Natura 2000 Dolina Środkowej Łyny-Smolajny

Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Łyny-Smolajny
Typ obszaru	Obszar "siedliskowy" - przyszły specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS)
Powierzchnia	2953,7 ha
Status obszaru	Projektowany SOOS.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Łyny-Smolajny
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Łyny-Smolajny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Łyny-Smolajny – projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOOS).

Ogólny opis obszaru

Obszar położony jest między Dobrym Miastem a Lidzbarkiem Warmińskim. Centralną oś stanowi dolina środkowej Łyny obejmująca w swojej południowo-wschodniej części przyujściowy odcinek rzeki Kirsny. Szerokość dna doliny nie przekracza 1,2 km, największa występuje w okolicach miejscowości Wróblik i Łaniewo.

Dolina Łyny charakteryzuje się licznymi (60 obiektów) starorzeczami o różnym stopniu sukcesji. Najmłodsze zlokalizowane są w bezpośrednim sąsiedztwie Łyny i zachowują z nią kontakt hydrologiczny, natomiast nieco starsze "ekologicznie" starorzecza (20 obiektów) okresowo tracą więź z rzeką. Najstarsze starorzecza (30 obiektów) zlokalizowane są w pewnym oddaleniu od aktualnego koryta rzeki. Uniemożliwia to ich przepłukiwanie, czego konsekwencją jest zarastanie roślinnością szuwarową i rzęsą oraz ich wypłycanie. Starorzecza zlokalizowane w Smolajnach o charakterze antropogenicznym utrzymują stały kontakt z Łyną (10 obiektów), niektóre z nich funkcjonują jako stawy rybne.

Otoczenie doliny rzeki stanowią tereny otwarte z niżowymi łąkami i polami uprawnymi. Pozostałą część stanowią lasy, głównie łęgi jesionowo-olszowe oraz grądy subkontynentalne i grądy zboczowe. Na siedliskach grądowych występuje zjawisko tzw. pinetyzacji, polegające na sztucznym wprowadzeniu sosny zwyczajnej z domieszką świerka zwyczajnego, oraz juwenalizacji, czyli utrzymywaniu młodego wieku drzewostanów w wyniku gospodarki zrębowej. Obserwowany jest tu dość wysoki - w porównaniu z innymi siedliskami tego typu - udział lipy drobnolistnej i wiązu górskiego. Dobrze wykształcone płaty typowych grądów subkontynentalnych z udziałem starych lip i dębów szypułkowych występują w zlewni prawego dopływu Łyny. Łęgi jesionowo-olszowe charakteryzuje młody drzewostan (do 50 lat) z dużym udziałem olszy czarnej i znacznie mniejszym jesiona wyniosłego. W łęgach wierzbowych występują pojedyncze okazy drzewiaste wierzby białej i wierzby kruchej.

Walory przyrodnicze

Na wyznaczonym obszarze znajdują się ważne i zróżnicowane siedliska wodne i lądowe, dotąd nieobjęte żadną formą ochrony. Stwierdzono obecność 7 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej: starorzecza niżowe i świeże łąki użytkowane ekstensywnie; torfowisko wysokie z roślinnością torfotwórczą; łęgi jesionowo-olszowe; brzezina bagienna; grąd subkontynentalny; grąd zboczowy.

Stwierdzono tu obecność 5 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, są to: bóbr, wydra, kumak nizinny, głowacz białopłetwy, czerwończyk nieparek. Występuje tu 5 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej: błotniak stawowy, dzięcioł czarny, zimorodek, gąsiorek i derkacz. Odnotowano wiele gatunków chronionych zwierząt i roślin, np. chrząszcza kałużnicy, rosiczkę okrągłolistą, bagno zwyczajne, lilię złotogłów i wiele gatunków storczyków.

Cel ochrony

Podstawowym celem ochrony jest utrzymanie powierzchni i składu gatunkowego obecnych tu siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.
Działania ochronne powinny być ukierunkowane też na zachowanie bytującej tu dobrze zachowanej populacji czerwończyka nieparka, głowacza białopłetwego, licznej populacji kumaka nizinnego, bobra i wydry.

Istniejące formy ochrony

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny (15 307,8 ha).

Zobacz też

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [20.02.2015]

Bibliografia

Pakulnicka J., Górski A., Lewandowski K., Kruszelnicki J. W: Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata (red.), Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, Olsztyn, Wydawnictwo Mantis, 2009, s. 137-140.

[1]

Lipa drobnolistna (Tilia cordata).
Fot. Hugo.arg. Źródło: Commons Wikimedia

Samiec gąsiorka (Lanius collurio).
Źródło: Commons Wikimedia