Polski ruch teatralny na Warmii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zobacz też) |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Dzieje" na "Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur") |
||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | '''Polski ruch teatralny na Warmii''' - | + | '''Polski ruch teatralny na Warmii''' - narodziny amatorskiego ruchy teatralnego datuje się na początek lat 90. XIX wieku. Rozwój ruchu związany był z utworzeniem w marcu 1891 roku w [[Olsztyn|Olsztynie]] [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Ludowe "Zgoda" pw. św. Kazimierza w Olsztynie|Polsko-Katolickiego Towarzystwa Ludowego "Zgoda" pw. św. Kazimierza]]. Analogiczne towarzystwa powstały również w [[Butryny|Butrynach]] (1891) i [[Gietrzwałd|Gietrzwałdzie]] (1892). |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Historia== | ||
| + | Inicjatorami powstania organizacji byli ówcześni przedstawiciele ruchu polskiego: [[lkwim: Seweryn Pieniężny senior| Seweryn Pieniężny senior]], [[Eugeniusz Buchholz]], [[lkwim: Andrzej Samulowski (poeta)|Andrzej Samulowski]], [[Antoni Sikorski]], [[Władysław Chróścielewski]]. Towarzystwa naśladowały program swoich wielkopolskich odpowiedników, skupiając się na propagowaniu religijności, moralności zgodnej z nauczaniem Kościoła oraz postawy obywatelskiej. W omawianym okresie poglądy organizacji przemycano za pośrednictwem przedstawień teatralnych, które cieszyły się popularnością ze względu na lekką, atrakcyjną i przystępną formę. W rolę aktorów wcielali się członkowie towarzystw. Na repertuar składały się polskie sztuki, pieśni, skecze i wiersze. Przedstawienia miały, przynajmniej częściowo, charakter dydaktyczny i umoralniający. | ||
| + | Pierwsze tego typu przedstawienie odbyło się w Olsztynie 7 maja 1891 roku. Zgromadziło aż 600 widzów. Olsztyńska amatorska trupa teatralna występowała również w okolicznych wsiach, m.in. w [[Dywity|Dywitach]] i [[Klebark Wielki|Klebarku Wielkim]]. Relacje z poszczególnych przedstawień zamieszczała na swoich łamach [[lkwim: Gazeta Olsztyńska|"Gazeta Olsztyńska"]]. W ciągu 15 lat zespoły z Olsztyna, Butryn i Gietrzwałdu wystawiły 72 przedstawienia. | ||
| − | + | Kolejna fala aktywności ruchu teatralnego miała miejsce przed [[Plebiscyt 1920|plebiscytem 1920 roku]]. Do działań włączyło się wówczas 40 towarzystw ludowych, które powstały we wsiach w okolicach Olsztyna oraz [[Biskupiec|Biskupca]]. W 1920 roku na [[Warmia|Warmii]] występował zespół teatru profesjonalnego Tomasza Działosza, urządzano także koncerty [[lkwim:Feliks Nowowiejski|Feliksa Nowowiejskiego]]. W okresie międzywojennym ruch teatralny rozwijał się za pośrednictwem kół młodzieży ([[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]). Przedstawienia teatralne stały się praktycznie nieodłącznym elementem szkolnych akademii oraz uroczystości ku czci patronów towarzystw. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Kolejna fala aktywności ruchu teatralnego miała miejsce przed [[Plebiscyt 1920|plebiscytem 1920 roku]]. Do działań włączyło się wówczas 40 towarzystw ludowych, które powstały we wsiach w okolicach Olsztyna oraz [[Biskupiec|Biskupca]]. W 1920 roku na Warmii występował zespół teatru profesjonalnego Tomasza Działosza, urządzano także koncerty [[lkwim:Feliks Nowowiejski|Feliksa Nowowiejskiego]]. W okresie międzywojennym ruch teatralny rozwijał się | ||
W 1925 roku pod kierownictwem [[Władysław Pieniężny|Władysława Pieniężnego]] utworzono olsztyńskie [[Towarzystwo Przyjaciół Sceny Polskiej]]. Uruchomiona została wypożyczalnia rekwizytów i kostiumów teatralnych, a w budynku [[lkwim: Dom Polski w Olsztynie| Domu Polskiego]] przebudowano scenę. Siedem lat później założono w Olsztynie teatrzyk kukiełkowy "Bajka", stworzony przez nauczycieli polskich szkół. Teatr pod kierownictwem [[Franciszek Piotrowski|Franciszka Piotrowskiego]] występował głównie w świetlicach i szkołach polskich. Kres działalności teatrów amatorskich przypadł na rok 1939. | W 1925 roku pod kierownictwem [[Władysław Pieniężny|Władysława Pieniężnego]] utworzono olsztyńskie [[Towarzystwo Przyjaciół Sceny Polskiej]]. Uruchomiona została wypożyczalnia rekwizytów i kostiumów teatralnych, a w budynku [[lkwim: Dom Polski w Olsztynie| Domu Polskiego]] przebudowano scenę. Siedem lat później założono w Olsztynie teatrzyk kukiełkowy "Bajka", stworzony przez nauczycieli polskich szkół. Teatr pod kierownictwem [[Franciszek Piotrowski|Franciszka Piotrowskiego]] występował głównie w świetlicach i szkołach polskich. Kres działalności teatrów amatorskich przypadł na rok 1939. | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.<br> | |
| − | + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br> | |
| − | + | Chłosta Jan, ''Z historii polskiego teatru amatorskiego na Warmii i Mazurach'', ''Inspiracje'', 1996, nr 1, s. 45-47.<br> | |
| − | + | Lietz Zygmunt, '' Polskie życie teatralne na Warmii i Powiślu w XIX i XX wieku'', Olsztyn 1987.<br> | |
| − | + | Wrzesiński Wojciech, ''Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939'', Olsztyn 1973. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Dzieje]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria: 1801-1918]] [[Kategoria: 1919-1944]] [[Kategoria: Historia]] [[Kategoria: Organizacje polskie przed 1945]] [[Kategoria: Zespoły i grupy artystyczne]] |
Aktualna wersja na dzień 12:59, 16 wrz 2015
Polski ruch teatralny na Warmii - narodziny amatorskiego ruchy teatralnego datuje się na początek lat 90. XIX wieku. Rozwój ruchu związany był z utworzeniem w marcu 1891 roku w Olsztynie Polsko-Katolickiego Towarzystwa Ludowego "Zgoda" pw. św. Kazimierza. Analogiczne towarzystwa powstały również w Butrynach (1891) i Gietrzwałdzie (1892).
Historia
Inicjatorami powstania organizacji byli ówcześni przedstawiciele ruchu polskiego: Seweryn Pieniężny senior, Eugeniusz Buchholz, Andrzej Samulowski, Antoni Sikorski, Władysław Chróścielewski. Towarzystwa naśladowały program swoich wielkopolskich odpowiedników, skupiając się na propagowaniu religijności, moralności zgodnej z nauczaniem Kościoła oraz postawy obywatelskiej. W omawianym okresie poglądy organizacji przemycano za pośrednictwem przedstawień teatralnych, które cieszyły się popularnością ze względu na lekką, atrakcyjną i przystępną formę. W rolę aktorów wcielali się członkowie towarzystw. Na repertuar składały się polskie sztuki, pieśni, skecze i wiersze. Przedstawienia miały, przynajmniej częściowo, charakter dydaktyczny i umoralniający.
Pierwsze tego typu przedstawienie odbyło się w Olsztynie 7 maja 1891 roku. Zgromadziło aż 600 widzów. Olsztyńska amatorska trupa teatralna występowała również w okolicznych wsiach, m.in. w Dywitach i Klebarku Wielkim. Relacje z poszczególnych przedstawień zamieszczała na swoich łamach "Gazeta Olsztyńska". W ciągu 15 lat zespoły z Olsztyna, Butryn i Gietrzwałdu wystawiły 72 przedstawienia.
Kolejna fala aktywności ruchu teatralnego miała miejsce przed plebiscytem 1920 roku. Do działań włączyło się wówczas 40 towarzystw ludowych, które powstały we wsiach w okolicach Olsztyna oraz Biskupca. W 1920 roku na Warmii występował zespół teatru profesjonalnego Tomasza Działosza, urządzano także koncerty Feliksa Nowowiejskiego. W okresie międzywojennym ruch teatralny rozwijał się za pośrednictwem kół młodzieży (Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich). Przedstawienia teatralne stały się praktycznie nieodłącznym elementem szkolnych akademii oraz uroczystości ku czci patronów towarzystw.
W 1925 roku pod kierownictwem Władysława Pieniężnego utworzono olsztyńskie Towarzystwo Przyjaciół Sceny Polskiej. Uruchomiona została wypożyczalnia rekwizytów i kostiumów teatralnych, a w budynku Domu Polskiego przebudowano scenę. Siedem lat później założono w Olsztynie teatrzyk kukiełkowy "Bajka", stworzony przez nauczycieli polskich szkół. Teatr pod kierownictwem Franciszka Piotrowskiego występował głównie w świetlicach i szkołach polskich. Kres działalności teatrów amatorskich przypadł na rok 1939.
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chłosta Jan, Z historii polskiego teatru amatorskiego na Warmii i Mazurach, Inspiracje, 1996, nr 1, s. 45-47.
Lietz Zygmunt, Polskie życie teatralne na Warmii i Powiślu w XIX i XX wieku, Olsztyn 1987.
Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.
