Rzeck: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Rzeck''' (niem. ''Ridbach'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[ | + | '''Rzeck''' (niem. ''Ridbach'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)| gminie Biskupiec]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[ | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 336 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Klonowski]]<ref>http://www.biskupiec.pl/inf_um.htm[data dostępu: 17.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 336 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Klonowski]]<ref>http://www.biskupiec.pl/inf_um.htm[data dostępu: 17.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została lokowana w 1382 roku przez biskupa warmińskiego [[Jan Sorbom| Jana Sorboma]]. Zasadźcą został Jan z Mokin, który jednak nie wywiązał się ze swojego obowiązku. W 1426 roku został wystawiony nowy przywilej lokacyjny, którego odbiorcą była niejaka Anastazja oraz jej synowie Filip i Bartłomiej. Na początku swego istnienia Rzeck był wsią bartniczą funkcjonującą na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W obu wspomnianych dokumentach lokacyjnych pojawiała się informacja dotycząca obowiązku uposażenia miejscowego kościoła, jednak brak jakichkolwiek informacji dotyczących świątyni. W okresie [[wojny polsko-krzyżackie| wojen polsko-krzyżackich]] w latach 1519-1521 Rzeck został w znacznym stopniu zniszczony, ponad połowa ziemi leżała odłogiem. W 1533 roku w biskupich księgach rachunkowych odnotowano imiona 7 bartników z miejscowości: Tonike, Klemensa, Stefana, Ambrożego, Bartka, Laurentego oraz Mateusza Stryjewskiego. W 1582 roku biskup [[lkwim: Marcin Kromer| Marcin Kromer]] odnowił przywilej lokacyjny wsi. W latach 1709-1711 Rzeck nawiedziła [[epidemia dżumy]]. W 1789 roku miejscowość składała się z 27 domów. | + | Wieś została lokowana w 1382 roku przez biskupa warmińskiego [[Jan Sorbom| Jana Sorboma]]. Zasadźcą został Jan z Mokin, który jednak nie wywiązał się ze swojego obowiązku. W 1426 roku został wystawiony nowy przywilej lokacyjny, którego odbiorcą była niejaka Anastazja oraz jej synowie Filip i Bartłomiej. Na początku swego istnienia Rzeck był wsią bartniczą funkcjonującą na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W obu wspomnianych dokumentach lokacyjnych pojawiała się informacja dotycząca obowiązku uposażenia miejscowego kościoła, jednak brak jakichkolwiek informacji dotyczących świątyni. W okresie [[wojny polsko-krzyżackie| wojen polsko-krzyżackich]] w latach 1519-1521 Rzeck został w znacznym stopniu zniszczony, ponad połowa ziemi leżała odłogiem. W 1533 roku w biskupich księgach rachunkowych odnotowano imiona 7 bartników z miejscowości: Tonike, Klemensa, Stefana, Ambrożego, Bartka, Laurentego oraz Mateusza Stryjewskiego. W 1582 roku biskup [[lkwim: Marcin Kromer| Marcin Kromer]] odnowił przywilej lokacyjny wsi. W latach 1709-1711 Rzeck nawiedziła [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]]. W 1789 roku miejscowość składała się z 27 domów. |
W 1827 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 21 dzieci. W placówce prowadzono zajęcia w języku polskim. Od 1853 roku do szkoły uczęszczały również dzieci z [[Rukławki| Rukławek]] i [[Kramarka| Kramarki]] - łącznie 95 uczniów. W 1935 roku 3 nauczycieli uczyło 120 dzieci. | W 1827 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 21 dzieci. W placówce prowadzono zajęcia w języku polskim. Od 1853 roku do szkoły uczęszczały również dzieci z [[Rukławki| Rukławek]] i [[Kramarka| Kramarki]] - łącznie 95 uczniów. W 1935 roku 3 nauczycieli uczyło 120 dzieci. | ||
| Linia 49: | Linia 49: | ||
W XIX wieku Rzeck był silnym ośrodkiem polskiego ruchu ludowego. W 1886 we wsi założono bibliotekę [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. Ponownie biblioteka została uruchomiona po roku 1920. W roku 1924 podczas wyborów do sejmu pruskiego na [[Polska Partia Ludowa|Polską Partię Ludową]] głosowało 112 osób. | W XIX wieku Rzeck był silnym ośrodkiem polskiego ruchu ludowego. W 1886 we wsi założono bibliotekę [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. Ponownie biblioteka została uruchomiona po roku 1920. W roku 1924 podczas wyborów do sejmu pruskiego na [[Polska Partia Ludowa|Polską Partię Ludową]] głosowało 112 osób. | ||
| − | Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] we wsi zaczęli się osiedlać przybysze z różnych części ziem polskich. Ostatni Warmiacy opuścili Rzeck w stanie wojennym. | + | Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] we wsi zaczęli się osiedlać przybysze z różnych części ziem polskich. Ostatni Warmiacy opuścili Rzeck w stanie wojennym. |
| − | W | + | W sierpniu 1945 roku uruchomiona została szkoła podstawowa. Placówkę zlikwidowano w latach 70. XX wieku. W miejscowości działała przychodnia, Koło Gospodyń Wiejskich, zlewnia mleka, remiza strażacka, sklep. W 1957 roku uruchomiono we wsi szkołę przysposobienia rolniczego. W latach 60. i 70. XX wieku powstał ośrodek kulturalno-oświatowy ze świetlicą "Klub prasy i książki" (klub "Ruchu"). |
Obecnie w Rzecku działa zakład stolarski, sklep spożywczy, boisko. Większość mieszkańców zatrudniona jest poza rolnictwem. | Obecnie w Rzecku działa zakład stolarski, sklep spożywczy, boisko. Większość mieszkańców zatrudniona jest poza rolnictwem. | ||
| Linia 63: | Linia 63: | ||
1939 - 617 osób | 1939 - 617 osób | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Religia== | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Karoliny Koźkówny w Biskupcu Reszelskim |parafii rzymskokatolickiej pw. Błogosławionej Karoliny Koźkówny w Biskupcu]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 72: | Linia 76: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *Neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana na prywatnej posesji | + | *Neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana na prywatnej posesji. |
| − | *Neogotycka kapliczka przydrożna zwieńczona metalowymi krzyżykami, zlokalizowana przy drodze na [[Rasząg]] | + | *Neogotycka kapliczka przydrożna zwieńczona metalowymi krzyżykami, zlokalizowana przy drodze na [[Rasząg]]. |
| − | *Neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana w środku wsi | + | *Neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana w środku wsi. |
| + | *Krzyż przydrożny z XVIII w. znajduje się obecnie w [[lkwim:Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku|Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Ludzie związani z miejscowością== | ||
| + | *[[Sylwester Antoni Sznarbach]] (1854-1924) – malarz, poeta, publicysta, działacz warmiński. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 84: | Linia 93: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Przypisy== | |
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 13:06, 22 sie 2014
| Rzeck | |
| | |
| Rzeck. Kapliczka warmińska z 1918 roku Rzeck. Kapliczka warmińska z 1918 roku
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Biskupiec |
| Liczba ludności (2010) | 336 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rzeck | |
| Położenie na mapie Polski  Rzeck | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rzeck (niem. Ridbach) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 336 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Klonowski[1].
Spis treści
[ukryj]Położenie
Miejscowość jest położona w centralnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Mrągowskiego, w odległości 3 km na południowy zachód do Biskupca. W pobliżu wsi znajduje się Jezioro Rzeckie.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w 1382 roku przez biskupa warmińskiego Jana Sorboma. Zasadźcą został Jan z Mokin, który jednak nie wywiązał się ze swojego obowiązku. W 1426 roku został wystawiony nowy przywilej lokacyjny, którego odbiorcą była niejaka Anastazja oraz jej synowie Filip i Bartłomiej. Na początku swego istnienia Rzeck był wsią bartniczą funkcjonującą na prawie chełmińskim. W obu wspomnianych dokumentach lokacyjnych pojawiała się informacja dotycząca obowiązku uposażenia miejscowego kościoła, jednak brak jakichkolwiek informacji dotyczących świątyni. W okresie wojen polsko-krzyżackich w latach 1519-1521 Rzeck został w znacznym stopniu zniszczony, ponad połowa ziemi leżała odłogiem. W 1533 roku w biskupich księgach rachunkowych odnotowano imiona 7 bartników z miejscowości: Tonike, Klemensa, Stefana, Ambrożego, Bartka, Laurentego oraz Mateusza Stryjewskiego. W 1582 roku biskup Marcin Kromer odnowił przywilej lokacyjny wsi. W latach 1709-1711 Rzeck nawiedziła epidemia dżumy. W 1789 roku miejscowość składała się z 27 domów.
W 1827 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 21 dzieci. W placówce prowadzono zajęcia w języku polskim. Od 1853 roku do szkoły uczęszczały również dzieci z Rukławek i Kramarki - łącznie 95 uczniów. W 1935 roku 3 nauczycieli uczyło 120 dzieci.
W XIX wieku Rzeck był silnym ośrodkiem polskiego ruchu ludowego. W 1886 we wsi założono bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. Ponownie biblioteka została uruchomiona po roku 1920. W roku 1924 podczas wyborów do sejmu pruskiego na Polską Partię Ludową głosowało 112 osób.
Po zakończeniu II wojny światowej we wsi zaczęli się osiedlać przybysze z różnych części ziem polskich. Ostatni Warmiacy opuścili Rzeck w stanie wojennym.
W sierpniu 1945 roku uruchomiona została szkoła podstawowa. Placówkę zlikwidowano w latach 70. XX wieku. W miejscowości działała przychodnia, Koło Gospodyń Wiejskich, zlewnia mleka, remiza strażacka, sklep. W 1957 roku uruchomiono we wsi szkołę przysposobienia rolniczego. W latach 60. i 70. XX wieku powstał ośrodek kulturalno-oświatowy ze świetlicą "Klub prasy i książki" (klub "Ruchu").
Obecnie w Rzecku działa zakład stolarski, sklep spożywczy, boisko. Większość mieszkańców zatrudniona jest poza rolnictwem.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
1820 - 282 osoby
1848 - 360 osób
1939 - 617 osób
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Błogosławionej Karoliny Koźkówny w Biskupcu.
Turystyka
- W miejscowości istnieje możliwość zwiedzania hodowli strusia afrykańskiego.
- Szlak rowerowy o długości 30 km - przebieg trasy: Biskupiec-Czerwonka-Rukławki-Rzeck-Biskupiec
- Szlak rowerowy: Biskupiec-Rzeck-Rasząg-Zabrodzie-Kobułty-Parelskie Wzgórza-Lipowo-Stanclewo-Bredynki-Dębowo-Czerwonka-Biesowo-Jezioro Galk-Jezioro Dadaj
Zabytki
- Neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana na prywatnej posesji.
- Neogotycka kapliczka przydrożna zwieńczona metalowymi krzyżykami, zlokalizowana przy drodze na Rasząg.
- Neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana w środku wsi.
- Krzyż przydrożny z XVIII w. znajduje się obecnie w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku.
Ludzie związani z miejscowością
- Sylwester Antoni Sznarbach (1854-1924) – malarz, poeta, publicysta, działacz warmiński.
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS
- Wikipedia: Rzeck [data dostępu; 20.12.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://www.biskupiec.pl/inf_um.htm[data dostępu: 17.12.2013]
