Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Świętajno |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Świętajno | |Gmina = Świętajno | ||
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Świętajno.png|Herb gminy Świętajno |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|mapka = | |mapka = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = szczycieński |
| − | |rodzaj_gminy = | + | |rodzaj_gminy = wiejska |
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = [[ | + | |wójt = [[Alicja Kołakowska]] |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = ul. Grunwaldzka 15 |
| − | |kod_poczt_ug = | + | |kod_poczt_ug = 12-140 Świętajno |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 279,55 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 15 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 26 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 6088 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 22 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
|nr_kier = 89 | |nr_kier = 89 | ||
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NSZ |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2817072 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http://www. | + | |www = http://www.swietajno-ug.wwm.pl/ |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Świętajno''' – gmina wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Świętajno| Świętajnie]]. |
| − | + | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. | |
| − | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Alicja Kołakowska]]<ref>BIP Urzędu Gminy Świętajno [http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=32]</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina wiejska Świętajno zajmuje powierzchnię 279,55 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3252]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: | + | *użytki rolne: 26% |
| − | *lasy: | + | *lasy: 64% |
| − | |||
| − | Gmina stanowi | + | Gmina stanowi 14,5% powierzchni [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]] |
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name=" | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: |
| + | {{Galeria|Nazwa=Świętajno (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right | ||
| + | |Plik: Kościół w Jerutkach.jpg| Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach<br/> Autor: Mieczysław Kalski | ||
| + | |Plik: Kościół w Świętajnie.jpg| Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie<br/> Autor: Mieczysław Kalski | ||
| + | |Plik:Świętajno_żniwiarz.jpg| Figura żniwiarza w Świętajnie<br/> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%9Awi%C4%99tajno_-_%C5%BCniwiarz.jpg?uselang=pl wikimedia.commons.org] | ||
| + | }} | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | ||
| − | |- | + | |-- |
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | ||
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || | + | |liczba || 6088 || 100 || 3018 || 49,6 || 3070 || 50,4 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 22 || colspan=2| 11 || colspan=2| 11 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Świętajno wynosiło -11 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 4,8% migracji w [[Powiat węgorzewski| powiecie węgorzewskim]] oraz 0,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. |
| + | |||
| + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| + | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Świętajno były częścią [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]] w [[Województwo olsztyńskie| województwie olsztyńskim]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref>.<br/> | ||
| + | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>. Gromada Świętajno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>.<br/> | ||
| + | Gminę Świętajno powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>, w jej skład wchodziły obszary sołectw: Biały Grunt, Chochół, Cis, Długi Borek, Jerominy, Jerutki, Jeruty, Koczek, Kolonia, Konrady, Piasutno, Spychowo, Stare Czajki, Świętajno, Zielone.<br/> | ||
| + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Świętajno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.<br/> | ||
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę Świętajno w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]]. | ||
| − | [[ | + | Gmina wiejska Świętajno graniczy z gminami: [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Piecki (gmina wiejska)|Piecki]], [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|Ruciane-Nida]], [[Rozogi (gmina wiejska)| Rozogi]], [[Szczytno (gmina wiejska)| Szczytno]]. |
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: | + | Sołectwa: [[Biały Grunt]], [[Chochół]], [[Długi Borek]], [[Jerominy]], [[Jerutki]], [[Jeruty]], [[Koczek]], [[Kolonia]], [[Konrady]], [[Nowe Czajki-Cis]], [[Piasutno]], [[Spychowo]], [[Stare Czajki]], [[Świętajno]], [[Zielone]]. |
| − | |||
| − | [[ | ||
| − | Pozostałe miejscowości: [[ | + | Pozostałe miejscowości: [[Chajdyce]], [[Powałczyn]], [[Kierwik]], [[Połom]], [[Myszadło]], [[Kobiel]], [[Łąck Mały]], [[Bystrz]], [[Niedźwiedzi Kąt]], [[Szklarnia]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | + | Gospodarka gminy Świętajno opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Użytki rolne zajmują 26% (7298 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 44,2% (3229 ha) stanowią grunty orne, 55,7% (4065 ha) łąki i pastwiska. Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża. W produkcji zwierzęcej przeważa chów bydła, hodowana jest również trzoda chlewna. W strukturze gospodarstw indywidualnych najwięcej (około 50%) jest gospodarstw małych (1-5 ha) oraz dużych (około 22%) (powyżej 15 ha)<ref>Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008. [http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=105]</ref>. Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz czyste środowisko tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.<br/> | |
| + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Świętajno wynosiła pod koniec 2013 roku 462. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 445 tworzy sektor prywatny. 116 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 41 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 59 firm w dziale budownictwo, 78 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 24 firmy<ref name="p1"/>. Na terenie gminy działają firmy przetwórstwa i obróbki drewna (zakłady stolarskie, meblarskie, tartaki), dość dobrze rozwinięta jest sieć usług (budownictwo, transport) i handel. | ||
| − | + | Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Jerutki, Kolonia, Biały Grunt, Spychówko, Piasutno<ref>Urząd Gminy Świętajno [http://www.swietajno-ug.wwm.pl/]</ref>. <br/> | |
| − | + | Gmina Świętajno należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]]. | |
| − | + | ||
| − | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej| obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]]. | |
| − | + | ||
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Świętajno wynosiła 586 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 9,2% bezrobotnych w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie | ||
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. |
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Gminny Ośrodek Kultury w Świętajnie]] |
| − | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Świętajnie]] | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | + | Filie biblioteki znajdują się w Spychowie, Kolonii. |
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *Krealia |
| − | * | + | *Plener Malarski w Spychowie |
| − | + | *Dożynki Powiatowe | |
| − | |||
| − | * | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[lkwim: Jan Dopatka|Jan Dopatka]] (1894-1976) - poeta mazurski tworzący w języku niemieckim i polskim, działacz mazurski. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Świętajno należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe w Jerutkach|kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | + | *[[lkwim: Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Spychowie| kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Spychowie]] | |
| − | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie|kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie]] | |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół Chrześcijan Baptystów w Świętajnie|kaplica baptystów w Świętajnie]] |
| − | *[[Kościół pw. | + | *zabytkowe domy we wsiach: Jerutki, Jeruty, Świętajno |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[lkwim: Kościół | ||
| − | |||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *szlak | + | *szlak kajakowy rzeki Krutyni |
| − | * | + | *szlaki piesze: |
| − | * | + | **[[Szlak im. Melchiora Wańkowicza: Sorkwity - Rezerwat Sosna Królewska| Szlak im. Melchiora Wańkowicza]]: Sorkwity - Jeleniowo - Krawno - Spychowo - Kierwik - Koczek - Zgon (55 km) |
| − | *[[ | + | **[[Szlak tatarski|Szlak tatarski]]: Szczytno - rzeka Wałpusza - jezioro Marksoby - Krawno - Babięta (28 km) |
| − | * | + | *szlaki rowerowe: |
| − | * | + | **trasa "Juranda": Szczytno - Jerutki - Powałczyn - Babięta - Nowy Zyzdrój - Spychowo - Niedźwiedzi Kąt - Faryny - Rozogi - Klon - Stare Czajki - Świętajno - Jerutki - Szczytno (95 km) |
| + | *rajd konny "Ewita": Sasek Mały - Szymanki - Ciemna Dąbrowa - Piecuchy - Wały - Gawrzyjałki - Wyżega - Jerominy - Chochół - Świętajno - Marksoby - Orżyny - Jabłonka - Trelkowo - Kobylocha - Piece - Sawica - Witówko - Sasek | ||
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody | ||
| + | *jeziora, lasy | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Świętajno można uzyskać na stronach internetowych: [http://www.swietajno-ug.wwm.pl/ UG Świętajno] oraz [http://www.turystyka.szczytno.pl/ LOT Powiatu Szczycieńskiego] |
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Świętajno istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Jerutach]] | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kolonii]] | |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Gimnazjum im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Świętajnie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Świętajnie]] - [[Przedszkole Samorządowe "Akademia Bajek" w Świętajnie]], [[Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego w Świętajnie]] |
| − | *[[ | + | *[[Zespół Szkół w Spychowie]] - [[Szkoła Podstawowa im. Marii Zientary-Malewskiej w Spychowie]], [[Gimnazjum w Spychowie]] |
| − | *[[ | + | *Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie |
| − | + | *Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie | |
| − | |||
| − | *[[Zespół Szkół | ||
| − | * | ||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy sportowe, m.in.: Otwarte Mistrzostwa Powiatu w Piłce Plażowej – Piasutno, Powiatowy Turniej Piłki Plażowej, turnieje piłki nożnej.<br/> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Chór Pasjonata ze Świętajna|Chór Pasjonata ze Świętajna]] |
| − | *[[ | + | *[[Fundacja na Rzecz Wspierania Rozwoju Kreatywności oraz Rozwoju Twórczości Dzieci, Młodzieży i Dorosłych Kreolia - Kraina Kreatywności z siedzibą w Jerutkach]] |
| − | + | *[[Stowarzyszenie "Przyjazne Spychowo"]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[Stowarzyszenie | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
| − | + | Park krajobrazowy: | |
| − | *[[ | + | *[[Mazurski Park Krajobrazowy]] (53 655 ha) |
| + | Rezerwaty: | ||
| + | *[[Rezerwat Pupy]] (58,12 ha) | ||
| + | |||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego–Kierwik]] (250 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Spychowski Obszar Chronionego Krajobrazu]] (12 101,8 ha) |
| + | |||
| + | Obszary [[Natura 2000]]: | ||
| + | *[[Natura 2000 Puszcza Piska| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) | ||
| + | *[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha) | ||
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Świętajno znajduje się 11 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne [[Użytek ekologiczny "Biele"| "Biele"]], [[Użytek ekologiczny "Kosaciec"|"Kosaciec"<ref name="p3"/>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Zobacz też:== | |
| + | *[[Szczycieńska Pozycja Leśna]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | == Bibliografia== | + | ==Bibliografia== |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20. | + | Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/> |
| − | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20. | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> | |
| − | [20. | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] | ||
| − | |||
| − | [20. | ||
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20. | ||
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| − | [http:// | + | [http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=105 Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008] |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3252 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://bip. | + | [http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/ BIP Urzędu Gminy Świętajno] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20. | + | [http://www.swietajno-ug.wwm.pl/ Urząd Gminy Świętajno] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20. | + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20. | + | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/> |
| − | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat szczycieński]][[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/> |
| + | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/szczycienski/swietajno.pdf UStat Olsztyn] [20.12.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/> | ||
| + | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat szczycieński]][[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)]] [[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Wersja z 18:30, 3 lut 2015
| Gmina Świętajno | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | szczycieński | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Alicja Kołakowska | ||
| Powierzchnia | 279,55 km² | ||
| Liczba sołectw | 15 | ||
| Liczba miejscowości | 26 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
6088 22 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NSZ | ||
| TERYT | 2817072 | ||
| Urząd gminy ul. Grunwaldzka 15 12-140 Świętajno
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Świętajno – gmina wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu szczycieńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Świętajnie.
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.
Władzę w gminie sprawuje wójt Alicja Kołakowska[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Świętajno zajmuje powierzchnię 279,55 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 26%
- lasy: 64%
Gmina stanowi 14,5% powierzchni powiatu szczycieńskiego
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
Świętajno (gmina wiejska)
Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach
Autor: Mieczysław Kalski
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 6088 | 100 | 3018 | 49,6 | 3070 | 50,4 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
22 | 11 | 11 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Świętajno wynosiło -11 osób[2], co stanowi 4,8% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 0,3% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Świętajno były częścią powiatu szczycieńskiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Świętajno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].
Gminę Świętajno powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6], w jej skład wchodziły obszary sołectw: Biały Grunt, Chochół, Cis, Długi Borek, Jerominy, Jerutki, Jeruty, Koczek, Kolonia, Konrady, Piasutno, Spychowo, Stare Czajki, Świętajno, Zielone.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Świętajno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Świętajno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.
Gmina wiejska Świętajno graniczy z gminami: Dźwierzuty, Piecki, Ruciane-Nida, Rozogi, Szczytno.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Biały Grunt, Chochół, Długi Borek, Jerominy, Jerutki, Jeruty, Koczek, Kolonia, Konrady, Nowe Czajki-Cis, Piasutno, Spychowo, Stare Czajki, Świętajno, Zielone.
Pozostałe miejscowości: Chajdyce, Powałczyn, Kierwik, Połom, Myszadło, Kobiel, Łąck Mały, Bystrz, Niedźwiedzi Kąt, Szklarnia.
Gospodarka
Gospodarka gminy Świętajno opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Użytki rolne zajmują 26% (7298 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 44,2% (3229 ha) stanowią grunty orne, 55,7% (4065 ha) łąki i pastwiska. Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża. W produkcji zwierzęcej przeważa chów bydła, hodowana jest również trzoda chlewna. W strukturze gospodarstw indywidualnych najwięcej (około 50%) jest gospodarstw małych (1-5 ha) oraz dużych (około 22%) (powyżej 15 ha)[9]. Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz czyste środowisko tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Świętajno wynosiła pod koniec 2013 roku 462. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 445 tworzy sektor prywatny. 116 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 41 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 59 firm w dziale budownictwo, 78 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 24 firmy[2]. Na terenie gminy działają firmy przetwórstwa i obróbki drewna (zakłady stolarskie, meblarskie, tartaki), dość dobrze rozwinięta jest sieć usług (budownictwo, transport) i handel.
Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Jerutki, Kolonia, Biały Grunt, Spychówko, Piasutno[10].
Gmina Świętajno należy do LGD "Brama Mazurskiej Krainy", Związku Gmin "Czyste Mazury" oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Świętajno wynosiła 586 osób[2], co stanowi 9,2% bezrobotnych w powiecie szczycieńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21% ludności[11].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Filie biblioteki znajdują się w Spychowie, Kolonii.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Krealia
- Plener Malarski w Spychowie
- Dożynki Powiatowe
Ludzie związani z gminą
- Jan Dopatka (1894-1976) - poeta mazurski tworzący w języku niemieckim i polskim, działacz mazurski.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Świętajno należą[12]:
- kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Spychowie
- kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie
- kaplica baptystów w Świętajnie
- zabytkowe domy we wsiach: Jerutki, Jeruty, Świętajno
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak kajakowy rzeki Krutyni
- szlaki piesze:
- Szlak im. Melchiora Wańkowicza: Sorkwity - Jeleniowo - Krawno - Spychowo - Kierwik - Koczek - Zgon (55 km)
- Szlak tatarski: Szczytno - rzeka Wałpusza - jezioro Marksoby - Krawno - Babięta (28 km)
- szlaki rowerowe:
- trasa "Juranda": Szczytno - Jerutki - Powałczyn - Babięta - Nowy Zyzdrój - Spychowo - Niedźwiedzi Kąt - Faryny - Rozogi - Klon - Stare Czajki - Świętajno - Jerutki - Szczytno (95 km)
- rajd konny "Ewita": Sasek Mały - Szymanki - Ciemna Dąbrowa - Piecuchy - Wały - Gawrzyjałki - Wyżega - Jerominy - Chochół - Świętajno - Marksoby - Orżyny - Jabłonka - Trelkowo - Kobylocha - Piece - Sawica - Witówko - Sasek
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
- jeziora, lasy
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Świętajno można uzyskać na stronach internetowych: UG Świętajno oraz LOT Powiatu Szczycieńskiego
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Świętajno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Jerutach
- Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kolonii
- Gimnazjum im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Świętajnie
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Świętajnie - Przedszkole Samorządowe "Akademia Bajek" w Świętajnie, Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego w Świętajnie
- Zespół Szkół w Spychowie - Szkoła Podstawowa im. Marii Zientary-Malewskiej w Spychowie, Gimnazjum w Spychowie
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie
- Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy sportowe, m.in.: Otwarte Mistrzostwa Powiatu w Piłce Plażowej – Piasutno, Powiatowy Turniej Piłki Plażowej, turnieje piłki nożnej.
Inne organizacje i instytucje
- Chór Pasjonata ze Świętajna
- Fundacja na Rzecz Wspierania Rozwoju Kreatywności oraz Rozwoju Twórczości Dzieci, Młodzieży i Dorosłych Kreolia - Kraina Kreatywności z siedzibą w Jerutkach
- Stowarzyszenie "Przyjazne Spychowo"
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:
Park krajobrazowy:
- Mazurski Park Krajobrazowy (53 655 ha)
Rezerwaty:
- Rezerwat Pupy (58,12 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego–Kierwik (250 ha)
- Spychowski Obszar Chronionego Krajobrazu (12 101,8 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska (172 802,21 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska (57 826,61 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Świętajno znajduje się 11 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne "Biele", [[Użytek ekologiczny "Kosaciec"|"Kosaciec"[13].
Zobacz też:
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Świętajno [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [3]
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[4]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [5]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [6]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[7]
- ↑ Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008. [8]
- ↑ Urząd Gminy Świętajno [9]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [10]
- ↑ 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [11]
Bibliografia
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Świętajno [20.12.2014]
Urząd Gminy Świętajno [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]
