Waplewo (gmina Olsztynek)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Waplewo

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Olsztynek
Liczba ludności (2010) 769
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Waplewo
Waplewo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Waplewo
Waplewo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Waplewo (niem. Waplitz) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 769 osób [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Kuźniewski[2].

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, nad rzeką Marózką, w odległości 2 km na zachód od jeziora Mielno. Waplewo oddalone jest o 11 km na południe od Olsztynka.

Dzieje miejscowości

Waplewo jest największą wsią w gminie Olsztynek. Rozciąga się na odcinku 3 km. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1384 roku. W XV i XVI wieku Waplewo stanowiło własność rodziny Golińskich i Szymanowskich. Przed 1525 rokiem w miejscowości istniał kościół katolicki, a od 1612 roku we wsi funkcjonowała parafia ewangelicka. W XVII wieku Waplewo przeszło w ręce rodu Finck von Finckenstein. Pierwsza szkoła została założona w 1. połowie XVIII stulecia. W 1818 roku wieś wraz z majątkiem składała się z 20 domów, zamieszkanych przez 169 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku w Waplewie rozwijała się hodowla owiec. W 1870 roku rozebrano drewniany budynek kościoła, a na jego miejscu wzniesiono nową murowaną świątynię. W 1902 roku pożar strawił budynek szkoły. Dwa lata później powstał murowany budynek, zachowany do czasów obecnych, nadal pełniący funkcję placówki edukacyjnej. W 1914 roku między Waplewem i Jeziorem Mielno doszło do bitwy pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu wojennym. W roku 1939 Waplewo było zamieszkane przez 519 osób. W tym okresie funkcjonowała szkoła, poczta, karczma dworska, sklep i kościół ewangelicki. Większość mieszkańców pracowała w miejscowym majątku. W okresie II wojny światowej w Waplewie pracowali francuscy, rosyjscy i polscy jeńcy wojenni. Po 1945 roku mieszkańcy wsi, w większości Mazurzy opuścili swoje domy - na ich miejsce przybyli Polacy. Obszar dawnego majątku został przejęty przez powstałe Państwowe Gospodarstwo Rolne. W 2005 roku wieś była zamieszkana przez 752 osoby. W miejscowości działa poczta, sklepy, bar, prywatna elektrownia wodna oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Szkolnictwo

W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa oraz przedszkole.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Sport

We wsi działa Uczniowski Klub Sportowy "AS Waplewo".

Turystyka

Zabytki

  • eklektyczny kościół wybudowany w latach 1870–1872; pod świątynią mieściły się krypty, w których chowano zmarłych właścicieli okolicznych majątków oraz ich rodziny
  • cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX wieku, zlokalizowany w odległości 200 m na południe od wsi
  • cmentarz katolicki z 2. połowy XIX wieku, zlokalizowany na północ od wsi przy szosie E-7
  • cmentarz wojenny zlokalizowany przy szosie, na zachodnim skraju wsi; miejsce spoczynku 428 (lub 433) żołnierzy niemieckich i 162 (lub 205) żołnierzy rosyjskich poległych w bitwie rozegranej pomiędzy Waplewem i jeziorem Mielno 28 sierpnia 1914 roku

Bibliografia

  1. Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
  2. Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
  3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
  4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  5. Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
  6. Ciekawe Mazury [19.12.2013]
  7. Olsztyńska Strona Rowerowa [19.12.2013]
  8. Portal Informacyjny Olsztynka [19.12.2013]
  9. Wikipedia [19.12.2013]

Przypisy

  1. łącznie Waplewo i Ruda Waplewska
  2. Strona Urzędu Gminy Olsztynek [08.12.2013]