Dźwierzuty (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Dariusz Tymiński |
|adres_ug = ul. Niepodległości 6 | |adres_ug = ul. Niepodległości 6 | ||
|kod_poczt_ug = 12-120 Dźwierzuty | |kod_poczt_ug = 12-120 Dźwierzuty | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
|www = http://www.gminadzwierzuty.pl/ | |www = http://www.gminadzwierzuty.pl/ | ||
| − | |bip = | + | |bip = https://bip.gminadzwierzuty.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Dźwierzuty''' – gmina wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w północnej części [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Dźwierzuty| Dźwierzutach]]. | + | '''Gmina Dźwierzuty''' – gmina wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w północnej części [[Powiat szczycieński|powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Dźwierzuty|Dźwierzutach]]. |
Gmina rolnicza posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. | Gmina rolnicza posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. | ||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Dariusz Tymiński]]. |
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
Gmina wiejska Dźwierzuty zajmuje powierzchnię 263,34 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3248 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ] [20.10.2014]</ref>, w tym: | Gmina wiejska Dźwierzuty zajmuje powierzchnię 263,34 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3248 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ] [20.10.2014]</ref>, w tym: | ||
| Linia 42: | Linia 41: | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | ||
| − | [[Plik:Kościół w Dźwierzutach.jpg|thumb|right|290px| Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach.<br/> Autor: Mieczysław Kalski]] | + | [[Plik:Kościół w Dźwierzutach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach.<br/> Autor: Mieczysław Kalski]] |
| − | [[Plik: Kościół ewangelicki w Dźwierzutach_1.jpg|thumb|right|290px| Kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach.<br/>Autor: Mieczysław Kalski ]] | + | [[Plik: Kościół ewangelicki w Dźwierzutach_1.jpg|thumb|right|290px|Kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach.<br/>Autor: Mieczysław Kalski ]] |
| − | [[Plik: Kościół w Targowie.jpg|thumb|right|290px| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie.<br/> Autor: Mieczysław Kalski | + | [[Plik: Kościół w Targowie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie.<br/> Autor: Mieczysław Kalski |
]] | ]] | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|-- | |-- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 6787 || 100 || 3396 || 50,04 || 3391 || 49,96 | + | |liczba ||6787 ||100 ||3396 ||50,04 ||3391 ||49,96 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 26 || colspan=2| 13 || colspan=2| 13 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|26 ||colspan=2|13 ||colspan=2|13 |
|} | |} | ||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Dźwierzuty wynosiło -31 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 13,4% migracji w powiecie szczycieńskim oraz 0,8% w województwie warmińsko-mazurskim. | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Dźwierzuty wynosiło -31 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 13,4% migracji w powiecie szczycieńskim oraz 0,8% w województwie warmińsko-mazurskim. | ||
| Linia 71: | Linia 70: | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Dąbrowa]], [[Dźwierzuty]], [[Gisiel]], [[Grodziska]], [[Jabłonka]], [[Jeleniowo]], [[Linowo]], [[Łupowo]], [[Miętkie]], [[Nowe Kiejkuty]], [[Olszewki]], [[Orzyny]], [[Popowa Wola]], [[Rańsk]], [[Rumy]], [[Sąpłaty]], [[Stankowo]], [[Targowo]]. | + | Sołectwa: [[Dąbrowa]], [[Dźwierzuty]], [[Gisiel]], [[Grodziska]], [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]], [[Jeleniowo]], [[Linowo]], [[Łupowo]], [[Miętkie]], [[Nowe Kiejkuty]], [[Olszewki]], [[Orzyny]], [[Popowa Wola]], [[Rańsk]], [[Rumy]], [[Sąpłaty]], [[Stankowo]], [[Targowo]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Budy]], [[Małszewko]], [[Mirowo]], [[Julianowo]], [[Mycielin]], [[Laurentowo]], [[Augustowo]], [[Szczepankowo]], [[Rutkowo]], [[Targowska Wola]], [[Targowska Wólka]], [[Zazdrość]], [[Grądy]], [[Kałęczyn]], [[Przytuły]], [[Rogale]], [[Śledzie]], [[Zalesie]], [[Kulka]], [[Babięty]], [[Rów]], [[Zimna Woda]]. | + | Pozostałe miejscowości: [[Budy]], [[Małszewko]], [[Mirowo]], [[Julianowo]], [[Mycielin]], [[Laurentowo]], [[Augustowo]], [[Szczepankowo (gmina Dźwierzuty)|Szczepankowo]], [[Rutkowo]], [[Targowska Wola]], [[Targowska Wólka]], [[Zazdrość]], [[Grądy]], [[Kałęczyn (gmina Dźwierzuty)|Kałęczyn]], [[Przytuły (gmina Dźwierzuty)|Przytuły]], [[Rogale (gmina Dźwierzuty)|Rogale]], [[Śledzie]], [[Zalesie (gmina Dźwierzuty)|Zalesie]], [[Kulka]], [[Babięty]], [[Rów]], [[Zimna Woda (gmina Dźwierzuty)|Zimna Woda]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| Linia 85: | Linia 84: | ||
Gmina Dźwierzuty należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]]. | Gmina Dźwierzuty należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]]. | ||
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej| obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]] oraz tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski| Tygrysów warmińsko-mazurskich]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej|obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]] oraz tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|Tygrysów warmińsko-mazurskich]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Dźwierzuty wynosiła 765 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 12% bezrobotnych w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]]. | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Dźwierzuty wynosiła 765 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 12% bezrobotnych w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]]. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| Linia 108: | Linia 107: | ||
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Dźwierzuty należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]</ref>: | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Dźwierzuty należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]</ref>: | ||
| − | *[[lkwim: Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach| kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach]] | + | *[[lkwim: Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach|kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach]] |
*[[lkwim: Kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach|kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach]] wraz z przykościelnym cmentarzem | *[[lkwim: Kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach|kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach]] wraz z przykościelnym cmentarzem | ||
| − | *[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie| kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie]] | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie|kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie]] |
| − | *[[Kościół ewangelicki w Rańsku| kościół ewangelicko-augsburski w Rańsku]] | + | *[[Kościół ewangelicki w Rańsku|kościół ewangelicko-augsburski w Rańsku]] |
| − | *dwory w [[lkwim: Dwór w Budach|Budrach]], [[lkwim: Dwór w Grądach|Grądach]], Grodziskach, Popowej Woli, Rogalach, [[lkwim: Dwór w Zalesiu| Zalesiu]] | + | *dwory w [[lkwim: Dwór w Budach|Budrach]], [[lkwim: Dwór w Grądach|Grądach]], Grodziskach, Popowej Woli, Rogalach, [[lkwim: Dwór w Zalesiu|Zalesiu]] |
*kaplica rodowa w Rogalach | *kaplica rodowa w Rogalach | ||
*spichlerz folwarczny w Małszewku | *spichlerz folwarczny w Małszewku | ||
| Linia 126: | Linia 125: | ||
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Dźwierzuty można uzyskać na stronie internetowej: [http://www.gminadzwierzuty.pl/ UG Dźwierzuty]. | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Dźwierzuty można uzyskać na stronie internetowej: [http://www.gminadzwierzuty.pl/ UG Dźwierzuty]. | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pasymiu]] | ||
| + | *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Szczytnie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Przenajświętszej Trójcy w Dźwierzutach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie]] | ||
| + | |||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Dźwierzuty istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Dźwierzuty istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
| Linia 158: | Linia 163: | ||
Obszary [[Natura 2000]]: | Obszary [[Natura 2000]]: | ||
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka | Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (116 604,69 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka |Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (116 604,69 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Piska| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Piska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) |
*[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha) | *[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha) | ||
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Dźwierzuty znajduje się 7 pomników przyrody<ref name="p3"/> (ochroną objęto m.in.: [[Głaz narzutowy w Zalesiu |głaz narzutowy w Zalesiu ]], [[Głaz narzutowy w leśnictwie Kulka|głaz narzutowy w leśnictwie Kulka]]) oraz użytki ekologiczne: [[Użytek ekologiczny "Łąki Dymerskie"| "Łąki Dymerskie"]], [[Użytek ekologiczny "Zlotowisko Żurawi"|"Zlotowisko Żurawi"]]. | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Dźwierzuty znajduje się 7 pomników przyrody<ref name="p3"/> (ochroną objęto m.in.: [[Głaz narzutowy w Zalesiu |głaz narzutowy w Zalesiu ]], [[Głaz narzutowy w leśnictwie Kulka|głaz narzutowy w leśnictwie Kulka]]) oraz użytki ekologiczne: [[Użytek ekologiczny "Łąki Dymerskie"|"Łąki Dymerskie"]], [[Użytek ekologiczny "Zlotowisko Żurawi"|"Zlotowisko Żurawi"]]. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
Aktualna wersja na dzień 12:25, 4 cze 2024
| Gmina Dźwierzuty | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | szczycieński | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Dariusz Tymiński | ||
| Powierzchnia | 263,34 km² | ||
| Liczba sołectw | 18 | ||
| Liczba miejscowości | 41 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
6787 26 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NSZ | ||
| TERYT | 2817022 | ||
| Urząd gminy ul. Niepodległości 6 12-120 Dźwierzuty
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Dźwierzuty – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Dźwierzutach. Gmina rolnicza posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje wójt Dariusz Tymiński.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Dźwierzuty zajmuje powierzchnię 263,34 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 57,3% (15092 ha)
- lasy: 26,2% (6899 ha)
- wody: 6,8% (1793 ha)
Gmina stanowi 13,6% powierzchni powiatu szczycieńskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 6787 | 100 | 3396 | 50,04 | 3391 | 49,96 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
26 | 13 | 13 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Dźwierzuty wynosiło -31 osoby[1], co stanowi 13,4% migracji w powiecie szczycieńskim oraz 0,8% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Dźwierzuty były częścią powiatu szczycieńskiego w województwie olsztyńskim[2].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[3]. Gromada Dźwierzuty przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[4].
Gminę Dźwierzuty powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5], w jej skład wchodziły obszary sołectw: Dąbrowa, Dźwierzuty, Gisiel, Jabłonka, Jeleniowo, Linowo, Łupowo, Miętkie, Nowe Kiejkuty, Olszewki, Orzyny, Popowa Wola, Rańsk, Rumy, Rusek Mały, Sąpłaty, Targowo, Targowska Wola.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Dźwierzuty została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.
Gmina wiejska Dźwierzuty graniczy z gminami: Biskupiec, Sorkwity, Piecki, Świętajno, Szczytno, Pasym, Purda, Barczewo.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Dąbrowa, Dźwierzuty, Gisiel, Grodziska, Jabłonka, Jeleniowo, Linowo, Łupowo, Miętkie, Nowe Kiejkuty, Olszewki, Orzyny, Popowa Wola, Rańsk, Rumy, Sąpłaty, Stankowo, Targowo.
Pozostałe miejscowości: Budy, Małszewko, Mirowo, Julianowo, Mycielin, Laurentowo, Augustowo, Szczepankowo, Rutkowo, Targowska Wola, Targowska Wólka, Zazdrość, Grądy, Kałęczyn, Przytuły, Rogale, Śledzie, Zalesie, Kulka, Babięty, Rów, Zimna Woda.
Gospodarka
Gmina Dźwierzuty jest gminą typowo rolniczą. Zatrudnienie w rolnictwie zawodowo czynnych mieszkańców przekracza 80%. W gminie większość gleb rolniczych zalicza się do średnich pod względem żyzności (III i IV klasy bonitacyjnej). W produkcji przeważa uprawa zbóż i chów trzody chlewnej.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Dźwierzuty wynosiła pod koniec 2013 roku 304. W tym 15 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 289 tworzy sektor prywatny. 65 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 20 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 49 firm w dziale budownictwo, 40 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 9 firm[1]. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel.
Gmina Dźwierzuty stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Duży odsetek lasów i wód powierzchniowych stwarza dobre warunki do rozwoju wszystkich form wypoczynku oraz rekreacji.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Jeleniowo, Orzyny, Rańsk, Sąpłaty, Dźwierzuty[8]. Gmina Dźwierzuty należy do LGD "Brama Mazurskiej Krainy", Związku Gmin "Czyste Mazury" oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej oraz tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Dźwierzuty wynosiła 765 osób[1], co stanowi 12% bezrobotnych w powiecie szczycieńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,8% ludności[9].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Dźwierzutach
- Gminna Biblioteka Publiczna w Dźwierzutach
- Muzeum Regionalne w Sąpłatach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Maryna Okęcka-Bromkowa (1922-2003) - pisarka, folklorystka, redaktor Polskiego Radia w Olsztynie; w latach 1976-2002 mieszkała w Sąpłatach, w domu zwanym Marysinem.
- Andrzej Cisowski (1962- ) - malarz, grafik, autor instalacji i kolaży; mieszka i pracuje w Targowie.
- Alojzy Śliwa (1885-1969) - pisarz, poeta, redaktor, działacz polski na Warmii i Mazurach, gawędziarz.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Dźwierzuty należą[10]:
- kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Dźwierzutach
- kościół ewangelicko-augsburski w Dźwierzutach wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie
- kościół ewangelicko-augsburski w Rańsku
- dwory w Budrach, Grądach, Grodziskach, Popowej Woli, Rogalach, Zalesiu
- kaplica rodowa w Rogalach
- spichlerz folwarczny w Małszewku
- młyn w Rumach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak kajakowy jezior i rzeki Saski (z jeziora Sasek Mały poprzez jezioro Sędańskie, rzekę Saskę do jeziora Sasek Wielki)
- szlak kajakowy Babięta-Dźwierzuty (łączący się na wschodzie ze szlakiem jeziorno–rzecznym Sorkowity – jezioro Bełdany)
- zabytkowe parki dworskie w Jabłonce, Małszewku, Rogalach, Targowie, Zalesiu
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
- jeziora, lasy
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Dźwierzuty można uzyskać na stronie internetowej: UG Dźwierzuty.
Religia
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pasymiu
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Szczytnie
- Parafia pw. Przenajświętszej Trójcy w Dźwierzutach
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Targowie
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Dźwierzuty istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Bogumiła Linki w Dźwierzutach
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Orzynach
- Szkoła Podstawowa w Linowie
- Szkoła Podstawowa w Rumach
- Szkoła Podstawowa w Kałęczynie
- Publiczne Gimnazjum im. Krzysztofa Klenczona w Dźwierzutach
Sport
W gminie działa klub:
- GKS Dźwierzuty
Inne organizacje i instytucje
- Zespół Śpiewaczy Wrzosy
- Koła Gospodyń Wiejskich w Jeleniowie
- Stowarzyszenie "Integracja poprzez sztukę - spotkajmy się…" w Dźwierzutach
- Stowarzyszenie "Wioska Żurawi" w Popowej Woli
- Stowarzyszenie Na rzecz rozwoju Wsi w Linowie
- Stowarzyszenie "Konik na Biegunach" Jabłonka
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Kulka (12,15 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego (40 997,4 ha)
- Spychowski Obszar Chronionego Krajobrazu (12 101,8 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (116 604,69 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska (172 802,21 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska (57 826,61 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Dźwierzuty znajduje się 7 pomników przyrody[11] (ochroną objęto m.in.: głaz narzutowy w Zalesiu , głaz narzutowy w leśnictwie Kulka) oraz użytki ekologiczne: "Łąki Dymerskie", "Zlotowisko Żurawi".
Ciekawostki
Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur, utrwalanie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2-14]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Urząd Gminy Dźwierzuty [1]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
- ↑ 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [2]
Bibliografia
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Folder promocyjny Gminy Dźwierzuty.
Plan ochrony środowiska gminy Dźwierzuty na lata 2005 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Dźwierzuty [20.12.2014]
Urząd Gminy Dźwierzuty [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn[20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]
