Ełk (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 44 wersji utworzonych przez 8 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Tomasz Osewski |
| − | |adres_ug = ul. | + | |adres_ug = ul. Tadeusza Kościuszki 28A |
|kod_poczt_ug = 19-300 Ełk | |kod_poczt_ug = 19-300 Ełk | ||
|powierzchnia = 379,18 | |powierzchnia = 379,18 | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://elk-ug.bip.eur.pl/public/ | |bip = http://elk-ug.bip.eur.pl/public/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Ełk''' – gmina wiejska położona w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[Powiat ełcki| powiatu ełckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Ełk| Ełku]]. | + | '''Gmina Ełk''' – gmina wiejska położona w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[Powiat ełcki|powiatu ełckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Ełk|Ełku]]. |
| − | + | Gmina rolnicza, położona na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], w której obok rolnictwa dominującą rolę odgrywa rozwój turystyki. 71,5% (27123 ha)<ref name="p1">Program ochrony środowiska na lata 2014–2017 z perspektywą na lata 2018–2021 dla gminy Ełk. Projekt, [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=80280 BIP Urzędu Gminy Ełk]</ref> ogólnej powierzchni stanowią obszary chronione. Największa gmina powiatu ełckiego. | |
| − | Gmina rolnicza, położona na [[Pojezierze Ełckie| Pojezierzu Ełckim]], w | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Tomasz Osewski]]<ref>[http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2552 BIP Urzędu Gminy Ełk]</ref>. |
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska Ełk zajmuje powierzchnię 379,18 km<sup>2</sup><ref> | + | Gmina wiejska Ełk zajmuje powierzchnię 379,18 km<sup>2</sup><ref>[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elcki/w.elk.pdf olsztyn.stat.gov.pl]</ref>, w tym: |
| − | + | *użytki rolne: 53,7% (20366 ha) | |
| − | * | + | *lasy: 27,3% (10339,8 ha) |
| − | * | + | Gmina stanowi 34% powierzchni powiatu ełckiego. |
| − | |||
| − | |||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013.</ref>: |
| − | + | [[Plik:Kościół pw. w Stradunach_1.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach. Autor: Marcin Szala. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Straduny.JPG Commons Wikimedia]]] | |
| + | [[Plik:Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajtkowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%2802%29.jpg Commons Wikimedia]]] | ||
| + | [[Plik:Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Bajtkowie.jpg|thumb|right|290px|Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Bajtkowie. Źródło: [http://www.egoturystyka.pl/portal.php?aid=13086724554e00c1c78cc81 www.egoturystyka.pl] | ||
| + | ]] | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|- | |- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 11085 || 100 || 5410 || 48,8 || 5675 || 51,2 | + | |liczba ||11085 ||100 ||5410 ||48,8 ||5675 ||51,2 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 29|| colspan=2| 14 || colspan=2| 15 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|29||colspan=2|14 ||colspan=2|15 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Ełk było dodatnie i wynosiło 78 osób<ref name="p2"> | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Ełk było dodatnie i wynosiło 78 osób<ref name="p2">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3138 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium]</ref>, co stanowi 101,3% przyrostu ludności w powiecie ełckim oraz 2,11% w województwie warmińsko-mazurskim. |
<br/> | <br/> | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po zakończeniu II wojny światowej gmina Ełk wchodziła w skład | + | Po zakończeniu II wojny światowej gmina Ełk wchodziła w skład powiatu ełckiego znajdującego się w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gminę wiejską Ełk zlikwidowano, a gromadę Ełk z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Ełku utworzono dopiero w 1972 roku. Powstała ona z obszaru zniesionych gromad Kałęczyny, Mołdzie i Woszczele<ref>Uchwała Nr XIII/42/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie białostockim</ref>, przyłączono do niej również wieś [[Chruściele]] z gromady Nowa Wieś Ełcka, wsie [[Buczki]], [[Szeligi]] i część lasów państwowych [[Nadleśnictwo Pisanica|Nadleśnictwa Pisanica]] obręb Przykopka z gromady Chełchy<ref>Uchwała Nr XIII/43/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie białostockim</ref> oraz miejscowość [[Konieczki]] i gospodarstwo [[Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej w Ełku|Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej]] z miasta [[Ełk]]<ref>Dz.U. 1971, nr 32, poz. 296, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie białostockim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19710320296]</ref>. W 1976 roku do gminy Ełk włączono obszary sołectw: [[Guzki]], [[Lepaki Wielkie]], [[Mołdzie]] i [[Różyńsk]] z gminy Różyńsk oraz [[Kałęczyny]], [[Koziki]], [[Sordachy]] i [[Giże]] z gminy Wiśniowo Ełckie<ref>Dz.U. 1976, nr 23, poz. 142, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 11 czerwca 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: białostockim, ciechanowskim, elbląskim, kieleckim, słupskim, suwalskim, tarnowskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19760230142]</ref>. |
| + | |||
| + | Gromada Ełk istniała przez rok, kiedy to wprowadzono w życie Ustawę z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, która przywróciła podział państwa polskiego na gminy. Na podstawie Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 9 grudnia 1972 roku reaktywowano gminę Ełk<ref>Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej Nr XXI/72/72 z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim.</ref>. | ||
| − | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat ełcki. Gmina wiejska Ełk została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092]</ref>. |
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę wiejską Ełk w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]]. |
| − | Gmina wiejska Ełk graniczy z gminami: [[Stare Juchy (gmina wiejska)| Stare Juchy]], [[Świętajno (gmina wiejska)| Świętajno]], [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)| Olecko]], [[Kalinowo (gmina wiejska)| Kalinowo]], [[Prostki (gmina wiejska)| Prostki]], [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)| Biała Piska]] i [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)| Orzysz]]. | + | Gmina wiejska Ełk graniczy z gminami: [[Stare Juchy (gmina wiejska)|Stare Juchy]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|Świętajno]], [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)|Olecko]], [[Kalinowo (gmina wiejska)|Kalinowo]], [[Prostki (gmina wiejska)|Prostki]], [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|Biała Piska]] i [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Bajtkowo]], [[Barany]], [[Bartosze]] - [[Judziki]] - [[Buniaki]], [[Białojany]] - [[Zdedy]], [[Bienie]], [[Bobry]] - [[Zdunki]], [[Borki]] - [[Borecki Dwór]], [[Buczki]] - [[Szeligi]], [[Chełchy]] - [[Czaple]], [[Chojniak]], [[Chruściele | + | Sołectwa: [[Bajtkowo]], [[Barany]], [[Bartosze]]-[[Judziki]]-[[Buniaki]], [[Białojany]]-[[Zdedy]], [[Bienie]], [[Bobry (gmina Ełk)|Bobry]]-[[Zdunki]], [[Borki (gmina Ełk)|Borki]]-[[Borecki Dwór]], [[Buczki]]-[[Szeligi]], [[Chełchy]]-[[Czaple]], [[Chojniak]], [[Chruściele|Chruściele-Ełk POHZ]], [[Chrzanowo]], [[Ciernie]]-[[Niekrasy]], [[Giże]]-[[Brodowo]], [[Guzki (gmina Ełk)|Guzki]], [[Janisze]]-[[Skup]], [[Kałęczyny]], [[Karbowskie]], [[Konieczki]], [[Krokocie]], [[Lega]], [[Lepaki Wielkie|Lepaki]], [[Maleczewo]], [[Malinówka Wielka|Malinówka]], [[Małkinie]], [[Mącze]], [[Mąki]], [[Miluki]], [[Mołdzie]], [[Mostołty]]-[[Tracze]], [[Mrozy Wielkie|Mrozy]], [[Nowa Wieś Ełcka]], [[Oracze]]-[[Wityny]], [[Piaski]], [[Pistki (gmina Ełk)|Pistki]], [[Płociczno]], [[Przykopka]], [[Przytuły]]-[[Rydzewo (gmina Ełk) |Rydzewo]], [[Regiel]], [[Rękusy]], [[Rostki Bajtkowskie]], [[Różyńsk|Rożyńsk]], [[Ruska Wieś]], [[Rymki]], [[Sajzy]], [[Sędki]], [[Siedliska (gmina Ełk)|Siedliska]], [[Sordachy]]-[[Koziki]], [[Regielnica]], [[Straduny]], [[Suczki]], [[Szarejki]], [[Szarek]], [[Śniepie]], [[Talusy]], [[Woszczele]], [[Nowa Wieś Ełcka]]-Szosa Bajtkowska. |
| + | |||
| + | Pozostałe miejscowości: [[Zalesie (gmina Ełk)|Zalesie]], [[Talki (gmina Ełk)|Talki]], [[Lepaki Małe]], [[Malinówka Mała]], [[Suszcze]], [[Madejki]], [[Mrozy Małe]], [[Lipinka]], [[Sikory Ostrokolskie]], [[Żmujdzie]], [[Pisanica (gmina Ełk)|Pisanica]], [[Romejki]], [[Romanki]], [[Klusy (gmina Ełk)|Klusy]], [[Lipińskie (gmina Ełk)|Lipińskie]], [[Ropele]], [[Mleczkowo]]. | ||
| − | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Gmina wiejska Ełk jest gminą rolniczą, a jej rolniczy charakter wynika z położenia geograficznego, rzeźby terenu, warunków wodnych i dobrej jakości gleb. Użytki rolne zajmują ponad 53% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmując powierzchnię 14075 ha (37,1%), łąki i pastwiska 6223 ha (16,4%), oraz sady - 68 ha (0,2% powierzchni wszystkich użytków rolnych w gminie). Na przestrzeni ostatnich lat, coraz większe znaczenie | + | Gmina wiejska Ełk jest gminą rolniczą, a jej rolniczy charakter wynika z położenia geograficznego, rzeźby terenu, warunków wodnych i dobrej jakości gleb. Użytki rolne zajmują ponad 53% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmując powierzchnię 14075 ha (37,1%), łąki i pastwiska 6223 ha (16,4%), oraz sady - 68 ha (0,2% powierzchni wszystkich użytków rolnych w gminie). Na przestrzeni ostatnich lat, coraz większe znaczenie odgrywa w gminie rolnictwo i produkcja ekologiczna (rolnictwo ekologiczne określa się jako system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej). W 2012 r. na obszarze gminy Ełk działalność w zakresie ekologicznej uprawy roślin i utrzymania zwierząt prowadziło 301 producentów, a łączna powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wynosiła 2480 ha, co stanowi 6,5% powierzchni gminy i rośnie. Wzrost powierzchni upraw ekologicznych pociąga za sobą wzrost w produkcji ekologicznej. W 2012 r. produkcja pszenicy ekologicznej wynosiła niemal 50 t, dwa razy więcej niż w 2011 r. Oprócz zbóż coraz większe znaczenie w produkcji ekologicznej odgrywa uprawa: roślin strączkowych, ziemniaków, buraka cukrowego, roślin okopowych, roślin przemysłowych (chmiel, rzepak i rzepik, słonecznik, soja, len oleisty, rośliny lecznicze i przyprawowe oraz warzywa i owoce)<ref name="p1"/>. |
| − | odgrywa w gminie rolnictwo i produkcja ekologiczna | ||
| − | ekologicznej uprawy roślin i utrzymania zwierząt prowadziło 301 producentów, a łączna powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wynosiła 2480 ha, co stanowi 6,5% powierzchni gminy i rośnie. Wzrost powierzchni upraw ekologicznych pociąga za sobą wzrost w produkcji ekologicznej. W 2012 r. produkcja pszenicy ekologicznej wynosiła niemal 50 t, dwa razy więcej niż w 2011 r. Oprócz zbóż | ||
| − | Obok rolnictwa dominującym kierunkiem rozwoju gminy, wynikającym z położenia geograficznego i uwarunkowań terenu, jest turystyka. Rozwojowi turystyki i wypoczynku sprzyjają: obecności dużych kompleksów leśnych, nizinnych dolin rzecznych, liczne jeziora, atrakcyjne warunki krajobrazowe, przyrodnicze i kulturowe, położenie w obszarze [[Zielone Płuca Polski| Zielonych Płuc Polski]]. Istotną barierę i ograniczenia w rozwoju turystyki stanowi niewielka liczba obiektów noclegowych. Nadzieją jest rozwijająca się baza gospodarstw agroturystycznych. W gminie jest ich 48<ref name="p1"/> w miejscowościach: [[Szarejki]], [[Mrozy]], [[Miluki]], [[Buczki]], [[Oracze]], [[Rożyńsk]], [[Judziki]], [[Bartosze]]. | + | Obok rolnictwa dominującym kierunkiem rozwoju gminy, wynikającym z położenia geograficznego i uwarunkowań terenu, jest turystyka. Rozwojowi turystyki i wypoczynku sprzyjają: obecności dużych kompleksów leśnych, nizinnych dolin rzecznych, liczne jeziora, atrakcyjne warunki krajobrazowe, przyrodnicze i kulturowe, położenie w obszarze [[Zielone Płuca Polski|Zielonych Płuc Polski]]. Istotną barierę i ograniczenia w rozwoju turystyki stanowi niewielka liczba obiektów noclegowych. Nadzieją jest rozwijająca się baza gospodarstw agroturystycznych. W gminie jest ich 48<ref name="p1"/> w miejscowościach: [[Szarejki]], [[Mrozy]], [[Miluki]], [[Buczki]], [[Oracze]], [[Rożyńsk]], [[Judziki]], [[Bartosze]]. |
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | ||
| Linia 79: | Linia 80: | ||
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Ełk wynosiła w 2013 roku 762. W tym 22 podmioty należało do sektora publicznego, pozostałe 740 tworzy sektor prywatny<ref name="p2"/>. 155 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 59 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 134 firmy w dziale budownictwo, 52 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 21. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób. | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Ełk wynosiła w 2013 roku 762. W tym 22 podmioty należało do sektora publicznego, pozostałe 740 tworzy sektor prywatny<ref name="p2"/>. 155 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 59 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 134 firmy w dziale budownictwo, 52 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 21. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób. | ||
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Ełk wynosiła 1327 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 16,18% bezrobotnych w | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Ełk wynosiła 1327 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 16,18% bezrobotnych w powiecie ełckim. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,2% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,2% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
| − | |||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
*[[Centrum Kultury Gminy Ełk]] z siedzibą w Stradunach | *[[Centrum Kultury Gminy Ełk]] z siedzibą w Stradunach | ||
| − | *[[Biblioteka Publiczna Gminy Ełk]] z siedzibą w Nowej Wsi Ełckiej | + | *[[Biblioteka Publiczna Gminy Ełk]] z siedzibą w Nowej Wsi Ełckiej (filie biblioteki znajdują się w [[Woszczele|Woszczelach]] i [[Straduny|Stradunach]]) |
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | *[[lkwim: Konkurs Fotograficzny Najpiękniejsze Zakątki Gminy Ełk 2010| Konkurs Fotograficzny Najpiękniejsze Zakątki Gminy Ełk]] | + | *[[lkwim: Konkurs Fotograficzny Najpiękniejsze Zakątki Gminy Ełk 2010|Konkurs Fotograficzny Najpiękniejsze Zakątki Gminy Ełk]] |
| − | * | + | *dożynki gminy Ełk |
*coroczne festyny rodzinne | *coroczne festyny rodzinne | ||
| − | + | ||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | |||
| − | *[[lkwim: Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach| | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Ełk należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach|kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach]] |
| + | *[[kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie]] wraz z cmentarzem | ||
*cmentarze ewangelickie w miejscowościach: [[Chełchy]], [[Chrzanowo]], [[Lega]], [[Rymki]], [[Straduny]], [[Szeligi]], [[Woszczele]] | *cmentarze ewangelickie w miejscowościach: [[Chełchy]], [[Chrzanowo]], [[Lega]], [[Rymki]], [[Straduny]], [[Szeligi]], [[Woszczele]] | ||
*cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w miejscowościach: [[Bajtkowo]], [[Karbowskie]], [[Szarek]], [[Talusy]] | *cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w miejscowościach: [[Bajtkowo]], [[Karbowskie]], [[Szarek]], [[Talusy]] | ||
| − | *zbiorowa mogiła żołnierzy rosyjskich z I wojny światowej w [[Bartosze| Bartoszach]] | + | *zbiorowa mogiła żołnierzy rosyjskich z I wojny światowej w [[Bartosze|Bartoszach]] |
*zespół dworski w Stradunach wraz z młynem wodnym | *zespół dworski w Stradunach wraz z młynem wodnym | ||
| − | *młyn wodny w [[Nowa Wieś Ełcka| Nowej Wsi Ełckiej | + | *młyn wodny w [[Nowa Wieś Ełcka|Nowej Wsi Ełckiej]] |
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *[[Szlak im. Michała Kajki]] | + | *[[Szlak im. Michała Kajki]] – szlak pieszy wiodący traktem z [[Ełk|Ełku]] do [[Skomack Wielki|Skomacka Wielkiego]] |
| − | *[[Szlak Tatarski]] | + | *[[Szlak Tatarski]] – 19-kilometrowej długości szlak pieszy biegnący z Ełku w kierunku południowym do [[Prostki|Prostek]] |
| − | *liczne trasy rowerowe o różnym stopniu | + | *liczne trasy rowerowe o różnym stopniu trudności [http://www.elk.gmina.pl/info-1/trasy-rowerowe.31.html UG Ełk] |
| − | *szlaki kajakowe: szlak kajakowy [[Czerwony Dwór]] | + | *szlaki kajakowe: szlak kajakowy [[Czerwony Dwór]] – Ełk, szlak Kajkowski, szlak mazursko-augustowski |
*atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo mikroregiony: mikroregion pojezierny Woszczele, mikroregion straduński, [[jezioro Łaśmiady]] | *atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo mikroregiony: mikroregion pojezierny Woszczele, mikroregion straduński, [[jezioro Łaśmiady]] | ||
*charakterystyczna rzeźba terenu z licznymi pasmami wzgórz z długimi stokami tworzą doskonałe warunki dla uprawiania kolarstwa górskiego i turystyki narciarskiej | *charakterystyczna rzeźba terenu z licznymi pasmami wzgórz z długimi stokami tworzą doskonałe warunki dla uprawiania kolarstwa górskiego i turystyki narciarskiej | ||
*liczne jeziora będące źródłem ryb dla wędkarzy, stwarzające warunku dla żeglarzy oraz do uprawiania "turystyki podwodnej" | *liczne jeziora będące źródłem ryb dla wędkarzy, stwarzające warunku dla żeglarzy oraz do uprawiania "turystyki podwodnej" | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Ełk można uzyskać na stronie serwisu internetowego [http://turystyka.elk.pl/ | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Ełk można uzyskać na stronie serwisu internetowego [http://turystyka.elk.pl/ turystyka.elk.pl] oraz na stronie [http://www.elk.gmina.pl/ elk.gmina.pl] |
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia greckokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chrzanowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. bł. Karoliny Kózkówny w Ełku]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Klusach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Brata Alberta Chmielowskiego w Chełchach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Regielnicy]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Józefa Rzemieślnika w Nowej Wsi Ełckiej]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Rafała Kalinowskiego w Ełku]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Ełk istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Ełk istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
| − | |||
*[[Szkoła Podstawowa im. rtm. Witolda Pileckiego w Rękusach]] | *[[Szkoła Podstawowa im. rtm. Witolda Pileckiego w Rękusach]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa im. Szarych Szeregów w Mrozach Wielkich]] wraz z oddziałem przedszkolnym | *[[Szkoła Podstawowa im. Szarych Szeregów w Mrozach Wielkich]] wraz z oddziałem przedszkolnym | ||
| Linia 127: | Linia 136: | ||
*Zespół Szkół Samorządowych w Stradunach: [[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sradunach]], [[Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Stradunach]] | *Zespół Szkół Samorządowych w Stradunach: [[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sradunach]], [[Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Stradunach]] | ||
*Zespół Szkół Samorządowych w Woszczelach: [[Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Woszczelach]], [[Gimnazjum im. ks. Jana Twardowskiego w Woszczelach]] | *Zespół Szkół Samorządowych w Woszczelach: [[Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Woszczelach]], [[Gimnazjum im. ks. Jana Twardowskiego w Woszczelach]] | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
W gminie wiejskiej Ełk organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Ogólnopolski Turniej Piłki Nożnej o Memoriał Mariana Łubowicza, imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich, Mistrzostwa Gminy Ełk w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn, Mistrzostwa Gminy Ełk w tenisie stołowym, Mistrzostwa Gminy Ełk w Halowej Piłce Nożnej. | W gminie wiejskiej Ełk organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Ogólnopolski Turniej Piłki Nożnej o Memoriał Mariana Łubowicza, imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich, Mistrzostwa Gminy Ełk w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn, Mistrzostwa Gminy Ełk w tenisie stołowym, Mistrzostwa Gminy Ełk w Halowej Piłce Nożnej. | ||
| Linia 135: | Linia 143: | ||
*[[KS Victoria Straduny]] | *[[KS Victoria Straduny]] | ||
*[[MLUKS "Pojezierze Ełckie"]] | *[[MLUKS "Pojezierze Ełckie"]] | ||
| + | W gminie działa [[Gminne Zrzeszenie LZS w Ełku]] oraz [[Ełckie Stowarzyszenie tenisa stołowego "GAWART"]] w Mrozach Wielkich. | ||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Stowarzyszenie na | + | *[[LGD "Razem Silniejsi"]] |
| − | *[[Stowarzyszenie na | + | *[[Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Mrozy Wielkie]] |
| − | *[[Stowarzyszenie "Wspólne Jutro" z Nowej Wsi Ełckiej | + | *[[Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Regla]] |
| + | *[[Stowarzyszenie "Wspólne Jutro"]] z Nowej Wsi Ełckiej | ||
*[[Stowarzyszenie Mieszkańców i Przyjaciół Doliny Rzeki Lega "Wspólnie Można Więcej" w Chełchach]] | *[[Stowarzyszenie Mieszkańców i Przyjaciół Doliny Rzeki Lega "Wspólnie Można Więcej" w Chełchach]] | ||
| − | *[[lkwim: Kapela „Niezapominajki” ze Stradun| Kapela | + | *[[Stowarzyszenie Rodzin Dzieci z Chorobą Nowotworową "Onkoludki"]] |
| − | *[[lkwim: Zespół „Jarzębina” ze Stradun| Zespół | + | *[[lkwim: Kapela „Niezapominajki” ze Stradun|Kapela "Niezapominajki" ze Stradun]] |
| − | *[[lkwim: Zespół „Stradunianki” ze Stradun| Zespół | + | *[[lkwim: Zespół „Jarzębina” ze Stradun|Zespół "Jarzębina" ze Stradun]] |
| − | *[[lkwim: Zespół „Zielona Dąbrowa”| Zespół | + | *[[lkwim: Zespół „Stradunianki” ze Stradun|Zespół "Stradunianki" ze Stradun]] |
| − | + | *[[lkwim: Zespół „Zielona Dąbrowa”|Zespół "Zielona Dąbrowa"]] | |
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody (o powierzchni na terenie gminy 27123 ha, co stanowi około 71,5% ogólnej powierzchni gminy). Należą do nich: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody (o powierzchni na terenie gminy 27123 ha, co stanowi około 71,5% ogólnej powierzchni gminy). Należą do nich: | ||
Rezerwat przyrody: | Rezerwat przyrody: | ||
| − | + | *[[Rezerwat Ostoja bobrów Bartosze]] (190,17 ha) | |
| − | *[[Rezerwat | ||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| Linia 161: | Linia 168: | ||
Obszary Natura 2000: | Obszary Natura 2000: | ||
| − | + | *[[Natura 2000 Poligon Orzysz|Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Poligon Orzysz]] (21 207,98 ha) | |
| − | *[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Poligon Orzysz]] (21 207,98 ha) | + | *[[Natura 2000 Jezioro Woszczelskie|Specjalny obszar ochrony siedlisk Jezioro Woszczelskie]] (313,67 ha) |
| − | *[[Specjalny obszar ochrony siedlisk Jezioro Woszczelskie]] (313,67 ha) | + | *[[Natura 2000 Murawy|Specjalny obszar ochrony siedlisk Murawy na Pojezierzu Ełckim]] (77,22 ha) |
| − | *[[Specjalny obszar ochrony siedlisk Murawy na Pojezierzu Ełckim]] (77,22 ha) | ||
Użytki ekologiczne: | Użytki ekologiczne: | ||
| − | * 4 wyspy na [[Jezioro Druglin| jeziorze Druglin]] | + | * 4 wyspy na [[Jezioro Druglin|jeziorze Druglin]] |
| + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Ełk znajduje się 16 pomników przyrody, w tym pojedyncze drzewa, aleje drzew oraz głazy<ref>[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref>. Dwa z nich znajdują się na terenie Ruskiej Wsi (zob. [[Głaz narzutowy (1) w Ruskiej Wsi|1]] i [[Głaz narzutowy (2) w Ruskiej Wsi|2]]), jeden w miejscowości [[Głaz narzutowy na kolonii Piaski|Piaski]]. | ||
| − | + | ==Multimedia== | |
| − | + | {{#ev:youtube|Uwc2bAWGxSo|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}} | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat ełcki]][[Kategoria: Ełk (gmina wiejska)]] | + | |
| + | == Bibliografia== | ||
| + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1971, nr 32, poz. 296, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie białostockim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19710320296 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1976, nr 23, poz. 142, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 11 czerwca 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: białostockim, ciechanowskim, elbląskim, kieleckim, słupskim, suwalskim, tarnowskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19760230142 isap.sejm.gov.pl] [18.08.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | Uchwała Nr XIII/42/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie białostockim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 24 grudnia 1971 r.<br/> | ||
| + | Uchwała Nr XIII/43/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie białostockim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 24 grudnia 1971 r.<br/> | ||
| + | Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej Nr XXI/72/72 z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973 r.<br/> | ||
| + | Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/> | ||
| + | [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=80280 BIP Urzędu Gminy Ełk, Program ochrony środowiska na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021 dla gminy Ełk. Projekt.] [14.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3133 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/ BIP Urzędu Gminy Ełk] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.elk.gmina.pl/index.php Urząd Gminy Ełk] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elcki/w.elk.pdf UStat w Olsztynie] [06.08.2014]<br/> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat ełcki]][[Kategoria: Ełk (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:13, 2 mar 2016
| Gmina Ełk | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Wójt | Tomasz Osewski |
| Powierzchnia | 379,18 km² |
| Liczba sołectw | 57 |
| Liczba miejscowości | 79 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
11085 29 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 87 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| TERYT | 2805022 |
| Urząd gminy ul. Tadeusza Kościuszki 28A 19-300 Ełk
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Gmina Ełk – gmina wiejska położona w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w centralnej części powiatu ełckiego. Siedziba gminy znajduje się w Ełku.
Gmina rolnicza, położona na Pojezierzu Ełckim, w której obok rolnictwa dominującą rolę odgrywa rozwój turystyki. 71,5% (27123 ha)[1] ogólnej powierzchni stanowią obszary chronione. Największa gmina powiatu ełckiego.
Władzę w gminie sprawuje wójt Tomasz Osewski[2].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Ełk zajmuje powierzchnię 379,18 km2[3], w tym:
- użytki rolne: 53,7% (20366 ha)
- lasy: 27,3% (10339,8 ha)
Gmina stanowi 34% powierzchni powiatu ełckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[4]:
Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach. Autor: Marcin Szala. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia
Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Bajtkowie. Źródło: www.egoturystyka.pl
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 11085 | 100 | 5410 | 48,8 | 5675 | 51,2 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
29 | 14 | 15 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Ełk było dodatnie i wynosiło 78 osób[5], co stanowi 101,3% przyrostu ludności w powiecie ełckim oraz 2,11% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po zakończeniu II wojny światowej gmina Ełk wchodziła w skład powiatu ełckiego znajdującego się w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gminę wiejską Ełk zlikwidowano, a gromadę Ełk z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Ełku utworzono dopiero w 1972 roku. Powstała ona z obszaru zniesionych gromad Kałęczyny, Mołdzie i Woszczele[7], przyłączono do niej również wieś Chruściele z gromady Nowa Wieś Ełcka, wsie Buczki, Szeligi i część lasów państwowych Nadleśnictwa Pisanica obręb Przykopka z gromady Chełchy[8] oraz miejscowość Konieczki i gospodarstwo Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej z miasta Ełk[9]. W 1976 roku do gminy Ełk włączono obszary sołectw: Guzki, Lepaki Wielkie, Mołdzie i Różyńsk z gminy Różyńsk oraz Kałęczyny, Koziki, Sordachy i Giże z gminy Wiśniowo Ełckie[10].
Gromada Ełk istniała przez rok, kiedy to wprowadzono w życie Ustawę z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[11], która przywróciła podział państwa polskiego na gminy. Na podstawie Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 9 grudnia 1972 roku reaktywowano gminę Ełk[12].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[13], przestał istnieć powiat ełcki. Gmina wiejska Ełk została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[14]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[15] umiejscowiły gminę wiejską Ełk w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim.
Gmina wiejska Ełk graniczy z gminami: Stare Juchy, Świętajno, Olecko, Kalinowo, Prostki, Biała Piska i Orzysz.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Bajtkowo, Barany, Bartosze-Judziki-Buniaki, Białojany-Zdedy, Bienie, Bobry-Zdunki, Borki-Borecki Dwór, Buczki-Szeligi, Chełchy-Czaple, Chojniak, Chruściele-Ełk POHZ, Chrzanowo, Ciernie-Niekrasy, Giże-Brodowo, Guzki, Janisze-Skup, Kałęczyny, Karbowskie, Konieczki, Krokocie, Lega, Lepaki, Maleczewo, Malinówka, Małkinie, Mącze, Mąki, Miluki, Mołdzie, Mostołty-Tracze, Mrozy, Nowa Wieś Ełcka, Oracze-Wityny, Piaski, Pistki, Płociczno, Przykopka, Przytuły-Rydzewo, Regiel, Rękusy, Rostki Bajtkowskie, Rożyńsk, Ruska Wieś, Rymki, Sajzy, Sędki, Siedliska, Sordachy-Koziki, Regielnica, Straduny, Suczki, Szarejki, Szarek, Śniepie, Talusy, Woszczele, Nowa Wieś Ełcka-Szosa Bajtkowska.
Pozostałe miejscowości: Zalesie, Talki, Lepaki Małe, Malinówka Mała, Suszcze, Madejki, Mrozy Małe, Lipinka, Sikory Ostrokolskie, Żmujdzie, Pisanica, Romejki, Romanki, Klusy, Lipińskie, Ropele, Mleczkowo.
Gospodarka
Gmina wiejska Ełk jest gminą rolniczą, a jej rolniczy charakter wynika z położenia geograficznego, rzeźby terenu, warunków wodnych i dobrej jakości gleb. Użytki rolne zajmują ponad 53% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmując powierzchnię 14075 ha (37,1%), łąki i pastwiska 6223 ha (16,4%), oraz sady - 68 ha (0,2% powierzchni wszystkich użytków rolnych w gminie). Na przestrzeni ostatnich lat, coraz większe znaczenie odgrywa w gminie rolnictwo i produkcja ekologiczna (rolnictwo ekologiczne określa się jako system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej). W 2012 r. na obszarze gminy Ełk działalność w zakresie ekologicznej uprawy roślin i utrzymania zwierząt prowadziło 301 producentów, a łączna powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wynosiła 2480 ha, co stanowi 6,5% powierzchni gminy i rośnie. Wzrost powierzchni upraw ekologicznych pociąga za sobą wzrost w produkcji ekologicznej. W 2012 r. produkcja pszenicy ekologicznej wynosiła niemal 50 t, dwa razy więcej niż w 2011 r. Oprócz zbóż coraz większe znaczenie w produkcji ekologicznej odgrywa uprawa: roślin strączkowych, ziemniaków, buraka cukrowego, roślin okopowych, roślin przemysłowych (chmiel, rzepak i rzepik, słonecznik, soja, len oleisty, rośliny lecznicze i przyprawowe oraz warzywa i owoce)[1].
Obok rolnictwa dominującym kierunkiem rozwoju gminy, wynikającym z położenia geograficznego i uwarunkowań terenu, jest turystyka. Rozwojowi turystyki i wypoczynku sprzyjają: obecności dużych kompleksów leśnych, nizinnych dolin rzecznych, liczne jeziora, atrakcyjne warunki krajobrazowe, przyrodnicze i kulturowe, położenie w obszarze Zielonych Płuc Polski. Istotną barierę i ograniczenia w rozwoju turystyki stanowi niewielka liczba obiektów noclegowych. Nadzieją jest rozwijająca się baza gospodarstw agroturystycznych. W gminie jest ich 48[1] w miejscowościach: Szarejki, Mrozy, Miluki, Buczki, Oracze, Rożyńsk, Judziki, Bartosze.
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Ełk wynosiła w 2013 roku 762. W tym 22 podmioty należało do sektora publicznego, pozostałe 740 tworzy sektor prywatny[5]. 155 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 59 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 134 firmy w dziale budownictwo, 52 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 21. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Ełk wynosiła 1327 osób[5], co stanowi 16,18% bezrobotnych w powiecie ełckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,2% ludności[16].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Centrum Kultury Gminy Ełk z siedzibą w Stradunach
- Biblioteka Publiczna Gminy Ełk z siedzibą w Nowej Wsi Ełckiej (filie biblioteki znajdują się w Woszczelach i Stradunach)
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Konkurs Fotograficzny Najpiękniejsze Zakątki Gminy Ełk
- dożynki gminy Ełk
- coroczne festyny rodzinne
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Ełk należą[17]:
- kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach
- kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie wraz z cmentarzem
- cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Chełchy, Chrzanowo, Lega, Rymki, Straduny, Szeligi, Woszczele
- cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w miejscowościach: Bajtkowo, Karbowskie, Szarek, Talusy
- zbiorowa mogiła żołnierzy rosyjskich z I wojny światowej w Bartoszach
- zespół dworski w Stradunach wraz z młynem wodnym
- młyn wodny w Nowej Wsi Ełckiej
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak im. Michała Kajki – szlak pieszy wiodący traktem z Ełku do Skomacka Wielkiego
- Szlak Tatarski – 19-kilometrowej długości szlak pieszy biegnący z Ełku w kierunku południowym do Prostek
- liczne trasy rowerowe o różnym stopniu trudności UG Ełk
- szlaki kajakowe: szlak kajakowy Czerwony Dwór – Ełk, szlak Kajkowski, szlak mazursko-augustowski
- atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo mikroregiony: mikroregion pojezierny Woszczele, mikroregion straduński, jezioro Łaśmiady
- charakterystyczna rzeźba terenu z licznymi pasmami wzgórz z długimi stokami tworzą doskonałe warunki dla uprawiania kolarstwa górskiego i turystyki narciarskiej
- liczne jeziora będące źródłem ryb dla wędkarzy, stwarzające warunku dla żeglarzy oraz do uprawiania "turystyki podwodnej"
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Ełk można uzyskać na stronie serwisu internetowego turystyka.elk.pl oraz na stronie elk.gmina.pl
Religia
- Parafia greckokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chrzanowie
- Parafia pw. bł. Karoliny Kózkówny w Ełku
- Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Stradunach
- Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie
- Parafia pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Klusach
- Parafia pw. św. Brata Alberta Chmielowskiego w Chełchach
- Parafia pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Regielnicy
- Parafia pw. św. Józefa Rzemieślnika w Nowej Wsi Ełckiej
- Parafia pw. św. Rafała Kalinowskiego w Ełku
- Parafia pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Ełk istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa im. rtm. Witolda Pileckiego w Rękusach
- Szkoła Podstawowa im. Szarych Szeregów w Mrozach Wielkich wraz z oddziałem przedszkolnym
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Nowej Wsi Ełckiej: Przedszkole Samorządowe w Nowej Wsi Ełckiej, Szkoła Podstawowa im.Jana Brzechwy w Nowej Wsi Ełckiej
- Gimnazjum im. Jana Bytnara ps. Rudy w Nowej Wsi Ełckiej
- Zespół Szkół Samorządowych w Chełchach: Szkoła Podstawowa im. Lecha Aleksandra Kaczyńskiego w Chełchach, Gimnazjum im. Ks. Jerzego Popiełuszki w Chełchach
- Przedszkole Samorządowe w Stradunach
- Zespół Szkół Samorządowych w Stradunach: Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sradunach, Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Stradunach
- Zespół Szkół Samorządowych w Woszczelach: Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Woszczelach, Gimnazjum im. ks. Jana Twardowskiego w Woszczelach
Sport
W gminie wiejskiej Ełk organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Ogólnopolski Turniej Piłki Nożnej o Memoriał Mariana Łubowicza, imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich, Mistrzostwa Gminy Ełk w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn, Mistrzostwa Gminy Ełk w tenisie stołowym, Mistrzostwa Gminy Ełk w Halowej Piłce Nożnej. Istnieją również kluby sportowe:
W gminie działa Gminne Zrzeszenie LZS w Ełku oraz Ełckie Stowarzyszenie tenisa stołowego "GAWART" w Mrozach Wielkich.
Inne organizacje i instytucje
- LGD "Razem Silniejsi"
- Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Mrozy Wielkie
- Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Regla
- Stowarzyszenie "Wspólne Jutro" z Nowej Wsi Ełckiej
- Stowarzyszenie Mieszkańców i Przyjaciół Doliny Rzeki Lega "Wspólnie Można Więcej" w Chełchach
- Stowarzyszenie Rodzin Dzieci z Chorobą Nowotworową "Onkoludki"
- Kapela "Niezapominajki" ze Stradun
- Zespół "Jarzębina" ze Stradun
- Zespół "Stradunianki" ze Stradun
- Zespół "Zielona Dąbrowa"
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody (o powierzchni na terenie gminy 27123 ha, co stanowi około 71,5% ogólnej powierzchni gminy). Należą do nich:
Rezerwat przyrody:
- Rezerwat Ostoja bobrów Bartosze (190,17 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Orzyskich (21153 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego (49297,2 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Legi (8579,8 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Poligon Orzysz (21 207,98 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Jezioro Woszczelskie (313,67 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Murawy na Pojezierzu Ełckim (77,22 ha)
Użytki ekologiczne:
- 4 wyspy na jeziorze Druglin
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Ełk znajduje się 16 pomników przyrody, w tym pojedyncze drzewa, aleje drzew oraz głazy[18]. Dwa z nich znajdują się na terenie Ruskiej Wsi (zob. 1 i 2), jeden w miejscowości Piaski.
Multimedia
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Program ochrony środowiska na lata 2014–2017 z perspektywą na lata 2018–2021 dla gminy Ełk. Projekt, BIP Urzędu Gminy Ełk
- ↑ BIP Urzędu Gminy Ełk
- ↑ olsztyn.stat.gov.pl
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XIII/42/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie białostockim
- ↑ Uchwała Nr XIII/43/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie białostockim
- ↑ Dz.U. 1971, nr 32, poz. 296, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie białostockim, [1]
- ↑ Dz.U. 1976, nr 23, poz. 142, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 11 czerwca 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: białostockim, ciechanowskim, elbląskim, kieleckim, słupskim, suwalskim, tarnowskim, [2]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej Nr XXI/72/72 z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim.
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [3]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,isap.sejm.gov.pl
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1971, nr 32, poz. 296, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie białostockim, isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1976, nr 23, poz. 142, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 11 czerwca 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: białostockim, ciechanowskim, elbląskim, kieleckim, słupskim, suwalskim, tarnowskim, isap.sejm.gov.pl [18.08.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Uchwała Nr XIII/42/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie białostockim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 24 grudnia 1971 r.
Uchwała Nr XIII/43/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 26 października 1971 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie białostockim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 24 grudnia 1971 r.
Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej Nr XXI/72/72 z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973 r.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
BIP Urzędu Gminy Ełk, Program ochrony środowiska na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021 dla gminy Ełk. Projekt. [14.08.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [06.08.2014]
BIP Urzędu Gminy Ełk [06.08.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.08.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.08.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [06.08.2014]
Urząd Gminy Ełk [06.08.2014]
UStat w Olsztynie [06.08.2014]
