Głotowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
|nazwa                = Głotowo   
+
|nazwa                = Głotowo   
 
  |herb wsi              =   
 
  |herb wsi              =   
 
  |flaga wsi            =  
 
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Głotowa     
 
  |dopełniacz wsi        = Głotowa     
  |zdjęcie              = Panorama okolic Głotowa. W tle kościół pw. Najświętszego Zbawiciela.jpg
+
  |zdjęcie              = glotowo.jpg
  |opis zdjęcia          = Panorama okolic Głotowa. W tle kościół pw. Najświętszego Zbawiciela
+
  |opis zdjęcia          = Kapliczka w Głotowie. <br>Fot. Mieczysław Kalski
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olsztyński  
 
  |powiat                = olsztyński  
Linia 31: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
'''  Głotowo''' (Glotowo, niem. ''Glottau'') – [[Wieś sołecka |wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]].
+
[[Image:glotowo tabl.jpg|thumb|right|290px|Tablica informacyjna.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
[[Image:glotowo park.jpg|thumb|right|290px|Park w Głotowie.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 
+
'''  Głotowo''' (Glotowo, niem. ''Glottau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 484 osoby.
+
Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 484 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Iwanek]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [10.10.2013]</ref>.
Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Iwanek]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 10.10.2013]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 4 km na południowy zachód od Dobrego Miasta i ok. 3,8 km od [[Jezioro Limajno|Jeziora Limajno]].
+
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 4 km na południowy zachód od [[Dobre Miasto |Dobrego Miasta]] i ok. 3,8 km od jeziora [[Jezioro Limajno|Limajno]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Pierwsze wzmianki o Głotowie pochodzą z roku 1290. Informacje dotyczyły pojawienia się we wsi sołtysa z [[Orneta|Ornety]], niejakiego Wilchela. Głotowo przywilej lokacyjny otrzymało w 1313 roku z rąk biskupa warmińskiego - [[Eberhard z Nysy|Eberharda z Nysy]]. Pierwsza świątynia w Głotowie powstała z pewnością jeszcze przed 1312 rokiem.
+
Pierwsze wzmianki o Głotowie pochodzą z roku 1290. Informacje dotyczyły pojawienia się we wsi sołtysa z [[Orneta|Ornety]], niejakiego Wilchela. Głotowo przywilej lokacyjny otrzymało w 1313 roku z rąk biskupa warmińskiego [[Eberhard z Nysy|Eberharda z Nysy]]. Pierwsza świątynia w Głotowie powstała z pewnością jeszcze przed 1312 rokiem.
W 1300 roku miejscowość padła ofiarą najazdu Litwinów. Wieś została zniszczona, a kościół spalony. Mieszkańcy wynieśli wówczas z kościoła Najświętszy Sakrament by uchronić go przed profanacją, zakopując puszce, w znacznej odległości od świątyni. Po wielu latach jeden z rolników odkrył puszkę - jak głosi legenda, znajdująca się w niej hostia była nienaruszona.  
+
W 1300 roku miejscowość padła ofiarą najazdu Litwinów. Wieś została zniszczona, a kościół spalony. Mieszkańcy wynieśli wówczas z kościoła Najświętszy Sakrament. By uchronić go przed profanacją, zakopali go w puszce w znacznej odległości od świątyni. Po wielu latach jeden z rolników odkrył puszkę jak głosi legenda znajdująca się w niej hostia była nienaruszona.  
Istnienie [[lkwim: Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie |sanktuarium pielgrzymkowego w Głotowie]] potwierdzają źródła pochodzące z 1343 roku. Wówczas do miejscowości została przeniesiona siedziba kapituły kolegiackiej - 4 lata później została lokowana w [[Dobre Miasto| Dobrym Mieście]]. W XIV wieku doszło również do odbudowy kościoła ku czci Bożego Ciała.
+
Istnienie [[lkwim: Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie |sanktuarium pielgrzymkowego w Głotowie]] potwierdzają źródła pochodzące z 1343 roku. Wówczas do miejscowości została przeniesiona siedziba kapituły kolegiackiej 4 lata później została lokowana w Dobrym Mieście. W XIV wieku doszło również do odbudowy kościoła.
  
W 1362 roku odnowiony został akt lokacyjny. Kolejnym trudnym dla mieszkańców przeżyciem okazały się spustoszenia dokonane w czasie wojen [[Wojny polsko-krzyżackie| wojen polsko-krzyżackich]] w XV wieku. Jednak w latach 20. XVI wieku Głotowo zostało stosunkowo szybko odbudowane - w 1533 roku miejscowość liczyła 73 włóki, posiadała również własny młyn. W latach 80. XVI wieku we wsi działała karczma. W 1783 roku miejscowość składała się z 62 domów. W kolejnym stuleciu Głotowo padło ofiarą [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemii dżumy]], pustoszącej [[Prusy]] w latach 1709-1711. W 1818 roku Głotowo liczyło 357 mieszkańców. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 735 osób.
+
W 1362 roku odnowiony został akt lokacyjny. Kolejnym trudnym dla mieszkańców przeżyciem okazały się spustoszenia dokonane w czasie wojen [[Wojny polsko-krzyżackie| wojen polsko–krzyżackich]] w XV wieku. Jednak w latach 20. XVI wieku Głotowo zostało stosunkowo szybko odbudowane - w 1533 roku miejscowość liczyła 73 [[Włóka|włóki]], posiadała również własny młyn. W latach 80. XVI wieku we wsi działała karczma. W 1783 roku miejscowość składała się z 62 domów. W kolejnym stuleciu Głotowo padło ofiarą epidemii dżumy, pustoszącej [[Prusy]] w latach 1709–1711. W 1818 roku Głotowo liczyło 357 mieszkańców. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 735 osób.
[[File: Pocztówka z Głotowa. Lata 1900-1906.jpg|thumb|left|300px|Pocztówka z Głotowa. Lata 1900-1906]]
 
  
[[File: Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie.jpg|thumb|left|300px|Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie]]
+
Historia rozwoju [[lkwim:Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie|Kalwarii Warmińskiej]] wiąże się z mieszkańcem Głotowa [[Jan Merten|Janem Mertenem]], który w drugiej połowie XIX wieku po powrocie z Ziemi Świętej postanowił wybudować kalwarię wzorowaną na jerozolimskiej.  
 
+
Z dalekiej pielgrzymki przywiózł nawet małe kamyczki z Jerozolimy, traktując je jako relikwie, które umieszczone zostały w późniejszych kaplicach. Jak zauważa Janusz Hochleitner: "Od 1894 roku Kalwaria stała się celem wielu pielgrzymek z całej diecezji warmińskiej"<ref>J. Hochleitner, ''Wybrane postawy religijne pielgrzymów w Gietrzwałdzie i Glotowie u schyłku XIX wieku'', [w:] ''Życie prywatne Polaków w XIX wieku'', red. M.Korybut-Marciniak, M.Zbrzeźniak, Olsztyn 2012.</ref>. Terenem wokół kalwarii oraz kapliczkami zajmują się poszczególne rodziny we wsi, osoby starsze, siostry zakonne.  
Historia rozwoju [[lkwim:Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie|Kalwarii Warmińskiej]] wiąże się z mieszkańcem Głotowa, [[Jan Merten|Janem Mertenem]], który w II połowie XIX wieku po powrocie z Ziemi Świętej postanowił wybudować kalwarię wzorowaną na jerozolimskiej.  
 
[[File: Kapliczka warmińska na cmentarzu w Głotowie.jpg|thumb|left|300px|Kapliczka warmińska na cmentarzu w Głotowie]]
 
Z dalekiej pielgrzymki przywiózł nawet małe kamyczki z Jerozolimy traktując je jako relikwie, umieszczone w późniejszych kaplicach. Jak zauważa Janusz Hochleitner: "Od 1894 roku Kalwaria stała się celem wielu pielgrzymek z całej diecezji warmińskiej"<ref>J. Hochleitner, ''Wybrane postawy religijne pielgrzymów w Gietrzwałdzie i Glotowie u schyłku XIX wieku'', [w:] ''Życie prywatne Polaków w XIX wieku'', red. M.Korybut-Marciniak, M.Zbrzeźniak, Olsztyn 2012.</ref>. Terenem wokół kalwarii oraz kapliczkami zajmują się poszczególne rodziny we wsi, osoby starsze, siostry zakonne.  
 
 
Razem z [[Bisztynek|Bisztynkiem]] i [[Braniewo|Braniewem]] należy Głotowo do najstarszych w regionie ośrodków pielgrzymkowych, poświęconych kultowi eucharystycznemu.  
 
Razem z [[Bisztynek|Bisztynkiem]] i [[Braniewo|Braniewem]] należy Głotowo do najstarszych w regionie ośrodków pielgrzymkowych, poświęconych kultowi eucharystycznemu.  
[[File: Mogiła na dawnym cmentarzu parafialnym w Głotowie.jpg|thumb|left|300px|Mogiła na dawnym cmentarzu parafialnym w Głotowie]]
+
==Szkolnictwo==
<br/>
+
W miejscowości działa [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Głotowie| szkoła podstawowa]]<ref>[http://szkolaglotowo.szkolnastrona.pl/ Strona Szkoły w Głotowie] [10.11.2013]</ref>.
 
 
==Edukacja==
 
W miejscowości działa [[Niepubliczna Szkoła podstawowa w Głotowie| szkoła podstawowa]]<ref>http://szkolaglotowo.szkolnastrona.pl/ [data dostępu: 10.11.2013]</ref>.
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
 
 
==Kultura==
 
==Kultura==
W miejscowości działa [[Galeria Obora w Głotowie|Galeria „Obora”]], a także kilka organizacji pozarządowych: [[Stowarzyszenie ''Przyjaciel Dziecka'' w Głotowie| Stowarzyszenie ''Przyjaciel Dziecka'']], kulturalne [[Stowarzyszenie ''Glotovia'']] oraz [[Stowarzyszenie "Głotowo - moja wieś'']].
+
W miejscowości działa [[Galeria Obora w Głotowie|Galeria „Obora”]], a także kilka organizacji pozarządowych: [[Stowarzyszenie ''Przyjaciel Dziecka'' w Głotowie| Stowarzyszenie ''Przyjaciel Dziecka'']], kulturalne [[Stowarzyszenie ''Glotovia'']] oraz [[Stowarzyszenie "Głotowo moja wieś'']].
 
 
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Turystyka ==
 
== Turystyka ==
*Szlaki rowerowe:
+
*szlaki rowerowe:
#O długości 9,5 km, przebiegający przez: [[Stary Dwór]] - [[Knopin]] - [[Podleśna|Podleśną]] - Głotowo
+
**o długości 9,5 km, przebiegający przez: [[Stary Dwór]] [[Knopin]] [[Podleśna|Podleśną]] Głotowo
#O długości ok. 25 km, przebiegający przez: [[Dobre Miasto]] - Głotowo - [[Swobodna|Swobodną]] - [[Jezioro Limajno]] - [[Cerkiewnik]] - [[Swobodna|Swobodną]] - [[Knopin]] - [[Dobre Miasto]]
+
**o długości ok. 25 km, przebiegający przez: Dobre Miasto Głotowo [[Swobodna|Swobodną]] – jezioro Limajno [[Cerkiewnik]] Swobodną [[Knopin]] Dobre Miasto  
#O długości 34 km, przebiegający przez: [[Knopin]] - [[Barcikowo]] - [[Międzylesie]] - [[Smolajny]] - [[Praslity]] - [[Nowa Wieś Mała|Nową Wieś Małą]] - Głotowo - [[Knopin]]
+
**o długości 34 km, przebiegający przez: Knopin [[Barcikowo]] [[Międzylesie]] [[Smolajny]] [[Praslity]] [[Nowa Wieś Mała|Nową Wieś Małą]] Głotowo Knopin
#O długości 20 km, przebiegający przez: Dobre Miasto - Głotowo - Swobondą - Jezioro Limajno - [[Leśnictwo Chmury]] - Cerkiewnik - Swobodną - Knopin - Dobre Miasto
+
**o długości 20 km, przebiegający przez: Dobre Miasto Głotowo – Swobodą – jezioro Limajno [[Leśnictwo Chmury]] Cerkiewnik Swobodną Knopin Dobre Miasto
 
+
*szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: [[Olsztyn]] – [[Brąswałd]] – most nad sztucznym korytem [[Rzeka Łyna |Łyny]] – [[Barkweda]] – [[Bukwałd]] – Cerkiewnik – Głotowo – Dobre Miasto – Smolajny
*Szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: [[Olsztyn]] – [[Brąswałd]] – most nad sztucznym korytem [[Rzeka Łyna |Łyny]] – [[Barkweda]] – [[Bukwałd]] – [[Cerkiewnik]] – Głotowo – [[Dobre Miasto]] [[Smolajny]]
 
 
 
[[File:Jedna z kapliczek w Głotowie.jpg|thumb|300px|Jedna z kapliczek w Głotowie]]
 
 
 
<br/>
 
 
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*[[lkwim:Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej w Głotowie|Kościół barokowy]] wzniesiony w 1722 roku,prawdopodobnie według planów Krzysztofa Reimersa z [[Orneta|Ornety]]. Wieża z neobarokowym hełmem z 1854. We wnętrzu znajduje się m.in. barokowa ambona z ok. 1730 oraz późnobarokowa chrzcielnica  
+
*Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej wzniesione w 1722 roku,prawdopodobnie według planów [[Krzysztof Reimers| Krzysztofa Reimersa]] z [[Orneta|Ornety]]; wieża z neobarokowym hełmem z 1854; we wnętrzu m.in. barokowa ambona z ok. 1730 oraz późnobarokowa chrzcielnica  
 
*4 kaplice zlokalizowane na przykościelnym cmentarzu  
 
*4 kaplice zlokalizowane na przykościelnym cmentarzu  
*Kapliczka na placu kościelnym z 1742 roku  
+
*kapliczka na placu kościelnym z 1742 roku  
*Kapliczka na cmentarzu parafialnym z II połowy XIX stulecia  
+
*kapliczka na cmentarzu parafialnym z II połowy XIX stulecia  
*Warmińskie [[Kapliczki w Głotowie| kapliczki przydrożne]] pochodzące z II połowy XVIII wieku
+
*warmińskie [[Kapliczki w Głotowie| kapliczki przydrożne]] pochodzące z II połowy XVIII wieku
*Zabytkowe [[Cmentarz w Głotowie| cmentarze]] z XIX wieku, wpisane do rejestru zabytków  
+
*zabytkowe [[Cmentarz w Głotowie| cmentarze]] z XIX wieku, wpisane do rejestru zabytków  
 
*[[Droga krzyżowa w Głotowie |Kalwaria Warmińska]] będąca zespołem 14 kaplic drogi krzyżowej, wzniesionych w latach 1878-1894
 
*[[Droga krzyżowa w Głotowie |Kalwaria Warmińska]] będąca zespołem 14 kaplic drogi krzyżowej, wzniesionych w latach 1878-1894
 
[[File:Fragment zewnętrzny jednej z głotowskich kapliczek.jpg|thumb|left|300px|Fragment zewnętrzny jednej z głotowskich kapliczek]]
 
 
<br/>
 
 
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
*[[Józef Steinki]] (1889-1945) – urodzony w Głotowie kanonik warmiński, dyrektor Caritasu
+
*[[Wikbold]] (pocz. XIV w.-1376) – duchowny rzymskokatolicki, kapelan papieski, kanonik warmiński, prawnik
 
+
*[[Józef Steinki]] (1889–1945) – urodzony w Głotowie kanonik warmiński, dyrektor Caritasu
<br/>
+
*[[Roch Kraemer]] (Krämer) (1755–1826) – duchowny rzymskokatolicki, kanonik kapituły dobromiejskiej, kapelan i współpracownik biskupa [[lkwim:Ignacy Krasicki |Ignacego Krasickiego]]
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Hochleitner Janusz, ''Wybrane postawy religijne pielgrzymów w Gietrzwałdzie i Glotowie u schyłku XIX wieku'', [w:] ''Życie prywatne Polaków w XIX wieku'', red. Maria Korybut-Marciniak, Marta Zbrzeźniak, Olsztyn 2012.
+
Hochleitner Janusz, ''Wybrane postawy religijne pielgrzymów w Gietrzwałdzie i Glotowie u schyłku XIX wieku'', [w:] ''Życie prywatne Polaków w XIX wieku'', red. Maria Korybut-Marciniak, Marta Zbrzeźniak, Olsztyn 2012.<br/>
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'',  na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
+
Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'',  na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/>
#Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.
+
Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.<br/>
#Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.
+
Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.<br/>
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red.  Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red.  Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
#''Warmia i Mazury'', red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
+
''Warmia i Mazury'', red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 10.11.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.11.2013]<br/>
#[http://domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=153:gmina-dobre-miasto-glotowo&catid=27:wies-warminska&Itemid=125| Dom Warmiński] [data dostępu: 10.11.2013]
+
[http://domwarminski.pl/ Dom Warmiński] [10.11.2013]<br/>
#[http://www.glotowo.pl/| Głotowo - Jerozolima Warmińska] [[data dostępu: 10.11.2013]
+
[http://www.glotowo.pl/| Głotowo - Jerozolima Warmińska] [[10.11.2013]<br/>
#[http://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82otowo| Wikipedia:Głotowo] [data dostępu: 10.11.2013]
+
[http://pl.wikipedia.org/ Wikipedia] [10.11.2013]<br/>
 
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [10.10.2013]<br/>
<br/>
+
[http://www.leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon Kultury Warmii i Mazur] [09.07.2014]<br/>
 +
[http://www.mariengurg.pl/ Mariengurg.pl] [09.07.2014]<br/>
 +
[http://www.ciekawemazury.pl/ Ciekawe Mazury] [09.07.2014]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Aktualna wersja na dzień 12:25, 8 sty 2016

Głotowo

Kapliczka w Głotowie. Fot. Mieczysław Kalski
Kapliczka w Głotowie.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dobre Miasto
Liczba ludności (2010) 484
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Głotowo
Głotowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Głotowo
Głotowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Tablica informacyjna.
Fot. Mieczysław Kalski
Park w Głotowie.
Fot. Mieczysław Kalski

Głotowo (Glotowo, niem. Glottau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 484 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Iwanek[1].

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 4 km na południowy zachód od Dobrego Miasta i ok. 3,8 km od jeziora Limajno.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o Głotowie pochodzą z roku 1290. Informacje dotyczyły pojawienia się we wsi sołtysa z Ornety, niejakiego Wilchela. Głotowo przywilej lokacyjny otrzymało w 1313 roku z rąk biskupa warmińskiego – Eberharda z Nysy. Pierwsza świątynia w Głotowie powstała z pewnością jeszcze przed 1312 rokiem. W 1300 roku miejscowość padła ofiarą najazdu Litwinów. Wieś została zniszczona, a kościół spalony. Mieszkańcy wynieśli wówczas z kościoła Najświętszy Sakrament. By uchronić go przed profanacją, zakopali go w puszce w znacznej odległości od świątyni. Po wielu latach jeden z rolników odkrył puszkę – jak głosi legenda – znajdująca się w niej hostia była nienaruszona. Istnienie sanktuarium pielgrzymkowego w Głotowie potwierdzają źródła pochodzące z 1343 roku. Wówczas do miejscowości została przeniesiona siedziba kapituły kolegiackiej – 4 lata później została lokowana w Dobrym Mieście. W XIV wieku doszło również do odbudowy kościoła.

W 1362 roku odnowiony został akt lokacyjny. Kolejnym trudnym dla mieszkańców przeżyciem okazały się spustoszenia dokonane w czasie wojen wojen polsko–krzyżackich w XV wieku. Jednak w latach 20. XVI wieku Głotowo zostało stosunkowo szybko odbudowane - w 1533 roku miejscowość liczyła 73 włóki, posiadała również własny młyn. W latach 80. XVI wieku we wsi działała karczma. W 1783 roku miejscowość składała się z 62 domów. W kolejnym stuleciu Głotowo padło ofiarą epidemii dżumy, pustoszącej Prusy w latach 1709–1711. W 1818 roku Głotowo liczyło 357 mieszkańców. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 735 osób.

Historia rozwoju Kalwarii Warmińskiej wiąże się z mieszkańcem Głotowa – Janem Mertenem, który w drugiej połowie XIX wieku po powrocie z Ziemi Świętej postanowił wybudować kalwarię wzorowaną na jerozolimskiej. Z dalekiej pielgrzymki przywiózł nawet małe kamyczki z Jerozolimy, traktując je jako relikwie, które umieszczone zostały w późniejszych kaplicach. Jak zauważa Janusz Hochleitner: "Od 1894 roku Kalwaria stała się celem wielu pielgrzymek z całej diecezji warmińskiej"[2]. Terenem wokół kalwarii oraz kapliczkami zajmują się poszczególne rodziny we wsi, osoby starsze, siostry zakonne. Razem z Bisztynkiem i Braniewem należy Głotowo do najstarszych w regionie ośrodków pielgrzymkowych, poświęconych kultowi eucharystycznemu.

Szkolnictwo

W miejscowości działa szkoła podstawowa[3].

Kultura

W miejscowości działa Galeria „Obora”, a także kilka organizacji pozarządowych: Stowarzyszenie Przyjaciel Dziecka, kulturalne Stowarzyszenie ''Glotovia'' oraz Stowarzyszenie "Głotowo – moja wieś''.

Turystyka

Zabytki

  • Sanktuarium Najświętszego Sakramentu i Męki Pańskiej wzniesione w 1722 roku,prawdopodobnie według planów Krzysztofa Reimersa z Ornety; wieża z neobarokowym hełmem z 1854; we wnętrzu m.in. barokowa ambona z ok. 1730 oraz późnobarokowa chrzcielnica
  • 4 kaplice zlokalizowane na przykościelnym cmentarzu
  • kapliczka na placu kościelnym z 1742 roku
  • kapliczka na cmentarzu parafialnym z II połowy XIX stulecia
  • warmińskie kapliczki przydrożne pochodzące z II połowy XVIII wieku
  • zabytkowe cmentarze z XIX wieku, wpisane do rejestru zabytków
  • Kalwaria Warmińska będąca zespołem 14 kaplic drogi krzyżowej, wzniesionych w latach 1878-1894

Ludzie związani z miejscowością

  • Wikbold (pocz. XIV w.-1376) – duchowny rzymskokatolicki, kapelan papieski, kanonik warmiński, prawnik
  • Józef Steinki (1889–1945) – urodzony w Głotowie kanonik warmiński, dyrektor Caritasu
  • Roch Kraemer (Krämer) (1755–1826) – duchowny rzymskokatolicki, kanonik kapituły dobromiejskiej, kapelan i współpracownik biskupa Ignacego Krasickiego

Bibliografia

Hochleitner Janusz, Wybrane postawy religijne pielgrzymów w Gietrzwałdzie i Glotowie u schyłku XIX wieku, [w:] Życie prywatne Polaków w XIX wieku, red. Maria Korybut-Marciniak, Marta Zbrzeźniak, Olsztyn 2012.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Warmia i Mazury, red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.11.2013]
Dom Warmiński [10.11.2013]
Głotowo - Jerozolima Warmińska [[10.11.2013]
Wikipedia [10.11.2013]
Wrota Warmii i Mazur [10.10.2013]
Leksykon Kultury Warmii i Mazur [09.07.2014]
Mariengurg.pl [09.07.2014]
Ciekawe Mazury [09.07.2014]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [10.10.2013]
  2. J. Hochleitner, Wybrane postawy religijne pielgrzymów w Gietrzwałdzie i Glotowie u schyłku XIX wieku, [w:] Życie prywatne Polaków w XIX wieku, red. M.Korybut-Marciniak, M.Zbrzeźniak, Olsztyn 2012.
  3. Strona Szkoły w Głotowie [10.11.2013]