Grodziczno (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Grodziczno |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = | + | |Gmina = Grodziczno |
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Grodziczno.png |Herb gminy Grodziczno |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
| − | |rodzaj_gminy = | + | |rodzaj_gminy = wiejska |
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Tomasz Szczepański |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = Grodziczno 17A |
| − | |kod_poczt_ug = | + | |kod_poczt_ug = 13-324 Grodziczno |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 154,37 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 17 |
|miejscowości = 19 | |miejscowości = 19 | ||
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 6371 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 41 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
| − | |nr_kier = | + | |nr_kier = 56 |
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NNM |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2812032 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http://www. | + | |www = http://www.grodziczno.pl/ |
| − | |bip = http:// | + | |bip = http://www.biuletyn.net/nt-bin/start.asp |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Grodziczno''' – gmina wiejska położona w | + | '''Gmina Grodziczno''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat nowomiejski|powiatu nowomiejskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Grodziczno|Grodzicznie]]. |
| − | + | Gmina położona na terenach o bogatych i ciekawych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Posiada korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. | |
| − | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Tomasz Szczepański]]<ref name="p1">[http://www.grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=1&strona=1 Urząd Gminy Grodziczno ]</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska Grodziczno zajmuje powierzchnię | + | Gmina wiejska Grodziczno zajmuje powierzchnię 154,37 km<sup>2</sup><ref name="p2"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3195 Bank Danych Lokalnych GUS]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: | + | *użytki rolne: 76,7% (11 848 ha) |
| − | *lasy: | + | *lasy: 15,8% (2443 ha) |
| − | *wody: 1, | + | *wody: 1,3% (207 ha) |
| − | + | Gmina stanowi 34,9% powierzchni powiatu nowomiejskiego. | |
| − | Gmina stanowi | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| + | |||
| + | [[Plik: Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Grodzicznie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie. Fot. Podkomorzy. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Grodziczno_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_parafialny.JPG Commons Wikimedia] ]] | ||
| + | [[Plik: Cmentarz przykościelny - Grodziczno.jpg|thumb|right|290px|Cmentarz przykościelny w Grodzicznie.<br>Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Grodziczno_-_cmentarz_przyko%C5%9Bcielny_%2804%29.jpg Commons Wikimedia] ]] | ||
| + | [[Plik: Kościół pw. św. Marcina w Bolesznie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie.<br>Fot. Lotek70. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Boleszyn.JPG Commons Wikimedia] | ||
| + | ]] | ||
| + | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
| − | |- | + | |-- |
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || | + | |liczba ||6371 ||100 ||3153 ||49,5 ||3218 ||50,5 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|41 ||colspan=2|20 ||colspan=2|21 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Grodziczno wynosiło -8 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 6,9% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim. |
| − | [[ | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| + | Powstające po II wojnie światowej granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Grodziczno w powiecie lubawskim, w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski<ref>Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19480120097 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. Gmina Grodziczno stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Grodziczno) włączono do województwa olsztyńskiego. | ||
| − | = | + | W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Grodziczno przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Grodziczno, w jej skład weszły sołectwa: [[Boleszyn]], [[Grodziczno]], [[Katlewo]], [[Kowaliki]], [[Kuligi]], [[Linowiec]], [[Lorki]], [[Montowo]], [[Mroczenko]], [[Mroczno]], [[Nowe Grodziczno]], [[Ostaszewo]], [[Rynek]], [[Świniarc]], [[Trzcin]], [[Zajączkowo]] Lubawskie, [[Zwiniarz]]<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>. |
| − | |||
| − | [[ | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Grodziczno została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego. |
| − | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Grodziczno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim. | |
| − | + | Gmina wiejska Grodziczno graniczy z gminami: [[Lubawa (gmina wiejska)|Lubawa]], [[Rybno (gmina wiejska)|Rybno]], [[Lidzbark (gmina miejsko-wiejska)|Lidzbark]], [[Kurzętnik (gmina wiejska)|Kurzętnik]], [[Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)|Nowe Miasto Lubawskie]] oraz z gminą województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie. | |
| − | |||
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| + | Sołectwa: [[Boleszyn]], [[Grodziczno]], [[Katlewo]], [[Kowaliki]], [[Kuligi]], [[Linowiec]], [[Lorki]], [[Montowo]], [[Mroczenko]], [[Mroczno]], [[Nowe Grodziczno]], [[Ostaszewo]], [[Rynek]], [[Świniarc]], [[Trzcin]], [[Zajączkowo]], [[Zwiniarz]]. | ||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Białobłoty]], [[Jakubkowo]]. | |
| − | stanowią | + | == Gospodarka == |
| − | + | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Grodziczno jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ponad 75% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 87,7% (10399 ha) to grunty orne, 12% (1421 ha) łąki i pastwiska. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną (uprawiane są głównie mieszanki zbożowe, pszenżyto, jęczmień oraz kukurydza, rzepak, ziemniaki) i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W gospodarstwach rolnych zatrudnionych jest około 60% ogółu pracujących mieszkańców gminy<ref>[http://www.biuletyn.net/nt-bin/_private/grodziczno/799.pdf Plan rozwoju lokalnego gminy Grodziczno 2007-2013]</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Ważnym elementem rozwoju gminy staje się turystyka i rekreacja, która stanowi alternatywne źródło dochodu dla gospodarstw rolnych. Warunki przyrodnicze (w tym jeziora i lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, jednak brak całorocznej bazy noclegowej, a słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces. | |
| + | Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Boleszyn, Trzcin, Ostaszewo, Linowiec<ref name="p1"/>. | ||
| − | + | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | |
| − | W | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Grodziczno wynosiła w 2013 roku 311. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 294 tworzy sektor prywatny. 67 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 28 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 56 firm w dziale budownictwo, 46 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy<ref name="p1"/>. Jedną z firm działających w gminie jest [[ORiSTO Sp. z o.o.]], producent mebli łazienkowych. |
| − | + | Gmina Grodziczno należy do [[LGD "Ziemia Lubawska"]] oraz [[Ekologiczny Związek Gmin "Działdowszczyzna"|Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna"]]. | |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Grodziczno wynosiła 449 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 11,5% bezrobotnych w [[Powiat nowomiejski|powiecie nowomiejskim]]. |
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,3% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. |
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Grodzicznie]] |
| − | + | Filie biblioteki znajdują się w: Boleszynie, Mrocznie, Zwiniarzu | |
| − | |||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
*dożynki gminne | *dożynki gminne | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Józef Blank]] - urodzony w Grodzicznie trener, społecznik, samorządowiec; burmistrz Nowego Miasta Lubawskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Grodziczno należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie|kościół pw. św. Marcina w Boleszynie]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | + | *[[Kaplica pw. św. Huberta w Boleszynie|kaplica pw. św. Huberta w Boleszynie]] | |
| − | + | *[[Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie|kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | |
| − | *[[ | + | *zespoły pałacowe w: Jakubkowie, Montowie |
| − | |||
| − | *[[Kościół pw. | ||
| − | |||
| − | *zespoły pałacowe w: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | * | + | *szlaki i ścieżki edukacyjne [[Welski Park Krajobrazowy|Welskiego Parku Krajobrazowego]] |
| − | * | + | *ścieżka rowerowa północnym skrajem Welskiego Parku Krajobrazowego |
| − | + | *ścieżka rowerowa "Pętla Ostaszewska" (przy Centrum Turystycznym w Ostaszewie) | |
| − | * | + | *ścieżki piesze wokół jeziora Okuminek i jeziora Kiełpińskiego |
| − | * | + | *spływy kajakowe [[Rzeka Wel|rzeką Wel]] |
| − | *zabytkowe parki dworskie | + | *zabytkowe parki dworskie w Jakubkowie i Montowie |
| − | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody | + | *Welski Park Krajobrazowy: obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody |
| + | *lasy, jeziora | ||
| + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Grodziczno można uzyskać na stronie internetowej [http://www.grodziczno.pl/ grodziczno.pl]. | ||
| − | + | ==Religia== | |
| + | *[[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mrocznie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Mikołaja w Zwiniarzu]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Grodziczno istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Boleszynie]] | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Montowie]] | |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Szkoła Podstawowa w Zajączkowie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Szkoła Podstawowa w Zwiniarzu]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Zespół Szkół w Nowym Grodzicznie]]: szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym, publiczne gimnazjum |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w | + | *[[Zespół Szkół w Mrocznie]]: szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym, gimnazjum |
| − | *[[ | + | W gminie działają punkty przedszkolne przy kołach gospodyń wiejskich w Nowym Grodzicznie i Mrocznie<ref> [http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.10.2014]</ref>. |
| − | |||
| − | *[[Zespół Szkół | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | |||
| − | |||
Na terenie gminy działają kluby: | Na terenie gminy działają kluby: | ||
| − | *[[ | + | *[[KS Mroczno]] |
| − | * | + | *[[GSKF Oristo Montowo]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[ | + | *[[Koło Gospodyń Wiejskich w Ostaszewie]] |
| − | *[[ | + | *[[Zespół Folklorystyczny Ostaszewianki]] |
| − | + | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | |
| − | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]</ref>: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Parki krajobrazowe: | |
| − | + | *[[Welski Park Krajobrazowy]] (20 444 ha) | |
Rezerwaty przyrody: | Rezerwaty przyrody: | ||
| − | *[[ | + | *[[rezerwat Piekiełko]] (26,19 ha) |
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny | + | *[[Buchnowski Obszar Chronionego Krajobrazu]] (196,5 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel]] (5 254,1 ha) |
| + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dylewskich]] (14 483,2 ha) | ||
| + | |||
| + | Obszary [[Natura 2000]]: | ||
| + | *[[Natura 2000 Dolina Drwęcy |Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Drwęcy]] (12 561,56 ha) | ||
| + | *[[Natura 2000 Ostoja Welska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Welska]] (3 384,37 ha) | ||
| + | *[[Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel|Specjalny obszar ochrony siedlisk Przełomowa Dolina Rzeki Wel]] (1 259,68 ha) | ||
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Grodziczno znajdują się 3 pomniki przyrody<ref name="p3"/>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Multimedia== | |
| + | {{#ev:youtube|Z9WtAgTEL8g|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | == Bibliografia== | + | Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19480120097 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19580760393 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [20.10.2014]<br/> | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> |
| − | + | [http://www.biuletyn.net/nt-bin/_private/grodziczno/799.pdf Plan rozwoju lokalnego gminy Grodziczno 2007 -2013]<br/> | |
| − | [20.10.2014]<br/> | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3195 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | [http://www.biuletyn.net/nt-bin/start.asp BIP Urzędu Gminy Grodziczno] [20.10.2014]<br/> |
| − | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim | + | [http://www.grodziczno.pl/ Urząd Gminy Grodziczno] [20.10.2014]<br/> |
| − | [http:// | ||
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | ||
| − | [http:// | ||
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.10.2014]<br/> | ||
| + | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat nowomiejski]][[Kategoria: Grodziczno (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat nowomiejski]][[Kategoria: Grodziczno (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:24, 29 lut 2016
| Gmina Grodziczno | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | nowomiejski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Tomasz Szczepański | ||
| Powierzchnia | 154,37 km² | ||
| Liczba sołectw | 17 | ||
| Liczba miejscowości | 19 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
6371 41 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 56 | ||
| Tablice rejestracyjne | NNM | ||
| TERYT | 2812032 | ||
| Urząd gminy Grodziczno 17A 13-324 Grodziczno
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Grodziczno – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu nowomiejskiego. Siedziba gminy znajduje się w Grodzicznie.
Gmina położona na terenach o bogatych i ciekawych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Posiada korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki.
Władzę w gminie sprawuje wójt Tomasz Szczepański[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Grodziczno zajmuje powierzchnię 154,37 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 76,7% (11 848 ha)
- lasy: 15,8% (2443 ha)
- wody: 1,3% (207 ha)
Gmina stanowi 34,9% powierzchni powiatu nowomiejskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie. Fot. Podkomorzy. Źródło: Commons Wikimedia
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 6371 | 100 | 3153 | 49,5 | 3218 | 50,5 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
41 | 20 | 21 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Grodziczno wynosiło -8 osób[2], co stanowi 6,9% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Powstające po II wojnie światowej granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Grodziczno w powiecie lubawskim, w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski[3]. Gmina Grodziczno stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa[4] powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Grodziczno) włączono do województwa olsztyńskiego.
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[5], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Grodziczno przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[6]. W 1973 roku reaktywowano gminę Grodziczno, w jej skład weszły sołectwa: Boleszyn, Grodziczno, Katlewo, Kowaliki, Kuligi, Linowiec, Lorki, Montowo, Mroczenko, Mroczno, Nowe Grodziczno, Ostaszewo, Rynek, Świniarc, Trzcin, Zajączkowo Lubawskie, Zwiniarz[7].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Grodziczno została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[9] umiejscowiły gminę Grodziczno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.
Gmina wiejska Grodziczno graniczy z gminami: Lubawa, Rybno, Lidzbark, Kurzętnik, Nowe Miasto Lubawskie oraz z gminą województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Boleszyn, Grodziczno, Katlewo, Kowaliki, Kuligi, Linowiec, Lorki, Montowo, Mroczenko, Mroczno, Nowe Grodziczno, Ostaszewo, Rynek, Świniarc, Trzcin, Zajączkowo, Zwiniarz.
Pozostałe miejscowości: Białobłoty, Jakubkowo.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Grodziczno jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ponad 75% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 87,7% (10399 ha) to grunty orne, 12% (1421 ha) łąki i pastwiska. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną (uprawiane są głównie mieszanki zbożowe, pszenżyto, jęczmień oraz kukurydza, rzepak, ziemniaki) i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W gospodarstwach rolnych zatrudnionych jest około 60% ogółu pracujących mieszkańców gminy[10].
Ważnym elementem rozwoju gminy staje się turystyka i rekreacja, która stanowi alternatywne źródło dochodu dla gospodarstw rolnych. Warunki przyrodnicze (w tym jeziora i lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, jednak brak całorocznej bazy noclegowej, a słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Boleszyn, Trzcin, Ostaszewo, Linowiec[1].
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Grodziczno wynosiła w 2013 roku 311. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 294 tworzy sektor prywatny. 67 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 28 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 56 firm w dziale budownictwo, 46 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy[1]. Jedną z firm działających w gminie jest ORiSTO Sp. z o.o., producent mebli łazienkowych.
Gmina Grodziczno należy do LGD "Ziemia Lubawska" oraz Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Grodziczno wynosiła 449 osób[1], co stanowi 11,5% bezrobotnych w powiecie nowomiejskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,3% ludności[11].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Filie biblioteki znajdują się w: Boleszynie, Mrocznie, Zwiniarzu
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Józef Blank - urodzony w Grodzicznie trener, społecznik, samorządowiec; burmistrz Nowego Miasta Lubawskiego.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Grodziczno należą[12]:
- kościół pw. św. Marcina w Boleszynie wraz z przykościelnym cmentarzem
- kaplica pw. św. Huberta w Boleszynie
- kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie wraz z przykościelnym cmentarzem
- zespoły pałacowe w: Jakubkowie, Montowie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki i ścieżki edukacyjne Welskiego Parku Krajobrazowego
- ścieżka rowerowa północnym skrajem Welskiego Parku Krajobrazowego
- ścieżka rowerowa "Pętla Ostaszewska" (przy Centrum Turystycznym w Ostaszewie)
- ścieżki piesze wokół jeziora Okuminek i jeziora Kiełpińskiego
- spływy kajakowe rzeką Wel
- zabytkowe parki dworskie w Jakubkowie i Montowie
- Welski Park Krajobrazowy: obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
- lasy, jeziora
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Grodziczno można uzyskać na stronie internetowej grodziczno.pl.
Religia
- Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mrocznie
- Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie
- Parafia pw. św. Mikołaja w Zwiniarzu
- Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Grodziczno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa w Boleszynie
- Szkoła Podstawowa w Montowie
- Szkoła Podstawowa w Zajączkowie
- Szkoła Podstawowa w Zwiniarzu
- Zespół Szkół w Nowym Grodzicznie: szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym, publiczne gimnazjum
- Zespół Szkół w Mrocznie: szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym, gimnazjum
W gminie działają punkty przedszkolne przy kołach gospodyń wiejskich w Nowym Grodzicznie i Mrocznie[13].
Sport
Na terenie gminy działają kluby:
Inne organizacje i instytucje
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:
Parki krajobrazowe:
- Welski Park Krajobrazowy (20 444 ha)
Rezerwaty przyrody:
- rezerwat Piekiełko (26,19 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Buchnowski Obszar Chronionego Krajobrazu (196,5 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel (5 254,1 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dylewskich (14 483,2 ha)
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Drwęcy (12 561,56 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Welska (3 384,37 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Przełomowa Dolina Rzeki Wel (1 259,68 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Grodziczno znajdują się 3 pomniki przyrody[14].
Multimedia
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Urząd Gminy Grodziczno
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Plan rozwoju lokalnego gminy Grodziczno 2007-2013
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]
- ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim,isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Grodziczno 2007 -2013
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Grodziczno [20.10.2014]
Urząd Gminy Grodziczno [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]
