Małdyty (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 28: Linia 28:
 
  |bip            = http://bip.maldyty.pl/
 
  |bip            = http://bip.maldyty.pl/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Małdyty''' – gmina wiejska położona w zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w północno-zachodniej części [[Powiat ostródzki| powiatu ostródzkiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Małdyty| Małdytach]].
+
'''Gmina Małdyty''' – gmina wiejska położona w zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w północno-zachodniej części [[Powiat ostródzki|powiatu ostródzkiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Małdyty|Małdytach]].
 
 
 
Gmina rolnicza, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.  
 
Gmina rolnicza, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.  
 
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Marcin Krajewski]]<ref>[http://www.maldyty.pl/cms3/index.php/o-gminie/rada-gminy Urząd Gminy Małdyty][27.01.2015]</ref>.
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Marcin Krajewski]]<ref>Urząd Gminy Małdyty [http://www.maldyty.pl/cms3/index.php/o-gminie/rada-gminy]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina wiejska Małdyty zajmuje powierzchnię 188,86 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3230]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Małdyty zajmuje powierzchnię 188,86 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3230 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS] [27.01.2015]</ref>, w tym:
 
*użytki rolne: 60%  
 
*użytki rolne: 60%  
 
*lasy: 26%
 
*lasy: 26%
 
*wody: 7%
 
*wody: 7%
 
+
Gmina stanowi 10,7% powierzchni powiatu ostródzkiego.
Gmina stanowi 10,7% powierzchni [[Powiat ostródzki| powiatu ostródzkiego]].
 
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
{{Galeria|Nazwa=Małdyty (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
+
[[Plik: Dzwonnica w Jarnołtowie.jpg|thumb|right|290px|Dzwonnica w Jarnołtowie.<br>Fot. WiktorN.PL. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:PL_Jarno%C5%82towo,_dzwonnica,_pocz._XX.JPG Commons Wikimedia] ]]
|Plik: Dzwonnica w Jarnołtowie.jpg| Dzwonnica w Jarnołtowie  
+
[[Plik:Pałac w Dobrocinie..jpg|thumb|right|290px|Pałac w Dobrocinie.<br>Fot. gszech. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dobrocin_Palac.jpg Commons Wikimedia]
|Plik:Pałac w Dobrocinie.jpg| Pałac w Dobrocinie  
+
]]
}}
 
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 
|--
 
|--
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
|liczba || 6431 || 100 || 3203 || 49,8 || 3228 || 50,2
+
|liczba ||6431 ||100 ||3203 ||49,8 ||3228 ||50,2
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 24 || colspan=2| 12 || colspan=2| 12
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|24 ||colspan=2|12 ||colspan=2|12
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Małdyty wynosiło -48 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 11,4% migracji w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]] oraz 1,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Małdyty wynosiło -48 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 11,4% migracji w powiecie ostródzkim oraz 1,3% w województwie warmińsko-mazurskim.
  
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Małdyty były częścią powiatu morąskiego w [[Województwo olsztyńskie| województwie olsztyńskim]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref>.<br/>
+
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Małdyty były częścią powiatu morąskiego w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2015]</ref>.
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>. Gromada Małdyty przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>.<br/>
+
 
Gmina wiejska Małdyty została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W jej skład wchodziły obszary sołectw: <br/>    
+
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2015]</ref>. Gromada Małdyty przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2015]</ref>.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat morąski. Gmina Małdyty została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.<br/>
+
 
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę Małdyty w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]].
+
Gmina wiejska Małdyty została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. </ref>. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Drynki, Dziśnity, Jarnołtowo, Kadzie, Koszajny, Leśnica, Leszczynka Mała, Małdyty, Naświty, Sambród, Sople, Stare Kiełkuty, Surzyki Wielkie, Szymonowo, Wilamowo, Wielki Dwór, Wodziany, Zajezierze oraz miejscowości: Bartno, Kreki, Potajny, Sasiny, Zduny.
 +
    
 +
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2015]</ref> przestał istnieć powiat morąski. Gmina Małdyty stała się bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
 +
 
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2015]</ref> umiejscowiły gminę Małdyty w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim.  
  
 
Gmina wiejska Małdyty graniczy z gminami: [[Rychliki (gmina wiejska)|Rychliki]], [[Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)|Pasłęk]], [[Morąg (gmina miejsko-wiejska)|Morąg]], [[Miłomłyn (gmina miejsko-wiejska)|Miłomłyn]], [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|Zalewo]].
 
Gmina wiejska Małdyty graniczy z gminami: [[Rychliki (gmina wiejska)|Rychliki]], [[Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)|Pasłęk]], [[Morąg (gmina miejsko-wiejska)|Morąg]], [[Miłomłyn (gmina miejsko-wiejska)|Miłomłyn]], [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|Zalewo]].
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Sołectwa: [[Budwity]], [[Dobrocin]], [[Drynki]], [[Dziśnity]], [[Gumniska Małe]], [[Gumniska Wielkie]], [[Jarnołtowo]], [[Kadzie]], [[Klonowy Dwór]], [[Koszajny]], [[Kreki]], [[Leśnica]], [[Linki]], [[Małdyty]], [[Sambród]], [[Sople]], [[Szymonowo]], [[Wilamowo]], [[Wielki Dwór]], [[Wodziany]], [[Zajezierze]].
+
Sołectwa: [[Budwity]], [[Dobrocin]], [[Drynki]], [[Dziśnity]], [[Gumniska Małe]], [[Gumniska Wielkie]], [[Jarnołtowo]], [[Kadzie]], [[Klonowy Dwór]], [[Koszajny]], [[Kreki]], [[Leśnica]], [[Linki]], [[Małdyty]], [[Sambród]], [[Sople]], [[Szymonowo]], [[Wilamowo (gmina Małdyty)|Wilamowo]], [[Wielki Dwór]], [[Wodziany]], [[Zajezierze]].
  
Pozostałe miejscowości: [[Budyty]], [[Gizajny]], [[Niedźwiada]], [[Kiełkuty]], [[Kozia Wólka]], [[Pleśno]], [[Surzyki Małe]], [[Surzyki Wielkie]], [[Szymonówko]], [[Jarnołtówko]], [[Kanty]], [[Smolno]], [[Bartno]], [[Sasiny]], [[Zalesie (gmina Małdyty)| Zalesie]], [[Leszczynka Mała]], [[Sambród Mały]], [[Karczemka]], [[Rybaki (gmina Małdyty)| Rybaki]], [[Sarna]], [[Zduny (gmina Małdyty)| Zduny]], [[Plękity]], [[Wilamówko]], [[Naświty]], [[Ględy]], [[Połowite]], [[Bagnity]], [[Fiugajki]].
+
Pozostałe miejscowości: [[Budyty]], [[Gizajny]], [[Niedźwiada]], [[Kiełkuty]], [[Kozia Wólka]], [[Pleśno (gmina Małdyty)|Pleśno]], [[Surzyki Małe]], [[Surzyki Wielkie]], [[Szymonówko]], [[Jarnołtówko]], [[Kanty]], [[Smolno]], [[Bartno]], [[Sasiny]], [[Zalesie (gmina Małdyty)|Zalesie]], [[Leszczynka Mała]], [[Sambród Mały]], [[Karczemka]], [[Rybaki (gmina Małdyty)|Rybaki]], [[Sarna]], [[Zduny (gmina Małdyty)|Zduny]], [[Plękity]], [[Wilamówko]], [[Naświty]], [[Ględy]], [[Połowite]], [[Bagnity]], [[Fiugajki]].<br/>
 
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Małdyty jest rolnictwo uzupełniane przez turystykę, usługi i handel.
+
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Małdyty jest rolnictwo uzupełniane przez turystykę, usługi i handel.<br/>
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Małdyty wynosiła pod koniec 2013 roku 394. W tym 23 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 371 tworzy sektor prywatny. 85 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 44 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 55 firm w dziale budownictwo, 38 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 10 firm<ref name="p1"/>. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Małdyty wynosiła pod koniec 2013 roku 394. W tym 23 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałych 371 tworzyło sektor prywatny. 85 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 44 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 55 firm w dziale budownictwo, 38 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 10 firm<ref name="p1"/>. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
  
Gmina Małdyty stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (urozmaicona rzeźba terenu, jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Powierzchnia lasów i wód stwarza dobre warunki do rozwoju różnorodnych form wypoczynku oraz rekreacji. Dodatkową atrakcją turystyczną jest [[Kanał Elbląski]]. Bazę turystyczną stanowią: hotele, gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Leśnica, Jarnołtowo<ref>UG Małdyty [http://www.maldyty.pl/cms3/index.php/turystyka/baza-turystyczna]</ref> oraz pola namiotowe.<br/>
+
Gmina Małdyty stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (urozmaicona rzeźba terenu, jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Powierzchnia lasów i wód stwarza dobre warunki do rozwoju różnorodnych form wypoczynku oraz rekreacji. Dodatkową atrakcją turystyczną jest [[Kanał Elbląski]]. Bazę turystyczną stanowią: hotele, gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Leśnica, Jarnołtowo<ref>[http://www.maldyty.pl/cms3/index.php/turystyka/baza-turystyczna maldyty.pl] [27.01.2015]</ref> oraz pola namiotowe.<br/>
Gmina Małdyty należy do  [[Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"| Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"]] oraz [[LGD Kanał Elbląski]], której celem jest rozwój i promocja obszarów wiejskich wokół Kanału Elbląskiego.
+
Gmina Małdyty należy do  [[Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"|Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"]] oraz [[LGD Kanał Elbląski]], której celem jest rozwój i promocja obszarów wiejskich wokół Kanału Elbląskiego.
  
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Małdyty wynosiła 556 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 6,1%  bezrobotnych w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Małdyty wynosiła 556 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 6,1%  bezrobotnych w powiecie ostródzkim.
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,5% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,5% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
Linia 88: Linia 87:
 
*[[Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Małdytach]]
 
*[[Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Małdytach]]
 
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Małdytach]]
 
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Małdytach]]
 
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Dożynki Gminne
+
*dożynki gminne
 
 
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Małdyty należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Małdyty należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [27.01.2015]</ref>:
*[[lkwim:Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Wilamowie| kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Wilamowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim:Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Wilamowie|kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Wilamowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie| kościół pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem i dzwonnicą
+
*[[Kościół pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie|kościół pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem i dzwonnicą
*[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Szymonowie| kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Szymonowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Szymonowie|kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Szymonowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Zajezierzu| kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Zajezierzu]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Zajezierzu|kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Zajezierzu]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*zespoły pałacowe w: [[lkwim: Pałac w Dobrocinie|Dobrocinie]], [[Pałac w Budwitach| Budwitach]], Małdytach, Plękitach, Szymonowie
+
*zespoły pałacowe w: [[lkwim: Pałac w Dobrocinie|Dobrocinie]], [[Pałac w Budwitach|Budwitach]], Małdytach, Plękitach, Szymonowie
 
*cmentarz ewangelicki w Dobrocinie
 
*cmentarz ewangelicki w Dobrocinie
  
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*[[Szlak Kanału Elbląskiego]]
+
*szlak [[Kanał Elbląski|Kanału Elbląskiego]]
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
 
*jeziora, lasy
 
*jeziora, lasy
*zabytkowe parki w: Budwitach, Dobrocinie, Drynkach, Gumniskach Małych, Jarnołtowie, Klonowym Dworze, Linkach, Małdytach, Plękitach, Sambródzie, Sasinach, Soplach, Szymonowie
+
*zabytkowe parki w: Budwitach, Dobrocinie, Drynkach, Gumniskach Małych, Jarnołtowie, Klonowym Dworze, Linkach, Małdytach, Plękitach, Sambrodzie, Sasinach, Soplach, Szymonowie
 
*[[Dworzec w Budwitach|dworzec w Budwitach]]
 
*[[Dworzec w Budwitach|dworzec w Budwitach]]
 
*Stadnina Koni w Plękitach
 
*Stadnina Koni w Plękitach
  
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Małdyty można uzyskać na stronie internetowej: [http://www.maldyty.pl/ UG Małdyty ].
+
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Małdyty można uzyskać na stronie internetowej: [http://www.maldyty.pl/ maldyty.pl].
+
 
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
 
W gminie wiejskiej Małdyty istnieją następujące placówki edukacyjne:
 
W gminie wiejskiej Małdyty istnieją następujące placówki edukacyjne:
Linia 119: Linia 116:
 
*[[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Wielkim Dworze]] z oddziałami przedszkolnym  
 
*[[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Wielkim Dworze]] z oddziałami przedszkolnym  
 
*[[Gimnazjum w Małdytach]]
 
*[[Gimnazjum w Małdytach]]
*[[Zespół Szkół w Szymonowie]] - [[Szkoła Podstawowa im. Ireny Kwintowej w Szymanowie| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Szymonowie| gimnazjum]]
+
*[[Zespół Szkół w Szymonowie]] [[Szkoła Podstawowa im. Ireny Kwintowej w Szymanowie|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Szymonowie|gimnazjum]]
*[[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Dobrocinie]]  
+
*[[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Dobrocinie]]
  
 +
== Religia ==
 +
*[[Parafia pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie]]
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Wilamowie]]
 +
*[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Małdytach]]
 +
*[[Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Chojniku]]
 +
*[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Szymanowie]]
 +
 
== Sport ==
 
== Sport ==
 
Na terenie gminy działają kluby sportowe:
 
Na terenie gminy działają kluby sportowe:
Linia 133: Linia 137:
  
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
+
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [27.01.2015]</ref>:  
 
+
*rezerwaty:
Rezerwaty:
+
**[[Rezerwat Niedźwiedzie Wielkie]] (34,02 ha)
*[[Rezerwat Niedźwiedzie Wielkie]] (34,02 ha)
+
**[[Rezerwat Zielony Mechacz]] (94,30 ha)  
*[[Rezerwat Zielony Mechacz]] (94,30 ha)  
+
*obszary chronionego krajobrazu:
 
+
**[[Obszar Chronionego Krajobrazu Kanału Elbląskiego]] (30 143,4 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
+
*obszary [[Natura 2000]]:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Kanału Elbląskiego]] (30 143,4 ha)
+
**[[Natura 2000 Budwity|Specjalny obszar ochrony siedlisk Budwity]] (450,93 ha)
 
+
**[[Natura 2000 Niedźwiedzie Wielkie|Specjalny obszar ochrony siedlisk Niedźwiedzie Wielkie]] (89,14 ha)
Obszary [[Natura 2000]]:
 
*[[Natura 2000 Budwity| Specjalny obszar ochrony siedlisk Budwity]] (450,93 ha)
 
*[[Natura 2000 Niedźwiedzie Wielkie| Specjalny obszar ochrony siedlisk Niedźwiedzie Wielkie]] (89,14 ha)
 
 
 
 
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Małdyty znajduje się 16 pomników przyrody<ref name="p3"/>.
 
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Małdyty znajduje się 16 pomników przyrody<ref name="p3"/>.
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
+
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
+
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
+
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
+
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
+
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3230 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/>
 
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3230 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/>
 
[http://bip.maldyty.pl/ BIP Urzędu Gminy Małdyty] [20.12.2014]<br/>
 
[http://bip.maldyty.pl/ BIP Urzędu Gminy Małdyty] [20.12.2014]<br/>
Linia 165: Linia 164:
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/>
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/ostrodzki/maldyty.pdf UStat Olsztyn] [20.12.2014]<br/>
+
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/ostrodzki/maldyty.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [20.12.2014]<br/>
 
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/>
 
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/>
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat ostródzki]][[Kategoria: Małdyty (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat ostródzki]][[Kategoria: Małdyty (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Aktualna wersja na dzień 11:16, 20 mar 2015

Gmina Małdyty

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Marcin Krajewski
Powierzchnia 188,86 km²
Liczba sołectw 21
Liczba miejscowości 46
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
6431
34 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NOS
TERYT 2815052
Urząd gminy
ul. Kopernika10 14-330 Małdyty
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Małdyty – gmina wiejska położona w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północno-zachodniej części powiatu ostródzkiego. Siedziba gminy znajduje się w Małdytach. Gmina rolnicza, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje wójt Marcin Krajewski[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Małdyty zajmuje powierzchnię 188,86 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 60%
  • lasy: 26%
  • wody: 7%

Gmina stanowi 10,7% powierzchni powiatu ostródzkiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Dzwonnica w Jarnołtowie.
Fot. WiktorN.PL. Źródło: Commons Wikimedia
Pałac w Dobrocinie.
Fot. gszech. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 6431 100 3203 49,8 3228 50,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
24 12 12

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Małdyty wynosiło -48 osoby[2], co stanowi 11,4% migracji w powiecie ostródzkim oraz 1,3% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Małdyty były częścią powiatu morąskiego w województwie olsztyńskim[3].

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Małdyty przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].

Gmina wiejska Małdyty została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Drynki, Dziśnity, Jarnołtowo, Kadzie, Koszajny, Leśnica, Leszczynka Mała, Małdyty, Naświty, Sambród, Sople, Stare Kiełkuty, Surzyki Wielkie, Szymonowo, Wilamowo, Wielki Dwór, Wodziany, Zajezierze oraz miejscowości: Bartno, Kreki, Potajny, Sasiny, Zduny.

1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7] przestał istnieć powiat morąski. Gmina Małdyty stała się bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Małdyty w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim.

Gmina wiejska Małdyty graniczy z gminami: Rychliki, Pasłęk, Morąg, Miłomłyn, Zalewo.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Budwity, Dobrocin, Drynki, Dziśnity, Gumniska Małe, Gumniska Wielkie, Jarnołtowo, Kadzie, Klonowy Dwór, Koszajny, Kreki, Leśnica, Linki, Małdyty, Sambród, Sople, Szymonowo, Wilamowo, Wielki Dwór, Wodziany, Zajezierze.

Pozostałe miejscowości: Budyty, Gizajny, Niedźwiada, Kiełkuty, Kozia Wólka, Pleśno, Surzyki Małe, Surzyki Wielkie, Szymonówko, Jarnołtówko, Kanty, Smolno, Bartno, Sasiny, Zalesie, Leszczynka Mała, Sambród Mały, Karczemka, Rybaki, Sarna, Zduny, Plękity, Wilamówko, Naświty, Ględy, Połowite, Bagnity, Fiugajki.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Małdyty jest rolnictwo uzupełniane przez turystykę, usługi i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Małdyty wynosiła pod koniec 2013 roku 394. W tym 23 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałych 371 tworzyło sektor prywatny. 85 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 44 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 55 firm w dziale budownictwo, 38 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 10 firm[2]. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Gmina Małdyty stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (urozmaicona rzeźba terenu, jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Powierzchnia lasów i wód stwarza dobre warunki do rozwoju różnorodnych form wypoczynku oraz rekreacji. Dodatkową atrakcją turystyczną jest Kanał Elbląski. Bazę turystyczną stanowią: hotele, gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Leśnica, Jarnołtowo[9] oraz pola namiotowe.
Gmina Małdyty należy do Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko" oraz LGD Kanał Elbląski, której celem jest rozwój i promocja obszarów wiejskich wokół Kanału Elbląskiego.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Małdyty wynosiła 556 osób[2], co stanowi 6,1% bezrobotnych w powiecie ostródzkim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,5% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • dożynki gminne

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Małdyty należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • szlak Kanału Elbląskiego
  • obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy
  • zabytkowe parki w: Budwitach, Dobrocinie, Drynkach, Gumniskach Małych, Jarnołtowie, Klonowym Dworze, Linkach, Małdytach, Plękitach, Sambrodzie, Sasinach, Soplach, Szymonowie
  • dworzec w Budwitach
  • Stadnina Koni w Plękitach

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Małdyty można uzyskać na stronie internetowej: maldyty.pl.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Małdyty istnieją następujące placówki edukacyjne:

Religia

Sport

Na terenie gminy działają kluby sportowe:

  • GKS "Czarni" Małdyty
  • UKS "Altis" (przy Szkole Podstawowej w Małdytach)
  • UKS "Tęcza" (przy Gimnazjum w Małdytach)

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Małdyty znajduje się 16 pomników przyrody[12].

Przypisy

  1. Urząd Gminy Małdyty[27.01.2015]
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [27.01.2015]
  3. Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [27.01.2015]
  4. Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [27.01.2015]
  5. Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [27.01.2015]
  6. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  7. Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [27.01.2015]
  8. Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [27.01.2015]
  9. maldyty.pl [27.01.2015]
  10. Bank Danych Lokalnych GUS
  11. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [27.01.2015]
  12. 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [27.01.2015]


Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Małdyty [20.12.2014]
Urząd Gminy Małdyty [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]