Radostowo (gmina Jeziorany): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Radostowo ''' (niem.''Fraudenberg'') – | + | '''Radostowo ''' (niem.''Fraudenberg'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 630 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Adamiec]]<ref> [http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/?c=92/ Strona Urzędu Gminy Jeziorany] [18.12.2013]</ref>. |
| − | W latach | ||
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 10 km na zachód od [[Jeziorany|Jezioran]]. | + | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 10 km na zachód od [[Jeziorany|Jezioran]]. 2 km od wsi zlokalizowane jest jezioro [[Jezioro Blanki|Blanki]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa [[Henryk z Lutr| Henryka z Lutr]]. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Znamy nazwiska proboszczów | + | Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa [[Henryk z Lutr| Henryka z Lutr]]. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Znamy nazwiska proboszczów pełniących posługę w wieku XV. Byli to Tomasza Kranch i Szymon Bertram. Świątynia nie została zniszczona w czasie konfliktu polsko–krzyżackiego w XV wieku. [[Wojny polsko-krzyżackie|Wojna polsko-krzyżacka]] z lat 1519–1521 nie spustoszyła doszczętnie Radostowa. Zniszczeniu uległy karczmy, ale z 84 [[Włóka |włók]] posiadanych przez wieś opuszczonych zostało stosunkowo niewiele - 27 włók. Do 1533 roku udało się obsadzić na nowo 4,5 włóki. W 1595 roku biskup [[Andrzej Batory]] nadał na [[Prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]] miejscowemu nauczycielowi Janowi Kasenitzowi zniszczoną zagrodę karczmy, zobowiązując go do jej odbudowy. W 1789 roku wieś posiadała 2 karczmy i 57 budynków mieszkalnych. W XIX stuleciu w skład miejscowej parafii wchodziły wsi: [[Frączki]], [[Studnica]] oraz [[Studzianka]]. W 1891 roku w miejscowości założono biblioteczkę [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. W czasie [[Plebiscyt 1920 | plebiscytu w 1920 roku]] wszystkie oddane głosy (764) poparły pozostanie w granicach [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. |
Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w [[Reszel| Reszlu]]. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów. | Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w [[Reszel| Reszlu]]. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów. | ||
| − | Obecnie niewielki procent mieszkańców stanowią autochtoni, | + | Obecnie niewielki procent mieszkańców stanowią autochtoni, przeważająca część ludności to potomkowie polskich osadników przybyłych do Radostowa po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]]. W miejscowości znajduje się przystanek PKS, poczta, remiza strażacka; działają sklepy, warsztat, punkt sprzedaży gazu. |
| + | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1820 - 526 osób | + | *1820 r. - 526 osób |
| − | 1848 - 740 osób | + | *1848 r. - 740 osób |
| − | 1939 - 887 osób | + | *1939 r. - 887 osób |
| − | 1998 - 674 osoby | + | *1998 r. - 674 osoby |
| − | |||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Radostowie| szkoła podstawowa]]. | W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Radostowie| szkoła podstawowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | Jest tutaj [[Miejska Biblioteka Publiczna w Jezioranach Filia Radostowo|biblioteka publiczna, filia | + | Jest tutaj [[Miejska Biblioteka Publiczna w Jezioranach Filia Radostowo|biblioteka publiczna]], filia [[lkwim:Miejska Biblioteka Publiczna w Jezioranach |Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jezioranach]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Turystyka== | == Turystyka== | ||
| − | * | + | *gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]] |
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 29,6 km – przebieg trasy: Jeziorany – [[Lekity]] – [[Derc]] – [[Frączki]] – Studzianka – Radostowo – Studnica – Jeziorany |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *gotycki [[lkwim:Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie| kościół pw. św. Jerzego i św. Anny]] wzniesiony w XIV wieku; wystrój wnętrza, w tym ołtarz główny pochodzą z XVII wieku |
| − | * | + | *dzwonnica kościelna z XVIII wieku |
| − | * | + | *budynek plebanii |
| − | * | + | *neogotycka kapliczka przydrożna z 1893 roku |
| − | * | + | *neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana przy budynku remizy strażackiej |
| − | |||
==Ludzie związani z miejscowością== | ==Ludzie związani z miejscowością== | ||
| − | *[[Florian | + | *[[Florian Białkowski]] (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, w latach 1703–1709 był proboszczem w Radostowie |
| − | *[[lkwim:Janina Kowalik |Janina Kowalik]] ( | + | *[[lkwim:Janina Kowalik |Janina Kowalik]] (1945– ) - bibliotekarka, animatorka kultury, działaczka społeczna |
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969. | #''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [20.12.2013] |
| − | #[http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=168:gmina-jeziorany-radostowo&catid=27:wies-warminska&Itemid=125| Dom Warmiński] [ | + | #[http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=168:gmina-jeziorany-radostowo&catid=27:wies-warminska&Itemid=125| Dom Warmiński] [20.12.2013] |
| − | #[http://jeziorany.com.pl/solectwa/historie-wsi.html| Portal Jeziorany] [ | + | #[http://jeziorany.com.pl/solectwa/historie-wsi.html| Portal Jeziorany] [20.12.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 20:29, 27 lis 2014
| Radostowo | |
| | |
![Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie Wikipedia [12.11.2013]](/index.php/Plik:Rados.jpg) Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie Wikipedia [12.11.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jeziorany |
| Liczba ludności (2010) | 630 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Radostowo | |
| Położenie na mapie Polski  Radostowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Radostowo (niem.Fraudenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 630 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Adamiec[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 10 km na zachód od Jezioran. 2 km od wsi zlokalizowane jest jezioro Blanki.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa Henryka z Lutr. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa Jana Stryprocka. Znamy nazwiska proboszczów pełniących posługę w wieku XV. Byli to Tomasza Kranch i Szymon Bertram. Świątynia nie została zniszczona w czasie konfliktu polsko–krzyżackiego w XV wieku. Wojna polsko-krzyżacka z lat 1519–1521 nie spustoszyła doszczętnie Radostowa. Zniszczeniu uległy karczmy, ale z 84 włók posiadanych przez wieś opuszczonych zostało stosunkowo niewiele - 27 włók. Do 1533 roku udało się obsadzić na nowo 4,5 włóki. W 1595 roku biskup Andrzej Batory nadał na prawie chełmińskim miejscowemu nauczycielowi Janowi Kasenitzowi zniszczoną zagrodę karczmy, zobowiązując go do jej odbudowy. W 1789 roku wieś posiadała 2 karczmy i 57 budynków mieszkalnych. W XIX stuleciu w skład miejscowej parafii wchodziły wsi: Frączki, Studnica oraz Studzianka. W 1891 roku w miejscowości założono biblioteczkę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W czasie plebiscytu w 1920 roku wszystkie oddane głosy (764) poparły pozostanie w granicach Prus Wschodnich.
Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w Reszlu. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów.
Obecnie niewielki procent mieszkańców stanowią autochtoni, przeważająca część ludności to potomkowie polskich osadników przybyłych do Radostowa po zakończeniu II wojny światowej. W miejscowości znajduje się przystanek PKS, poczta, remiza strażacka; działają sklepy, warsztat, punkt sprzedaży gazu.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. - 526 osób
- 1848 r. - 740 osób
- 1939 r. - 887 osób
- 1998 r. - 674 osoby
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa.
Kultura
Jest tutaj biblioteka publiczna, filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jezioranach.
Turystyka
- gospodarstwa agroturystyczne
- szlak rowerowy o długości 29,6 km – przebieg trasy: Jeziorany – Lekity – Derc – Frączki – Studzianka – Radostowo – Studnica – Jeziorany
Zabytki
- gotycki kościół pw. św. Jerzego i św. Anny wzniesiony w XIV wieku; wystrój wnętrza, w tym ołtarz główny pochodzą z XVII wieku
- dzwonnica kościelna z XVIII wieku
- budynek plebanii
- neogotycka kapliczka przydrożna z 1893 roku
- neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana przy budynku remizy strażackiej
Ludzie związani z miejscowością
- Florian Białkowski (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, w latach 1703–1709 był proboszczem w Radostowie
- Janina Kowalik (1945– ) - bibliotekarka, animatorka kultury, działaczka społeczna
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
- Dom Warmiński [20.12.2013]
- Portal Jeziorany [20.12.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Jeziorany [18.12.2013]
