Łukszty

Łukszty
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Pasłęk
Liczba ludności (2010)	174
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Łukszty
Położenie na mapie Polski Łukszty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Łukszty (niem. Luxethen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 174 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Łukszty i Kawki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kryspin Miłkowski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 8 km na północny wschód od Pasłęka, w pobliżu granicy z powiatem braniewskim.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1285 roku. Dokument lokacyjny został wystawiony w 1335 roku. Zgodnie z jego treścią Prus, niejaki Gedike Borin wraz z bratankami otrzymał połowę wsi na prawie chełmińskim. Po 1945 roku wieś przez jakiś czas nosiła nazwę Rinwidów, Rinwidowo. W 1948 roku do oficjalnego i powszechnego obiegu weszła wersja Łukszty. W 1502 roku wystawiony został zapis lokacyjny dla miejscowego karczmarza - Szymona Zimmermanna. W tym czasie Łukszty były wsią czynszową, zasiedloną przez ludność pruską i niemiecką. W 1531 roku gospodarzyło tu 5 chłopów. w okresie wojen polsko-krzyżackich miejscowość wyludniła się i uległa częściowemu zniszczeniu. Urząd sołtysa od 1642 aż do 1783 roku znajdował się w rękach rodziny Radau.W 1875 roku Łukszty były zamieszkane przez 368 osób. W roku 1939 w miejscowości żyło 350 mieszkańców. Tylko jeden mieszkaniec był katolikiem. Przed 1945 roku w kościele w Mariance znajdowała się tablica upamiętniająca poległych w czasie I wojny światowej mieszkańców parafii. Znalazły się na niej również nazwiska 10 mieszkańców Łukszt. W 1920 roku w miejscowości działał cieśla, setlmach, szewc, siodlarz oraz ślusarz. We wsi istniały gospody, prowadzone w tym czasie przez Hermanna Schwarza i Gustawa Haushaltera oraz remiza strażacka. Na rozwidleniu drogi prowadzącej do Anglit i Karwit działał mleczarnia. W 1932 roku największe miejscowe gospodarstwo obejmowało powierzchnię 66 ha. Ostatnim przedwojennym wójtem Łukszt był Adolf Hoffmann. 28 stycznia 1945 roku został zastrzelony w Mariance przez żołnierzy Armii Czerwonej. Po zajęciu wsi przez czerwonoarmistów w Łuksztach pozostało nadal około 80 mieszkańców, wyłącznie Niemców. Po 1945 roku rozpoczął się napływn ludność z Wileńszczyzny oraz Polski centralnej. Pierwszym powojennym sołtysem został Feliks Pawlak. W 1946 roku zostało uruchomione przedszkole a po jakimś czasie również szkoła podstawowa. Obecnie budynek dawnej szkoły został przekształcony w świetlicę i mieszkanie.

Zabytki

• Budynek dawnej niemieckiej szkoły
• Zabytkowy dom podcieniowy

Bibliografia

1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
2. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
4. Lech Słodownik, Łukszty [data dostępu: 5.03.2014]