Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela w Głotowie

Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela w Głotowie
Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie, fot. Mieczysław Kalski
Siedziba	Głotowo
Adres	Głotowo 38, 11-040 Dobre Miasto
Data powołania	12 marca 1313 r.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	warmińska
Dekanat	Dobre Miasto
Kościół	Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie
Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela w Głotowie

Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela w Głotowie — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Dobre Miasto należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Głotowie. Od 2000 r. proboszczem parafii jest ks. kan. dr Marek Proszek.

Historia parafii

W XIII wieku w Głotowie wzniesiono drewniany kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Andrzeja. Początek wsi dał dokument lokacyjny wystawiony 12 marca1313 roku przez biskupa warmińskiego Ebenharda z Nysy. W 1300 roku Głotowo zostało najechane przez Litwinów. Być może, jak głosi legenda, przed tym właśnie najazdem mieszkańcy w obawie przed rabusiami wynieśli ze wspomnianego kościoła Najświętszy Sakrament, by uchronić go przed profanacją. Puszkę z Najświętszą Hostią zakopano w ziemi w pewnej odległości od świątyni. Niektórym mieszkańcom udało się schronić w pobliskich lasach. Wieś została zniszczona, a kościół doszczętnie spalony. Prawdopodobnie osoba, która ukryła Najświętszy Sakrament nie przeżyła tego najazdu pogan, bowiem nikt z ocalałych o ukrytej świętości nie wiedział. Po wielu latach podczas wiosennej orki rolnik, przypadkowo odnalazł ukryty w ziemi kielich, a w nim nienaruszoną hostię. Jak głosi legenda, woły ciągnące pług uklękły, jakby jeszcze podkreślając nadzwyczajność całego zdarzenia. Wiadomość o tym rozeszła się szeroko. Kielich z hostią zabrano i w uroczystej procesji przeniesiono do kościoła w Dobrym Mieście.

Wnętrze kościoła w Głotowie, źródło: Szlak pielgrzymkowy.pl [28.10.2014]

Ale jak głosi stare podanie, hostia w niewytłumaczalny sposób znowu znalazła się na polu, gdzie została uprzednio zakopana. Przyjęto to za znak, że Bóg pragnie aby w tym miejscu zbudowano kościół ku czci Bożego Ciała. W połowie XIV wieku zbudowano drugi już kościół, tym razem z cegły i kamienia. Od tego czasu Głotowo stało się miejscem pielgrzymkowym. W styczniu 1356 roku kolejny najazd wojsk litewskich spowodował, że wieś ponownie została spalona. Dopiero 27 maja 1362 roku biskup Jan Striprok odnowił przywilej lokacyjny Głotowa. Wieś szybko odbudowała się i zaludniła. Ruch pątniczy trwał nadal. Po przyłączeniu Warmii do Polski w 1466 roku do Głotowa przybywało coraz więcej pielgrzymów i zaistniała potrzeba Wybudowania większego kościoła. Rozebrano mury starego kościoła i rozpoczęto budowę. Biskup Krzysztof Szembek 22 sierpnia 1722 roku poświęcił kamień węgielny, a 24 czerwca 1726 roku konsekrował świątynię na cześć Najświętszego Zbawiciela i Świętego Floriana. Budowniczym kościoła był Jan Krzysztof Reimers. Powstałe tu Sanktuarium Najświętszego Sakramentu zasłynęło także przez dokonujące się w nim cudowne uzdrowienia i nawrócenia. Szczęśliwie w XVII wieku Głotowo omijały zarazy, a także wojska szwedzkie, które w tym czasie dwukrotnie najechały Polskę.

Dom pielgrzyma w Głotowie, źródło: Szlak pielgrzymkowy.pl [28.10.2014]

Obok kościoła w wąwozie znajduje się Kalwaria Warmińska, zwana też Warmińską Jerozolimą. W drugiej połowie XIX wieku zamożny mieszkaniec Głotowa Johannes Merten udał się z pielgrzymką do Ziemi Świętej. Stamtąd przywiózł pomysł wybudowania w swojej wsi Kalwarii wzorowanej na jerozolimskiej. Małe kamyki, które znalazł na Drodze Krzyżowej w Jerozolimie, zabrał ze sobą jako relikwie, by umieścić je w mających powstać kaplicach-stacjach. Budowę głotowskiej Kalwarii rozpoczęto 22 lipca 1878 roku. Były to trudne dla Warmii czasy Kulturkampfu. Parafia wówczas nie mogła nabywać ziemi. Do realizacji swego pomysłu przyczynił się znacznie sam Merten. Zakupił bowiem ponad 7 hektarów gruntów, które podarował Kościołowi jako teren pod budowę Drogi Krzyżowej. Nadzór nad tworzeniem tego dzieła przejął ówczesny proboszcz ks. Ferdynand Engelbrecht, a po jego śmierci w 1893 roku — ks. Donald Steinsohn.

Droga krzyżowa w Głotowie, fot. Mieczysław Kalski

Jak podają kroniki, ludność katolicka diecezji warmińskiej tłumnie i ochoczo zgłaszała się do pracy, a także składała hojne ofiary pieniężne. Wąwóz pod Kalwarię wykopano ręcznie.Oblicza się, że w ciągu szesnastu lat budowy w pracach uczestniczyło około 70 tysięcy ludzi. Zadbano nawet o to, aby wiernie odwzorować długość i nachylenie Drogi Krzyżowej z Jerozolimy. W sumie w Głotowie jest czternaście stacji Drogi Krzyżowej oraz kaplica Pana Jezusa w Ogrójcu i grota Matki Bożej z Lourdes ze źródłem.

Droga krzyżowa w Głotowie, fot. Mieczysław Kalski

Droga krzyżowa w Głotowie, fot. Mieczysław Kalski

Droga krzyżowa w Głotowie, fot. Mieczysław Kalski

Droga krzyżowa w Głotowie, fot. Mieczysław Kalski

Kler parafialny

Proboszczowie:

• Conradus (od 1312)
• Mikołaj Grotkow (od 1355)
• Arnold Geldren (od 1384)
• Mikołaj Stubenberg (od 1401)
• Marcin Wenynger (od 1422)
• Jan Vrischczu (od 1427)
• Mikołaj Osterode (od 1430)
• Mikołaj Meysze (od 1450)
• Jan Meibom (od 1465)
• Szymon Schlendorf (od 1484)
• Baltazar Stockfisch (od 1489)
• Jerzy Pranghe (1490)
• Piotr Teschner (od 1490)
• Marek Eghardi (1491)
• Jan Pinnaw (od 1491)
• Feliks Reich (od 1518)
• Paweł Snopek (od 1528)
• Mateusz Sinnreich (od 1533)
• Tomasz Groß (od 1565)
• Fabian Roman (od 1573)
• Andrzej Humann (od 1575)
• Walenty Helwink (od 1587)
• Jakub Werner (od 1594)
• Jakub Schröter (od 1598)
• Piotr Radigk (od 1612)
• Marcin Cultius (od 1614)
• Andrzej Treptau (od 1615)
• Euchard Zornhausen (od 1623)
• Jerzy Guski (od 1632)
• Jan Fürster (od 1637)
• Michał Sidler (od 1641)
• Mateusz Bogurski (od 1649)
• Jerzy Merten (od 1663)
• Eustachy Albert Kreczmer (od 1666)
• Mateusz Hermann (od 1669)
• Andrzej Marquardt (od 1683)
• Laurenty Nycz (od 1699)
• Jerzy Ignacy Teschner (od 1701)
• Piotr Fischer (od 1705)
• Szymon Burchert (od 1706)
• Jan Marcin Stößel (od 1707)
• Jerzy Mocki (od 1721)
• Laurenty Braun (od 1726)
• Franciszek Pietkiewicz (od 1727)
• Jakub Turowski (od 1731)
• Jan Hilbrandt (od 1734)
• Franciszek Ignacy Herr (od 1733)
• Franciszek Antoni Pietkiewicz (od 1747)
• Antoni Hofmann (od 1752)
• Franciszek Rittorf (od 1758)
• Andrzej Witthof (od 1760)
• Józef Lidich (od 1777)
• Roch Ludwik Krämer (od 1792)
• Józef Grunwaldt (od 1826)
• Teodor Rolfs (od 1851)
• Ferdynand Engelbrecht (od 1869)
• Rudolf Buchholz (od 1893)
• Donat Steinsohn (od 1894)
• Herman Büchmann (1908)
• Paweł Hohmann (od 1908)
• Piotr Fox (od 1922)
• Alojzy Höhn (od 1929)
• Józef Kropiwnicki (1949–1953)
• Franciszek Pieściuk (1953–1957)
• Franciszek Mączka (1958–1975)
• January Kuśmierczyk (1975–1980)
• Józef Rataj (1980–1982)
• Władysław Wesołowski (1982–1984)
• Romuald Zapadka (1984–1990)
• Jerzy Balcer (1990–2000)
• Marek Proszek (od 2000)

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska
Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie
Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela w Głotowie, facebook.com [19.10.2014]

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela w Głotowie [19.10.2014]
Duchowa kuźnia, "Posłaniec Warmiński" [19.10.2014]