Rezerwat Zakręt

Rezerwat przyrody Zakręt
Rezerwat Zakręt. Pływająca wyspa (pło) na jeziorze dystroficznym
Rodzaj rezerwatu	torfowiskowy
Państwo	Polska
Data utworzenia	1957
Powierzchnia	105,82 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rezerwat przyrody Zakręt
Położenie na mapie Polski Rezerwat przyrody Zakręt
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rezerwat przyrody Zakręt – rezerwat utworzony w 1957 r., początkowo na powierzchni 37,8 ha, w 1982 r. powiększony do 105,8 ha. Położony jest w pobliżu miejscowości Krutyń na terenie Nadleśnictwa Strzałowo (powiat mrągowski), w granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego.

Celem istnienia rezerwatu jest zachowanie fitocenoz leśnych o charakterze lasu mieszanego oraz dystroficznych jezior podlegających procesowi odgórnego lądowienia i związanych z nimi fitocenoz torfowiskowych.

Sosnowy bór bagienny w rezerwacie

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Jest to rezerwat torfowiskowy, obejmujący ochroną trzy śródleśne jeziorka dystroficzne. Wypełniają one kilkumetrowe zagłębienia o nieprzepuszczalnym gruncie i są zasilane jedynie przez wodę opadową. Do jezior przylegają torfowiska przejściowe, gdzie można prześledzić proces zarastania swobodnej powierzchni wodnej i kształtowania się w jego następstwie różnych zespołów torfowiskowych, m.in. boru bagiennego (Vaccinio uliginosi-Pinetum).

Utworzony na powierzchni jeziora kożuch mszysty (pło) ulega często rozerwaniu pod wpływem mrozów i wiatrów, a jego fragmenty przesuwane są po powierzchni wody jako pływające wyspy. Na niektóre z nich rosną pojedyncze karłowate sosny. Jeziorka otoczone są wzniesieniami morenowymi na których wykształciły się bory sosnowe świeże (Peucedano-Pinetum) oraz bory mieszane (Serratulo-Pinetum) utworzone przez ponad 100-letni starodrzew sosnowy z domieszką dębu (w wieku ok. 200 lat). W północnej części rezerwatu możemy spotkać również fragmenty grądu (Tilio cordatae-Carpinetum betuli).

Rezerwat Zakręt jest jednym z ogniw specjalnego obszaru ochrony siedlisk (SOOS) Ostoja Piska utworzonego w ramach programu Natura 2000.

Zwierzęta

W rezerwacie spotkać można m.in.: jarząbka, żurawia, brodźca samotnego, tracza nurogęś i gągoła.

Rośliny

W rezerwacie występuje bogata i zróżnicowana flora. Do ciekawszych jej przedstawicieli należy zaliczyć takie gatunki jak: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, przygiełka biała, grzybienie północne, bagnica torfowa, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna.

W rezerwacie stwierdzono 108 gatunków glonów reprezentujących pięć gromad:

• zielenice (Chlorophyta), 61 taksonów
• chryzofity (Chrysophyta), 26 taksonów
• cyjanobakterie (Cyanophyta), 11 taksonów
• eugleniny (Euglenophyta), 7 taksonów
• tobołki (Pyrrophyta), 3 taksony

Grzyby

Na terenie rezerwatu Zakręt odnotowano dotychczas 118 gatunków grzybów wielkoowocnikowych. Badania mykocenologiczne w rezerwacie prowadzone były w latach 1997–2000 na stałych powierzchniach badawczych w borze świeżym oraz borze bagiennym.

Najbardziej charakterystycznym dla rezerwatu Zakręt zbiorowiskiem jest bór bagienny, w którym stwierdzono występowanie 35 gatunków macromycetes. Do gatunków charakterystycznych dla tego zbiorowiska zaliczono: Cortinarius huronensis, Russula emetica var. emetica, Russula paludosa, Russula betularum, Leccinum niveum, Lactarius helvus, Lactarius thejogalus, Rhodocollybia maculata, Galerina paludosa, Galerina sphagnorum, Psilocybe elongata, Lyophyllum palustre oraz Omphalina sphagnicola. Zbiorowisko boru świeżego charakteryzuje obecność takich gatunków jak: Boletus pinophilus, Chalciporus piperatus, Cortinarius cinnamoneus, Gomphidius roseus, Hygrophorus hypothejus, Leccinum versipelle, L. vulpinum, Rozites caperatus, Suillus bovinus, Russula versicolor i Tricholoma equestre.

Na terenie rezerwatu stwierdzono ponadto stanowisko Cordyceps capitata i C. ophioglossoides na Elaphomyces granulatus. Z gatunków chronionych można spotkać tu Sparassis crispa i Fistulina hepatica.

Ciekawostki

Zwiedzanie rezerwatu Zakręt umożliwia oznakowana ścieżka przyrodnicza rozpoczynająca się we wsi Krutyń, w której znajduje się Dyrekcja Mazurskiego Parku Krajobrazowego oraz Muzeum Przyrodnicze. Długość ścieżki wynosi 3 km, a czas przejścia ok. 1,5 godz. Przy ścieżce znajdują się trzy pomniki przyrody: Dąb Krutyński, Mazurski Dąb Bartny oraz Zakochana Para (dąb i sosna).

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Rezerwat przyrody Zakręt [22.05.2014]
bip.olsztyn.rdos.gov.pl [22.05.2014]

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.
Kubiak Dariusz, Zalewska Anna, Fiedorowicz Grzegorz, Porosty i grzyby wielkoowocnikowe na tle zbiorowisk leśnych południowej Warmii i Mazur, [w:] Dziedzictwo przyrodnicze Warmii, Mazur i Powiśla, [przewodnik do warsztatów terenowych 56. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego pt. "Interdyscyplinarne i aplikacyjne znaczenie nauk botanicznych", Olsztyn 24-30 czerwca 2013 r., red. Hanna Ciecierska, Czesław Hołdyński, Olsztyn 2013, s. 181-191.
Fiedorowicz Grzegorz, The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland), "Acta Mycologica" 2009, nr 44(1), s. 77-95.
Fiedorowicz Grzegorz, Wstępne obserwacje macromycetes rezerwatu "Zakręt" (Mazurski Park Krajobrazowy), [w:] Botanika w dobie biologii molekularnej. Materiały sesji i sympozjów 52 Zjazdu PTB, Poznań 2011, s. 181.
Fiedorowicz Grzegorz, Lisiewska Maria, Dynowska M.: Gatunki grzybów monitorowanych w Mazurskim Parku Krajobrazowym. [w:] Monitoring grzybów, red. Maria Lisiewska, Maria ławrynowicz, Poznań-Łódź 2000, s. 73-79.
Łaźniewska Iwona, Fykoflora torfowiska w rezerwacie Zakręt (Mazurski Park Krajobrazowy), "Acta Botanica Cassubica" 2001, nr 1, s. 171-182.