyspie Kusnort |głaz narzutowy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
==Służba zdrowia i opieka społeczna==
www.mikolajki.pl
+
*[[Gminny Ośrodek Pomocy w Mikołajkach|Gminny Ośrodek Pomocy]]
 +
*[[Gminny Ośrodek Zdrowia w Mikołajkach|Gminny Ośrodek Zdrowia]]
 +
 
 +
== Ludzie związani z miejscowością==
 +
*[[Andrzej Kowalewski]] – pastor.
 +
*[[Marcin Giersz]], także Gerss (1808–1895) – mazurski nauczyciel, pisarz i wydawca, działacz luterański
 +
*[[Barbara Hulanicka]] (1924–2012) – polska artystka plastyczka, projektantka tkanin artystycznych
 +
 
 +
== Zabytki==
 +
*[[Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach|kościół ewangelicko–augsburski]] z 1842 r.; z jego dawnego wyposażenia zachowały się m.in. [[lkwim:Epitafium pastora Wojciecha Pessaroviusa z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach|epitafium pastora Wojciecha Pessaroviusa]] i [[lkwim: Portret pastora Andrzeja Kowalewskiego z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach |portret pastora Andrzeja Kowalewskiego]]
 +
*neogotycki kościół katolicki pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1910 r.
 +
*kaplica cmentarna XIX w
 +
*domy mieszkalne przy ulicach: Kajki, Kolejowej, Mrągowskiej, Okrężnej, Placu Wolności, Kowalskiej, Placu Kościelnym
 +
*gazownia
 +
*dworzec kolejowy
 +
*zespół młynowo–magazynowy
 +
*stara szkoła
 +
*umocnienia mostu kolejowego i obecnego pieszego
 +
*[[Cmentarz ewangelicki w Mikołajkach|cmentarz ewangelicki]]
 +
*[[Kirkut żydowski w Mikołajkach|cmentarz żydowski]]
 +
 
 +
==Multimedia==
 +
{{#ev:youtube|uADHt3Bqf0I|500|left}}
 +
== Bibliografia==
 +
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.<br>
 +
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.<br>
 +
[http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [15.11.2013]<br>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [02.10.20914]<br>
 +
[http://www.mikolajki.pl/ Portal Informacyjny Mikołajek] [02.10.2014]
 +
 
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
 +
 
  
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat mrągowski]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 13:38, 21 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Miasta]]
 +
[[Kategoria: 1401-1500]]

Aktualna wersja na dzień 09:32, 30 kwi 2015

Mikołajki

Herb Flaga
Herb Mikołajek Flaga Mikołajek
MikołajkiFot. Mieczysław Kalski
Mikołajki
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości miasto gminne
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Mikołajki
Liczba ludności (2010) 4 015
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Mikołajki
Mikołajki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Mikołajki
Mikołajki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zabytkowy młyn w Mikołajkach
Fot. Mieczysław Kalski
Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach
Fot. Mieczysław Kalski
Jezioro Mikołajskie
Fot. Mieczysław Kalski
Cmentarz żydowski
Fot. Mieczysław Kalski
Kościół św. Mikołaja
Fot. Mieczysław Kalski

Mikołajki (Sant Niclas, Nicolas, niem. Nikolaiken, Niclos, Niklasdorf) – miasto gminne położone w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego. Burmistrzem Mikołajek jest Piotr Jakubowski[1].

Położenie

Miasto położone jest nad jeziorem Tałty i Mikołajskim.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pochodzi od kaplicy pod wezwaniem św. Mikołaja, którą postawiono na wzgórzu wiatracznym. W 1414 r. wielki mistrz Konrad von Erlichshausen przekazał Wawrzyńcowi na prawie magdeburskim 15 włók. Wawrzyniec zobowiązany został do służby zbrojnej na rzecz wielkiego mistrza oraz otrzymał prawo do sprawowania wyższego i niższego sądownictwa w Mikołajkach. W 1516 r. Rudolf von Diepoltskirchen (komtur ryński) nadał Janowi Nogaj karczmę na prawie chełmińskim. W 1555 r. sołtys Jerzy Sonne poprosił o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś zajmowała 64 włóki. Książę Olbracht odnowił przywilej lokacyjny Mikołajek.

W 1539 r. w Mikołajkach żyli sami Polacy. W 1552 r. w mieście pojawili się pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. W tym roku książę Albrecht Hohenzollern nadał Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim. Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, Kozłowo.

Mieszkańcy Mikołajek słynęli z produkcji tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo.

W 1772 r. Fryderyk Wilhelm I formalnie przyznał prawa miejskie Mikołajkom. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo – przedmieście. W 1729 r. Mikołajki spłonęły, a w 1749 r. pożar strawił plebanię ewangelicką. W 1767 r. przez miasto przeszła wichura.

W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel.

W 1832 r. teren miasta obejmował 65 włók. 5 z nich należało do Skarbu Państwa, kolejne 5 do Kościoła. Mieszkańcy Mikołajek zajmowali się głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami. W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni.

W 1911 r. Mikołajki uzyskały połączenie kolejowe z Mrągowem i Orzyszem. W czasie II wojny światowej znajdowała się w Mikołajkach placówka Abwehry o kryptonimie Walli II. Placówka ta od roku 1940 zbierała informacje na temat ZSRR, a z chwilą przeniesienia kwatery głównej Hitlera do lasu koło Kętrzyna przekazywała je bezpośrednio do "Wilczego Szańca". W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski.


Liczba ludności w kolejnych latach:

  • 1849 r. – 1674 osoby
  • 1846 r. – 2276 osób (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznawców judaizmu)
  • 1877 r. – 2280 osób
  • 1880 r. – 2192 osoby
  • 1939 r. – 2637 osób

Gospodarka

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki, obecnie sprywatyzowane Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.. Ponadto w mieście jest wiele małych firm zajmujących się handlem, usługami i transportem. W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki.

Kultura

W mieście działa Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach oraz Centrum Kultury "Kołbuk", Gminna Biblioteka Publiczna oraz Schronisko Młodzieżowe. W mieście odbywają się liczne imprezy związane z kulturą żeglarską, takie jak: Mikołajki Szanty Festiwal. Wśród innych imprez cyklicznych wymienić można m.in.:

W Mikołajkach zorganizowano również Święto „Gazety Olsztyńskiej”.

Szkolnictwo

Religia

Sport

W mieście funkcjonuje klub sportowy – MKS Kłobuk Mikołajki. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski. Ponadto w mieście znajduje się szereg stowarzyszeń kultury fizycznej i sportowej.

Turystyka

W XX w. Mikołajki zyskały miano miejscowości turystycznej. Dzisiaj jest to jeden z głównych punktów na mapie turystyki województwa warmińsko–mazurskiego. W mieście znajduje się wiele hoteli, pensjonatów i kwater prywatnych. Wśród nich największy kompleks wypoczynkowy stanowi Hotel Gołębiewski. Jest tu także Przystań Żeglugi Mazurskiej. Stała żegluga na Mazurach została uruchomiona w 1843 r. Mikołajki zajmują ważne miejsce na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Są jednym z głównych portów żeglarskich na Warmii i Mazurach. Wiedzie tędy wiele szlaków turystycznych, m.in.:

Przyroda

W otoczeniu miasta znajduje się:

Na południowy wschód od miasta na półwyspie Kusnort znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Służba zdrowia i opieka społeczna

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

Multimedia

Bibliografia

Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Wikipedia [15.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [02.10.20914]
Portal Informacyjny Mikołajek [02.10.2014]

Przypisy