Radostowo (gmina Jeziorany): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Radostowa | |dopełniacz wsi = Radostowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Rados.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie.<br>Fot. Romek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Radostowo_kościół.JPG Commons Wikimedia] [12.11.2013] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińko-mazurskie | |województwo = warmińko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 530 |
| − | |rok = | + | |rok = 2022 |
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Radostowo ''' (niem.''Fraudenberg'') – ...<br/><br/> | + | '''Radostowo ''' (niem.''Fraudenberg'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 630 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marcelina Górecka (2023)<ref> [http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/?c=92/ Strona Urzędu Gminy Jeziorany] [18.12.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 10 km na zachód od [[Jeziorany|Jezioran]]. | + | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 10 km na zachód od [[Jeziorany|Jezioran]]. 2 km od wsi zlokalizowane jest jezioro [[Jezioro Blanki|Blanki]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa [[Henryk z Lutr| Henryka z Lutr]]. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Znamy nazwiska proboszczów | + | Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa [[Henryk z Lutr| Henryka z Lutr]]. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Znamy nazwiska proboszczów pełniących posługę w wieku XV. Byli to Tomasza Kranch i Szymon Bertram. Świątynia nie została zniszczona w czasie konfliktu polsko–krzyżackiego w XV wieku. [[Wojny polsko-krzyżackie|Wojna polsko-krzyżacka]] z lat 1519–1521 nie spustoszyła doszczętnie Radostowa. Zniszczeniu uległy karczmy, ale z 84 [[Włóka |włók]] posiadanych przez wieś opuszczonych zostało stosunkowo niewiele - 27 włók. Do 1533 roku udało się obsadzić na nowo 4,5 włóki. W 1595 roku biskup [[Andrzej Batory]] nadał na [[Prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]] miejscowemu nauczycielowi Janowi Kasenitzowi zniszczoną zagrodę karczmy, zobowiązując go do jej odbudowy. W 1789 roku wieś posiadała 2 karczmy i 57 budynków mieszkalnych. W XIX stuleciu w skład miejscowej parafii wchodziły wsi: [[Frączki]], [[Studnica]] oraz [[Studzianka]]. W 1891 roku w miejscowości założono biblioteczkę [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. W czasie [[Plebiscyt 1920 | plebiscytu w 1920 roku]] wszystkie oddane głosy (764) poparły pozostanie w granicach [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. |
Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w [[Reszel| Reszlu]]. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów. | Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w [[Reszel| Reszlu]]. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów. | ||
| − | W miejscowości znajduje się przystanek PKS, poczta. | + | |
| + | Obecnie niewielki procent mieszkańców stanowią autochtoni, przeważająca część ludności to potomkowie polskich osadników przybyłych do Radostowa po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]]. W miejscowości znajduje się przystanek PKS, poczta, remiza strażacka; działają sklepy, warsztat, punkt sprzedaży gazu. | ||
| + | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1820 - 526 osób | + | *1820 r. - 526 osób |
| + | |||
| + | *1848 r. - 740 osób | ||
| − | + | *1939 r. - 887 osób | |
| − | + | *1998 r. - 674 osoby | |
| + | |||
| + | ==Szkolnictwo== | ||
| + | W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Radostowie| szkoła podstawowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Turystyka== | == Turystyka== | ||
| + | *gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]] | ||
| + | *szlak rowerowy o długości 29,6 km – przebieg trasy: Jeziorany – [[Lekity]] – [[Derc]] – [[Frączki]] – Studzianka – Radostowo – Studnica – Jeziorany | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| + | *gotycki [[lkwim:Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie| kościół pw. św. Jerzego i św. Anny]] wzniesiony w XIV wieku; wystrój wnętrza, w tym ołtarz główny pochodzą z XVII wieku | ||
| + | *dzwonnica kościelna z XVIII wieku | ||
| + | *budynek plebanii | ||
| + | *neogotycka kapliczka przydrożna z 1893 roku | ||
| + | *neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana przy budynku remizy strażackiej | ||
| + | |||
| + | ==Bezpieczeństwo== | ||
| + | We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. | ||
| − | == | + | ==Ludzie związani z miejscowością== |
| − | * | + | *[[Florian Białkowski]] (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, w latach 1703–1709 był proboszczem w Radostowie |
| − | * | + | *[[Johann Pfeiffer]] (1645-1695) – filozof, teolog, badacz starożytnej kultury greckiej, wykładowca [[Uniwersytet Albertyna|Uniwersytetu w Królewcu]], kanonik dobromiejski, proboszcz w Radostowie |
| − | + | *[[lkwim:Janina Kowalik |Janina Kowalik]] (1945– ) - bibliotekarka, animatorka kultury, działaczka społeczna | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | ... | + | ''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/> |
| − | <br/> | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> |
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [20.12.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=168:gmina-jeziorany-radostowo&catid=27:wies-warminska&Itemid=125| Dom Warmiński] [20.12.2013]<br/> | ||
| + | [http://jeziorany.com.pl/solectwa/historie-wsi.html| Portal Jeziorany] [20.12.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 67: | Linia 88: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 12:16, 21 lip 2023
| Radostowo | |
| | |
![Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie.Fot. Romek. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]](/index.php/Plik:Rados.jpg) Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie.
Fot. Romek. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jeziorany |
| Liczba ludności (2022) | 530 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Radostowo | |
| Położenie na mapie Polski  Radostowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Radostowo (niem.Fraudenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 630 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marcelina Górecka (2023)[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 10 km na zachód od Jezioran. 2 km od wsi zlokalizowane jest jezioro Blanki.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa Henryka z Lutr. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa Jana Stryprocka. Znamy nazwiska proboszczów pełniących posługę w wieku XV. Byli to Tomasza Kranch i Szymon Bertram. Świątynia nie została zniszczona w czasie konfliktu polsko–krzyżackiego w XV wieku. Wojna polsko-krzyżacka z lat 1519–1521 nie spustoszyła doszczętnie Radostowa. Zniszczeniu uległy karczmy, ale z 84 włók posiadanych przez wieś opuszczonych zostało stosunkowo niewiele - 27 włók. Do 1533 roku udało się obsadzić na nowo 4,5 włóki. W 1595 roku biskup Andrzej Batory nadał na prawie chełmińskim miejscowemu nauczycielowi Janowi Kasenitzowi zniszczoną zagrodę karczmy, zobowiązując go do jej odbudowy. W 1789 roku wieś posiadała 2 karczmy i 57 budynków mieszkalnych. W XIX stuleciu w skład miejscowej parafii wchodziły wsi: Frączki, Studnica oraz Studzianka. W 1891 roku w miejscowości założono biblioteczkę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W czasie plebiscytu w 1920 roku wszystkie oddane głosy (764) poparły pozostanie w granicach Prus Wschodnich.
Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w Reszlu. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów.
Obecnie niewielki procent mieszkańców stanowią autochtoni, przeważająca część ludności to potomkowie polskich osadników przybyłych do Radostowa po zakończeniu II wojny światowej. W miejscowości znajduje się przystanek PKS, poczta, remiza strażacka; działają sklepy, warsztat, punkt sprzedaży gazu.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. - 526 osób
- 1848 r. - 740 osób
- 1939 r. - 887 osób
- 1998 r. - 674 osoby
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa.
Turystyka
- gospodarstwa agroturystyczne
- szlak rowerowy o długości 29,6 km – przebieg trasy: Jeziorany – Lekity – Derc – Frączki – Studzianka – Radostowo – Studnica – Jeziorany
Zabytki
- gotycki kościół pw. św. Jerzego i św. Anny wzniesiony w XIV wieku; wystrój wnętrza, w tym ołtarz główny pochodzą z XVII wieku
- dzwonnica kościelna z XVIII wieku
- budynek plebanii
- neogotycka kapliczka przydrożna z 1893 roku
- neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana przy budynku remizy strażackiej
Bezpieczeństwo
We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Ludzie związani z miejscowością
- Florian Białkowski (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, w latach 1703–1709 był proboszczem w Radostowie
- Johann Pfeiffer (1645-1695) – filozof, teolog, badacz starożytnej kultury greckiej, wykładowca Uniwersytetu w Królewcu, kanonik dobromiejski, proboszcz w Radostowie
- Janina Kowalik (1945– ) - bibliotekarka, animatorka kultury, działaczka społeczna
Bibliografia
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
Dom Warmiński [20.12.2013]
Portal Jeziorany [20.12.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Jeziorany [18.12.2013]
