Nowe Kawkowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Nowe Kawkowo ''' (niem. ''Neu Kockendorf'') – | + | ''' Nowe Kawkowo ''' (niem. ''Neu Kockendorf'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jonkowo (gmina wiejska)|gminie Jonkowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 289 mieszkańców. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 289 mieszkańców. | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olszyńskim]], 6 km na północny zachód od [[Jonkowo|Jonkowa]] i 11 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olszyńskim]], 6 km na północny zachód od [[Jonkowo|Jonkowa]] i 11 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | + | Wieś została założona prawdopodobnie w latach 50. XIV wieku – wzniesiono tu wówczas drewniany kościół. Została jednak spalona w wyniku najazdów litewskich. [[Kapituła warmińska]] wydała nowy przywilej w 1380 roku; zasadźca Jan Brünen zobowiązał się wówczas do założenia [[wieś czynszowa|wsi czynszowej]] na 52 łanach. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała we wsi karczma, którą w 1450 roku kapituła wydzierżawiła miejscowemu sołtysowi. Wieś ucierpiała podczas [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] (21 opuszczonych łanów), a także [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|ostatniej wojny z Zakonem krzyżackim]], jednak już w 1520 roku jedynie pięć łanów leżało tu odłogiem. Pod koniec XVI wieku wieś była całkowicie zagospodarowana (52 łany), pięć łanów było sołeckich, a dalszych pięć należało do kościoła; w dalszym ciągu znajdowała się tu karczma, a ponadto założono również szkołę parafialną. W latach 30. XVIII wieku posiadaczem karczmy w Nowym Kawkowie był burmistrz Olsztyna [[Antoni Dromler]]; we wsi było dwóch sołtysów oraz 17 chłopów czynszowych, a także czterech ogrodników. W tym samym czasie szkołę parafialną oddano pod nadzór państwowy; w 1825 roku uczęszczało do niej 101 dzieci (również z [[Pupki|Pupek]]). | |
| − | Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię; w 1820 roku było tu 41 budynków mieszkalnych. W 1861 roku wieś obejmowała obszar około 670 ha, z czego 1/5 stanowiły lasy. Od 1900 roku we wsi działało koło Stowarzyszenia Kombatantów Wojennych (Kriegervereine), a od 1910 roku | + | Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię; w 1820 roku było tu 41 budynków mieszkalnych. W 1861 roku wieś obejmowała obszar około 670 ha, z czego 1/5 stanowiły lasy. Od 1900 roku we wsi działało koło Stowarzyszenia Kombatantów Wojennych (Kriegervereine), a od 1910 roku – parafialna komórka [[Warmiński Związek Diecezjalny Katolickich Stowarzyszeń Robotniczych| Warmiński Związek Diecezjalny Katolickich Stowarzyszeń Robotniczych]]. W okresie międzywojennym Nowe Kawkowo miało restaurację, kuźnię, szkołę z dwoma nauczycielami oraz ośrodek zdrowia. |
Obecnie we wsi działają dwa sklepy spożywczo-przemysłowe, a także przyszkolna świetlica dla dzieci i młodzieży. | Obecnie we wsi działają dwa sklepy spożywczo-przemysłowe, a także przyszkolna świetlica dla dzieci i młodzieży. | ||
| − | + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | |
| − | Liczba mieszkańców | + | *1820 – 201 osób |
| − | + | *1857 – 407 osób | |
| − | 1820 | + | *1861 – 449 osób |
| − | + | *1933 – 424 osoby | |
| − | 1857 | + | *1939 – 382 osoby |
| − | |||
| − | 1861 | ||
| − | |||
| − | 1933 | ||
| − | |||
| − | 1939 | ||
[[File:Nowe Kawkowo. Pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej.jpg|thumb|300px|right|Nowe Kawkowo. Pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej.<br>Fot. Piotr Gapiński. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kawkowo www.rowery.olsztyn.pl] ]] | [[File:Nowe Kawkowo. Pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej.jpg|thumb|300px|right|Nowe Kawkowo. Pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej.<br>Fot. Piotr Gapiński. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kawkowo www.rowery.olsztyn.pl] ]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Nowym Kawkowie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Nowym Kawkowie]] | ||
[[File: Malownicze pole lawendy w Nowym Kawkowie.jpg|thumb|300px|left|Malownicze pole lawendy w Nowym Kawkowie.<br>Fot. W. Wieczorek. Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/3904,nowe-kawkowo-odrobina-prowansji.html www.polskaniezwykla.pl] ]] | [[File: Malownicze pole lawendy w Nowym Kawkowie.jpg|thumb|300px|left|Malownicze pole lawendy w Nowym Kawkowie.<br>Fot. W. Wieczorek. Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/3904,nowe-kawkowo-odrobina-prowansji.html www.polskaniezwykla.pl] ]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | *W | + | *W miejscowości działa ekologiczne gospodarstwo agroturystyczne oraz [[Lawendowe Pole - Manufaktura Zielarska|manufaktura "Lawendowe Pole"]], której właścicielką jest [[Joanna Posoch]]. Posoch produkuje ona naturalne kosmetyki na bazie lawendy, zajmuje się również rękodziełem. W gospodarstwie odbywają się również warsztaty, na których zdobywa się wiedzę z zakresu samodzielnego wytwarzania naturalnych kosmetyków. Kwitnące pola lawendy można podziwiać w na przełomie czerwca i lipca. |
| − | *Szlak rowerowy o długości 28 km | + | *Szlak rowerowy o długości 28 km – przebieg trasy: [[Jonkowo]] – [[Łomy]] – Nowe Kawkowo – [[Szałstry]] – [[Węgajty]] – Jonkowo |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Nowym Kawkowie| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Nowym Kawkowie|kościół pw. św. Jana Ewangelisty]] |
| − | * | + | *cmentarz rzymskokatolicki |
| − | * | + | *dwa drewniane wiatraki holenderskie z końca XIX wieku |
| − | * | + | *zagroda nr 28 z końca XVIII wieku – budynki przeniesione do [[lkwim:Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku|Muzeum Budownictwa w Olsztynku]] |
| − | * | + | *pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Stare Kawkowo]]<br/> | |
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | Syrwid Robert, ''Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność'', Jonkowo 2010.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.jonkowo.pl/index.php?option=com_content&view=category&id=9&Itemid=137 Historia wsi na stronie gminy Jonkowo] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/161/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo, bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#418/pl/i/nowe_kawkowo_-_zabytkowy_kosciol_par._p.w._sw._jana_ewangelisty| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/3904,nowe-kawkowo-odrobina-prowansji.html| polskaniezwykla.pl] [05.03.2014] | ||
| + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=311:ks-prof-alojzy-szorc-przywilej-lokacyjny-nowego-kawkowa&catid=51:czytelnia&Itemid=190 domwarminski.pl] [05.03.2014] | ||
| + | [http://www.lawendowepole.pl/ lawendowepole.pl] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 13:28, 5 sty 2015
| Nowe Kawkowo | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 289 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nowe Kawkowo | |
| Położenie na mapie Polski  Nowe Kawkowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nowe Kawkowo (niem. Neu Kockendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 289 mieszkańców.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, 6 km na północny zachód od Jonkowa i 11 km na północny zachód od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona prawdopodobnie w latach 50. XIV wieku – wzniesiono tu wówczas drewniany kościół. Została jednak spalona w wyniku najazdów litewskich. Kapituła warmińska wydała nowy przywilej w 1380 roku; zasadźca Jan Brünen zobowiązał się wówczas do założenia wsi czynszowej na 52 łanach. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała we wsi karczma, którą w 1450 roku kapituła wydzierżawiła miejscowemu sołtysowi. Wieś ucierpiała podczas wojny trzynastoletniej (21 opuszczonych łanów), a także ostatniej wojny z Zakonem krzyżackim, jednak już w 1520 roku jedynie pięć łanów leżało tu odłogiem. Pod koniec XVI wieku wieś była całkowicie zagospodarowana (52 łany), pięć łanów było sołeckich, a dalszych pięć należało do kościoła; w dalszym ciągu znajdowała się tu karczma, a ponadto założono również szkołę parafialną. W latach 30. XVIII wieku posiadaczem karczmy w Nowym Kawkowie był burmistrz Olsztyna Antoni Dromler; we wsi było dwóch sołtysów oraz 17 chłopów czynszowych, a także czterech ogrodników. W tym samym czasie szkołę parafialną oddano pod nadzór państwowy; w 1825 roku uczęszczało do niej 101 dzieci (również z Pupek).
Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię; w 1820 roku było tu 41 budynków mieszkalnych. W 1861 roku wieś obejmowała obszar około 670 ha, z czego 1/5 stanowiły lasy. Od 1900 roku we wsi działało koło Stowarzyszenia Kombatantów Wojennych (Kriegervereine), a od 1910 roku – parafialna komórka Warmiński Związek Diecezjalny Katolickich Stowarzyszeń Robotniczych. W okresie międzywojennym Nowe Kawkowo miało restaurację, kuźnię, szkołę z dwoma nauczycielami oraz ośrodek zdrowia.
Obecnie we wsi działają dwa sklepy spożywczo-przemysłowe, a także przyszkolna świetlica dla dzieci i młodzieży.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1820 – 201 osób
- 1857 – 407 osób
- 1861 – 449 osób
- 1933 – 424 osoby
- 1939 – 382 osoby
Nowe Kawkowo. Pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej.
Fot. Piotr Gapiński. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl
Fot. Piotr Gapiński. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl
Edukacja
Turystyka
- W miejscowości działa ekologiczne gospodarstwo agroturystyczne oraz manufaktura "Lawendowe Pole", której właścicielką jest Joanna Posoch. Posoch produkuje ona naturalne kosmetyki na bazie lawendy, zajmuje się również rękodziełem. W gospodarstwie odbywają się również warsztaty, na których zdobywa się wiedzę z zakresu samodzielnego wytwarzania naturalnych kosmetyków. Kwitnące pola lawendy można podziwiać w na przełomie czerwca i lipca.
- Szlak rowerowy o długości 28 km – przebieg trasy: Jonkowo – Łomy – Nowe Kawkowo – Szałstry – Węgajty – Jonkowo
Zabytki
- kościół pw. św. Jana Ewangelisty
- cmentarz rzymskokatolicki
- dwa drewniane wiatraki holenderskie z końca XIX wieku
- zagroda nr 28 z końca XVIII wieku – budynki przeniesione do Muzeum Budownictwa w Olsztynku
- pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Historia wsi na stronie gminy Jonkowo [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
domwarminski.pl [05.03.2014]
lawendowepole.pl [05.03.2014]
