Tolkmicko

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 21:08, 15 gru 2014 autorstwa Emes (dyskusja | edycje) (→‎Dzieje miejscowości)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Tolkmicko
Herb
Herb Tolkmicka
Dworzec kolejowy w Tolkmicku [1] [dostęp: 12.12.2014]
Dworzec kolejowy w Tolkmicku [4] [dostęp: 12.12.2014]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Gmina Tolkmicko
Liczba ludności (2012) 2812
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Tolkmicko
Tolkmicko
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Tolkmicko
Tolkmicko
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Tolkmicko (niem. Tolkemit) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.Miejscowość w 2012 roku liczyła 2812 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Andrzej Lemanowicz [1].

Położenie

Miasto jest położone nad Zalewem Wiślanym, w odległości km od Elbląga.

Dzieje miejscowości

Pierwotnie obszar Tolkmicka i okolic był zasiedlony przez Pogezanów. W pobliżu dzisiejszych granic miasta znajdował się gród pruski z okresu wczesnego średniowiecza. Na lata 1233-1238 datuje się okres podbijania tych ziem przez Zakon Krzyżacki. Na lata 1296-1300 przypada nadanie osadzie przywileju lokacyjnego. Jednak pierwsza pisemna informacja dotycząca Tolkmicka pojawia się dopiero w 1326 roku. Osada występowała już wówczas pod nazwą Tolkemit. 21 marca 1351 roku wielki mistrz krzyżacki Henryk Dusemer odnowił miejski przywilej lokacyjny Tolkmicka. W 1440 roku miasto przystąpiło do Związku Pruskiego. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej miasto znalazło się w granicach Polski. Wiek XVII został utrwalony w historii Tolkmicka jako czas pożarów. W okresie wojen polsko-szwedzkich w mieście przebywał król Szwecji Gustaw II Adolf. Miasto zostało dwukrotnie strawione przez ogień (1634, 1694). Na początku XVIII wieku do Tolkmicka przywędrowała epidemia dżumy, która odebrała życie połowie mieszkańców. W 1767 roku kolejny pożar zniszczył kościół i ratusz. W 1772 roku w mieście działał browar, dwie słodownie; istniał kościół, kaplica i szpital połączony z przytułkiem. Tolkmicko było wówczas zamieszkane przez 973 osoby. Dwa razy do roku w mieście odbywały się jarmarki. Od lutego 1807 roku miasto znalazło się na trasie przemarszów wojsk. Obowiązkowy kwaterunek, aprowizacja i samowola żołnierzy boleśnie nadwyrężyły lokalną gospodarkę. Na przełomie 1812 i 1813 wybuchła epidemia tyfusu, przywleczonego z Rosji przez żołnierzy Napoleona. Następnie przez pół roku w mieście stacjonowali Rosjanie.

W 1831 roku w mieście i okolicach wybuchła epidemia cholery, która pochłonęła życie 63 osób. Nawrót epidemii nastąpił w 1848 roku. W latach 1831-1832 w Tolkmicku przebywało 240 powstańców listopadowych [2]. W 1832 roku w mieście otwarto pierwszą aptekę. Na początku kolejnego stulecia oddano do użytku szpital. Od połowy XIX wieku w Tolkmicku rozwijało się głównie rybołówstwo, przetwórstwo ryb i gastronomia. W latach 1862-1883 wybudowano w mieście największy śródlądowy port w ówczesnej Europie. Intensywnie rozwijały się warsztaty szkutnicze. Natomiast w 1899 roku ukończona została budowa Kolei Nadzalewowej.

W 1925 roku miasto liczyło 3 161 mieszkańców.W 1936 roku założony został zakład ceramiki, a w 1938 roku rozpoczęto budowę fabryki marmolady. W tolkmicku funkcjonowały szkoły żeńskie: katolicka i ewangelicka. W 1939 roku Tolkmicko było zamieszkane przez 3 875 osób. 25 stycznia 1945 roku do miasta wkroczyli Sowieci. Mieszkańcy, którzy pozostali w Tolkmicku skazani zostali na wywózkę do ZSSR, ucieczkę przez zamarznięty Zalew Wiślany bądź pewną śmierć z rąk żołnierzy Armii Czerwonej. Po zakończeniu II wojny światowej przystąpiono do mozolnej odbudowy miasta. W 1946 rou utworzony został Bosmanat Portu. W tym samym roku przeprowadzono akcję usuwania wraków z portu oraz uruchomiono Bałtyckie Zakłady Ceramiczne. W latach 1951-1956 powstała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Nowy Sad". Uruchomiono Wiejski Dom Towarowy. W 1947 roku powstało natomiast Zrzeszenie Rybaków Morskich, a następnie Spółdzielnia Rybołówstwa Morskiego "Pokój". W 1968 roku w Tolkmicku działał ośrodek zdrowia, apteka oraz punkt położniczy. W listopadzie 1945 roku uruchomiono szkołę. W 1963 roku oddano do użytku nowy budynek szkoły.


W 1948 roku w Tolkmicku działały również świetlice Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami, Fabryki Przetworów Owocowych oraz Ligi Kobiet. W 1966 roku oddano do użytku budynek Miejskiego Domu Kultury. Natomiat tolkmicka biblioteka rozpoczęła swoją działalność w roku 1948. W latach 50. i 60. w mieście i okolicach rozpoczęto budowę zakładowych ośrodków wczasowych.

Gmina Tolkmicko należy do następujących organizacji: Komunalny Związek Gmin Nadzalewowych , LGR "Zalew Wiślany".


Kaplica cmentarna w Tolkmicku [2][dostęp: 12.12.2014]


Tolkmicko. Kościół polsko-katolicki [3][dostęp: 12.12.2014]

Religia


Ludzie związani z miejscowością


Sport


Kultura


Organizacje i stowarzyszenia


Edukacja


Turystyka


Zabytki


Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
  2. Dzieje ziemi tolkmickiej, oprac. Lechosław Rutkowiak, Tolkmicko 2008.
  3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  4. Ludność. Stan i struktura [dostęp: 14.12.2014].
  5. Strona poświęcona gminie i miastu [dostęp: 14.12.2014].
  6. Wysoczyzny Elbląskiej [dostęp: 14.12.2014].
  7. Oficjalna Strona Urzędu Miasta i Gminy Tolkmicko [dostęp: 14.12.2014].
  8. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury [dostęp: 14.12.2014].
  9. Strona Parafii pw. św. Jakuba Apostoła [dostęp: 14.12.2014].
  10. Tolkmicki Klub Motocyklowy [dostęp: 14.12.2014].
  11. Spis szlaków turystycznych [dostęp: 14.12.2014].


Przypisy

  1. ↑ http://tolkmicko.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=107&Itemid=99&lang=pl [dostęp: 12.12.2014].
  2. ↑ Szerz.http://historia-wyzynaelblaska.pl/powsta-cy-listopadowi-w-elbl-gu-i-okolicach.html [dostęp: 12.12.2014].

<references>

Zobacz też


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Tolkmicko&oldid=107519”