Waplewo (gmina Olsztynek): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
(→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Waplewa | |dopełniacz wsi = Waplewa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 769 | + | |liczba ludności = 769 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Waplewo ''' – wieś sołecka | + | ''' Waplewo ''' (niem. ''Waplitz'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Olsztynek]]. |
| − | W latach | + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 769 osób <ref>łącznie Waplewo i [[Ruda Waplewska]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Kuźniewski]]<ref> [http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html/ Strona Urzędu Gminy Olsztynek] [08.12.2013]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], nad [[ | + | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], nad rzeką [[Rzeka Marózka|Marózką]], w odległości 2 km na zachód od jeziora [[Jezioro Mielno| Mielno]]. Waplewo oddalone jest o 11 km na południe od [[Olsztynek| Olsztynka]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Waplewo jest największą wsią w gminie Olsztynek. Rozciąga się na odcinku 3 km. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1384 roku. W XV i XVI wieku | + | Waplewo jest największą wsią w gminie Olsztynek. Rozciąga się na odcinku 3 km. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1384 roku. W XV i XVI wieku Waplewo stanowiło własność rodziny Golińskich i Szymanowskich. Przed 1525 rokiem w miejscowości istniał kościół katolicki, a od 1612 roku we wsi funkcjonowała parafia ewangelicka. W XVII wieku Waplewo przeszło w ręce rodu [[Finck von Finckenstein]]. Pierwsza szkoła została założona w 1. połowie XVIII stulecia. W 1818 roku wieś wraz z majątkiem składała się z 20 domów, zamieszkanych przez 169 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku w Waplewie rozwijała się hodowla owiec. W 1870 roku rozebrano drewniany budynek kościoła, a na jego miejscu wzniesiono nową murowaną świątynię. W 1902 roku pożar strawił budynek szkoły. Dwa lata później powstał murowany budynek, zachowany do czasów obecnych, nadal pełniący funkcję placówki edukacyjnej. W 1914 roku między Waplewem i Jeziorem Mielno doszło do bitwy pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu wojennym. W roku 1939 Waplewo było zamieszkane przez 519 osób. W tym okresie funkcjonowała szkoła, poczta, karczma dworska, sklep i kościół ewangelicki. Większość mieszkańców pracowała w miejscowym majątku. W okresie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] w Waplewie pracowali francuscy, rosyjscy i polscy jeńcy wojenni. Po 1945 roku mieszkańcy wsi, w większości Mazurzy opuścili swoje domy - na ich miejsce przybyli Polacy. Obszar dawnego majątku został przejęty przez powstałe [[Państwowe Gospodarstwo Rolne w Waplewie|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W 2005 roku wieś była zamieszkana przez 752 osoby. W miejscowości działa poczta, sklepy, bar, prywatna elektrownia wodna oraz jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Waplewie| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Szkolnictwo == | ||
| + | W miejscowości funkcjonuje [[Szkoła Podstawowa w Waplewie| szkoła podstawowa]] oraz [[Przedszkole w Waplewie| przedszkole]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Religia== |
| − | + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Stanisława Biskupa w Waplewie|parafii rzymskokatolickiej]]. | |
<br/> | <br/> | ||
==Sport== | ==Sport== | ||
| − | We wsi działa [[Uczniowski Klub Sportowy | + | We wsi działa [[Uczniowski Klub Sportowy "AS Waplewo"]]. |
<br/> | <br/> | ||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *[[Wojskowy Dom Wypoczynkowy "Warmia" w Waplewie|Wojskowy Dom Wypoczynkowy ''Warmia'']] |
| − | * | + | *szlak kajakowy górnej [[Rzeka Łyna| Łyny]] |
| − | * | + | *szlak kajakowy Marózką i Łyną do [[Olsztyn| Olsztyna]] o długości 56,5 km - przebieg trasy: Waplewo – [[Jezioro Maróz|Maróz]] – [[Swaderki]] – [[Jezioro Święte]] – wypływ rzeki Marózka – gospodarstwo rolne w [[Kurki (gmina Olsztynek)|Kurkach]] – [[Jezioro Łańskie]] – wypływ Łyny – [[Jezioro Ustrych|Ustrych]] – [[Ruś]] – elektrownia – [[Bartąg]] – przedmieścia Olsztyna |
| − | *Szlak pieszy o długości 6 km - przebieg trasy: Olsztynek | + | *[[Szlak Grunwaldzki: Waplewo – Samborowo|niebieski szlak pieszy]] - przebieg trasy: Waplewo dworzec PKP – [[Sitno]] – [[Ulonowo]] – Grunwald pole bitwy – Samin – [[Marcinkowo (gmina Grunwald) |Marcinkowo]] – [[Dylewo]] – [[Jezioro Francuskie]] (rezerwat) – [[Pietrzwałd]] – [[Naprom]] – [[Samborowo]] dworzec PKP |
| + | *szlak pieszy o długości 6 km - przebieg trasy: Olsztynek – Waplewo PKP – skrzyżowanie z łukiem drogi – rzeka Marózka (most) – [[Żelazno]] | ||
| + | *szlak rowerowy o długości 67 km - przebieg trasy: Waplewo – [[Jadamowo]] – Sitno – [[Łubianek]] – [[Łubian]] – Ulnowo – [[Grunwald]] – [[Samin]] – [[Jezioro Dąbrówno]] – Dylewo – [[Dylewska Góra]] – Pietrzwałd – Samborowo | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *eklektyczny [[Kościół pw. św. Stanisława w Waplewie|kościół]] wybudowany w latach 1870–1872; pod świątynią mieściły się krypty, w których chowano zmarłych właścicieli okolicznych majątków oraz ich rodziny |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX wieku, zlokalizowany w odległości 200 m na południe od wsi |
| − | * | + | *cmentarz katolicki z 2. połowy XIX wieku, zlokalizowany na północ od wsi przy szosie E-7 |
| − | + | *cmentarz wojenny zlokalizowany przy szosie, na zachodnim skraju wsi; miejsce spoczynku 428 (lub 433) żołnierzy niemieckich i 162 (lub 205) żołnierzy rosyjskich poległych w bitwie rozegranej pomiędzy Waplewem i jeziorem Mielno 28 sierpnia 1914 roku | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.<br/> | |
| − | + | Kuźniewski Bogumił, ''Olsztynek: miasto i gmina'', Olsztynek 2007.<br/> | |
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#133/pl/i/waplewo_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki_ob._rzym.-kat._p.w._sw._stanislawa| Ciekawe Mazury] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/waplewo| Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.olsztynek.pl/strona-2541-miejscowosci_naszej_gminy_waplewo.html| Portal Informacyjny Olsztynka] [19.12.2013]<br/> | |
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Waplewo_%28powiat_olszty%C5%84ski%29| Wikipedia] [19.12.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 77: | Linia 82: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 00:54, 19 sty 2015
| Waplewo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Olsztynek |
| Liczba ludności (2010) | 769 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Waplewo | |
| Położenie na mapie Polski  Waplewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Waplewo (niem. Waplitz) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 769 osób [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Kuźniewski[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, nad rzeką Marózką, w odległości 2 km na zachód od jeziora Mielno. Waplewo oddalone jest o 11 km na południe od Olsztynka.
Dzieje miejscowości
Waplewo jest największą wsią w gminie Olsztynek. Rozciąga się na odcinku 3 km. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1384 roku. W XV i XVI wieku Waplewo stanowiło własność rodziny Golińskich i Szymanowskich. Przed 1525 rokiem w miejscowości istniał kościół katolicki, a od 1612 roku we wsi funkcjonowała parafia ewangelicka. W XVII wieku Waplewo przeszło w ręce rodu Finck von Finckenstein. Pierwsza szkoła została założona w 1. połowie XVIII stulecia. W 1818 roku wieś wraz z majątkiem składała się z 20 domów, zamieszkanych przez 169 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku w Waplewie rozwijała się hodowla owiec. W 1870 roku rozebrano drewniany budynek kościoła, a na jego miejscu wzniesiono nową murowaną świątynię. W 1902 roku pożar strawił budynek szkoły. Dwa lata później powstał murowany budynek, zachowany do czasów obecnych, nadal pełniący funkcję placówki edukacyjnej. W 1914 roku między Waplewem i Jeziorem Mielno doszło do bitwy pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu wojennym. W roku 1939 Waplewo było zamieszkane przez 519 osób. W tym okresie funkcjonowała szkoła, poczta, karczma dworska, sklep i kościół ewangelicki. Większość mieszkańców pracowała w miejscowym majątku. W okresie II wojny światowej w Waplewie pracowali francuscy, rosyjscy i polscy jeńcy wojenni. Po 1945 roku mieszkańcy wsi, w większości Mazurzy opuścili swoje domy - na ich miejsce przybyli Polacy. Obszar dawnego majątku został przejęty przez powstałe Państwowe Gospodarstwo Rolne. W 2005 roku wieś była zamieszkana przez 752 osoby. W miejscowości działa poczta, sklepy, bar, prywatna elektrownia wodna oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Szkolnictwo
W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa oraz przedszkole.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Sport
We wsi działa Uczniowski Klub Sportowy "AS Waplewo".
Turystyka
- Wojskowy Dom Wypoczynkowy Warmia
- szlak kajakowy górnej Łyny
- szlak kajakowy Marózką i Łyną do Olsztyna o długości 56,5 km - przebieg trasy: Waplewo – Maróz – Swaderki – Jezioro Święte – wypływ rzeki Marózka – gospodarstwo rolne w Kurkach – Jezioro Łańskie – wypływ Łyny – Ustrych – Ruś – elektrownia – Bartąg – przedmieścia Olsztyna
- niebieski szlak pieszy - przebieg trasy: Waplewo dworzec PKP – Sitno – Ulonowo – Grunwald pole bitwy – Samin – Marcinkowo – Dylewo – Jezioro Francuskie (rezerwat) – Pietrzwałd – Naprom – Samborowo dworzec PKP
- szlak pieszy o długości 6 km - przebieg trasy: Olsztynek – Waplewo PKP – skrzyżowanie z łukiem drogi – rzeka Marózka (most) – Żelazno
- szlak rowerowy o długości 67 km - przebieg trasy: Waplewo – Jadamowo – Sitno – Łubianek – Łubian – Ulnowo – Grunwald – Samin – Jezioro Dąbrówno – Dylewo – Dylewska Góra – Pietrzwałd – Samborowo
Zabytki
- eklektyczny kościół wybudowany w latach 1870–1872; pod świątynią mieściły się krypty, w których chowano zmarłych właścicieli okolicznych majątków oraz ich rodziny
- cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX wieku, zlokalizowany w odległości 200 m na południe od wsi
- cmentarz katolicki z 2. połowy XIX wieku, zlokalizowany na północ od wsi przy szosie E-7
- cmentarz wojenny zlokalizowany przy szosie, na zachodnim skraju wsi; miejsce spoczynku 428 (lub 433) żołnierzy niemieckich i 162 (lub 205) żołnierzy rosyjskich poległych w bitwie rozegranej pomiędzy Waplewem i jeziorem Mielno 28 sierpnia 1914 roku
Bibliografia
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
Ciekawe Mazury [19.12.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [19.12.2013]
Portal Informacyjny Olsztynka [19.12.2013]
Wikipedia [19.12.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Waplewo i Ruda Waplewska
- ↑ Strona Urzędu Gminy Olsztynek [08.12.2013]
