Barkweda: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Barkweda | |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Barkwedy |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = barkwedaw.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Willa w Barkwedzie.<br>Źródło: [http://archipelag.ceik.eu/ archipelag.ceik.eu] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
| − | |powiat = | + | |powiat = olsztyński |
| − | |gmina = | + | |gmina = Dywity |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 532 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 24: | Linia 23: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = 53 |minutN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 51 |sekundN = 46 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 20 |minutE = 23 |sekundE = 49 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 31: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' | + | [[Image:nasypb.jpg|thumb|right|290px|Nasyp kolejowy we wsi.<br>Źródło:[http://archipelag.ceik.eu archipelag.ceik.eu]]] |
| + | |||
| + | '''Barkweda''' (niem. ''Bergfriede'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dywity (gmina wiejska)|gminie Dywity]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny| administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 532 mieszkańców<ref>łącznie Bukwałd i Barkweda</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wiesław Wasilewski]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| − | == | + | == Położenie == |
| − | . | + | Miejscowość leży na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 4 km od [[Brąswałd |Brąswałdu]], w szerokiej dolinie [[Rzeka Łyna|Łyny]]. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | + | Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: ''Molendinum in Bergfrede'' (1425), ''Bergfride'' (1576), ''Bergfrieden'' (1629), ''Bergfriede'' (1701). | |
| − | + | Niemiecka nazwa miejscowości ''Bergfriede'' w dosłownym tłumaczeniu znaczy ''szaniec'' lub ''umocnienie''. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju [[Zakon Krzyżacki|krzyżackiego]]. | |
| − | + | W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2–4 lutego na trasie [[Dywity]]-[[Miłakowo]] doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię 384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26 Polaków i 54 Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił [[Hans von Hake]]. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona – [[Eleonora von Hake]]. Zmarła w 1944 roku i została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej członkowie rodziny [[Rodzina von Hake|von Hake]] opuścili majątek. | |
| − | + | Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. | |
| − | + | <br/> | |
| − | |||
| − | Na | ||
| − | Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu | ||
| − | W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku | ||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Kultura== | ||
| + | We wsi działa świetlica. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | . | + | *[[lkwim:Tomasz Kardacz|Tomasz Kardacz]] – (ur. 1963) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz |
| + | == Zabytki == | ||
| + | *wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki | ||
| + | *młyn wodny z 1907 roku | ||
| + | *rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim | ||
| − | + | == Turystyka == | |
| + | *[[Szlak Napoleona: Barkweda – Konradowo|Szlak Napoleona]] o długości 40,8 km – przebieg trasy: Barkweda – [[Gutkowo]] – [[Mątki]] – [[Jonkowo]] – [[Łomy]] – [[Pupki]] – [[Gołogóra]] – [[Skolity]] – [[Dąbrówka (gmina Świątki)|Dąbrówka]] – [[Konradowo]]. | ||
| + | *Szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: Olsztyn – Brąswałd – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – [[Bukwałd]] – [[Cerkiewnik]] – [[Głotowo]] – [[Dobre Miasto]] – [[Smolajny]] | ||
| + | *Szlak rowerowy o długości 17 km – przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – [[Różynka]] – Cerkiewnik. | ||
| + | *Szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – [[Redykajny]] – Gutkowo – [[Wilimowo]] – [[Kajny]] – Barkweda – Brąswałd – [[Ługwałd]] – Dywity. | ||
| + | *Szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – [[Łupstych]] – Olsztyn. | ||
| + | *Szlak samochodowy ''Grody i stanowiska obronne'' – przebieg trasy: [[Barczewko]] – [[Barczewo]] – [[Dadaj]] – [[Kierzbuń]] – [[Tumiany]] – [[Jeziorany]] – [[Kabikiejmy]] – [[Sętal]] – Barkweda. | ||
| − | == | + | ==Ciekawostki== |
| − | ... | + | *We wsi realizowany jest projekt [[lkwim:Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie|Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie]] pod nazwą [http://archipelag.ceik.eu/ "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur"]. |
| − | + | *Cesarz Wilhelm II był zapalonym i fanatycznym myśliwym. Często odwiedzał lasy Prus, gdzie oddawał się polowaniom., które były słynne w całej Europie. Bywał tu między 1890 a 1912 rokiem, zawsze między 23 września a 7 października. Miejsca, w których Wilhelm II upolował szczególnie piękne i wielkie jelenie upamiętniały kamienne obeliski i głazy. Właśnie takie znajdują się w lasach okalających Barkwedę.<ref>http://archipelag.ceik.eu/miejscowosci.html?tx_places_pi1%5Bplace%5D=1&tx_places_pi1%5Baction%5D=show&tx_places_pi1%5Bcontroller%5D=Place&cHash=2b28583cfda38ef7c44b52c95f054a35</ref> | |
| − | < | + | *W 1945 r. w tunelu pod starymi torami chroniła się miejscowa ludność podczas wkroczenia Armii Czerwonej. Tereny wsi były pod ostrzałem artyleryjskim.<ref>http://archipelag.ceik.eu/miejscowosci.html?tx_places_pi1%5Bplace%5D=1&tx_places_pi1%5Baction%5D=show&tx_places_pi1%5Bcontroller%5D=Place&cHash=2b28583cfda38ef7c44b52c95f054a35</ref> |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | ... | + | #Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady'' 2012. |
| − | + | #Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, ''Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość'', Olsztyn 1994. | |
| + | #Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. | ||
| + | #Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012. | ||
| + | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| + | #[http://archipelag.ceik.eu/ Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur] [13.12.2013] | ||
| + | #[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013] | ||
| + | #[http://www.warmiaznanainieznana.pl/ Warmia znana i nieznana] [13.12.2013] | ||
| + | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Barkweda| Wikipedia: Barkweda] [13.12.2013] | ||
| + | #[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 70: | Linia 85: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dywity (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1401-1500]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 10:49, 19 gru 2016
| Barkweda | |
| | |
 Willa w Barkwedzie.
Źródło: archipelag.ceik.eu | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dywity |
| Liczba ludności (2010) | 532 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Barkweda | |
| Położenie na mapie Polski  Barkweda | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Barkweda (niem. Bergfriede) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 532 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesław Wasilewski[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 4 km od Brąswałdu, w szerokiej dolinie Łyny. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: Molendinum in Bergfrede (1425), Bergfride (1576), Bergfrieden (1629), Bergfriede (1701).
Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu znaczy szaniec lub umocnienie. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju krzyżackiego.
W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2–4 lutego na trasie Dywity-Miłakowo doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię 384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26 Polaków i 54 Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił Hans von Hake. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona – Eleonora von Hake. Zmarła w 1944 roku i została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej członkowie rodziny von Hake opuścili majątek.
Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Kultura
We wsi działa świetlica.
Ludzie związani z miejscowością
- Tomasz Kardacz – (ur. 1963) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz
Zabytki
- wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki
- młyn wodny z 1907 roku
- rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim
Turystyka
- Szlak Napoleona o długości 40,8 km – przebieg trasy: Barkweda – Gutkowo – Mątki – Jonkowo – Łomy – Pupki – Gołogóra – Skolity – Dąbrówka – Konradowo.
- Szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: Olsztyn – Brąswałd – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – Bukwałd – Cerkiewnik – Głotowo – Dobre Miasto – Smolajny
- Szlak rowerowy o długości 17 km – przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – Różynka – Cerkiewnik.
- Szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – Redykajny – Gutkowo – Wilimowo – Kajny – Barkweda – Brąswałd – Ługwałd – Dywity.
- Szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – Łupstych – Olsztyn.
- Szlak samochodowy Grody i stanowiska obronne – przebieg trasy: Barczewko – Barczewo – Dadaj – Kierzbuń – Tumiany – Jeziorany – Kabikiejmy – Sętal – Barkweda.
Ciekawostki
- We wsi realizowany jest projekt Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie pod nazwą "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur".
- Cesarz Wilhelm II był zapalonym i fanatycznym myśliwym. Często odwiedzał lasy Prus, gdzie oddawał się polowaniom., które były słynne w całej Europie. Bywał tu między 1890 a 1912 rokiem, zawsze między 23 września a 7 października. Miejsca, w których Wilhelm II upolował szczególnie piękne i wielkie jelenie upamiętniały kamienne obeliski i głazy. Właśnie takie znajdują się w lasach okalających Barkwedę.[3]
- W 1945 r. w tunelu pod starymi torami chroniła się miejscowa ludność podczas wkroczenia Armii Czerwonej. Tereny wsi były pod ostrzałem artyleryjskim.[4]
Bibliografia
- Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
- Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur [13.12.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [13.12.2013]
- Warmia znana i nieznana [13.12.2013]
- Wikipedia: Barkweda [13.12.2013]
- Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Bukwałd i Barkweda
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]
- ↑ http://archipelag.ceik.eu/miejscowosci.html?tx_places_pi1%5Bplace%5D=1&tx_places_pi1%5Baction%5D=show&tx_places_pi1%5Bcontroller%5D=Place&cHash=2b28583cfda38ef7c44b52c95f054a35
- ↑ http://archipelag.ceik.eu/miejscowosci.html?tx_places_pi1%5Bplace%5D=1&tx_places_pi1%5Baction%5D=show&tx_places_pi1%5Bcontroller%5D=Place&cHash=2b28583cfda38ef7c44b52c95f054a35
