Piecki (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
  |Gmina          = Piecki
+
  |Gmina          = Piecki
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Piecki.png | Herb gminy Piecki  http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/POL_gmina_Piecki_COA.svg
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Piecki.png |Herb gminy Piecki   
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]
+
  |wójt            = Agnieszka Anna Kurczewska
  |adres_ug        = ul. Kolejowa 7
+
  |adres_ug        = ul. Zwycięstwa 34
  |kod_poczt_ug    = 11-730 Mikołajki
+
  |kod_poczt_ug    = 11-710 Piecki
  |powierzchnia    = 149,21
+
  |powierzchnia    = 314,48
  |sołectwa        = 13
+
  |sołectwa        = 24
  |miejscowości    = 19
+
  |miejscowości    = 36
 
  |rok            = 2013
 
  |rok            = 2013
  |populacja      = 3651
+
  |populacja      = 7818
  |gęstość        = 24
+
  |gęstość        = 25
 
  |urbanizacja    =  
 
  |urbanizacja    =  
 
  |nr_kier        = 89
 
  |nr_kier        = 89
  |tablica_rej    = NLI
+
  |tablica_rej    = NMR
  |TERYT          = 2809042
+
  |TERYT          = 2810042
 
  |TERC10          =  
 
  |TERC10          =  
  |www            = http://www.lubomino.ug.gov.pl/
+
  |www            = http://gminapiecki.pl/
  |bip            = http://bip.lubomino.tensoft.pl/
+
  |bip            = http://bip.warmia.mazury.pl/piecki_gmina_wiejska/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Piecki''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i we wschodniej części [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w  
+
'''Gmina Piecki''' – gmina wiejska położona w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] i w południowej części [[Powiat mrągowski|powiatu mrągowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Piecki|Pieckach]].
 
+
Gmina rolniczo-turystyczna, w której ponad połowę powierzchni zajmują lasy.
[[Piecki| Pieckach]].
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Agnieszka Anna Kurczewska| Agnieszka Kurczewska]]<ref> [http://wrota.warmia.mazury.pl/piecki_gmina_wiejska/Wojt/Wojt.html BIP Urzędu Gminy Piecki]</ref>.
 
 
Tereny gminy położone są na [[Równina Ornecka| Równinie Orneckiej]], pomiędzy [[Wzniesienie Górowskie| Wzniesieniem Górowskim]] a [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzem Olsztyńskim]]. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem
 
 
 
gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.
 
 
 
 
 
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]<ref name="p1">BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina wiejska Piecki zajmuje powierzchnię 149,21km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Piecki zajmuje powierzchnię 314,48 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3185 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym:
*użytki rolne: 56%  
+
*użytki rolne: 30,9% (9 708 ha)
*lasy: 31%  
+
*lasy: 53,7% (16 896 ha)
*wody: 1,06%  
+
*wody: 9,7% (3 066 ha)
  
Gmina stanowi 26,4% powierzchni [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]].
+
Gmina stanowi 29,5% powierzchni [[Powiat mrągowski|powiatu mrągowskiego]].
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 +
[[Plik: Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nawiady_-_kościół_katolicki_(01).jpg Commons Wikimedia] ]]
 +
[[Plik: Dom rzeźbiarza Adama Szubskiego w Zgonie.jpg|thumb|right|290px|Dom rzeźbiarza Adama Szubskiego w Zgonie. Fot. Duży Bartek. Źródlo: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zgon.02.JPG Commons Wikimedia]]] 
 +
[[Plik: Zespół młyna wodnego w Babiętach.jpg|thumb|right|290px|Zespół młyna wodnego w Babiętach. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Babięta_-_młyn_(2).jpg Commons Wikimedia]
 +
]]
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 
|-
 
|-
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
|liczba || 12409 || 100 || 6346 || 51,1 || 6063 || 48,9
+
|liczba ||7818 ||100 ||3896 ||49,8 ||3922 ||50,2
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 26 || colspan=2| 25
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|25 ||colspan=2|12 ||colspan=2|13
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 45,9% migracji w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]] oraz 2,1% w  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Piecki wynosiło -63 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 27,9% migracji w [[Powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]] oraz 1,7% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]].  
 
 
[[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
 
  
== Miejscowości na terenie gminy ==
+
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
Sołectwa: [[Augustyny]], [[Bażyny]], [[Biały Dwór]], [[Chwalęcin]], [[Dąbrówka]], [[Drwęczno]], [[Henrykowo]], [[Karbowo]], [[Karkajmy]], [[Klusajny]], [[Krosno]], [[Krzykały]], [[Kumajny]], [[Miłkowo]], [[Mingajny]], [[Nowy Dwór]], [[Opin]], [[Osetnik]],  
+
Po II wojnie światowej gmina Piecki była częścią [[Powiat mrągowski|powiatu mrągowskiego]] w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gmina Piecki stała się gromadą.
  
[[Wojciechowo (gmina Orneta)| Wojciechowo]], [[Wola Lipecka]].
+
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Piecki została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład  nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Babięta]], [[Bobrówko]], [[Brejdyny]], [[Cierzpięty]], [[Dobry Lasek]], [[Dłużec]], [[Gant]], [[Głogno]], [[Goleń]], [[Jakubowo]], [[Krutyń]], [[Krutyński Piecek]], [[Lipowo]], [[Machary]], [[Mojtyny]], [[Nawiady]], [[Nowe Kiełbonki]], [[Piecki]], [[Prusinowo]], [[Rosocha]], [[Stare Kiełbonki]], [[Szklarnia]], [[Zgon]], [[Zyzdrojowy Piecek]].
  
Pozostałe miejscowości: [[Lejławki Wielkie]], [[Lejławki Małe]], [[Tawty]], [[Bogatyńskie]], [[Gieduty]], [[Karkajmy Małe]], [[Ostry Kamień]].
+
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat mrągowski]]. Gmina Piecki została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
  
== Gospodarka ==
+
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]].
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję
 
  
roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.  
+
Gmina wiejska Piecki graniczy z gminami: [[Sorkwity (gmina wiejska)|Sorkwity]], [[Mrągowo (gmina wiejska)|Mrągowo]], [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|Mikołajki]], [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|Ruciane-Nida]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)|Świętajno]], [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]].
  
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość
+
== Miejscowości na terenie gminy ==
 +
Sołectwa: [[Babięta]], [[Bobrówko]], [[Brejdyny]], [[Cierzpięty]], [[Dobry Lasek]], [[Dłużec (gmina Piecki)|Dłużec]], [[Gant]], [[Głogno]], [[Goleń]], [[Jakubowo]], [[Krutyń]], [[Krutyński Piecek]], [[Lipowo]], [[Machary]], [[Mojtyny]], [[Nawiady]], [[Nowe Kiełbonki]], [[Piecki]],
 +
[[Prusinowo]], [[Rosocha]], [[Stare Kiełbonki]], [[Szklarnia]], [[Zgon]], [[Zyzdrojowy Piecek]].
  
stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)<ref>[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]</ref>.
+
Pozostałe miejscowości: [[Kołowin]], [[Nowy Most]], [[Kosowiec]], [[Probark Mały]], [[Żabieniec (gmina Piecki)|Żabieniec]], [[Czaszkowo]], [[Zdrojewo]], [[Kołowinek]], [[Gajne]], [[Rutkowo]], [[Krawno]], [[Mościska]], [[Krzywy Róg]], [[Strzałowo]],
 +
[[Zielony Lasek (gmina Piecki)|Zielony Lasek]], [[Nowy Zyzdrój]], [[Mostek]], [[Ostrów Pieckowski]], [[Wólka Prusinowska]], [[Chostka]], [[Ławny Lasek]].
  
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były
+
== Gospodarka ==
 +
Ze względu na występowanie licznych form ochrony przyrody na terenie gminy Piecki występują bariery i ograniczenia związane z rozwojem przemysłu. Dlatego głównymi funkcjami rozwoju gospodarczego gminy są turystyka i rolnictwo.
  
zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami
+
Rolnictwo w gminie oparte jest na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Dominują w niej  gospodarstwa o powierzchni do 1 ha włącznie (59%), od 2-10 ha stanowią  29%, a powyżej 10 ha - 12%  wszystkich gospodarstw w gminie. Na obszarze gminy dominują grunty dobrej jakości zaliczane do III i IV klasy bonitacyjnej. Użytki rolne zajmują  nieznacznie ponad 30% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 62,8% (6 095 ha), łąki i pastwiska zajmują 37% (3596 ha), a sady 0,17% (17 ha). W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane są również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. Najwięcej gospodarstw rolnych hoduje bydło – 198 gospodarstw i drób – 133 gospodarstwa rolne. Natomiast pod względem liczby zwierząt gospodarskich sytuacja wygląda odwrotnie - zdecydowaną przewagę w hodowli wykazuje drób – 22 266 sztuk, a następnie trzoda chlewna – 11 519 sztuk<ref name="p2">[http://bip.warmia.mazury.pl/piecki_gmina_wiejska/76/Strategie__raporty__opracowania/ Strategia rozwoju gminy Piecki na lata 2014 - 2024. Projekt, Piecki 2014 ]</ref>.
  
gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p2"/>.<br/>
+
Obok rolnictwa ważną rolę odgrywa w gospodarce gminy Piecki turystyka. Duża powierzchnia lasów, jeziora, przepływająca przez teren gminy rzeka Krutynia, rozwinięta sieć ścieżek i szlaków turystycznych, obszary chronionego krajobrazu tworzą znakomite warunki dla ludzi spragnionych wypoczynku. Dość dobrze rozwinięta jest w gminie baza noclegowa, którą stanowią ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, pola namiotowe, a dopełniają liczne pokoje gościnne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Cierzpięta, Zgon, Krutyński Piecek, Szklarnia, Krutyń<ref name="p2"/>.
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| metalurgiczna]] i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i
 
  
Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Piecki wynosiła w 2013 roku 557. W tym 16 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 541 tworzy sektor prywatny. 111 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 47 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 53 firmy w dziale budownictwo, 82 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 72 firmy<ref name="p2"/>.
  
o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
+
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje [[Nadleśnictwo Orneta]], które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.
 
  
Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej
+
Gmina Piecki należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[LGD "Mazurskie Morze''|LGD "Mazurskie Morze'']].  
  
rozwoju.<br/>
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|"Tygrysów warmińsko-mazurskich"]] obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin<ref name="p1"/>.
 
  
Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"| Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]] oraz [[LGD "Warmiński
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Piecki wynosiła 650 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 15,3%  bezrobotnych w powiecie mrągowskim.
  
Zakątek"]].
+
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
 
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] oraz [[Obszary wymagające
 
 
 
restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
 
 
 
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 35,2%  bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]].
 
 
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
  
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
*[[Miejski Dom Kultury im. Franciszka Chruściela w Ornecie]]
+
*[[Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji "Pegaz" w Pieckach]]
*Galeria ART-NOVA
+
*[[Gminna Biblioteka Publiczna im. Ernsta Wiecherta w Pieckach]] - filia biblioteki znajduje się w Nawiadach
*[[Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta]] - filie biblioteki w Henrykowie i Bażynach
 
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Kaziuki Wilnuki w Ornecie
+
*Pieckowiada
*Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
 
*Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
 
*Dni Ornety
 
 
*dożynki gminne
 
*dożynki gminne
 +
*święto pieczonego ziemniaka
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
*[[Eberhard z Nysy]] (1250-1326) - biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamku]], przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
+
*[[lkwim: Karol Małłek|Karol Małłek]] (1898-1969) - nauczyciel, działacz społeczny, pisarz; mieszkał w Krutyni.  
*[[Szymon Rudnicki]] (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamek biskupi w Ornecie]]; fundator głównego ołtarza  w kościele we wsi
+
*[[lkwim: Adam Szubski|Adam Szubski]] (1931-2008) – rzeźbiarz; mieszkał we wsi Zgon, w zabytkowej mazurskiej chacie z XIX w.
 
+
*[[lkwim: Honorata Wischnewski|Honorata Wischnewski]] (1937- ) – pisarka, autorka wierszy, bajek i piosenek; mieszkała z rodziną w [[Nawiady|Nawiadach]], później w [[Burszewo|Burszewie]].
Bogatyńskie.
+
*[[lkwim: Iwona Stegner|Iwona Stegner]] (1960- ) – artystka plastyk, rzeźbiarka; mieszka w [[Jakubowie]].  
*[[Herman z Pragi]] (1280 - noc noworoczna 1349/1350) - biskup warmiński, za jego czasów rozpoczęto budowę [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana
+
*[[lkwim: Kazimierz Orłoś|Kazimierz Orłoś]] (1935- ) – pisarz, publicysta, scenarzysta filmowy, dramaturg. (Pseud. Maciej Jordan).
 +
*[[lkwim: Natalia Nykiel|Natalia Nykiel]] utalentowana, młoda wokalistka pochodząca z Piecek.
 +
*[[lkwim: Paweł Juchimiuk|Paweł Juchimiuk]] (1970- ) – malarz amator, grafik; mieszka i pracuje w Pieckach.  
  
Ewangelisty w Ornecie]], zmarł w Ornecie.
 
*[[Eugeniusz Buchholz]] (1865 -1928 ) - literat, redaktor, tłumacz, księgarz.
 
*[[Jan Wulff  (1735 - 1807) - urodzony w Ornecie, cysters, budowniczy organów w katedrze oliwskiej.
 
*[[Zygmunt Kamiński]] - piłkarz Warmii Olsztyn w latach 60-tych w najlepszym okresie historii klubu, trener  "Błękitnych" Orneta.
 
*[[Piotr Zrada]] -  lekkoatleta, specjalista w biegu na 400 metrów, mistrz świata i Europy juniorów młodszych.
 
 
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Piecki należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ]</ref>:
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach|kościół pw. św. Józefa w Nawiadach]]
*[[Kościół pw. Świętych Mikołaja Biskupa i Rocha w Bażynach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*cmentarz ewangelicko-augsburski w Nawiadach
*[[Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Michała w Bogatyńskich]]
+
*cmentarze ewangelickie w: Pieckach, Zielonym Lasku
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*zespół młyna wodnego w: Babiętach i Zielonym Lasku
*[[Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie]] wraz z plebanią
+
*leśniczówki: w Jeziorkach oraz "Sosnówka" w Piersławku
*[[Kościół pw. Nawiedzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie]], krużganki z kaplicami
+
*zabytkowe drewniane domy w miejscowościach: Babięta, Krutyń, Mojtyny, Nowy Zyzdrój, Stare Kiełbonki, Zgon, Zyzdrojowa Wola
*[[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
 
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Opinie]]
 
*zespoły pałacowe w: Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
 
*układ urbanistyczny miasta Orneta z rynkiem i ratuszem oraz liczne zabytkowe kamieniczki w rynku i przy okolicznych ulicach
 
*pozostałości murów obronnych
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Ornecie]] wraz z plebanią
 
*[[Cerkiew św. Mikołaja w Ornecie]]
 
*klasztor sióstr katarzynek wraz z otaczającym go ogrodem
 
*[[Kaplice jerozolimskie| Kaplica Jerozolimska]] (przy drodze do Elbląga)
 
*zabytkowy spichlerz
 
*ruiny kościoła pw. św. Jakuba w Osetniku
 
*młyn w Osetniku
 
  
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*szlak przyrodniczo-dydaktyczny "Czarci Jar" oraz ścieżki rowerowe wyznaczone przez [[Nadleśnictwo Orneta]]
+
*spływy kajakowe rzeką Krutynią (trasy kajakowe są różnej długości i trudności)
*umocnienia i fortyfikacje tzw.[[ "Trójkąt Lidzbarski'| "Trójkata Lidzbarskiego"]]
+
*trasy rowerowe:
*mini skatepark przy Jeziorze Mieczowym
+
**[[Jezioro Mokre]] - trasa prowadzi wzdłuż brzegów Jeziora Mokrego oraz przez rezerwat "Królewska Sosna" (19 km)
*[[lkwim: Zamek w Ornecie| pozostałości po zamku biskupim w Ornecie]]
+
**rezerwaty krutyńskie - prowadząca z Krutyni do trzech rezerwatów "Krutynia", "Zakręt" i "Królewska Sosna" (10 km)
*liczne zabytki architektury, w tym kaplicaki przydrożne, m.in. [[Kapliczka w Osetniku| kapliczka w Osetniku]]
+
**kulturowo-Historyczna - prowadzi przez głazowiska koło wsi Rosocha i Wojnowo (17 km)
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
**Ernsta Wiecherta - prowadzi z Krutyni do Piersławka (28 km)
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
+
**Kadzidłowo - Krutynia Dolna - prowadzi z Krutyni do Kadzidłowa, a następnie do rezerwatu "Krutynia Dolna" (12 km)
 +
**Leśniczówka Pranie - wiedzie do leśniczówki Pranie nad [[Jezioro Nidzkie|Jeziorem Nidzkim]]
 +
*ścieżka edukacyjna na terenie leśnictwa Piersławek w [[Nadleśnictwo Strzałowo|Nadleśnictwie Strzałowo]]
 +
*[[lkwim: Chata mazurska w Pieckach |"chata mazurska" w Pieckach]]
 +
*muzea: Muzeum Regionalne im. Walentyny Dermackiej z Sapiehów w Pieckach, [[lkwim: Muzeum Ernsta Wiecherta w Piersławku|Muzeum Ernsta Wiecherta w Piersławku]], [[Muzeum Przyrodnicze w Krutyni]]
 +
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bieńkach i Brejdynach
 +
*Mazurski Park Krajobrazowy oraz obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
 +
*[[Rzeka Krutynia|rzeka Krutynia]] oraz liczne jeziora
 +
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Piecki można uzyskać na stronie internetowej [http://gminapiecki.pl/ UG Piecki], w punkcie IT mieszczącym się w GOKSiR w Pieckach oraz na stronie [http://www.it.mragowo.pl/ IT Mrągowo].
  
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej [http://www.orneta.pl/informacja/ UMiG Orneta].
+
== Religia ==
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Pieckach]]
 +
*[[Parafia pw. św. Józefa w Nawiadach]]
 +
*[[Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Kosewie]]
  
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie wiejskiej Piecki istnieją następujące placówki edukacyjne:  
*Przedszkole nr 1 w Ornecie
+
*Przedszkole Samorządowe w Pieckach
*Przedszkole nr 2 w Ornecie
+
*[[Szkoła Podstawowa w Dłużcu]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. mjr. Henryka Sucharskiego w Ornecie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa w Krutyni]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Ornecie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa w Nawiadach]]
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Bażynach]]
+
*[[Szkoła Podstawowa w Starych Kiełbonkach]]
*[[Szkoła Podstawowa w Mingajnach]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w Pieckach]]
*[[Gimnazjum nr 2 w Ornecie im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego| Gimnazjum nr 2 im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie]]
+
*[[Gimnazjum w Pieckach]]
*[[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]]
 
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie]] - [[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]] przy ZSO w Ornecie, [[Liceum Ogólnokształcące im. Bojowników o Polskość Warmii w Ornecie]], Szkoła Policealna Nr 2
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica w Ornecie]]
 
 
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", [[Warmia Mazury Senior Games]] - badminton.
+
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje tenisa stołowego, Maraton Pływacki o Puchar Wójta Gminy Piecki, Gminne Zawody w Biegach na Orientację.
  
 
Na terenie gminy działają kluby:
 
Na terenie gminy działają kluby:
*[[MKS "Błękitni" Orneta]]
+
*[[LUKS "Orlik" Piecki]]
*SLKS "Tramp" w Ornecie
+
*KS Żagiel Piecki
*UKS "Bystry" w Ornecie
 
*Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
 
*Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"
 
  
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Ornecie]]  
+
*[[Stowarzyszenie Miłośników Sportu "Old boys" Piecki]]
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Orneta "Ornecianie"]]
+
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Turystyki Wiejskiej w Pieckach]]
*[[Stowarzyszenie Orneckie "AGRORELAKS"]]
+
*[[Stowarzyszenie "KROS" Nawiady]]
*[[Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Rozwoju Wsi, Świetlicy i Punktu Przedszkolnego w Bażynach "DOGONIĆ MARZENIA"]]
+
*[[Stowarzyszenie Sportowe "Pegaz" w Pieckach]]
*[[Stowarzyszenie MIASTOWIEŚ w Ornecie]]
+
*[[Stowarzyszenie Wielokierunkowej Pomocy "Remedium"]]
*[[Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce]]
+
*[[lkwim: Chór Żeński Masuren Klang z Piecek|Chór Żeński Masuren Klang z Piecek]]  
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Karbowo]]
 
*[[Stowarzyszenie Nowe Drwęczno]]
 
  
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 +
 +
Parki krajobrazowe:
 +
*[[Mazurski Park Krajobrazowy]] (53 655 ha)
  
 
Rezerwaty przyrody:
 
Rezerwaty przyrody:
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
+
*[[Rezerwat Czaplisko Ławny Lasek|Rezerwat Czaplisko – Ławny Lasek]] (7,62 ha)
 +
*[[Rezerwat Królewska Sosna]] (103,76 ha)
 +
*[[Rezerwat Krutynia]] (273,12 ha)
 +
*[[Rezerwat Pierwos]] (605,48 ha)
 +
*[[Rezerwat Strzałowo]] (13,13 ha)
 +
*[[Rezerwat Zakręt]] (105,80 ha)
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43307,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowgo – Zachód]] (7 381 ha)
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11511,3 ha)
 
  
Obszary Natura 2000:
+
Obszary [[Natura 2000]]:
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
+
*[[Natura 2000 Puszcza Piska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,2 ha)
*[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
+
*[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,6 ha)
  
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew<ref name="p3"/>.
+
Użytki ekologiczne:
 +
*Duży Róg (2,19 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Dziegciarek (1,89 ha) –  jezioro śródleśne
 +
*Gajne  (65,28 ha) – obszar wodno-błotny
 +
*Klimont  (12,28 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Klimontek (0,37 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Kruczek (4,24 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Kruczek Mały (2,56 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Kruczy Staw (2,08 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Kruczy Stawek (0,50 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Łabędzie (7,37 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Ławny Lasek (2,55 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Łąki Morysie (19,70 ha) – łąki śródleśne stanowiące ostoję zwierzyny i rzadkich gatunków ptaków drapieżnych
 +
*Róg (1,34 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Piekiełko (1,41 ha) – jezioro śródleśne
 +
*Zaułek (26,47 ha) – jezioro dystroficzne z torfowiskiem wysokim
  
Zobacz też:
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Piecki znajdują się 38 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: [[Pomnik przyrody "Zakochana Para"|pomnik przyrody "Zakochana Para"]], [[Pomnik przyrody "Mazurski Dąb Bartny"|"Mazurski Dąb Bartny"]], [[Pomnik przyrody "Dąb nad Mukrem im. Karola Małłka"|"Dąb nad Mukrem im. Karola Małłka"]], [[Głaz narzutowy "Edward"|głaz narzutowy "Edward"]]<ref name="p3"/>.
[[Referendum w Ornecie 2013]]
+
 
+
==Zobacz też:==
 +
*[[Jezioro Mokre]]
 +
*[[lkwim: Rozmowy Mazurskie|Rozmowy Mazurskie]]
 +
*[[lkwim: Cudaczek-Krutyniaczek|Cudaczek-Krutyniaczek]]
 +
*[[lkwim: Kielich z kościoła pw. św. Józefa w Nawiadach |Kielich z kościoła pw. św. Józefa w Nawiadach]]
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 
+
==Bibliografia==
== Bibliografia==
+
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
 
 
 
<br/>
 
 
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]
+
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
 
+
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
[20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]  
 
 
 
[20.10.2014]<br/>
 
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]<br/>
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/piecki_gmina_wiejska/76/Strategie__raporty__opracowania/ Strategia rozwoju gminy Piecki na lata 2014 - 2024. Projek, Piecki 2014.]<br/>
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3174 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3185 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
[http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Kiwity] [20.10.2014]<br/>
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/piecki_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Piecki] [20.10.2014]<br/>
 +
[http://gminapiecki.pl/ Urząd Gminy Piecki] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat mrągowski]][[Kategoria: Piecki (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat mrągowski]][[Kategoria: Piecki (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Aktualna wersja na dzień 09:12, 28 sie 2015

Gmina Piecki

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Agnieszka Anna Kurczewska
Powierzchnia 314,48 km²
Liczba sołectw 24
Liczba miejscowości 36
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
7818
25 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NMR
TERYT 2810042
Urząd gminy
ul. Zwycięstwa 34 11-710 Piecki
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Piecki – gmina wiejska położona w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i w południowej części powiatu mrągowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Pieckach. Gmina rolniczo-turystyczna, w której ponad połowę powierzchni zajmują lasy. Władzę w gminie sprawuje wójt Agnieszka Kurczewska[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Piecki zajmuje powierzchnię 314,48 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 30,9% (9 708 ha)
  • lasy: 53,7% (16 896 ha)
  • wody: 9,7% (3 066 ha)

Gmina stanowi 29,5% powierzchni powiatu mrągowskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:

Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia
Dom rzeźbiarza Adama Szubskiego w Zgonie. Fot. Duży Bartek. Źródlo: Commons Wikimedia
Zespół młyna wodnego w Babiętach. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 7818 100 3896 49,8 3922 50,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
25 12 13

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Piecki wynosiło -63 osób[2], co stanowi 27,9% migracji w powiecie mrągowskim oraz 1,7% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej gmina Piecki była częścią powiatu mrągowskiego w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[4], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gmina Piecki stała się gromadą.

W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[5], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Piecki została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Babięta, Bobrówko, Brejdyny, Cierzpięty, Dobry Lasek, Dłużec, Gant, Głogno, Goleń, Jakubowo, Krutyń, Krutyński Piecek, Lipowo, Machary, Mojtyny, Nawiady, Nowe Kiełbonki, Piecki, Prusinowo, Rosocha, Stare Kiełbonki, Szklarnia, Zgon, Zyzdrojowy Piecek.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat mrągowski. Gmina Piecki została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim.

Gmina wiejska Piecki graniczy z gminami: Sorkwity, Mrągowo, Mikołajki, Ruciane-Nida, Świętajno, Dźwierzuty.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Babięta, Bobrówko, Brejdyny, Cierzpięty, Dobry Lasek, Dłużec, Gant, Głogno, Goleń, Jakubowo, Krutyń, Krutyński Piecek, Lipowo, Machary, Mojtyny, Nawiady, Nowe Kiełbonki, Piecki, Prusinowo, Rosocha, Stare Kiełbonki, Szklarnia, Zgon, Zyzdrojowy Piecek.

Pozostałe miejscowości: Kołowin, Nowy Most, Kosowiec, Probark Mały, Żabieniec, Czaszkowo, Zdrojewo, Kołowinek, Gajne, Rutkowo, Krawno, Mościska, Krzywy Róg, Strzałowo, Zielony Lasek, Nowy Zyzdrój, Mostek, Ostrów Pieckowski, Wólka Prusinowska, Chostka, Ławny Lasek.

Gospodarka

Ze względu na występowanie licznych form ochrony przyrody na terenie gminy Piecki występują bariery i ograniczenia związane z rozwojem przemysłu. Dlatego głównymi funkcjami rozwoju gospodarczego gminy są turystyka i rolnictwo.

Rolnictwo w gminie oparte jest na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Dominują w niej gospodarstwa o powierzchni do 1 ha włącznie (59%), od 2-10 ha stanowią 29%, a powyżej 10 ha - 12% wszystkich gospodarstw w gminie. Na obszarze gminy dominują grunty dobrej jakości zaliczane do III i IV klasy bonitacyjnej. Użytki rolne zajmują nieznacznie ponad 30% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 62,8% (6 095 ha), łąki i pastwiska zajmują 37% (3596 ha), a sady 0,17% (17 ha). W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane są również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. Najwięcej gospodarstw rolnych hoduje bydło – 198 gospodarstw i drób – 133 gospodarstwa rolne. Natomiast pod względem liczby zwierząt gospodarskich sytuacja wygląda odwrotnie - zdecydowaną przewagę w hodowli wykazuje drób – 22 266 sztuk, a następnie trzoda chlewna – 11 519 sztuk[3].

Obok rolnictwa ważną rolę odgrywa w gospodarce gminy Piecki turystyka. Duża powierzchnia lasów, jeziora, przepływająca przez teren gminy rzeka Krutynia, rozwinięta sieć ścieżek i szlaków turystycznych, obszary chronionego krajobrazu tworzą znakomite warunki dla ludzi spragnionych wypoczynku. Dość dobrze rozwinięta jest w gminie baza noclegowa, którą stanowią ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, pola namiotowe, a dopełniają liczne pokoje gościnne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Cierzpięta, Zgon, Krutyński Piecek, Szklarnia, Krutyń[3].

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Piecki wynosiła w 2013 roku 557. W tym 16 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 541 tworzy sektor prywatny. 111 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 47 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 53 firmy w dziale budownictwo, 82 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 72 firmy[3].

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Gmina Piecki należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "Czyste Mazury" oraz LGD "Mazurskie Morze.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do tzw. "Tygrysów warmińsko-mazurskich" obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Piecki wynosiła 650 osób[3], co stanowi 15,3% bezrobotnych w powiecie mrągowskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,7% ludności[9].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Pieckowiada
  • dożynki gminne
  • święto pieczonego ziemniaka

Ludzie związani z gminą

  • Karol Małłek (1898-1969) - nauczyciel, działacz społeczny, pisarz; mieszkał w Krutyni.
  • Adam Szubski (1931-2008) – rzeźbiarz; mieszkał we wsi Zgon, w zabytkowej mazurskiej chacie z XIX w.
  • Honorata Wischnewski (1937- ) – pisarka, autorka wierszy, bajek i piosenek; mieszkała z rodziną w Nawiadach, później w Burszewie.
  • Iwona Stegner (1960- ) – artystka plastyk, rzeźbiarka; mieszka w Jakubowie.
  • Kazimierz Orłoś (1935- ) – pisarz, publicysta, scenarzysta filmowy, dramaturg. (Pseud. Maciej Jordan).
  • Natalia Nykiel utalentowana, młoda wokalistka pochodząca z Piecek.
  • Paweł Juchimiuk (1970- ) – malarz amator, grafik; mieszka i pracuje w Pieckach.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Piecki należą[10]:

  • kościół pw. św. Józefa w Nawiadach
  • cmentarz ewangelicko-augsburski w Nawiadach
  • cmentarze ewangelickie w: Pieckach, Zielonym Lasku
  • zespół młyna wodnego w: Babiętach i Zielonym Lasku
  • leśniczówki: w Jeziorkach oraz "Sosnówka" w Piersławku
  • zabytkowe drewniane domy w miejscowościach: Babięta, Krutyń, Mojtyny, Nowy Zyzdrój, Stare Kiełbonki, Zgon, Zyzdrojowa Wola

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • spływy kajakowe rzeką Krutynią (trasy kajakowe są różnej długości i trudności)
  • trasy rowerowe:
    • Jezioro Mokre - trasa prowadzi wzdłuż brzegów Jeziora Mokrego oraz przez rezerwat "Królewska Sosna" (19 km)
    • rezerwaty krutyńskie - prowadząca z Krutyni do trzech rezerwatów "Krutynia", "Zakręt" i "Królewska Sosna" (10 km)
    • kulturowo-Historyczna - prowadzi przez głazowiska koło wsi Rosocha i Wojnowo (17 km)
    • Ernsta Wiecherta - prowadzi z Krutyni do Piersławka (28 km)
    • Kadzidłowo - Krutynia Dolna - prowadzi z Krutyni do Kadzidłowa, a następnie do rezerwatu "Krutynia Dolna" (12 km)
    • Leśniczówka Pranie - wiedzie do leśniczówki Pranie nad Jeziorem Nidzkim
  • ścieżka edukacyjna na terenie leśnictwa Piersławek w Nadleśnictwie Strzałowo
  • "chata mazurska" w Pieckach
  • muzea: Muzeum Regionalne im. Walentyny Dermackiej z Sapiehów w Pieckach, Muzeum Ernsta Wiecherta w Piersławku, Muzeum Przyrodnicze w Krutyni
  • zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bieńkach i Brejdynach
  • Mazurski Park Krajobrazowy oraz obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • rzeka Krutynia oraz liczne jeziora

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Piecki można uzyskać na stronie internetowej UG Piecki, w punkcie IT mieszczącym się w GOKSiR w Pieckach oraz na stronie IT Mrągowo.

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Piecki istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje tenisa stołowego, Maraton Pływacki o Puchar Wójta Gminy Piecki, Gminne Zawody w Biegach na Orientację.

Na terenie gminy działają kluby:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:

Parki krajobrazowe:

Rezerwaty przyrody:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Użytki ekologiczne:

  • Duży Róg (2,19 ha) – jezioro śródleśne
  • Dziegciarek (1,89 ha) – jezioro śródleśne
  • Gajne (65,28 ha) – obszar wodno-błotny
  • Klimont (12,28 ha) – jezioro śródleśne
  • Klimontek (0,37 ha) – jezioro śródleśne
  • Kruczek (4,24 ha) – jezioro śródleśne
  • Kruczek Mały (2,56 ha) – jezioro śródleśne
  • Kruczy Staw (2,08 ha) – jezioro śródleśne
  • Kruczy Stawek (0,50 ha) – jezioro śródleśne
  • Łabędzie (7,37 ha) – jezioro śródleśne
  • Ławny Lasek (2,55 ha) – jezioro śródleśne
  • Łąki Morysie (19,70 ha) – łąki śródleśne stanowiące ostoję zwierzyny i rzadkich gatunków ptaków drapieżnych
  • Róg (1,34 ha) – jezioro śródleśne
  • Piekiełko (1,41 ha) – jezioro śródleśne
  • Zaułek (26,47 ha) – jezioro dystroficzne z torfowiskiem wysokim

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Piecki znajdują się 38 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: pomnik przyrody "Zakochana Para", "Mazurski Dąb Bartny", "Dąb nad Mukrem im. Karola Małłka", głaz narzutowy "Edward"[11].

Zobacz też:

Przypisy

  1. BIP Urzędu Gminy Piecki
  2. 2,0 2,1 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Strategia rozwoju gminy Piecki na lata 2014 - 2024. Projekt, Piecki 2014
  4. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl
  5. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
  6. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  7. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [1]
  8. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl
  9. Bank Danych Lokalnych GUS
  10. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  11. 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [2]

Bibliografia

Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia rozwoju gminy Piecki na lata 2014 - 2024. Projek, Piecki 2014.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Piecki [20.10.2014]
Urząd Gminy Piecki [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]