Janowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Historia gminy jako jednostki administracyjnej) |
(→Historia gminy jako jednostki administracyjnej) |
||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej tereny gminy Janowo należały do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące gminy zastąpiono gromadami. Powołaną wówczas gromadę Janowo, w 1955 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów, włączono do [[Powiat | + | Po II wojnie światowej tereny gminy Janowo należały do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące gminy zastąpiono gromadami. Powołaną wówczas gromadę Janowo, w 1955 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów, włączono do [[Powiat nidzicki| powiatu nidzickiego]] w [[Województwo olsztyńskie| województwie olsztyńskim]]<ref>Dz.U. 1954 nr 49 poz. 251, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540490251]</ref>.<br/> |
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Janowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Grabowo]], [[Jagarzewo]], [[Janowo]], [[Muszaki]], [[Rembowo]], [[Róg]], [[Ryki-Borkowo]], [[Szczepkowo-Giewarty]], [[Szczepkowo-Zalesie]], [[Szemplino Czarne]], [[Szemplino Wielkie]], [[Wichrowiec]], [[Więckowo]], [[Zembrzus-Mokry Grunt]].<br/> | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Janowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Grabowo]], [[Jagarzewo]], [[Janowo]], [[Muszaki]], [[Rembowo]], [[Róg]], [[Ryki-Borkowo]], [[Szczepkowo-Giewarty]], [[Szczepkowo-Zalesie]], [[Szemplino Czarne]], [[Szemplino Wielkie]], [[Wichrowiec]], [[Więckowo]], [[Zembrzus-Mokry Grunt]].<br/> | ||
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat nidzicki]]. Gmina Janowo została bezpośrednio częścią [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat nidzicki]]. Gmina Janowo została bezpośrednio częścią [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. | ||
Wersja z 23:41, 19 gru 2014
| Gmina Janowo | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | nidzicki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Waldemar Adam Szymański | ||
| Powierzchnia | 191,66 km² | ||
| Liczba sołectw | 15 | ||
| Liczba miejscowości | 23 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
2803 15 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NNI | ||
| TERYT | 2811022 | ||
| Urząd gminy ul. Przasnyska 14 13-113 Janowo
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Janowo – gmina wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu nidzickiego. Siedziba gminy znajduje się w Janowie.
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia.
Władzę w gminie sprawuje wójt Waldemar Adam Szymański[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Janowo zajmuje powierzchnię 191,66 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 31,6% (6066 ha)
- lasy: 55,3% (10598 ha)
- wody: 0,7% (132 ha)
Gmina stanowi 20% powierzchni powiatu nidzickiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 2803 | 100 | 1386 | 49,4 | 1417 | 50,6 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
15 | 7,5 | 7,5 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Janowo wynosiło -34 osób[2], co stanowi 22% migracji w powiecie nidzickim oraz 0,9% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny gminy Janowo należały do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[3], istniejące gminy zastąpiono gromadami. Powołaną wówczas gromadę Janowo, w 1955 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów, włączono do powiatu nidzickiego w województwie olsztyńskim[4].
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[5], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Janowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Grabowo, Jagarzewo, Janowo, Muszaki, Rembowo, Róg, Ryki-Borkowo, Szczepkowo-Giewarty, Szczepkowo-Zalesie, Szemplino Czarne, Szemplino Wielkie, Wichrowiec, Więckowo, Zembrzus-Mokry Grunt.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat nidzicki. Gmina Janowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Janowiec Kościelny w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim.
Gmina wiejska Janowo graniczy z gminami: Nidzica, Janowiec Kościelny, Jedwabno, Wielbark oraz gminami: Chorzele i Dzierzgowo w województwie mazowieckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Jagarzewo, Janowo, Komorowo, Muszaki, Rembowo, Róg, Ryki-Borkowo, Szczepkowo-Giewarty, Szemplino Czarne, Szemplino Wielkie, Wichrowiec, Więckowo, Zachy, Zawady, Zembrzus-Mokry Grunt.
Pozostałe miejscowości: Grabowo, Grabówko, Łomno, Puchałowo, Ruskowo, Ulesie, Uścianek, Zdrojek.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Janowo jest rolnictwo, oparte na gospodarstwach indywidualnych. W przeważającej części są to gospodarstwa małe (jednak w ostatnich latach obserwuje się tendencje powiększania areału gospodarstw rolnych, zwłaszcza przez młodych rolników). Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Na obszarze gminy dominują gleby słabej jakości, zaliczane do V i VI klasy bonitacyjnej, na których uprawiane są rośliny o niskich wymaganiach glebowo-wodnych z przewagą upraw zbożowych i okopowych. Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej w gminie jest hodowla bydła, głównie bydła mlecznego[9].
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Janowo wynosiła w 2013 roku 148. W tym 21 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 127 tworzy sektor prywatny. 21 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 9 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 23 firm w dziale budownictwo, 26 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziła 1 firma[2].
Turystyka nie odgrywa w gminie Janowo dominującej roli. Warunki przyrodnicze (w tym jezioro Zawadzkie, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki w tym rejonie. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Więckowo, Muszaki[9].
Gmina Janowo należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Ekologicznego Związeku Gmin "Działdowszczyzna" oraz LGD "Brama Mazurskiej Krainy".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Janowo wynosiła 178 osób[2], co stanowi 7,3% bezrobotnych w powiecie nidzickim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,1% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
W strukturach GOK znajduje się biblioteka publiczna.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Święto plonów - dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Wiktor Zacheusz Nowowiejski (1915-1946) - urodzony we wsi Zembrzus, żołnierz AK, pseudonim "Jeż" oraz "Żuk"; zginął tragicznie postrzelony przez funkcjonariuszy UB, jego ciało zostało przez nich zabrane, miejsce pochówku do dziś nie jest znane.
- Wojciech Bogumił Jastrzębowski (1799-1882) - urodzony we wsi Gierwaty, obecnie Szczepkowo Giewarty; profesor, wykładowca botaniki, mineralogii, fizyki i ogrodnictwa w Instytucie Agronomicznym (potem Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa) w Marymoncie; członek Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki. twórca tzw. "kompasu Jastrzębowskiego".
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Janowo należą[11]:
- XV wieczny układ urbanistyczny Janowa
- kościół pw. św. Rocha w Janowie wraz z przykościelnym cmentarzem
- dworek w Komorowie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- ścieżka rowerowa "Góry Dębowe"
- stadnina koni w Muszakach
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- Rzeka Orzyc oraz jezioro Zawadzkie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Janowo można uzyskać na stronach internetowych UG Janowo.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Janowo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Muszakach
- Zespół Szkół Rolniczych i Ogólnokształcących im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego w Jagarzewie - gimnazjum, technika, liceum ogólnokształcące.
- Zespół Szkół w Janowie - Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józef Piłsudskiego w Janowie, Gimnazjum w Janowie
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: "Polska biega"- Otwarty Bieg Uliczny, Wystawa Hodowlanych Koni Zimnokrwistych w Janowie.
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Janowskiej
- Stowarzyszenie "Jeager" Jagarzewo
- Spółdzielnia Socjalna "Razem" w Janowie
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Napiwodzko – Ramuckiej (131 425,2 ha)
- Obszar chronionego krajobrazu Doliny Rzeki Orzyc (4641,5 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (116 604,69 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka (32 612,78 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Janowo znajduje się 6 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: głaz narzutowy "Kucak", głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki, głaz narzutowy koło Grabowa [12].
Zobacz też:
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Janowo [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[3]
- ↑ Dz.U. 1954 nr 49 poz. 251, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw. [4]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[5]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [6]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[7]
- ↑ 9,0 9,1 Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014.[8]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [9]
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [10]
Bibliografia
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Janowo [20.10.2014]
Urząd Gminy Janowo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
