Kadyny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Kadyn | |dopełniacz wsi = Kadyn | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Klasztor w Kadynach.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Klasztor w Kadynach.<br>Fot. Polimerek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kadyny_klasztor_Franciszkanow_tyl.jpg Commons Wikimedia] [12.12.2014] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 665 (łącznie: Kadyny | + | |liczba ludności = 665 (łącznie: Kadyny i Kikoły) |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Kadyny ''' (niem. ''Kadinen'', ''Cadinen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[ | + | ''' Kadyny ''' (niem. ''Kadinen'', ''Cadinen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)|gminie Tolkmicko]]. |
| − | + | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 665 mieszkańców (łącznie: Kadyny i [[Kikoły]]). Aktualnie funkcję sołtysa wsi sprawuje Dorota Lebioda. | |
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś jest położona nad [[Zalew Wiślany| Zalewem Wiślanym]] na obszarze [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej]], w odległości 4 km od [[Tolkmicko|Tolkmicka]] i 23 km od [[Elbląg|Elbląga]]. | + | Wieś jest położona nad [[Zalew Wiślany| Zalewem Wiślanym]], na obszarze [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej]], w odległości 4 km od [[Tolkmicko|Tolkmicka]] i 23 km od [[Elbląg|Elbląga]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | + | Nazwa miejscowości wywodzi się od imienia Cadiny. Cadina była [[Prusowie|pruską]] księżniczką, podobno posiadającą umiejętność wróżenia, która miała zamieszkać na terenie dzisiejszej wsi. Kadyny zostały założone na obszarze dawnej pruskiej osady. Pierwsza informacja dotycząca wsi pochodzi z 1255 roku. W XIII wieku [[zakon krzyżacki]] wybudował w osadzie dwór obronny. W roku 1431 Kadyny należały do przywódcy antykrzyżackiego [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] [[Jan Bażyński|Jana Bażyńskiego]]. | |
| − | [[File: | + | |
| − | [[File: | + | Na początku XVII stulecia dobra zostały sprzedane Elblągowi. W 1682 roku kolejnym właścicielem został [[Jan Teodor Schlieben]], wojewoda inflancki. W połowie lat 90. XVII wieku Kadyny stały się własnością [[Stanisław Działyński| Stanisławowi Działyńskiego]], kasztelana elbląskiego, a później wojewody chełmińskiego. W XVIII stuleciu w Kadynach powstał zespół klasztorny. Natomiast w 1786 roku majątek znalazł się w rękach hrabiego Wilhelma von Schwerina. Kadyny zmieniały właścicieli aż do 1898 roku. Wówczas dobra przejął król Prus i cesarz Niemiecki [[Wilhelm II Hohenzollern]]. Wówczas nadszedł czas rozkwitu i świetności wsi. |
| + | |||
| + | Cesarz wybudował w majątku letnią rezydencję, szkołę, stadninę koni, dom starców oraz zakład majoliki, która rozsławiła Kadyny. | ||
| + | |||
| + | Obecnie wieś należy do związku miejscowości tematycznych ("Cesarskie Kadyny"). W miejscowości organizowane są warsztaty ceramiczne, plenery malarskie. Hotele i stadniny oferują liczne atrakcje turystyczne. | ||
| + | |||
| + | [[File:Kadyny.Pałac.jpg|thumb|290 px|right|Kadyny. Pałac.<br>Fot. Joanna Barton. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Palac_w_Kadynach_3.jpg Commons Wikimedia] [12.12.2014] ]] | ||
| + | [[File:Kadyny. Budynek dawnej karczmy.jpg|thumb|290 px|right|Kadyny. Budynek dawnej karczmy.<br>Fot. Anna Denis. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karczma,_ob._dom_mieszkalny.JPG Commons Wikimedia] [12.12.2014] ]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 44: | Linia 51: | ||
*[[Hotel Kadyny]] | *[[Hotel Kadyny]] | ||
*[[Hotel Srebrny Dzwon w Kadynach|Hotel Srebrny Dzwon]] | *[[Hotel Srebrny Dzwon w Kadynach|Hotel Srebrny Dzwon]] | ||
| − | |||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
*[[lkwim:Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne Kadyny – Twórcze spoiwo czasu – wioska sztuki|Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne Kadyny – Twórcze spoiwo czasu – wioska sztuki]] | *[[lkwim:Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne Kadyny – Twórcze spoiwo czasu – wioska sztuki|Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne Kadyny – Twórcze spoiwo czasu – wioska sztuki]] | ||
| Linia 51: | Linia 57: | ||
*[[Stowarzyszenie Cesarskie Kadyny]] | *[[Stowarzyszenie Cesarskie Kadyny]] | ||
*[[Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych]] | *[[Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych]] | ||
| − | |||
| − | |||
==Religia== | ==Religia== | ||
*[[Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach]] | *[[Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
*Port żeglarski | *Port żeglarski | ||
| Linia 65: | Linia 67: | ||
*[[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej]] | *[[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej]] | ||
*[[Rezerwat Kadyński Las]] | *[[Rezerwat Kadyński Las]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Klasztor ojców Bernardynów w Kadynach| | + | *[[lkwim:Klasztor ojców Bernardynów w Kadynach|klasztor ojców Bernardynów]] |
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach|kościół pw. św. Antoniego Padewskiego]] |
| − | *[[lkwim:Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach| | + | *[[lkwim:Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach|ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego]] |
| − | *[[ | + | *[[kapliczka tzw. "Trzech Krzyży" w Kadynach]] |
| − | * | + | *kaplica pw. Niepokalanego Poczęcia NMP |
| − | * | + | *zespół pałacowo-folwarczny (XVII-XX): [[Pałac w Kadynach|pałac]], park pałacowy, spichlerz, dawna oranżeria, tzw. Dom Kawalerów, gorzelnia, budynek bramy przejazdowej, budynki folwarczne (3 stajnie, dom mieszkalny, stajnia z magazynem, garaż, stodoła, skwer przy stajni, studnia z obudową) |
| − | * | + | *zespół "Białej Leśniczówki": leśniczówka, budynek inwentarski, stodoła, studnia |
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły (1902) |
| − | * | + | *karczma (XIX w.) |
| − | * | + | *zespół cegielni 1902-1903 |
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| − | + | <references/> | |
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Państwowe stadniny koni (Liski, Rzeczna, Kętrzyn, Kadyny)]] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.<br/> | |
| − | + | ''Miejsca z duszą. Miejscowości tematyczne Warmii i Mazur'', tekst Mira Stankiewicz i in., Elbląg 2011.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Zakłady Ceramiki Zabytkowej w Kadynach'', Gdańsk 1972.<br/> | |
| − | + | Zwadzki Wojciech, ''Dzieje klasztoru bernardyńskiego w Kadynach'', Olsztyn 2002. <br/> | |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [12.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://tolkmicko.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=97&Itemid=51|Urząd Miasta i Gminy Tolkmicko] [12.12.2014].<br/> | |
| − | + | [http://www.kadyny.com.pl/ Hotel Kadyny] [12.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.miejscazdusza.pl/m1-Cesarskie+Kadyny miejscazdusza.pl] [12.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.zalewwislany.pl/zalew-wislany/kadyny zalewwislany.pl, Pomorski Szlak Żeglarski] [12.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.srebrnydzwon.pl Hotel Srebrny Dzwon] [12.12.2014] <br/> | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 10:23, 27 kwi 2020
| Kadyny | |
| | |
![Klasztor w Kadynach.Fot. Polimerek. Źródło: Commons Wikimedia [12.12.2014]](/index.php/Plik:Klasztor_w_Kadynach.jpg) Klasztor w Kadynach.
Fot. Polimerek. Źródło: Commons Wikimedia [12.12.2014] | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Tolkmicko |
| Liczba ludności (2010) | 665 (łącznie: Kadyny i Kikoły) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kadyny | |
| Położenie na mapie Polski  Kadyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kadyny (niem. Kadinen, Cadinen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 665 mieszkańców (łącznie: Kadyny i Kikoły). Aktualnie funkcję sołtysa wsi sprawuje Dorota Lebioda.
Spis treści
Położenie
Wieś jest położona nad Zalewem Wiślanym, na obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej, w odległości 4 km od Tolkmicka i 23 km od Elbląga.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości wywodzi się od imienia Cadiny. Cadina była pruską księżniczką, podobno posiadającą umiejętność wróżenia, która miała zamieszkać na terenie dzisiejszej wsi. Kadyny zostały założone na obszarze dawnej pruskiej osady. Pierwsza informacja dotycząca wsi pochodzi z 1255 roku. W XIII wieku zakon krzyżacki wybudował w osadzie dwór obronny. W roku 1431 Kadyny należały do przywódcy antykrzyżackiego Związku Pruskiego Jana Bażyńskiego.
Na początku XVII stulecia dobra zostały sprzedane Elblągowi. W 1682 roku kolejnym właścicielem został Jan Teodor Schlieben, wojewoda inflancki. W połowie lat 90. XVII wieku Kadyny stały się własnością Stanisławowi Działyńskiego, kasztelana elbląskiego, a później wojewody chełmińskiego. W XVIII stuleciu w Kadynach powstał zespół klasztorny. Natomiast w 1786 roku majątek znalazł się w rękach hrabiego Wilhelma von Schwerina. Kadyny zmieniały właścicieli aż do 1898 roku. Wówczas dobra przejął król Prus i cesarz Niemiecki Wilhelm II Hohenzollern. Wówczas nadszedł czas rozkwitu i świetności wsi.
Cesarz wybudował w majątku letnią rezydencję, szkołę, stadninę koni, dom starców oraz zakład majoliki, która rozsławiła Kadyny.
Obecnie wieś należy do związku miejscowości tematycznych ("Cesarskie Kadyny"). W miejscowości organizowane są warsztaty ceramiczne, plenery malarskie. Hotele i stadniny oferują liczne atrakcje turystyczne.
Gospodarka
Kultura
- Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne Kadyny – Twórcze spoiwo czasu – wioska sztuki
- Plener artystyczny Kadyny – wioska sztuki
Organizacje i stowarzyszenia
Religia
Turystyka
- Port żeglarski
- Plaża
- Stajnia Cegielnia
- Szlak Kopernikowski: Frombork - Kępki
- Kolej nadzalewowa
- Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
- Rezerwat Kadyński Las
Zabytki
- klasztor ojców Bernardynów
- kościół pw. św. Antoniego Padewskiego
- ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego
- kapliczka tzw. "Trzech Krzyży" w Kadynach
- kaplica pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
- zespół pałacowo-folwarczny (XVII-XX): pałac, park pałacowy, spichlerz, dawna oranżeria, tzw. Dom Kawalerów, gorzelnia, budynek bramy przejazdowej, budynki folwarczne (3 stajnie, dom mieszkalny, stajnia z magazynem, garaż, stodoła, skwer przy stajni, studnia z obudową)
- zespół "Białej Leśniczówki": leśniczówka, budynek inwentarski, stodoła, studnia
- budynek dawnej szkoły (1902)
- karczma (XIX w.)
- zespół cegielni 1902-1903
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Miejsca z duszą. Miejscowości tematyczne Warmii i Mazur, tekst Mira Stankiewicz i in., Elbląg 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Zakłady Ceramiki Zabytkowej w Kadynach, Gdańsk 1972.
Zwadzki Wojciech, Dzieje klasztoru bernardyńskiego w Kadynach, Olsztyn 2002.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.12.2014]
Miasta i Gminy Tolkmicko [12.12.2014].
Hotel Kadyny [12.12.2014]
miejscazdusza.pl [12.12.2014]
zalewwislany.pl, Pomorski Szlak Żeglarski [12.12.2014]
Hotel Srebrny Dzwon [12.12.2014]
