Janowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Historia gminy jako jednostki administracyjnej) |
|||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Janowo | |Gmina = Janowo | ||
| − | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Janowo.png | Herb gminy Janowo | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Janowo.png |Herb gminy Janowo |
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Mateusz Jaroszewski |
|adres_ug = ul. Przasnyska 14 | |adres_ug = ul. Przasnyska 14 | ||
|kod_poczt_ug = 13-113 Janowo | |kod_poczt_ug = 13-113 Janowo | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
|www = http://www.janowo.pl/ | |www = http://www.janowo.pl/ | ||
| − | |bip = | + | |bip = https://bip.janowo.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Janowo''' – gmina wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat nidzicki| powiatu nidzickiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Janowo| Janowie]]. | + | '''Gmina Janowo''' – gmina wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat nidzicki|powiatu nidzickiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Janowo|Janowie]]. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia. |
| − | + | W Wyborach Samorządowych 2024 mandat wójta uzyskał [[Mateusz Jaroszewski]]. | |
| − | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska Janowo zajmuje powierzchnię 191,66 km<sup>2</sup><ref name="p1"> | + | Gmina wiejska Janowo zajmuje powierzchnię 191,66 km<sup>2</sup><ref name="p1"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3188 Bank Danych Lokalnych GUS] [20.10.2014]</ref>, w tym: |
*użytki rolne: 31,6% (6066 ha) | *użytki rolne: 31,6% (6066 ha) | ||
*lasy: 55,3% (10598 ha) | *lasy: 55,3% (10598 ha) | ||
*wody: 0,7% (132 ha) | *wody: 0,7% (132 ha) | ||
| − | + | Gmina stanowi 20% powierzchni powiatu nidzickiego. | |
| − | Gmina stanowi 20% powierzchni | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|-- | |-- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 2803 || 100 || 1386 || 49,4 || 1417 || 50,6 | + | |liczba ||2803 ||100 ||1386 ||49,4 ||1417 ||50,6 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 15 || colspan=2| 7,5 || colspan=2| 7,5 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|15 ||colspan=2|7,5 ||colspan=2|7,5 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Janowo wynosiło -34 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 22% migracji w | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Janowo wynosiło -34 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 22% migracji w powiecie nidzickim oraz 0,9% w województwie warmińsko-mazurskim. |
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej tereny gminy Janowo należały do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Po II wojnie światowej tereny gminy Janowo należały do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, istniejące gminy zastąpiono gromadami. Powołaną wówczas gromadę Janowo w 1955 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów włączono do powiatu nidzickiego w województwie olsztyńskim<ref>Dz.U. 1954, nr 49, poz. 251, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540490251 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Gmina wiejska Janowo graniczy z gminami: [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)| Nidzica]], [[Janowiec Kościelny (gmina wiejska)| Janowiec Kościelny]], [[Jedwabno (gmina wiejska)| Jedwabno]], [[Wielbark (gmina wiejska)| Wielbark]] oraz gminami: Chorzele i Dzierzgowo w województwie mazowieckim. | + | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Janowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Grabowo (gmina Janowo)]], [[Jagarzewo]], [[Janowo]], [[Muszaki]], [[Rembowo]], [[Róg]], [[Ryki-Borkowo]], [[Szczepkowo-Giewarty]], [[Szczepkowo-Zalesie]], [[Szemplino Czarne]], [[Szemplino Wielkie]], [[Wichrowiec]], [[Więckowo]], [[Zembrzus-Mokry Grunt]]. |
| + | |||
| + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat nidzicki. Gmina Janowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. | ||
| + | |||
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Janowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim. | ||
| + | |||
| + | Gmina wiejska Janowo graniczy z gminami: [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)|Nidzica]], [[Janowiec Kościelny (gmina wiejska)|Janowiec Kościelny]], [[Jedwabno (gmina wiejska)|Jedwabno]], [[Wielbark (gmina wiejska)|Wielbark]] oraz gminami: Chorzele i Dzierzgowo w województwie mazowieckim. | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
Sołectwa: [[Jagarzewo]], [[Janowo]], [[Komorowo]], [[Muszaki]], [[Rembowo]], [[Róg]], [[Ryki-Borkowo]], [[Szczepkowo-Giewarty]], [[Szemplino Czarne]], [[Szemplino Wielkie]], [[Wichrowiec]], [[Więckowo]], [[Zachy]], [[Zawady]], [[Zembrzus-Mokry Grunt]]. | Sołectwa: [[Jagarzewo]], [[Janowo]], [[Komorowo]], [[Muszaki]], [[Rembowo]], [[Róg]], [[Ryki-Borkowo]], [[Szczepkowo-Giewarty]], [[Szemplino Czarne]], [[Szemplino Wielkie]], [[Wichrowiec]], [[Więckowo]], [[Zachy]], [[Zawady]], [[Zembrzus-Mokry Grunt]]. | ||
| − | Pozostałe miejscowości: [[Grabowo]], [[Grabówko]], [[Łomno]], [[Puchałowo]], [[Ruskowo]], [[Ulesie]], [[Uścianek]], [[Zdrojek]]. | + | Pozostałe miejscowości: [[Grabowo (gmina Janowo)|Grabowo]], [[Grabówko]], [[Łomno]], [[Puchałowo]], [[Ruskowo]], [[Ulesie]], [[Uścianek]], [[Zdrojek (gmina Janowo)|Zdrojek]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Janowo jest rolnictwo, oparte na gospodarstwach indywidualnych. W przeważającej części są to gospodarstwa małe (jednak w ostatnich latach obserwuje się tendencje powiększania areału gospodarstw rolnych, zwłaszcza przez młodych rolników). Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Na obszarze gminy dominują gleby słabej jakości, zaliczane do V i VI klasy bonitacyjnej, na których uprawiane są rośliny o niskich wymaganiach glebowo-wodnych z przewagą upraw zbożowych i okopowych. Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej w gminie jest hodowla bydła, głównie bydła mlecznego<ref name="p2"> | + | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Janowo jest rolnictwo, oparte na gospodarstwach indywidualnych. W przeważającej części są to gospodarstwa małe (jednak w ostatnich latach obserwuje się tendencje powiększania areału gospodarstw rolnych, zwłaszcza przez młodych rolników). Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Na obszarze gminy dominują gleby słabej jakości, zaliczane do V i VI klasy bonitacyjnej, na których uprawiane są rośliny o niskich wymaganiach glebowo-wodnych z przewagą upraw zbożowych i okopowych. Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej w gminie jest hodowla bydła, głównie bydła mlecznego<ref name="p2">[http://www.janowo.pl/files/gj_SEK_plan_rozwoju_gminy_janowo.pdf Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014] [20.10.2014]</ref>. |
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | ||
| + | |||
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Janowo wynosiła w 2013 roku 148. W tym 21 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 127 tworzy sektor prywatny. 21 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 9 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 23 firm w dziale budownictwo, 26 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziła 1 firma<ref name="p1"/>. | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Janowo wynosiła w 2013 roku 148. W tym 21 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 127 tworzy sektor prywatny. 21 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 9 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 23 firm w dziale budownictwo, 26 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziła 1 firma<ref name="p1"/>. | ||
| − | Turystyka nie odgrywa w gminie Janowo dominującej roli. Warunki przyrodnicze (w tym jezioro Zawadzkie, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki w tym rejonie. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces. | + | Turystyka nie odgrywa w gminie Janowo dominującej roli. Warunki przyrodnicze (w tym [[jezioro Zawadzkie]], lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki w tym rejonie. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces. |
| − | Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Więckowo | + | |
| + | Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Więckowo i Muszaki<ref name="p2"/>. | ||
| − | Gmina Janowo należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Ekologiczny Związek Gmin "Działdowszczyzna" | Ekologicznego | + | Gmina Janowo należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Ekologiczny Związek Gmin "Działdowszczyzna" |Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna" ]] oraz [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]]. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Janowo wynosiła 178 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 7,3% bezrobotnych w | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Janowo wynosiła 178 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 7,3% bezrobotnych w powiecie nidzickim. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,1% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,1% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| Linia 89: | Linia 89: | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *dożynki gminne |
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[Wiktor Zacheusz Nowowiejski]] (1915-1946) | + | *[[Wiktor Zacheusz Nowowiejski]] (1915-1946) – urodzony we wsi Zembrzus, żołnierz AK, pseudonim "Jeż" oraz "Żuk"; zginął tragicznie postrzelony przez funkcjonariuszy UB, jego ciało zostało przez nich zabrane, miejsce pochówku do dziś nie jest znane. |
| − | *[[Wojciech Bogumił Jastrzębowski]] (1799-1882) | + | *[[Wojciech Bogumił Jastrzębowski]] (1799-1882) – urodzony we wsi Gierwaty, obecnie Szczepkowo Giewarty; profesor, wykładowca botaniki, mineralogii, fizyki i ogrodnictwa w Instytucie Agronomicznym (potem Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa) w Marymoncie; członek Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki, twórca tzw. "kompasu Jastrzębowskiego". |
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Janowo należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]</ref>: | |
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Janowo należą<ref> | ||
*XV wieczny układ urbanistyczny Janowa | *XV wieczny układ urbanistyczny Janowa | ||
| − | *[[Kościół pw. św. Rocha w Janowie| kościół pw. św. Rocha w Janowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | + | *[[Kościół pw. św. Rocha w Janowie|kościół pw. św. Rocha w Janowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
*dworek w Komorowie | *dworek w Komorowie | ||
| Linia 106: | Linia 105: | ||
*stadnina koni w Muszakach | *stadnina koni w Muszakach | ||
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody | ||
| − | *[[ | + | *[[rzeka Orzyc]] oraz [[Jezioro Zawadzkie |Jezioro Zawadzkie]] |
| + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Janowo można uzyskać na stronie internetowej [http://www.janowo.pl/ janowo.pl]. | ||
| − | + | ==Religia== | |
| + | *[[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Muszakach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Janowo istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Janowo istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
*[[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Muszakach]] | *[[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Muszakach]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół Rolniczych i Ogólnokształcących im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego w Jagarzewie]] | + | *[[Zespół Szkół Rolniczych i Ogólnokształcących im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego w Jagarzewie]]: gimnazjum, [[Technika przy Zespole Szkół Rolniczych i Ogólnokształcących w Jagarzewie|technika]], liceum ogólnokształcące. |
| − | *[[Zespół Szkół w Janowie]] | + | *[[Zespół Szkół w Janowie]]: [[Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józef Piłsudskiego w Janowie]], [[Gimnazjum w Janowie]] |
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: "Polska biega"- Otwarty Bieg Uliczny, Wystawa Hodowlanych Koni Zimnokrwistych w Janowie. | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: "Polska biega" - Otwarty Bieg Uliczny, Wystawa Hodowlanych Koni Zimnokrwistych w Janowie. |
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| Linia 123: | Linia 124: | ||
*[[Stowarzyszenie "Jeager" Jagarzewo]] | *[[Stowarzyszenie "Jeager" Jagarzewo]] | ||
*[[Spółdzielnia Socjalna "Razem" w Janowie]] | *[[Spółdzielnia Socjalna "Razem" w Janowie]] | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ] [20.10.2014]</ref>: |
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| Linia 132: | Linia 132: | ||
Obszary [[Natura 2000]]: | Obszary [[Natura 2000]]: | ||
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (116 604,69 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (116 604,69 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (32 612,78 ha) | + | *[[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (32 612,78 ha) |
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Janowo znajduje się 6 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: [[Głaz narzutowy "Kucak"|głaz narzutowy "Kucak"]], [[Głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki|głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki]], [[Głaz narzutowy koło Grabowa|głaz narzutowy koło Grabowa]] <ref name="p3"/>. | |
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Janowo znajduje się 6 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: [[Głaz narzutowy "Kucak"| głaz narzutowy "Kucak"]], [[Głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki| głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki]], [[Głaz narzutowy koło Grabowa| głaz narzutowy koło Grabowa]] <ref name="p3"/>. | ||
==Zobacz też:== | ==Zobacz też:== | ||
| − | |||
*[[Biuletyn Informacyjny Gminy Janowo]] | *[[Biuletyn Informacyjny Gminy Janowo]] | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim | + | Dz.U. 1977, nr 2, poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19770020011 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| − | [http://www.janowo.pl/files/gj_SEK_plan_rozwoju_gminy_janowo.pdf Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014.]<br/> | + | [http://www.janowo.pl/files/gj_SEK_plan_rozwoju_gminy_janowo.pdf janowo.pl, Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014.]<br/> |
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3188 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3188 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.warmia.mazury.pl/janowo_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Janowo] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.warmia.mazury.pl/janowo_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Janowo] [20.10.2014]<br/> | ||
| Linia 159: | Linia 155: | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
| + | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat nidzicki]][[Kategoria: Janowo (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat nidzicki]][[Kategoria: Janowo (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:52, 5 cze 2024
| Gmina Janowo | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | nidzicki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Mateusz Jaroszewski | ||
| Powierzchnia | 191,66 km² | ||
| Liczba sołectw | 15 | ||
| Liczba miejscowości | 23 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
2803 15 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NNI | ||
| TERYT | 2811022 | ||
| Urząd gminy ul. Przasnyska 14 13-113 Janowo
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Janowo – gmina wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu nidzickiego. Siedziba gminy znajduje się w Janowie. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia. W Wyborach Samorządowych 2024 mandat wójta uzyskał Mateusz Jaroszewski.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Janowo zajmuje powierzchnię 191,66 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 31,6% (6066 ha)
- lasy: 55,3% (10598 ha)
- wody: 0,7% (132 ha)
Gmina stanowi 20% powierzchni powiatu nidzickiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 2803 | 100 | 1386 | 49,4 | 1417 | 50,6 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
15 | 7,5 | 7,5 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Janowo wynosiło -34 osób[1], co stanowi 22% migracji w powiecie nidzickim oraz 0,9% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny gminy Janowo należały do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[2], istniejące gminy zastąpiono gromadami. Powołaną wówczas gromadę Janowo w 1955 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów włączono do powiatu nidzickiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[4], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Janowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Grabowo (gmina Janowo), Jagarzewo, Janowo, Muszaki, Rembowo, Róg, Ryki-Borkowo, Szczepkowo-Giewarty, Szczepkowo-Zalesie, Szemplino Czarne, Szemplino Wielkie, Wichrowiec, Więckowo, Zembrzus-Mokry Grunt.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat nidzicki. Gmina Janowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły gminę Janowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim.
Gmina wiejska Janowo graniczy z gminami: Nidzica, Janowiec Kościelny, Jedwabno, Wielbark oraz gminami: Chorzele i Dzierzgowo w województwie mazowieckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Jagarzewo, Janowo, Komorowo, Muszaki, Rembowo, Róg, Ryki-Borkowo, Szczepkowo-Giewarty, Szemplino Czarne, Szemplino Wielkie, Wichrowiec, Więckowo, Zachy, Zawady, Zembrzus-Mokry Grunt.
Pozostałe miejscowości: Grabowo, Grabówko, Łomno, Puchałowo, Ruskowo, Ulesie, Uścianek, Zdrojek.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Janowo jest rolnictwo, oparte na gospodarstwach indywidualnych. W przeważającej części są to gospodarstwa małe (jednak w ostatnich latach obserwuje się tendencje powiększania areału gospodarstw rolnych, zwłaszcza przez młodych rolników). Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Na obszarze gminy dominują gleby słabej jakości, zaliczane do V i VI klasy bonitacyjnej, na których uprawiane są rośliny o niskich wymaganiach glebowo-wodnych z przewagą upraw zbożowych i okopowych. Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej w gminie jest hodowla bydła, głównie bydła mlecznego[8].
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Janowo wynosiła w 2013 roku 148. W tym 21 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 127 tworzy sektor prywatny. 21 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 9 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 23 firm w dziale budownictwo, 26 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziła 1 firma[1].
Turystyka nie odgrywa w gminie Janowo dominującej roli. Warunki przyrodnicze (w tym jezioro Zawadzkie, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki w tym rejonie. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Więckowo i Muszaki[8].
Gmina Janowo należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna" oraz LGD "Brama Mazurskiej Krainy".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Janowo wynosiła 178 osób[1], co stanowi 7,3% bezrobotnych w powiecie nidzickim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,1% ludności[9].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
W strukturach GOK znajduje się biblioteka publiczna.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Wiktor Zacheusz Nowowiejski (1915-1946) – urodzony we wsi Zembrzus, żołnierz AK, pseudonim "Jeż" oraz "Żuk"; zginął tragicznie postrzelony przez funkcjonariuszy UB, jego ciało zostało przez nich zabrane, miejsce pochówku do dziś nie jest znane.
- Wojciech Bogumił Jastrzębowski (1799-1882) – urodzony we wsi Gierwaty, obecnie Szczepkowo Giewarty; profesor, wykładowca botaniki, mineralogii, fizyki i ogrodnictwa w Instytucie Agronomicznym (potem Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa) w Marymoncie; członek Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki, twórca tzw. "kompasu Jastrzębowskiego".
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Janowo należą[10]:
- XV wieczny układ urbanistyczny Janowa
- kościół pw. św. Rocha w Janowie wraz z przykościelnym cmentarzem
- dworek w Komorowie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- ścieżka rowerowa "Góry Dębowe"
- stadnina koni w Muszakach
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- rzeka Orzyc oraz Jezioro Zawadzkie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Janowo można uzyskać na stronie internetowej janowo.pl.
Religia
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Janowo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Muszakach
- Zespół Szkół Rolniczych i Ogólnokształcących im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego w Jagarzewie: gimnazjum, technika, liceum ogólnokształcące.
- Zespół Szkół w Janowie: Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józef Piłsudskiego w Janowie, Gimnazjum w Janowie
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: "Polska biega" - Otwarty Bieg Uliczny, Wystawa Hodowlanych Koni Zimnokrwistych w Janowie.
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Janowskiej
- Stowarzyszenie "Jeager" Jagarzewo
- Spółdzielnia Socjalna "Razem" w Janowie
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Napiwodzko – Ramuckiej (131 425,2 ha)
- Obszar chronionego krajobrazu Doliny Rzeki Orzyc (4641,5 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (116 604,69 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka (32 612,78 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Janowo znajduje się 6 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: głaz narzutowy "Kucak", głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki, głaz narzutowy koło Grabowa [11].
Zobacz też:
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 49, poz. 251, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ 8,0 8,1 Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014 [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
- ↑ 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1977, nr 2, poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
janowo.pl, Plan rozwoju gminy Janowo na lata 2014-2020, Janowo 2014.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Janowo [20.10.2014]
Urząd Gminy Janowo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
