Topolno Wielkie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
(→Dzieje miejscowości) |
||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Pod koniec XIX wieku majątek przeszedł w ręce niejakiego Williama Schmidta, który był jego właścicielem do 1925 roku. | Pod koniec XIX wieku majątek przeszedł w ręce niejakiego Williama Schmidta, który był jego właścicielem do 1925 roku. | ||
| − | Od tego czasu aż do końca [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] gospodarzył tu Maksymilian Worczewski z żoną Marią - dotychczasowy dzierżawca dóbr Dohnów w [[Ławki|Ławkach]]. W tym czasie majątek obejmował obszar 343 ha ziemi, liczył 60 koni i 80 krów. | + | Od tego czasu aż do końca [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] gospodarzył tu Maksymilian Worczewski z żoną Marią - dotychczasowy dzierżawca dóbr Dohnów w [[Ławki (gmina Wilczęta)|Ławkach]]. W tym czasie majątek obejmował obszar 343 ha ziemi, liczył 60 koni i 80 krów. |
W czasie II wojny światowej, w majątku Worczewskich pracowało między innymi dziewiętnastu polskich robotników przymusowych, pięciu francuskich jeńców wojennych oraz - pod koniec wojny - kilkunastu jeńców włoskich. Latem 1944 roku niektórych z nich, w tym też Polaków, wywieziono w okolice Królewca, gdzie kopali okopy. Kilku zmarło na krwawą biegunkę. Ewakuacja wsi nastąpiła 22 stycznia 1945 roku w kierunku [[Stare Dolne|Starego Dolna]]. Konwój uciekinierów został rozwiązany 26 lipca 1945 roku w Söhlde koło Hannoweru. | W czasie II wojny światowej, w majątku Worczewskich pracowało między innymi dziewiętnastu polskich robotników przymusowych, pięciu francuskich jeńców wojennych oraz - pod koniec wojny - kilkunastu jeńców włoskich. Latem 1944 roku niektórych z nich, w tym też Polaków, wywieziono w okolice Królewca, gdzie kopali okopy. Kilku zmarło na krwawą biegunkę. Ewakuacja wsi nastąpiła 22 stycznia 1945 roku w kierunku [[Stare Dolne|Starego Dolna]]. Konwój uciekinierów został rozwiązany 26 lipca 1945 roku w Söhlde koło Hannoweru. | ||
Wersja z 07:39, 27 sie 2014
| Topolno Wielkie | |
| | |
 Ruiny pałacu w Topolnie Wielkim
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Rychliki |
| Liczba ludności (2010) | 383 (łącznie Marwica, Marwica Mała, Marwica Wielka, Topolno Wielkie) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Topolno Wielkie | |
| Położenie na mapie Polski  Topolno Wielkie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Topolno Wielkie (niem. Groß Tippeln) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 383 mieszkańców (łącznie Marwica, Marwica Mała, Marwica Wielka, Topolno Wielkie).
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na południowy zachód od Pasłęka.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 12 marca 1582 roku. Wówczas potwierdzono prawa Fabiana von Zehmena do dóbr w Giślu, Topolnie i Wysokiej. W lutym 1629 roku wieś została splądrowana przez maruderów polskich. W 1785 roku istniał tu folwark i wieś. W 1818 roku folwark w Topolnie należał do majątku w Wysokiej. 4 listopada 1841 roku wielki pożar zniszczył Topolno Wielkie; spłonęły stodoły, obory, przechowywane zboże i sprzęt rolniczy. W 1859 roku ówczesnym właściciel majątku był Adolf von Besser. Besser rozpoczął budowę młyna wodnego w pobliżu tutejszego stawu. W 1875 roku Topolno Wielkie było zamieszkane przez 128 mieszkańców. 1 czerwca 1881 roku Topolno wraz z Wysoką, Grądowym Młynem, Stankowem, Nowym Kępniewem i Topolnem Małym, przyporządkowano do parafii ewangelickiej w Rychlikach.
Pod koniec XIX wieku majątek przeszedł w ręce niejakiego Williama Schmidta, który był jego właścicielem do 1925 roku. Od tego czasu aż do końca II wojny światowej gospodarzył tu Maksymilian Worczewski z żoną Marią - dotychczasowy dzierżawca dóbr Dohnów w Ławkach. W tym czasie majątek obejmował obszar 343 ha ziemi, liczył 60 koni i 80 krów.
W czasie II wojny światowej, w majątku Worczewskich pracowało między innymi dziewiętnastu polskich robotników przymusowych, pięciu francuskich jeńców wojennych oraz - pod koniec wojny - kilkunastu jeńców włoskich. Latem 1944 roku niektórych z nich, w tym też Polaków, wywieziono w okolice Królewca, gdzie kopali okopy. Kilku zmarło na krwawą biegunkę. Ewakuacja wsi nastąpiła 22 stycznia 1945 roku w kierunku Starego Dolna. Konwój uciekinierów został rozwiązany 26 lipca 1945 roku w Söhlde koło Hannoweru.
Po wojnie majątek zajęty był przez dłuższy czas przez Armię Czerwoną. Tutaj zastrzelono za niesubordynację przy pracy, ostatniego naczelnika Rychlik - Otto Schwarza. Losami okazałego pałacu interesowała się Marianne Hasse z domu Worczewski, córka ostatnich właścicieli dóbr, która zmarła w 1996 roku. W 1995 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach, pałac uległ zniszczeniu w następstwie dwóch podpaleń.
Zabytki
- Ruiny spalonego zespołu pałacowego; obecnie własność prywatna.
Bibliografia
- Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
- Historia Topolna Wielkiego [data dostępu: 12.11.2013]
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
