Cerkiewnik: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Cerkiewnik | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Cerkiewnika |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = cerkiewnikko.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kościół | + | |opis zdjęcia = Kościół w Cerkiewniku.<br>Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cerkiewnik_gm._Dobre_Miasto.JPG Wikimedia Commons] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Cerkiewnik''' (niem. ''Münsterberg'') – | + | ''' Cerkiewnik''' (niem. ''Münsterberg'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 418 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Anna Barbachowska]]<ref>[http://www.bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [10.10.2013]</ref>. |
| − | W latach | ||
| − | |||
| − | Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 418 osób. | ||
| − | Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Anna Barbachowska]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 11 km na południe od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]na przesmyku między [[Jezioro Limajno| | + | Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 11 km na południe od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]] na przesmyku między jeziorem [[Jezioro Limajno|Limajno]] i [[Rzeka Łyna|Łyną]]. W odległości 500 m na północ leży jezioro [[Jezioro Stobojno|Stobojno]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Cerkiewnik założony został przez biskupa [[Henryk III Sorbom|Henryka Sorboma]] w 1383 roku. W roku 1397 wieś przeszła na własność kapituły kolegiackiej w | + | Cerkiewnik założony został przez biskupa [[Henryk III Sorbom|Henryka Sorboma]] w 1383 roku. W roku 1397 wieś przeszła na własność kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście. W okresie konfliktu polsko–krzyżackiego w latach 1519–1521 Cerkiewnik został zniszczony. W tym samym stuleciu doszło jednak do odbudowania wsi. W roku 1783 miejscowość składała się z około 50 domostw. Pod koniec XVIII stulecia mieszkańcy zatrudnili nauczyciela rodem z [[Kawkowo| Kawkowa]] – [[Kasper Terlicki |Kaspra Terlickiego]], nauczającego również w języku polskim. W roku 1818 Cerkiewnik zamieszkiwało 296 osób. Przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojną światową]] wieś liczyła 578 mieszkańców. |
| − | Po 1945 roku część miejscowych | + | Po 1945 roku część miejscowych wyemigrowała do Niemiec. Nowi osiedleńcy przybyli z Wileńszczyzny i centralnej Polski. W 1978 roku Cerkiewnik był zamieszkany przez 528 osób. |
| − | [[ | + | [[lkwim:Kościół pw. św. Katarzyny i św. Anny w Cerkiewniku| Kościół parafialny pw. św. Katarzyny]] istniał bez wątpienia już w średniowieczu. W wieku XVII (1687) dokonano przebudowy świątyni. Obecny kościół (1852) został wzniesiony po pożarze w roku 1819. |
| − | W 2013 roku Cerkiewnik zwyciężył w powiatowym etapie konkursu ''Czysta i piękna zagroda – estetyczna wieś 2013'' | + | W 2013 roku Cerkiewnik zwyciężył w powiatowym etapie konkursu ''Czysta i piękna zagroda – estetyczna wieś 2013'' i reprezentował powiat olsztyński w finale wojewódzkim<ref> [http://www.olsztyn24.com/ Olsztyn24] [13.11.2013]</ref>. |
| − | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1818 | + | *1818 r. – 296 osób |
| − | 1846 | + | *1846 r. – 399 osób |
| − | 1871 | + | *1871 r. – 552 osoby |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 578 osób |
| − | 1978 | + | *1978 r. – 528 osób |
| + | ==Szkolnictwo== | ||
| + | W miejscowości istnieje [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Cerkiewniku| szkoła podstawowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
| − | W miejscowości działa kilka firm budowlanych, ze względu na atrakcyjne położenie w Cerkiewniku i okolicach rozwija się agroturystyka oraz usługi gastronomiczne. | + | W miejscowości działa kilka firm budowlanych, ze względu na atrakcyjne położenie w Cerkiewniku i okolicach rozwija się [[Agroturystyka |agroturystyka]] oraz usługi gastronomiczne. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | W miejscowości działa [[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Cerkiewnik|Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi]] oraz [[Stowarzyszenie ''Aktywna Młodzież'' w Cerkiewniku|Stowarzyszenie ''Aktywna Młodzież'']]. | + | W miejscowości działa [[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Cerkiewnik|Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi]] oraz [[Stowarzyszenie ''Aktywna Młodzież'' w Cerkiewniku|Stowarzyszenie ''Aktywna Młodzież'']]. Na terenie wsi realizowano [[lkwim:Plener Malarski „Warmińska Jesień” w Dobrym Mieście |Plener Malarski „Warmińska Jesień”]]. |
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[lkwim:Renata Zimnicka-Prabucka|Renata | + | *[[lkwim:Renata Zimnicka-Prabucka|Renata Zimnicka–Prabucka]] (ur. 1972) – urodzona w Cerkiewniku malarka i fotografka |
| − | *[[lkwim:Włodzimiera Ziemlińska-Odojowa|Włodzimiera | + | *[[lkwim:Włodzimiera Ziemlińska-Odojowa|Włodzimiera Ziemlińska–Odojowa]] (ur. 1931) – archeolog i muzealnik, w 1990 roku prowadziła badania na pruskim cmentarzysku ciałopalnym z XI wieku w Cerkiewniku, których efekty przedstawiła na łamach [[Zeszyty Muzeum Warmii i Mazur|Zeszytów Muzeum Warmii i Mazur]] |
| − | [[ | + | *[[Stanisław Trzaskowski]] (ur. 1950) – urodzony w Cerkiewniku samorządowiec, burmistrz miasta i gminy Dobre Miasto |
| − | + | ==Turystyka== | |
| + | *szlaki rowerowe: | ||
| + | **o długości 17 km, przebieg trasy: Cerkiewnik – [[Barkweda]] – [[Bukwałd]] – [[Różynka]] – Cerkiewnik | ||
| + | **o długości 20 km, przebieg trasy: Dobre Miasto – [[Głotowo]] – [[Swobodna]] – jezioro Limajno – [[Leśnictwo Chmury]] – Cerkiewnik – Swobodna – [[Knopin]] – Dobre Miasto | ||
| + | **o długości ok. 25 km, przebieg trasy: Dobre Miasto – Głotowo – Swobodna – jezioro Limajno – Cerkiewnik – Swobodna – Knopin – Dobre Miasto | ||
| − | + | *szlaki piesze: | |
| − | * | + | **o długości 42 km – przebieg trasy: [[Olsztyn]] – [[Brąswałd]] – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – Bukwałd – Cerkiewnik – Głotowo – Dobre Miasto – [[Smolajny]] |
| − | + | **[[Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny|szlak kopernikowski]] o długości 87 km – przebieg trasy: Olsztyn – Cerkiewnik – Dobre Miasto – Smolajny – [[Lidzbark Warmiński]] – [[Mingajny]] | |
| − | + | W 2012 r. została tutaj oddana do użytku nowa przystań kajakowa, sfinansowana z projektu "Kajakiem po Warmii", zrealizowanego przez [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"]] i władze powiatowe. | |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *kościół parafialny - budowla neogotycka z 1851 roku; ołtarze boczne i ambonę wykonał [[Karol Jaroszewicz]] z Ornety w latach 1851–1852 |
| − | * | + | *pomnik ku czi poległych w czasie [[I wojny światowej na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] |
| − | *[[Cmentarz w Cerkiewniku| | + | *przykościelny [[Cmentarz w Cerkiewniku|cmentarz]] z końca XIX wieku |
| − | *[[ | + | *[[Kapliczki w Cerkiewniku|kapliczki warmińskie]] z przełomu XIX i XX wieku |
| − | * | + | *zniszczony i zaniedbany obecnie [[Dwór w Cerkiewniku|dworek]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br> | |
| − | + | Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.<br> | |
| − | + | Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.<br> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [13.11.2013]<br> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2042/pl/i/cerkiewnik_-_grupa_warminskich_kapliczek| Ciekawe Mazury] [13.11.2013]<br> | |
| − | + | [http://www.domwarminski.pl/| Dom Warmiński] [13.11.2013]<br> | |
| − | + | [http://www.warmiaznanainieznana.pl/czytaj.php?strona=cerkiewnik| Warmia znana i nieznana] [13.11.2013]<br> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Cerkiewnik| Wikipedia:Cerkiewnik] [13.11.2013] | |
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 118: | Linia 107: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:25, 1 kwi 2015
| Cerkiewnik | |
| | |
 Kościół w Cerkiewniku.
Źródło: Wikimedia Commons | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dobre Miasto |
| Liczba ludności (2010) | 418 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Cerkiewnik | |
| Położenie na mapie Polski  Cerkiewnik | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Cerkiewnik (niem. Münsterberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 418 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Barbachowska[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 11 km na południe od Dobrego Miasta na przesmyku między jeziorem Limajno i Łyną. W odległości 500 m na północ leży jezioro Stobojno.
Dzieje miejscowości
Cerkiewnik założony został przez biskupa Henryka Sorboma w 1383 roku. W roku 1397 wieś przeszła na własność kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście. W okresie konfliktu polsko–krzyżackiego w latach 1519–1521 Cerkiewnik został zniszczony. W tym samym stuleciu doszło jednak do odbudowania wsi. W roku 1783 miejscowość składała się z około 50 domostw. Pod koniec XVIII stulecia mieszkańcy zatrudnili nauczyciela rodem z Kawkowa – Kaspra Terlickiego, nauczającego również w języku polskim. W roku 1818 Cerkiewnik zamieszkiwało 296 osób. Przed II wojną światową wieś liczyła 578 mieszkańców. Po 1945 roku część miejscowych wyemigrowała do Niemiec. Nowi osiedleńcy przybyli z Wileńszczyzny i centralnej Polski. W 1978 roku Cerkiewnik był zamieszkany przez 528 osób.
Kościół parafialny pw. św. Katarzyny istniał bez wątpienia już w średniowieczu. W wieku XVII (1687) dokonano przebudowy świątyni. Obecny kościół (1852) został wzniesiony po pożarze w roku 1819.
W 2013 roku Cerkiewnik zwyciężył w powiatowym etapie konkursu Czysta i piękna zagroda – estetyczna wieś 2013 i reprezentował powiat olsztyński w finale wojewódzkim[2].
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1818 r. – 296 osób
- 1846 r. – 399 osób
- 1871 r. – 552 osoby
- 1939 r. – 578 osób
- 1978 r. – 528 osób
Szkolnictwo
W miejscowości istnieje szkoła podstawowa.
Gospodarka
W miejscowości działa kilka firm budowlanych, ze względu na atrakcyjne położenie w Cerkiewniku i okolicach rozwija się agroturystyka oraz usługi gastronomiczne.
Kultura
W miejscowości działa Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi oraz Stowarzyszenie Aktywna Młodzież. Na terenie wsi realizowano Plener Malarski „Warmińska Jesień”.
Ludzie związani z miejscowością
- Renata Zimnicka–Prabucka (ur. 1972) – urodzona w Cerkiewniku malarka i fotografka
- Włodzimiera Ziemlińska–Odojowa (ur. 1931) – archeolog i muzealnik, w 1990 roku prowadziła badania na pruskim cmentarzysku ciałopalnym z XI wieku w Cerkiewniku, których efekty przedstawiła na łamach Zeszytów Muzeum Warmii i Mazur
- Stanisław Trzaskowski (ur. 1950) – urodzony w Cerkiewniku samorządowiec, burmistrz miasta i gminy Dobre Miasto
Turystyka
- szlaki rowerowe:
- o długości 17 km, przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – Różynka – Cerkiewnik
- o długości 20 km, przebieg trasy: Dobre Miasto – Głotowo – Swobodna – jezioro Limajno – Leśnictwo Chmury – Cerkiewnik – Swobodna – Knopin – Dobre Miasto
- o długości ok. 25 km, przebieg trasy: Dobre Miasto – Głotowo – Swobodna – jezioro Limajno – Cerkiewnik – Swobodna – Knopin – Dobre Miasto
- szlaki piesze:
- o długości 42 km – przebieg trasy: Olsztyn – Brąswałd – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – Bukwałd – Cerkiewnik – Głotowo – Dobre Miasto – Smolajny
- szlak kopernikowski o długości 87 km – przebieg trasy: Olsztyn – Cerkiewnik – Dobre Miasto – Smolajny – Lidzbark Warmiński – Mingajny
W 2012 r. została tutaj oddana do użytku nowa przystań kajakowa, sfinansowana z projektu "Kajakiem po Warmii", zrealizowanego przez Stowarzyszenie "Dom Warmiński" i władze powiatowe.
Zabytki
- kościół parafialny - budowla neogotycka z 1851 roku; ołtarze boczne i ambonę wykonał Karol Jaroszewicz z Ornety w latach 1851–1852
- pomnik ku czi poległych w czasie I wojny światowej
- przykościelny cmentarz z końca XIX wieku
- kapliczki warmińskie z przełomu XIX i XX wieku
- zniszczony i zaniedbany obecnie dworek
Bibliografia
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.11.2013]
Ciekawe Mazury [13.11.2013]
Dom Warmiński [13.11.2013]
Warmia znana i nieznana [13.11.2013]
Wikipedia:Cerkiewnik [13.11.2013]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [10.10.2013]
- ↑ Olsztyn24 [13.11.2013]
