Lidzbark (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Gospodarka)
(→‎Kultura i turystyka)
Linia 137: Linia 137:
 
**szlaki piesze na terenie [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy| Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego]]: szlak niebieski (Górzno - Bachotek) – 44 km; szlak zielony (Górzno - Łąkorz) – 56 km; szlak czerwony (Budzyń – Grunwald Pole Bitwy) – [[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald - Bądzyn| "szlak grunwaldzki"]] - 100 km
 
**szlaki piesze na terenie [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy| Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego]]: szlak niebieski (Górzno - Bachotek) – 44 km; szlak zielony (Górzno - Łąkorz) – 56 km; szlak czerwony (Budzyń – Grunwald Pole Bitwy) – [[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald - Bądzyn| "szlak grunwaldzki"]] - 100 km
 
**szlaki rowerowe na terenie [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy| Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego]]: szlak niebieski - wokół Jeziora Lidzbarskiego - 8 km, szlak czerwony - wokół jeziora Piaseczno - 12 km, szlak zielony - Lidzbark, Klonowo, Jar Brynicy - 3 km
 
**szlaki rowerowe na terenie [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy| Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego]]: szlak niebieski - wokół Jeziora Lidzbarskiego - 8 km, szlak czerwony - wokół jeziora Piaseczno - 12 km, szlak zielony - Lidzbark, Klonowo, Jar Brynicy - 3 km
−
**[[Leśna Ścieżka Dydaktyczna "Nad Jeziorem Lidzbarskim"]] - ścieżka edukacyjna o długości 2,5 km, znajdująca się przy siedzibie Nadleśnictwa Lidzbark
+
**[[Leśna Ścieżka Dydaktyczna "Nad Jeziorem Lidzbarskim"| leśna Ścieżka Dydaktyczna "Nad Jeziorem Lidzbarskim"]] ]] - ścieżka edukacyjna o długości 2,5 km, znajdująca się przy siedzibie Nadleśnictwa Lidzbark
 
**szlak pieszy lasem nadwelskim - szlak oznaczony jest kolorem żółtym, długość trasy - 10,5 km
 
**szlak pieszy lasem nadwelskim - szlak oznaczony jest kolorem żółtym, długość trasy - 10,5 km
 
**trasa rowerowa "Szlakiem największych jezior Welskiego Parku Krajobrazowego" - trasa wiedzie przez centralną część [[Welski Park Krajobrazowy| Welskiego Parku Krajobrazowego]], gdzie znajduje się większość dużych jezior
 
**trasa rowerowa "Szlakiem największych jezior Welskiego Parku Krajobrazowego" - trasa wiedzie przez centralną część [[Welski Park Krajobrazowy| Welskiego Parku Krajobrazowego]], gdzie znajduje się większość dużych jezior
 
**trasa rowerowa "Do Piekiełka" - szlak o długości 16 km
 
**trasa rowerowa "Do Piekiełka" - szlak o długości 16 km
−
**szlak "Wokół Jeziora Lidzbarskiego" - pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół jeziora; łączy się z Leśną Ścieżką Dydaktyczną Nadleśnictwa Lidzbark
+
**szlak wokół Jeziora Lidzbarskiego - pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół jeziora; łączy się z Leśną Ścieżką Dydaktyczną Nadleśnictwa Lidzbark
 
**[["Szlak Jagiełły"]] - śladami Władysława Jagiełły
 
**[["Szlak Jagiełły"]] - śladami Władysława Jagiełły
 
**szlak rowerowy wokół [[Lidzbark| Lidzbarka]] - trasa przez [[Lidzbark]] - [[Jeleń]] - [[Wąpiersk]] - [[Tarczyny]] - [[Kiełpiny]] - [[Chełsty]] - [[Słup]] - [[Wlewsk]] - [[Piaseczno]] - [[Klonowo]] - [[Bryńsk]] - [[Jamielnik]] - [[Lidzbark]]
 
**szlak rowerowy wokół [[Lidzbark| Lidzbarka]] - trasa przez [[Lidzbark]] - [[Jeleń]] - [[Wąpiersk]] - [[Tarczyny]] - [[Kiełpiny]] - [[Chełsty]] - [[Słup]] - [[Wlewsk]] - [[Piaseczno]] - [[Klonowo]] - [[Bryńsk]] - [[Jamielnik]] - [[Lidzbark]]

Wersja z 13:30, 2 sty 2015

Gmina Lidzbark
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat działdowski
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Maciej Sitarek
Powierzchnia 254,88 km²
Liczba sołectw 24
Liczba miejscowości 45
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		14640
57 osób/km²
Strefa numeracyjna 23
Tablice rejestracyjne NDZ
TERYT 2803043
Urząd gminy
ul. Sądowa 21 13-230 Lidzbark
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Lidzbark – gmina miejsko-wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w południowo-zachodniej części powiatu działdowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Lidzbarku.

Gmina o niezwykłych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, jej obszar stanowią tereny rolnicze i leśne (układ funkcjonalno – przestrzenny dzieli gminę na 2 części: północną – tereny rolnicze, południową – tereny leśne) o nieskażonym środowisku naturalnym oraz liczne jeziora.

Władzę w gminie sprawuje burmistrz Maciej Sitarek[1].

Powierzchnia gminy

Gmina Lidzbark zajmuje powierzchnię 254,88km2[2], w tym:

  • lasy: 46,11% (11753 ha)
  • użytki rolne: 45,39% (11568 ha)
  • wody: 1,61% (412 ha)

Gmina stanowi 26,43% powierzchni powiatu działdowskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Lidzbark (gmina miejsko-wiejska)
Rzeka Wel autor: Dionizy Wiśniewski Źródło: Moje Mazury
Rzeka Wel autor: Dionizy Wiśniewski Źródło: Moje Mazury
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 14640 100 7407 50,6 7233 49,4
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		57 29 28

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Lidzbark wynosiło -72 osoby (wzrosło w porównaniu z rokiem poprzednim o 166%)[2], co stanowi 28,9% migracji ludności w powiecie działdowskim oraz 2% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego, w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy miejsko-wiejskiej Lidzbark, wchodził w skład województwa warszawskiego. Od 6 lipca 1950 roku, na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[3], został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[4], istniejąca dotychczas gmina Lidzbark stała się gromadą.
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[5], przywrócono podział kraju na gminy. Gromada i miasto Lidzbark stały się jedną jednostką administracyjną z siedzibą w Lidzbarku. W jej skład wchodziły sołectwa:Bełk, Bryńsk, Cibórz, Ciechanówko, Jamielnik, Jeleń, Kiełpiny, Klonowo, Koty, Nick, Nowy Dwór, Nowy Zieluń, Słup, Tarczyny, Wąpiersk, Wlewsk, Zalesie, Zdrojek[6][7].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat działdowski. Gmina Lidzbark, na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 roku, stała się bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego[9]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę Lidzbark w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.

Gmina miejsko-wiejska Lidzbark graniczy z: od północnego – zachodu z gminą Grodziczno (powiat nowomiejski), od południowego – zachodu z gminą Górzno (powiat brodnicki), od strony południowej z gminą Lubowidz (powiat żuromiński), a od strony wschodniej z gminą Płośnica oraz gminą Rybno (powiat działdowski).

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Adamowo, Bełk, Bryńsk, Cibórz, Ciechanówko, Jamielnik, Jeleń, Kiełpiny, Klonowo, Koty, Marszewnica, Miłostajki, Nick, Nowe Dłutowo, Nowy Dwór, Nowy Zieluń, Słup, Stare Dłutowo, Tarczyny, Wawrowo, Wąpiersk, Wlewsk, Zalesie, Zdrojek.

Pozostałe miejscowości: Bryńsk Szlachecki, Ostrowy, Zielonka, Bladowo, Borki, Olszewo, Kurojady, Borówno, Dębowiec, Piaseczno, Sarnia Góra, Nosek, Wygoda, Biernaty, Rogal, Glinki, Podcibórz, Wasioły, Pajewo, Lidzbark.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarki w gminie miejsko-wiejskiej Lidzbark jest turystyka, istotną rolę odgrywają również rolnictwo i przetwórstwo drewna. Rolnictwo w gminie rozwijają się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, ziemniaków i roślin przemysłowych (rzepaku, rzepiku, buraków cukrowych). W hodowli zwierząt dominują: hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego.

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Lidzbark wynosiła w 2013 roku 890. W tym 36 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 854 tworzy sektor prywatny. Najwięcej firm - 251 - było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 134 firmy były zarejestrowane w dziale: budownictwo, a 61 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; w dziale przetwórstwo przemysłowe - 78 firm, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 24 firmy[2]. Większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.

Korzystne i malownicze położenie gminy w obrębie dwóch parków krajobrazowych, różnorodność środowiska przyrodniczego (co uwidacznia się w bogactwie flory i fauny oraz w zróżnicowaniu krajobrazu), liczne jeziora oraz istnienie wokół nich wielu szlaków turystycznych: rowerowych, wodnych i pieszych sprzyja rozwojowi turystyki, a szczególnie agroturystyki. Gmina stanowi wymarzone miejsce wypoczynku i rekreacji dla miłośników wędkarstwa, kajakarstwa, grzybobrania, wycieczek pieszych, rowerowych i konnych. Posiada ciekawe tereny, które przyciągają widokami, bazę noclegową (na terenie gminy zlokalizowane są ośrodki wczasowe na ponad 500 miejsc) i gastronomiczną, a także bazę agroturystyczną.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Jeleń, Cibórz, Kiełpiny, Lidzbark, Wąpiersk.

Gmina należy do Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna".

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Lidzbark wynosiła 1674 osób[2], co stanowi 25,6% bezrobotnych w powiecie działdowskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 9,7% ludności[11].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Bogumiła Stachowiak - bibliotekarka, poetka, kronikarka, regionalistka; mieszka w Burkacie
  • Edward Klemens (1939-2006) - nauczyciel, historyk, działacz społeczno-oświatowy, kronikarz, publicysta
  • Danuta Dunin-Holecka – polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna urodzona w Lidzbarku
  • Paweł Baraszkiewicz – polski kajakarz, wychowanek klubu Wel Lidzbark; wielokrotny mistrz Polski, medalista olimpijski(Sydney 2000), mistrzostw świata i Europy
  • Władysław Rozwadowski - urodzony w Lidzbarku prawnik, profesor zwyczajny, doktor habilitowany nauk prawnych, specjalista prawa rzymskiego; założyciel i były przewodniczący Ogólnopolskiego Kolegium Dziekanów Wydziałów Prawa i Administracji; pełnił czołowe funkcje (dziekana, kierownika katedry, dyrektora instytutu) na wydziałach prawa wielu polskich uczelni.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Lidzbark należą[12]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Lidzbark, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej w Lidzbarku, ul. Dworcowa 2, 13-230 Lidzbark oraz na stronie Urzędu Miasta i Gminy Lidzbark

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Lidzbark istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie Lidzbark działa Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Mistrzostwa Lidzbarka w tenisie stołowym, Majowe Biegi Przełajowe (impreza organizowana z okazji uczczenia uchwalenia Konstyucji 3-go Maja), Europejski Tydzień Sportu, "Talentiada 2014″.
Istnieją również kluby sportowe:

  • KS Wel Lidzbark
  • Miejski Ludowy Uczniowski Klub Kajakowy „WEL – BIS”

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:

Park krajobrazowy:

Rezerwaty przyrody:

Obszar chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Użytki ekologiczne:

  • Jezioro Moczydło (5,71 ha), bagno w rejonie miejscowości Klonowo
  • Kurojady (2,9 ha), zakrzeczone i zadrzewione zakole rzeki Wel wraz z szerokim pasem szuwar i łąk
  • Chełsty (14,22 ha), fragment doliny rzeki Wel z wilgotnymi łąkami (na północ od miejscowości Chełsty)
  • Torfowisko Wapiersk (6,5 ha), torfowisko wysokie z kilkoma dużymi wyrobiskami potorfowymi
  • Bladowo (139,04 ha), zmeliorowane torfowisko niskie z dużymi obszarami łąk i wilgotnych lasów
  • Zalesie (10 m2), powołany w celu ochrony nietoperzy

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Lidzbark znajdują się 42 pomniki przyrody, są to głównie pojedyncze dęby, lipy i świerki[13].

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ Urząd Miasta i Gminy Lidzbark [1]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
  3. ↑ Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [3]
  4. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[4]
  5. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[5]
  6. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  7. ↑ Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  8. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
  9. ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[7]
  10. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[8]
  11. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  12. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [9]
  13. ↑ 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [10]


Bibliografia

Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Plan rozwoju lokalnego gminy Lidzbark, Lidzbark 2006.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Miasta i Gminy Lidzbark [06.05.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Miasta i Gminy Lidzbark [06.05.2014]
UStat w Olsztynie [06.05.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Lidzbark_(gmina_miejsko-wiejska)&oldid=108264”