Radostowo (gmina Jeziorany)

Radostowo
Kościół pw. św. Jerzego i św. Anny w Radostowie. Fot. Romek. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jeziorany
Liczba ludności (2022)	530
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Radostowo
Położenie na mapie Polski Radostowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Radostowo (niem.Fraudenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 630 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Adamiec.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 10 km na zachód od Jezioran. 2 km od wsi zlokalizowane jest jezioro Blanki.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w latach 1333-1342 prawdopodobnie przez biskupa Henryka z Lutr. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął; przywilej lokacyjny odnowiono w roku 1362 na prośbę ówczesnych sołtysów Jana i Mikołaja. Wspomniany przywilej uposażenie kościoła, który został zapewne konsekrowany przez biskupa Jana Stryprocka. Znamy nazwiska proboszczów pełniących posługę w wieku XV. Byli to Tomasza Kranch i Szymon Bertram. Świątynia nie została zniszczona w czasie konfliktu polsko–krzyżackiego w XV wieku. Wojna polsko-krzyżacka z lat 1519–1521 nie spustoszyła doszczętnie Radostowa. Zniszczeniu uległy karczmy, ale z 84 włók posiadanych przez wieś opuszczonych zostało stosunkowo niewiele - 27 włók. Do 1533 roku udało się obsadzić na nowo 4,5 włóki. W 1595 roku biskup Andrzej Batory nadał na prawie chełmińskim miejscowemu nauczycielowi Janowi Kasenitzowi zniszczoną zagrodę karczmy, zobowiązując go do jej odbudowy. W 1789 roku wieś posiadała 2 karczmy i 57 budynków mieszkalnych. W XIX stuleciu w skład miejscowej parafii wchodziły wsi: Frączki, Studnica oraz Studzianka. W 1891 roku w miejscowości założono biblioteczkę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W czasie plebiscytu w 1920 roku wszystkie oddane głosy (764) poparły pozostanie w granicach Prus Wschodnich.

Przywilej wystawiony na karczmę potwierdza istnienie szkoły w Radostowie co najmniej od połowy XVI wieku. W 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w Reszlu. W 1935 roku szkoła zatrudniała 3 nauczycieli. Do placówki uczęszczało 130 uczniów.

Obecnie niewielki procent mieszkańców stanowią autochtoni, przeważająca część ludności to potomkowie polskich osadników przybyłych do Radostowa po zakończeniu II wojny światowej. W miejscowości znajduje się przystanek PKS, poczta, remiza strażacka; działają sklepy, warsztat, punkt sprzedaży gazu.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

• 1820 r. - 526 osób

• 1848 r. - 740 osób

• 1939 r. - 887 osób

• 1998 r. - 674 osoby

Szkolnictwo

W miejscowości działa szkoła podstawowa.

Turystyka

• gospodarstwa agroturystyczne
• szlak rowerowy o długości 29,6 km – przebieg trasy: Jeziorany – Lekity – Derc – Frączki – Studzianka – Radostowo – Studnica – Jeziorany

Zabytki

• gotycki kościół pw. św. Jerzego i św. Anny wzniesiony w XIV wieku; wystrój wnętrza, w tym ołtarz główny pochodzą z XVII wieku
• dzwonnica kościelna z XVIII wieku
• budynek plebanii
• neogotycka kapliczka przydrożna z 1893 roku
• neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana przy budynku remizy strażackiej

Bezpieczeństwo

We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Ludzie związani z miejscowością

• Florian Białkowski (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, w latach 1703–1709 był proboszczem w Radostowie
• Johann Pfeiffer (1645-1695) – filozof, teolog, badacz starożytnej kultury greckiej, wykładowca Uniwersytetu w Królewcu, kanonik dobromiejski, proboszcz w Radostowie
• Janina Kowalik (1945– ) - bibliotekarka, animatorka kultury, działaczka społeczna

Bibliografia

Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
Dom Warmiński [20.12.2013]
Portal Jeziorany [20.12.2013]