Powiat działdowski
Powiat działdowski | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||||||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||||||||||
Siedziba władz powiatu | Działdowo | ||||||||||
Starosta | Marian Janicki | ||||||||||
Powierzchnia | 953,18 km² | ||||||||||
Ludność (2013) • liczba • gęstość |
66 712 70 osób/km² | ||||||||||
Urbanizacja | 44,68% | ||||||||||
Tablica rejestracyjna | NDZ | ||||||||||
| |||||||||||
Strona internetowa powiatu |
Powiat działdowski – powiat znajdujący się w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego. Siedzibą powiatu jest Działdowo. Powiat graniczy z powiatami nowomiejskim, iławskim, ostródzkim i nidzickim, a od południa z województwem mazowieckim. Jest najbardziej na południe wysuniętym powiatem województwa.
Spis treści
Powierzchnia powiatu
Powiat działdowski zajmuje powierzchnię 954 km2.
Demografia
W powiecie działdowskim zamieszkuje, zgodnie z danymi z 2012 r., 66 485 osób.
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
osób | % | osób | % | osób | % | |
liczba | 66 485 | 100 | 33 822 | 50,88 | 32 663 | 49,12 |
Miasta i gminy na terenie starostwa
Miasta:
Gminy:
- gminy miejskie:
- gminy miejsko-wiejskie:
- gminy wiejskie:
Władze powiatu
Kadencja 2018-2023
Skład Rady Powiatu:
Kadencja 2014-2018
Starostą powiatu był Marian Janicki.
W skład rady powiatu wchodzą:
- Magdalena Anczykowska
- Krzysztof Aurast
- Marian Brandt
- Katarzyna Ceryn-Kowalska
- Wiesław Cieślak
- Jarosław Gawenda
- Roman Gąsiorowski
- Tadeusz Iskra (od 29 stycznia 2015 r.)
- Marian Janicki
- Janusz Kaczmarek
- Grzegorz Kaszubski
- Bogdan Kopański (od 10 grudnia 2014 r.)
- Jan Korona
- Paweł Kraynik
- Bronisław Mazurkiewicz
- Paweł Mostowicz
- Paweł Rutkowski
- Wiesław Smereczyński
- Kazimierz Sosiński
Historia jako jednostki administracyjnej
Powiat działdowski leży na terytorium zamieszkiwanym w średniowieczu przez pruskie plemię Sasinów. Obszar ten przechodził początkowo z rąk do rąk i starali się go zdobyć książeta mazowieccy. Ostatecznie obszar ten został opanowany przez zakon krzyżacki. W 1326 roku lokowano Dąbrówno (wówczas miasto, obecnie wieś).
W 1340 roku rozpoczęto budowę zamku w Działdowie, na którym rezydował prokurator zakonny, a od 1383 roku wójt. Obszar powiatu został na krótko opanowany przez Władysława Jagiełłę w czasie wojny 1410 roku. Od 1466 roku w Prusach Książęcych. W 1525 roku Działdowo stało się siedzibą starosty, którym było przez ponad dwieście lat aż do 1752 roku, kiedy to siedzibę przeniesiono do pobliskiej Nidzicy.
Obszar powiatu znajdował się od 28 czerwca 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego w ramach II Rzeczypospolitej. Utworzono nowy powiat działdowski, liczący 491,77 km2, który włączono do województwa pomorskiego. Powiat w 1938 roku przeniesiono do województwa warszawskiego.
Pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945 obszar powiatu włączono w większości do powiatu nidzickiego. Po wojnie odtworzono polski powiat i włączono go do województwa olsztyńskiego. W 1975 roku, po likwidacji powiatów w ramach reformy administracyjnej, większość obszaru dawnego powiatu działdowskiego została włączono do województwa ciechanowskiego.
W 1999 roku przywrócono w Polsce powiaty w ramach kolejnej reformy administracyjnej; w ramach województwa warmińsko-mazurskiego odtworzono także powiat działdowski.
Gospodarka
Powiat Działdowski pod względem zagospodarowania terenu jest obszarem o charakterze rolniczym. Obecnie ok. 29 % powierzchni powiatu zajmują lasy i grunty leśne, natomiast 61 % użytki rolne. Taki sposób użytkowania gruntów, przy średnim udziale przemysłu na obszarze powiatu, a także wysokie walory historyczne i przyrodnicze terenu, sprzyjają rozwojowi turystyki oraz agroturystyki. Bardzo dobrze jest rozwinięta tutaj baza noclegowo-gastronomiczna. Według statysty GUS w 2013 roku na obszarze powiatu znajdowało się 14 turystycznych obiektów noclegowych.
Na terenie powiatu w 2011 r. zarejestrowanych było łącznie ok. 4 tys. podmiotów gospodarki narodowej, w tym m.in.: 132 państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, 131 spółek handlowych, 34 spółdzielnie, 24 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego, 1 przedsiębiorstwo państwowe, natomiast zdecydowaną większość stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 3102.
Powiat Działdowski zajmuje jedno z pierwszych miejsc w województwie pod względem wskaźnika inwestycji przypadających na jedno przedsiębiorstwo.
W 2013 r. dochody gmin na 1 mieszkańca w powiecie wyniosły 2989 zł, przy średniej krajowej wynoszącej 3099 zł. Stopa bezrobocia ukształtowała sie w tym czsie na poziomie 30,2%.
W tym samym roku środki na finansowanie lub współfinansowanie projektów unijnych wyniosły 0,4 mln zł.
Przyroda
Znajduje się na terenie Zielonych Płuc Polski i jest jednym z bardziej atrakcyjnych przyrodniczo terenów w Polsce. Leży on w zlewiskach rzeki Wel oraz Wkry. Dorzecza malowniczo meandrujących rzek urozmaicają licznie występujące jeziora – przeważnie rynnowe. Największym z nich jest jezioro Rumian (298,04 ha). Powierzchnię ponad 100 ha mają ponadto jeziora: Tarczyńskie (170,01 ha), Lidzbarskie (130,35 ha) i Grądy (129,77 ha). Jeziora te wraz z rzeką Wel stanowią bardzo atrakcyjny szlak turystyki kajakowej.
Kultura
- Centra kultury
Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Iłowie-Osadzie Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie
Gminna Biblioteka Publiczna w Iłowie-Osadzie
- Stowarzyszenia
- Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej
- Towarzystwo Miłośników Lidzbarka Welskiego
- Towarzystwo Miłośników Ziemi Działdowskiej
- Działdowska Kuźnia Słowa
- Muzea
- Warmińsko-Mazurskie Muzeum Pożarnictwa w Lidzbarku
- Muzeum Przyrody w Jeleniu
- Muzeum Historyczne w Lidzbarku Welskim
- Festiwale i konkursy
- Ogólnopolski Przegląd Teatrów Amatorskich - Płośnickie Lato Teatralne
- Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo
- Ogólnopolski Młodzieżowy Festiwal Piosenki Super Hit Działdowo
- Powiatowy Festiwal Piosenki Harcerskiej w Działdowie
- Powiatowy Konkurs Piosenki Anglojęzycznej w Lidzbarku
- Festiwal Twórczości Religijnej FERA 2008
- Powiatowy Konkurs Poetycki – Złote Piórko 2010
- Ogólnopolski Konkurs Poetycki O Miecze Króla Władysława Jagiełły
Szkolnictwo
Szkoły podstawowe – 27
Gimnazja – 12
Szkoły ponadgimnazjalne – 22
Palcówki w poszczególnych gminach:
W gminie miejsko-wiejskiej Lidzbark istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Miejskie w Lidzbarku
- Przedszkole Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich im. Dzieciątka Jezus we Wlewsku
- Szkoła Podstawowa w Bryńsku
- Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Starym Dłutowie
- Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Lidzbarku
- Szkoła Podstawowa w Kiełpinach
- Szkoła Podstawowa w Słupie
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Wąpiersku
- Gimnazjum im. Szarych Szeregów w Lidzbarku
- Gimnazjum im. Pawła Nowakowskiego w Starym Dłutowie
- Liceum Ogólnokształcące im. K. K. Baczyńskiego w Lidzbarku
- Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Zespołu Edukacji "Wiedza" w Lidzbarku
- Zespół Szkół im. Króla Władysława Jagiełły w Lidzbarku: Liceum profilowane, Technikum, Zasadnicza szkoła zawodowa
W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Punkt Przedszkolny w Burkacie przy Szkole Podstawowej im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej
- Szkoła Podstawowa im. Przyjaciół Przyrody Polskiej w Klęczkowie
- Szkoła Podstawowa w Petrykozach
- Szkoła Podstawowa w Ruszkowie
- Szkoła Podstawowa im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej
- Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie
- Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej
- Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie
- Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie
- Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
- Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze
W gminie wiejskiej Iłowo-Osada istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa w Białutach
- Przedszkole im. Świętego Józefa w Iłowie-Osadzie
- Zespół Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Iłowie-Osadzie – Przedszkole Gminne w Iłowie-Osadzie przy ZS, Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Iłowie-Osadzie przy ZS, Publiczne Gimnazjum przy ZS
- Zespół Szkół Zawodowych im. ks. Edmunda Domańskiego w Iłowie-Osadzie – Liceum Ogólnokształcące przy ZS, Technikum Uzupełniające przy ZS, Zasadnicza Szkoła Zawodowa przy ZS
- Zespół Szkół nr 2 im. Jana Pawła II w Narzymiu – Przedszkole Gminne przy ZS, Szkoła Podstawowa im. Karola Małłka przy ZS, Publiczne Gimnazjum przy ZS w Narzymiu
W gminie wiejskiej Płośnica istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa w Wielkim Łęcku
- Szkoła Podstawowa w Gródkach
- Gimnazjum im. Jana Pawła II w Gródkach
- Szkoła Podstawowa w Niechłoninie im. Henryka Sienkiewicza
- Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg-Zarembiny w Płośnicy
- Zespół Szkół w Gródkach – Liceum Ogólnokształcące w Gródkach, Technikum w Gródkach, Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Gródkach (organem prowadzącym Zespół Szkół w Gródkach jest powiat działdowski).
W gminie wiejskiej Rybno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole w Rybnie
- Zespół Szkół w Rybnie – Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej-Curie w Rybnie, Liceum Ogólnokształcące im. bp. Jana Chrapka w Rybnie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Rybnie
- Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Hartowcu
- Niepubliczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Hartowcu
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Jeglii
- Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Koszelewach
- Szkoła Podstawowa w Rumianie
- Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Rybnie
- Szkoła Podstawowa w Żabinach