Rzeck: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | |nazwa = Rzeck | + | |nazwa = Rzeck |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Rzecka |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = reck.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Rzeck. Kapliczka warmińska z 1918 roku. Fot. S. Czachorowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rzeck01.JPG Commons Wikimedia] [20.12.2013] |
| − | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | + | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = olsztyński | + | |powiat = olsztyński |
| − | |gmina =Biskupiec | + | |gmina = Biskupiec |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 336 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
| − | |strefa numeracyjna = | + | |strefa numeracyjna = |
| − | |kod pocztowy = | + | |kod pocztowy = |
| − | |tablice rejestracyjne = | + | |tablice rejestracyjne = |
|SIMC = | |SIMC = | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 50 |sekundN = 00 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 20 |minutE = 55 |sekundE = 00 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Rzeck''' (niem. ''Ridbach'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)| gminie Biskupiec]]. |
| − | + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | |
| − | <br/> | + | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 336 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Klonowski]]<ref>[http://www.biskupiec.pl/inf_um.htm/ Strona Gminy Biskupiec] [17.12.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| − | === | + | == Położenie == |
| − | + | Miejscowość jest położona w centralnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierza Olsztyńskiego]] i [[Pojezierze Mrągowskie| Mrągowskiego]], w odległości 3 km na południowy zachód do [[Biskupiec|Biskupca]]. W pobliżu wsi znajduje się [[Jezioro Rzeckie]]. | |
| − | w centralnej części województwa | ||
| − | i | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś | + | Wieś została lokowana w 1382 roku przez biskupa warmińskiego [[Henryk III Sorbom| Henryka Sorboma]]. Zasadźcą został Jan z Mokin, który jednak nie wywiązał się ze swojego obowiązku. W 1426 roku został wystawiony nowy przywilej lokacyjny, którego odbiorcą była niejaka Anastazja oraz jej synowie Filip i Bartłomiej. Na początku swego istnienia Rzeck był wsią bartniczą funkcjonującą na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W obu wspomnianych dokumentach lokacyjnych pojawiała się informacja dotycząca obowiązku uposażenia miejscowego kościoła, jednak brak jakichkolwiek informacji dotyczących świątyni. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie| wojen polsko–krzyżackich]] w latach 1519–1521 Rzeck został w znacznym stopniu zniszczony, ponad połowa ziemi leżała odłogiem. W 1533 roku w biskupich księgach rachunkowych odnotowano imiona 7 bartników z miejscowości: Tonike, Klemensa, Stefana, Ambrożego, Bartka, Laurentego oraz Mateusza Stryjewskiego. W 1582 roku biskup [[lkwim: Marcin Kromer| Marcin Kromer]] odnowił przywilej lokacyjny wsi. W latach 1709–1711 Rzeck nawiedziła epidemia dżumy. W 1789 roku miejscowość składała się z 27 domów. |
| − | + | W 1827 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 21 dzieci. W placówce prowadzono zajęcia w języku polskim. Od 1853 roku do szkoły uczęszczały również dzieci z [[Rukławki| Rukławek]] i [[Kramarka| Kramarki]] - łącznie 95 uczniów. W 1935 roku 3 nauczycieli uczyło 120 dzieci. | |
| − | W | + | W XIX wieku Rzeck był silnym ośrodkiem polskiego ruchu ludowego. W 1886 we wsi założono bibliotekę [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. Ponownie biblioteka została uruchomiona po roku 1920. W roku 1924 podczas wyborów do sejmu pruskiego na [[Polska Partia Ludowa|Polską Partię Ludową]] głosowało 112 osób. |
| − | |||
| − | + | Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] we wsi zaczęli się osiedlać przybysze z różnych części ziem polskich. Ostatni Warmiacy opuścili Rzeck w stanie wojennym. | |
| − | + | W sierpniu 1945 roku uruchomiona została szkoła podstawowa. Placówkę zlikwidowano w latach 70. XX wieku. W miejscowości działała przychodnia, Koło Gospodyń Wiejskich, zlewnia mleka, remiza strażacka, sklep. W 1957 roku uruchomiono we wsi szkołę przysposobienia rolniczego. W latach 60. i 70. XX wieku powstał ośrodek kulturalno–oświatowy ze świetlicą "Klub prasy i książki" (klub "Ruchu"). | |
| − | + | Obecnie w Rzecku działa zakład stolarski, sklep spożywczy, boisko. Większość mieszkańców zatrudniona jest poza rolnictwem. | |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | |
| − | + | *1820 r. – 282 osoby | |
| − | + | *1848 r. – 360 osób | |
| − | |||
| − | + | *1939 r. – 617 osób | |
| + | ==Religia== | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Karoliny Koźkówny w Biskupcu Reszelskim |parafii rzymskokatolickiej w Biskupcu]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Turystyka == | ||
| + | *w miejscowości istnieje możliwość zwiedzania hodowli strusia afrykańskiego. | ||
| + | *szlak rowerowy o długości 30 km – przebieg trasy: Biskupiec – [[Czerwonka (gmina Biskupiec)|Czerwonka]] – Rukławki – Rzeck – Biskupiec | ||
| + | *szlak rowerowy: Biskupiec – Rzeck – [[Rasząg]] – [[Zabrodzie]] – [[Kobułty]] – [[Parelskie Wzgórza]] – [[Lipowo (gmina Biskupiec)|Lipowo]] – [[Stanclewo]] – [[Bredynki]] – [[Dębowo]] – Czerwonka – [[Biesowo]] – jezioro [[Jezioro Galk|Galk]] – jezioro [[Jezioro Dadaj|Dadaj]] | ||
| − | [[ | + | == Zabytki == |
| − | + | *neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana na prywatnej posesji | |
| − | + | *neogotycka kapliczka przydrożna zwieńczona metalowymi krzyżykami, zlokalizowana przy drodze na Rasząg | |
| + | *neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana w środku wsi | ||
| + | *krzyż przydrożny z XVIII w. znajduje się obecnie w [[lkwim:Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku|Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku]] | ||
| − | [[ | + | ==Ludzie związani z miejscowością== |
| − | + | *[[Sylwester Sznarbach]] (1854-1924) – malarz, poeta, publicysta, działacz warmiński | |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| + | ''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [20.12.2013]<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzeck| Wikipedia] [20.12.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 09:31, 9 mar 2015
| Rzeck | |
| | |
![Rzeck. Kapliczka warmińska z 1918 roku. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia [20.12.2013]](/index.php/Plik:Reck.jpg) Rzeck. Kapliczka warmińska z 1918 roku. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia [20.12.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Biskupiec |
| Liczba ludności (2010) | 336 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rzeck | |
| Położenie na mapie Polski  Rzeck | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rzeck (niem. Ridbach) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 336 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Klonowski[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w centralnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Mrągowskiego, w odległości 3 km na południowy zachód do Biskupca. W pobliżu wsi znajduje się Jezioro Rzeckie.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w 1382 roku przez biskupa warmińskiego Henryka Sorboma. Zasadźcą został Jan z Mokin, który jednak nie wywiązał się ze swojego obowiązku. W 1426 roku został wystawiony nowy przywilej lokacyjny, którego odbiorcą była niejaka Anastazja oraz jej synowie Filip i Bartłomiej. Na początku swego istnienia Rzeck był wsią bartniczą funkcjonującą na prawie chełmińskim. W obu wspomnianych dokumentach lokacyjnych pojawiała się informacja dotycząca obowiązku uposażenia miejscowego kościoła, jednak brak jakichkolwiek informacji dotyczących świątyni. W okresie wojen polsko–krzyżackich w latach 1519–1521 Rzeck został w znacznym stopniu zniszczony, ponad połowa ziemi leżała odłogiem. W 1533 roku w biskupich księgach rachunkowych odnotowano imiona 7 bartników z miejscowości: Tonike, Klemensa, Stefana, Ambrożego, Bartka, Laurentego oraz Mateusza Stryjewskiego. W 1582 roku biskup Marcin Kromer odnowił przywilej lokacyjny wsi. W latach 1709–1711 Rzeck nawiedziła epidemia dżumy. W 1789 roku miejscowość składała się z 27 domów.
W 1827 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 21 dzieci. W placówce prowadzono zajęcia w języku polskim. Od 1853 roku do szkoły uczęszczały również dzieci z Rukławek i Kramarki - łącznie 95 uczniów. W 1935 roku 3 nauczycieli uczyło 120 dzieci.
W XIX wieku Rzeck był silnym ośrodkiem polskiego ruchu ludowego. W 1886 we wsi założono bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. Ponownie biblioteka została uruchomiona po roku 1920. W roku 1924 podczas wyborów do sejmu pruskiego na Polską Partię Ludową głosowało 112 osób.
Po zakończeniu II wojny światowej we wsi zaczęli się osiedlać przybysze z różnych części ziem polskich. Ostatni Warmiacy opuścili Rzeck w stanie wojennym.
W sierpniu 1945 roku uruchomiona została szkoła podstawowa. Placówkę zlikwidowano w latach 70. XX wieku. W miejscowości działała przychodnia, Koło Gospodyń Wiejskich, zlewnia mleka, remiza strażacka, sklep. W 1957 roku uruchomiono we wsi szkołę przysposobienia rolniczego. W latach 60. i 70. XX wieku powstał ośrodek kulturalno–oświatowy ze świetlicą "Klub prasy i książki" (klub "Ruchu").
Obecnie w Rzecku działa zakład stolarski, sklep spożywczy, boisko. Większość mieszkańców zatrudniona jest poza rolnictwem.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. – 282 osoby
- 1848 r. – 360 osób
- 1939 r. – 617 osób
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Biskupcu.
Turystyka
- w miejscowości istnieje możliwość zwiedzania hodowli strusia afrykańskiego.
- szlak rowerowy o długości 30 km – przebieg trasy: Biskupiec – Czerwonka – Rukławki – Rzeck – Biskupiec
- szlak rowerowy: Biskupiec – Rzeck – Rasząg – Zabrodzie – Kobułty – Parelskie Wzgórza – Lipowo – Stanclewo – Bredynki – Dębowo – Czerwonka – Biesowo – jezioro Galk – jezioro Dadaj
Zabytki
- neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana na prywatnej posesji
- neogotycka kapliczka przydrożna zwieńczona metalowymi krzyżykami, zlokalizowana przy drodze na Rasząg
- neogotycka kapliczka przydrożna zlokalizowana w środku wsi
- krzyż przydrożny z XVIII w. znajduje się obecnie w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku
Ludzie związani z miejscowością
- Sylwester Sznarbach (1854-1924) – malarz, poeta, publicysta, działacz warmiński
Bibliografia
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
Wikipedia [20.12.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Biskupiec [17.12.2013]
