Barkweda: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Barkweda | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|dopełniacz wsi = Barkwedy | |dopełniacz wsi = Barkwedy | ||
|zdjęcie = Dawny młyn w Barkwedzie.jpg | |zdjęcie = Dawny młyn w Barkwedzie.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Dawny młyn w Barkwedzie | + | |opis zdjęcia = Dawny młyn w Barkwedzie [http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [02.07.2014] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 532 | + | |liczba ludności = 532 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Barkweda''' (niem. ''Bergfriede'') – | + | '''Barkweda''' (niem. ''Bergfriede'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dywity (gmina wiejska)|gminie Dywity]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny| administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 532. mieszkańców<ref>łącznie Bukwałd i Barkweda</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wiesław Wasilewski]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013]</ref>. |
| − | |||
| − | Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wiesław Wasilewski]]<ref> http://bip.warmia.mazury.pl/ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość | + | Miejscowość leży na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 4 km od [[Brąswałd |Brąswałdu]], w szerokiej dolinie [[Rzeka Łyna|Łyny]]. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: Molendinum in Bergfrede (1425), Bergfride (1576), Bergfrieden (1629), Bergfriede (1701). | + | Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: ''Molendinum in Bergfrede'' (1425), ''Bergfride'' (1576), ''Bergfrieden'' (1629), ''Bergfriede'' (1701). |
| − | Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu | + | Niemiecka nazwa miejscowości ''Bergfriede'' w dosłownym tłumaczeniu znaczy ''szaniec'' lub ''umocnienie''. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju [[Zakon Krzyżacki|krzyżackiego]]. |
| − | W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku | + | W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2–4 lutego na trasie [[Dywity]]-[[Miłakowo]] doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię 384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26. Polaków i 54. Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił [[Hans von Hake]]. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona – [[Eleonora von Hake]]. Zmarła w 1944 roku i została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej członkowie rodziny [[Rodzina von Hake|von Hake]] opuścili majątek. |
| − | Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz [[ | + | Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Kultura== | ||
| + | We wsi działa świetlica. | ||
| + | <br/> | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[lkwim:Tomasz Kardacz|Tomasz Kardacz]] | + | *[[lkwim:Tomasz Kardacz|Tomasz Kardacz]] – (ur. 1963) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki |
| − | * | + | *młyn wodny z 1907 roku |
| − | * | + | *rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim |
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | *[[Szlak Napoleona: Barkweda | + | *[[Szlak Napoleona: Barkweda – Konradowo|Szlak Napoleona]] o długości 40,8 km – przebieg trasy: Barkweda – [[Gutkowo]] – [[Mątki]] – [[Jonkowo]] – [[Łomy]] – [[Pupki]] – [[Gołogóra]] – [[Skolity]] – [[Dąbrówka]] – [[Konradowo]] |
| − | * | + | *szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: Olsztyn – Brąswałd – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – [[Bukwałd]] – [[Cerkiewnik]] – [[Głotowo]] – [[Dobre Miasto]] – [[Smolajny]] |
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 17 km – przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – [[Różynka]] – Cerkiewnik |
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – [[Redykajny]] – Gutkowo – [[Wilimowo]] – [[Kajny]] – Barkweda – Brąswałd – [[Ługwałd]] – Dywity |
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – [[Łupstych]] – Olsztyn |
| − | * | + | *szlak samochodowy ''Grody i stanowiska obronne'' – przebieg trasy: [[Barczewko]] – [[Barczewo]] – [[Dadaj]] – [[Kierzbuń]] – [[Tumiany]] – [[Jeziorany]] – [[Kabikiejmy]] – [[Sętal]] – Barkweda |
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady'' 2012. | #Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady'' 2012. | ||
| Linia 72: | Linia 67: | ||
#Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012. | #Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | #[http://archipelag.ceik.eu/ | + | #[http://archipelag.ceik.eu/ Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur] [13.12.2013] |
| − | #[http://www.stat.gov.pl/ | + | #[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013] |
| − | #[http://www.warmiaznanainieznana.pl/ | + | #[http://www.warmiaznanainieznana.pl/ Warmia znana i nieznana] [13.12.2013] |
| − | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Barkweda| Wikipedia: Barkweda] [ | + | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Barkweda| Wikipedia: Barkweda] [13.12.2013] |
| − | + | #[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 11:43, 2 lip 2014
| Barkweda | |
| | |
![Dawny młyn w Barkwedzie Wikipedia [02.07.2014]](/index.php/Plik:Dawny_m%C5%82yn_w_Barkwedzie.jpg) Dawny młyn w Barkwedzie Wikipedia [02.07.2014]
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dywity |
| Liczba ludności (2010) | 532 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Barkweda | |
| Położenie na mapie Polski  Barkweda | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Barkweda (niem. Bergfriede) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 532. mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesław Wasilewski[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 4 km od Brąswałdu, w szerokiej dolinie Łyny. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: Molendinum in Bergfrede (1425), Bergfride (1576), Bergfrieden (1629), Bergfriede (1701).
Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu znaczy szaniec lub umocnienie. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju krzyżackiego.
W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2–4 lutego na trasie Dywity-Miłakowo doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię 384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26. Polaków i 54. Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił Hans von Hake. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona – Eleonora von Hake. Zmarła w 1944 roku i została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej członkowie rodziny von Hake opuścili majątek.
Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Kultura
We wsi działa świetlica.
Ludzie związani z miejscowością
- Tomasz Kardacz – (ur. 1963) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz
Zabytki
- wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki
- młyn wodny z 1907 roku
- rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim
Turystyka
- Szlak Napoleona o długości 40,8 km – przebieg trasy: Barkweda – Gutkowo – Mątki – Jonkowo – Łomy – Pupki – Gołogóra – Skolity – Dąbrówka – Konradowo
- szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: Olsztyn – Brąswałd – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – Bukwałd – Cerkiewnik – Głotowo – Dobre Miasto – Smolajny
- szlak rowerowy o długości 17 km – przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – Różynka – Cerkiewnik
- szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – Redykajny – Gutkowo – Wilimowo – Kajny – Barkweda – Brąswałd – Ługwałd – Dywity
- szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – Łupstych – Olsztyn
- szlak samochodowy Grody i stanowiska obronne – przebieg trasy: Barczewko – Barczewo – Dadaj – Kierzbuń – Tumiany – Jeziorany – Kabikiejmy – Sętal – Barkweda
Bibliografia
- Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
- Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur [13.12.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [13.12.2013]
- Warmia znana i nieznana [13.12.2013]
- Wikipedia: Barkweda [13.12.2013]
- Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Bukwałd i Barkweda
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]
