Potryty: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Potryt     
 
  |dopełniacz wsi        = Potryt     
  |zdjęcie              = Zabytkowy młyn w Potrytach.jpg
+
  |zdjęcie              = Potryty.jpg
  |opis zdjęcia          = Zabytkowy młyn w Potrytach  
+
  |opis zdjęcia          = Dworek w Potrytach.<br>Fot. Mieczysław Kalski
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olsztyński
 
  |powiat                = olsztyński
Linia 14: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 299 (łącznie Wilkiejmy i Potryty)
+
  |liczba ludności      = 228
  |rok                  = 2010
+
  |rok                  = 2022
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Potryty''' (niem. ''Potritten'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina Jeziorany| gminie Jeziorany]].
+
[[image:potryty2.jpg|thumb|right|290px|Zabytkowy młyn w Potrytach.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
''' Potryty''' (niem. ''Potritten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]].
 
+
W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 299 osób<ref>łącznie [[Wilkiejmy]] i Potryty</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Artur Romanowski.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 299 osób (łącznie Wilkiejmy i Potryty) . Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Feliks Szyszka]]<ref> http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/?c=92 [data dostępu: 17.12.2013]</ref>.
 
<br/><br/>
 
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 9,4 km od [[Jeziorany|Jezioran]]. W pobliżu znajduje się [[Jezioro Blanki]], [[Jezioro Ustnik| Ustnik]] oraz [[Jezioro Spągi| Spągi]].
+
Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], nad rzeką [[Rzeka Symsarna| Symsarną]], w odległości 9,4 km od [[Jeziorany|Jezioran]]. W pobliżu znajdują się jeziora: [[Jezioro Blanki|Blanki]], [[Jezioro Ustnik| Ustnik]] oraz [[Jezioro Spągi| Spągi]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś powstała w pierwszej połowie XIV wieku. Nie uniknęła zniszczeń związanych w [[wojny polsko-krzyżackie|wojną polsko-krzyżacką]] w latach 1519-1521, co w znacznym stopniu spowolniło jej rozwój oraz doprowadziło do częściowego wyludnienia. Na przepływającej tuż przy wsi Symsarnie w XVIII w. funkcjonował młyn wodny. W 1785 roku wieś wchodziła w skład parafii w Jezioranach i liczyła 13 domów. W 1820 roku liczba budynków mieszkalnych wzrosła do 15. W końcu XIX w. i pierwszej połowie XX majątek ziemski o powierzchni 280 ha należał do rodziny von Marquard. W latach dwudziestych XX w. w Potrytach funkcjonowały dwa młyny i tartak. Po 1945 we wsi powstał PGR, w którym (1963 r.) zorganizowano dojazdowy punkt lekarski.
+
Wieś powstała w pierwszej połowie XIV wieku. Nie uniknęła zniszczeń związanych z [[Wojny polsko-krzyżackie| wojną polsko–krzyżacką]] w latach 1519–1521, co w znacznym stopniu spowolniło jej rozwój oraz doprowadziło do częściowego wyludnienia. Na przepływającej tuż przy wsi rzece od XVIII wieku funkcjonował młyn wodny. W 1785 roku wieś wchodziła w skład parafii w Jezioranach i liczyła 13 domów. W 1820 roku liczba budynków mieszkalnych wzrosła do 15. W końcu XIX i pierwszej połowie XX wieku majątek ziemski o powierzchni 280 ha należał do rodziny [[Rodzina von Marquard |von Marquard]]. W latach dwudziestych XX wieku w Potrytach funkcjonowały dwa młyny i tartak. Wraz z zakończeniem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] w miejscowości zaczęła osiedlać się polska ludność. Po 1945 roku we wsi powstało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]], w którym zorganizowano dojazdowy punkt lekarski.
Na terenie wsi znajduje się cmentarzysko z epoki brązu. We wsi znajdują się zabudowania mieszkalne dawnego PGR-u, zabytkowy pałac i zespół młyński, kaplica, kapliczka przydrożna. Wokół wsi wielkohektarowe uprawy intensywnego rolnictwa. Obecnie w miejscowości działa mała elektrownia wodna.
+
Obecnie w miejscowości działa mała elektrownia wodna.
 +
 
  
 
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:  
 
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:  
  
1820 - 92 osoby
+
*1820 r. – 92 osoby
  
1885 - 167 osób
+
*1885 r. – 167 osób
  
1900 - 161 osób
+
*1900 r. – 161 osób
  
1905 - 349 osób
+
*1905 r. – 349 osób
  
 +
== Zabytki ==
 +
*[[lkwim:Dwór w Potrytach|dwór]] barokowy z XVIII wieku
 +
*zespół dworsko–folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: oficyna, czworak, kuźnia, tartak, dawny zajazd, obory, budynki gospodarcze
 +
*park podworski o charakterze krajobrazowym; powierzchnia – ok. 1,5 ha; wiek drzewostanu: 70-100 lat; przez park przepływa rzeka Symsarna
 +
*młyn z urządzeniami technicznymi oraz dom młynarza z początku XIX stulecia
 +
*dwie zabytkowe kapliczki warmińskie
 +
*cmentarzysko z epoki brązu zlokalizowane na terenie wsi
  
<br/>
+
==Turystyka==
 +
*szlak samochodowy: [[Olsztyn]] – Potryty – [[Tejstymy]] – [[Górowo (gmina Kolno) |Górowo]] – [[Maruny]] – [[Barczewko]] – [[Bałdy]] – Olsztyn
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
==Bezpieczeństwo==
...
+
We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
<br/>
 
 
 
== Zabytki ==
 
*Dwór barokowy z XVIII wieku
 
*Zespół dworsko-folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: oficyna, czworak,kuźnia, tartak, dawny zajazd, obory, budynki gospodarcze
 
*Park podworski o charakterze krajobrazowym; powierzchnia - ok. 1,5 ha; wiek drzewostanu - 70-100 lat. Przez park przepływa rzeka Symsarna
 
*Młyn z urządzeniami technicznymi oraz dom młynarza z początku XIX stulecia
 
*Dwie zabytkowe kapliczki warmińskie
 
*Cmentarzysko z epoki brązu zlokalizowane na terenie wsi
 
 
 
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.
+
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 21.12.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [21.12.2013]<br/>
#[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#566/pl/i/potryty_-_zabytkowy_zespol_dworsko-folwarczny| Ciekawe Mazury.pl] [data dostępu: 21.12.2013]
+
[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#566/pl/i/potryty_-_zabytkowy_zespol_dworsko-folwarczny| Ciekawe Mazury] [21.12.2013]<br/>
#[http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=385:slownik-geograficzny-potryty&catid=52:slownik-geograficzny-krolestwa-polskiego&Itemid=182| Dom Warmiński] [data dostępu: 21.12.2013]
+
[http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=385:slownik-geograficzny-potryty&catid=52:slownik-geograficzny-krolestwa-polskiego&Itemid=182| Dom Warmiński] [21.12.2013]<br/>
#[http://mojemazury.pl/77649,Potryty-dwor-i-mlyn.html#axzz2p6FHevMJ| MojeMazury.pl] [data dostępu: 21.12.2013]
+
[http://mojemazury.pl/77649,Potryty-dwor-i-mlyn.html#axzz2p6FHevMJ| Moje Mazury] [21.12.2013]<br/>
#[http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/1211,potryty-mlyn-z-urzadzeniami-technicznymi-z-xix-w-.html| Polska Niezwykła] [data dostępu: 21.12.2013]
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Potryty| Wikipedia] [21.12.2013]
#[http://pl.wikipedia.org/wiki/Potryty| Wikipedia: Potryty] [data dostępu: 21.12.2013]
 
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 85: Linia 78:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 
+
[[Kategoria: Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)]]
<br/>
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat olsztyński]][[Kategoria: gmina Jeziorany]][[Kategoria: wieś sołecka]]
 

Aktualna wersja na dzień 09:21, 27 cze 2022

Potryty

Dworek w Potrytach.Fot. Mieczysław Kalski
Dworek w Potrytach.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Jeziorany
Liczba ludności (2022) 228
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Potryty
Potryty
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Potryty
Potryty
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zabytkowy młyn w Potrytach.
Fot. Mieczysław Kalski

Potryty (niem. Potritten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 299 osób[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Artur Romanowski.

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, nad rzeką Symsarną, w odległości 9,4 km od Jezioran. W pobliżu znajdują się jeziora: Blanki, Ustnik oraz Spągi.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w pierwszej połowie XIV wieku. Nie uniknęła zniszczeń związanych z wojną polsko–krzyżacką w latach 1519–1521, co w znacznym stopniu spowolniło jej rozwój oraz doprowadziło do częściowego wyludnienia. Na przepływającej tuż przy wsi rzece od XVIII wieku funkcjonował młyn wodny. W 1785 roku wieś wchodziła w skład parafii w Jezioranach i liczyła 13 domów. W 1820 roku liczba budynków mieszkalnych wzrosła do 15. W końcu XIX i pierwszej połowie XX wieku majątek ziemski o powierzchni 280 ha należał do rodziny von Marquard. W latach dwudziestych XX wieku w Potrytach funkcjonowały dwa młyny i tartak. Wraz z zakończeniem II wojny światowej w miejscowości zaczęła osiedlać się polska ludność. Po 1945 roku we wsi powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne, w którym zorganizowano dojazdowy punkt lekarski. Obecnie w miejscowości działa mała elektrownia wodna.


Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

  • 1820 r. – 92 osoby
  • 1885 r. – 167 osób
  • 1900 r. – 161 osób
  • 1905 r. – 349 osób

Zabytki

  • dwór barokowy z XVIII wieku
  • zespół dworsko–folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: oficyna, czworak, kuźnia, tartak, dawny zajazd, obory, budynki gospodarcze
  • park podworski o charakterze krajobrazowym; powierzchnia – ok. 1,5 ha; wiek drzewostanu: 70-100 lat; przez park przepływa rzeka Symsarna
  • młyn z urządzeniami technicznymi oraz dom młynarza z początku XIX stulecia
  • dwie zabytkowe kapliczki warmińskie
  • cmentarzysko z epoki brązu zlokalizowane na terenie wsi

Turystyka

Bezpieczeństwo

We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [21.12.2013]
Ciekawe Mazury [21.12.2013]
Dom Warmiński [21.12.2013]
Moje Mazury [21.12.2013]
Wikipedia [21.12.2013]

Przypisy

  1. łącznie Wilkiejmy i Potryty