Biskupiec (powiat nowomiejski)

Biskupiec Pomorski
Herb Biskupca Pomorskiego Wikipedia [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Biskupiec Pomorski
Liczba ludności (2010)	1 913
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	13 - 340
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Biskupiec Pomorski
Położenie na mapie Polski Biskupiec Pomorski
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Biskupiec Pomorski(potocznie Biskupiec, niem. Bischofswerder) – wieś gminna w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec Pomorski. W latach 1331-1946 Biskupiec posiadał prawa miejskie. Obecnie siedziba gminy Biskupiec. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 1 913. mieszkańców. Obecnie funkcję wójta pełni Krystyna Chylińska.

Charakterystyka fizjograficzna

We wsi gminnej znajduje się pomnik przyrody - 3 dęby szypułkowe z 1993 r. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec Pomorski, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie rzeki Osy u ujścia jej do Jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny "Jezioro Karaś", torfowiskowy "Kociołek", "Łabędź", "Uroczysko Piotrowice" oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe. Gleby te nadają się znakomicie do prowadzenia upraw rolnych.

Dzieje miejscowości

Miejscowość lokowano w 1325 r. jako Bischofswerder – Ostrów Biskupi. Obecna nazwa wsi pochodzi od jej lokatorów, darczyńców i właścicieli - biskupów. Biskupiec Pomorski założył biskup pomezański Rudolf. W 1339 r. Biskupiec Pomorski otrzymał prawa miejskie, kościół i mury obronne, które posiadały trzy bramy wjazdowe: Prabucką, zwaną też Kisielicką lub Piotrowską, Lipnikowską i Słupnikowską (żadna nie zachowała się do czasów współczesnych). Miasto, w początkowym okresie funkcjonowania, należało do biskupów pomezańskich. Rynek biskupiecki miał kształt prostokąta o wymiarach 80 na 60 metrów. Dwie główne ulice wychodziły z jego rogów, trzecia z boku. W 1540 r. wprowadzono tutaj reformację, ale jeszcze w poł. XVII w. połowę ludności uznawano za katolicką.

W XVIII w. w mieście odbywało się rocznie ok. 8 jarmarków. W okolicy ceniono biskupieckie wyroby szewskie, sukiennicze i garbarskie. W II poł. XIX w. było tutaj 2082 mieszkańców, w tym 200 katolików, a resztę stanowili izraelici i ewangelicy. Pod koniec XIX w. powstała w Biskupcu Pomorskim stacja kolejowa. Po Traktacie Wersalskim było to miasto graniczne między Polską a Niemcami. W wyniku plebiscytów miasto pozostało w granicach Niemiec. Biskupiec Pomorski został zniszczony, w wyniku II wojny światowej. Ludność wysiedlono do Niemiec i zastąpiono polskimi przesiedleńcami. Centrum miasta nie odbudowano, a Biskupiec Pomorski uznano za wieś.

Gospodarka

W obrębie miejscowości funkcjonują: Przedsiębiorstwo produkcyjno–usługowo–handlowe Pomarol, Seticomp, Mazuria: Usługi porządkowe Błysk, Trakt–Met Zakład Produkcji Maszyn Tartacznych.

Kultura

We wsi funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury i Zespół "Byle babki". We wsi od 2001 r. odbywa się Wojewódzki Konkurs Zespołów Teatralnych "O Laur Złotej Rybki".

Religia

• Parafia rzymskokatolicka pw. św. Jana Nepomucena i Matki Bożej Różańcowej

Edukacja

W Biskupcu działa Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika.

Bezpieczeństwo

We wsi funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna.

Sport

Działa tutaj GKS OSSA.

Ludzie związani z miejscowością

• Kazimierz Tomaszewski - od 1991 r. wójt gminy, Prezes Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych w Biskupcu Pomorskim
• Ewa Barbara Dembek (ur. 1959) — samorządowiec, społecznik, animator kultury, założycielka Grupy Cyrkowej "Heca", radna gminy i starosta powiatu nowomiejskiego

Zabytki

W Biskupcu znajdują się następujące zabytki: kamienica z XIX w.; kościół katolicki z lat 1331-1340, który został przebudowany w XVI w., XVIII w. i XIX w.; neogotycki kościół katolicki z XIX w.; pozostałości murów obronnych.

Kościół św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Różańcowej, źródło: http://www.globtroter.pl, 12.09.2013.

Bibliografia

1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, pod red. Bronisława Chelbowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, Warszawa 1880, 960 ss.
2. Wikipedia [12.09.2013]

http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=115&strona=1, 12.09.2013.