Natura 2000 Niecka Skaliska

Obszar Natura 2000 Niecka Skaliska
Typ obszaru	Obszar "siedliskowy" - przyszły specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS)
Kod	PLH280049
Powierzchnia	11 385,6 ha
Status obszaru	Projektowany SOOS, zgłoszony do Komisji Europejskiej.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Niecka Skaliska
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Niecka Skaliska
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Niecka Skaliska – specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS).

Ogólny opis obszaru

Niecka Skaliska to obszar leżący w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w mezoregionie Krainy Węgorapy. Teren stanowi rozległa równina powstała po zaniku polodowcowego Jeziora Skaliskiego. Piaszczystą i częściowo zabagnioną część centralną zajmuje zwarty kompleks leśny – Lasy Skaliskie (45 proc. ostoi) ze zbiorowiskami grądowymi i borowymi.

Głównym ciekiem wodnym jest Węgorapa wypływająca z jeziora Mamry oraz jej prawobrzeżny dopływ Gołdapa. W wyniku zabiegów melioracyjnych poziom wody Gołdapy znacznie się obniżył, co doprowadziło do powstania wielu starorzeczy. Występują one najliczniej wśród łąk i pastwisk położonych na północ od miejscowości Popioły i Budry. W latach 90. w wyniku zabudowy hydrotechnicznej (małe elektrownie wodne MEW) Gołdapa została podzielona na wiele odcinków. Pierwotny charakter rzeka ta zachowała na odcinku 15 km biegnącym od MEW Grunajki do Kanału Brożajckiego. Sieć rzek i kanałów powstałych na opisywanym terenie stanowi doskonałe miejsce bytowania i rozrodu rzadkich w Polsce gatunków ryb i bezkręgowców wodnych.

Walory przyrodnicze

Do głównych walorów tego obszaru należy obecność 12 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Są to:

• starorzecza i drobne zbiorniki wodne (kod 3150-2);
• ziołorośla górskie i nadrzeczne (kod 6430-3);
• niżowe i górskie łąki użytkowane ekstensywnie (łąki rajgrasowe) (kod 6510-1);
• torfowiska przejściowe i trzęsawiska (kod 7140-1);
• grąd subkontynentalny (kod 9170-2);
• brzezina bagienna (kod 91D0-1);
• sosnowy bór bagienny (kod 91D0-2);
• borealna świerczyna bagienna (kod 91D0-5);
• sosnowo-brzozowy las bagienny (kod 91D0-6);
• łęg wierzbowy (kod 91E0-1);
• niżowy łęg jesionowo-olszowy (kod 91E0-3)
• oraz łęg dębowo-jesionowo-olszowy (kod 91F0-1).

Na terenie ostoi występuje 27 gatunków zwierząt z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Odnotowano 13 gatunków ptaków, w tym m.in. bociana czarnego, dzięcioła białogrzbietego, żurawia, jarząbka, bąka; 2 gatunki płazów: kumaka nizinnego i traszkę grzebieniastą; 5 gatunków ryb i krągłoustych: minoga strumieniowego, kozę, głowacza białopłetwego, bolenia i piskorza; 3 gatunki bezkręgowców: czerwończyka nieparka, zalotkę większą, skójkę gruboskorupową oraz 4 gatunki ssaków: wilka, wydrę, rysia i bobra. Występuje tu również duża populacja łosia, 3 chronione gatunki ryb - troć wędrowna, strzebla potokowa, śliz pospolity - oraz chroniony bezkręgowiec: szczeżuja wielka.

Z roślin chronionych odnotowano tu 15 gatunków, m.in. wielosiła błękitnego,tajężę jednostronną, storczyka rdzawoczerwonego.

Cel ochrony

Podstawowym celem ochrony jest trwałe utrzymanie borealnej świerczyny bagiennej. Zbiorowisko to odgrywa istotną rolę w retencji wód i stabilizacji stosunków wodnych. Lasy Skaliskie obok Puszczy Rominckiej i Puszczy Boreckiej są kluczowymi obszarami występowania tego zespołu w Polsce i Europie.

Cennym siedliskiem są też starorzecza Gołdapy i Węgorapy, które wraz z drobnymi zbiornikami wodnymi pełnią ważną funkcję ekologiczną zwiększającą różnorodność krajobrazu rolniczego oraz korzystnie wpływają na zjawisko małej retencji wodnej.

Działania ochronne powinny być także ukierunkowane na zachowanie bytującej tu populacji wilka i bobra, cennej ichtiofauny oraz licznej populacji skójki gruboskorupowej zasiedlającej Węgorapę oraz Kanał Brożajcki.

Istniejące formy ochrony

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy (30 534 ha); OSOP Lasy Skaliskie (12 644,8 ha)

Zobacz też

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.02.2015
obszary.natura2000.org.pl[20.02.2015]
Instytut na rzecz Ekorozwoju [20.02.2015]

Bibliografia

Hołdyński Cz., Kołodziej P., Wąsowicz K.: Niecka Skaliska. W: Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata (red.), Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, Olsztyn 2009, s. 192-195.

Galeria zdjęć

• Natura 2000 Niecka Skaliska
• 

  Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy

• 

  Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy

• 

  Szczeżuja wielka (Anodonta cygnea).
  Fot. Andy.vac. Źródło: Commons Wikimedia

• 

  Tajęża jednostronna (Goodyera repens (L.) R. Br.).
  Fot. Hans Hillewaert. Źródło: Commons Wikimedia

• 

  Węgorapa.
  Fot. Janericloebe. Źródło: Commons Wikimedia