Bartoszyce (gmina wiejska)
| Gmina Bartoszyce | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Jadwiga Gut | |
| Powierzchnia | 427,2 km² |
| Liczba sołectw | 31 |
| Liczba miejscowości | 112 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
11 030 26 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 89 |
| Tablice rejestracyjne | NBA |
| TERYT | 2801032 |
| Urząd gminy Pl. Zwycięstwa 2 11-200 Bartoszyce
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Gmina bartoszyce – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w centralnej części powiatu bartoszyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Bartoszycach.
Jedna z największych[1] pod względem powierzchni gmin w Polsce, największa gmina w powiecie bartoszyckim. Gmina rolnicza z licznymi atrakcjami turystyczno-krajoznawczymi.
Władzę w gminie od 2006 roku sprawuje wójt Jadwiga Gut.[2]
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina bartoszyce zajmuje powierzchnię 427,2 km2[3] W tym:
- Lasy: 18,9% (8059,2 ha)
- Wody: 0,58% (247 ha)
- Użytki rolne: 73,2% (31276 ha)
Gmina stanowi 32,7% powierzchni powiatu bartoszyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[4]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 11030 | 100 | 5432 | 49,2 | 5598 | 50,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
26 | 12 | 13 | |||
Saldo migracji
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[5], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 r., istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu bartoszyckiego utworzono 5 gmin. Gmina Bartoszyce z siedzibą w Bartoszycach została powołana na mocy uchwały[6] W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Barciszewo, Bąsze, Burkarty, Dąbrowa, Falczewo, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Leginy, Lejdy, Nalikajmy, Osieka, Plęsy, Połęcze, Rodnowo, Skitno, Solno, Spytajny, Szylina, Tuplikajmy, Tromity, Wajsnory, Wawrzyny, Wirwilty, Wojciechy, Żydowo. 1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7] przestał istnieć powiat bartoszycki. Gmina Bartoszyce bezpośrednio została częścią województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa:Barciszewo, Bąsze, Bezledy, Dąbrowa, Galiny, Gromki, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Kinkajmy, Krawczyki, Łabędnik, Łojdy, Maszewy, Minty, Nalikajmy, Osieka, Połęcze, Rodnowo, Skitno, Sokolica, Spytajny, Szylina Wielka, Tolko, Taplikajmy, Trutnowo, Wajsnory, Węgoryty, Witki, Wirwilty, Wojciechy, Żydowo.
Pozostałe miejscowości:Ardapy, Bajdyty, Bieliny, Borki, Borki Sędrowskie, Brzostkowo, Bukowo, Burkarty, Ceglarki, Ciemna Wola, Czerwona Górka, Dębiany, Dębówko, Drawa, Falczewo, Galinki, Ganitajny, Gierczyn, Gile, Glitajny, Głomno, Gromki, Gruda, Gruszynki, Jarkowo, Karolewko, Kicina, Kiertyny Małe, Kisity, Kosy, Króle, Kromarki, Leginy, Lejdy, Lipina, Lisówka, Lusiny, Łabędnik Mały, Łapkiejmy, Łęg, Łoskajmy, Markiny, Matyjaszki, Merguny, Molwity, Nowe Witki, Nuny, Okopa, Parkoszewo, Pasaria, Perkujki, Piergozy, Piersele, Pilwa, Plęsy , Posłusze, Sędławki, Solno, Sortławki, Sporwiny, Spurgle, Styligi, Szczeciny, Szwarunki, Szwaruny, Szylina Mała, Tromity, Tynga, Wardomy, Wargielity, Wawrzyny, Wiatrak, Wipławki, Witki, Wojtkowo, Wola, Wólka, Wyręba, Wysieka, Żardyny, Zawiersze.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest rolnictwo i jego obsługa. Sprzyjające warunki klimatyczne i stosunkowo dobre gleby sprzyjają rozwojowi rolnictwa. Liczne grunty orne, które zajmują 76,24% powierzchni wszystkich użytków rolnych, wykorzystywane są głównie pod uprawy zbóż. W gminie podejmowane są działania (np. procesy odkwaszania gleby), które mają na celu rozwój rolnictwa ekologicznego. Ze względu na położenie i liczne atrakcje turystyczno-krajoznawcze dużą rolę w rozwoju gminy odgrywa turystyka, w tym agroturystyka. Ilość obiektów turystycznych zbiorowego zakwaterowania lokuje gminę Bartoszyce na 2 miejscu w powiecie bartoszyckim oraz na 55 miejscu w województwie[9]. Przez teren gminy przebiega międzynarodowa trasa Warszawa - Olsztyn - Kaliningrad z nowoczesnym towarowo-osobowym przejściem granicznym w Bezledach. Połączenia kolejowe tradycyjne i szerokotorowe Bartoszyce - Głomno (stacja przeładunkowa) - granica państwa - Kaliningrad dają możliwość rozwoju współpracy gospodarczej z Rosją, Liwą, Łotwą i Estonią.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Bartoszyce wyniosła 1380 osób [10], co stanowi 20.94% bezrobotnych w powiecie bartoszyckim.
W gminie ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta 22,8% ludności[11].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy:
Wydarzenia kulturalne związane z gminą:
- plenery plastyki nieprofesjonalnej - organizowane przez Dom Kultury w Bezledach od 1979 do 2013. Kolejne edycje imprezy odbywały się w Bezledach, Jastarni, Galinach, Wipławkach, Dąbrowie, Dębówku.
Ludzie związani z gminą:
- Janusz Petryszyn[[10]] - (1963- ) – rzeźbiarz amator, instruktor Pracowni Rzeźby przy Domu Kultury w Bezledach
- Jerzy Wojciech Makowski[[11]] - (1958- ) – muzyk, instruktor muzyki, dyrektor Domu Kultury w Bezledach
- Maria Kwaśniewska[[12]] - (1935- ) hafciarka z Dąbrowy
- Stanisław Łapka[[13]] - (1966- ) – rzeźbiarz amator, mieszka, pracuje i tworzy w Bezledach
- Stefan Dąbkowski[[14]] - (1956- ) – rzeźbiarz amator, mieszka i tworzy w miejscowości Tolko
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Bartoszyce:
- Kościół p.w. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku[[15]]
- Pałac w Łabędniku
- Kościół p.w. św. Antoniego Opata w Wozławkach[[16]]
- Pałac w Osiece[[17]]
- Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Galinach
- Zespół pałacowo-dworski w Galinach
- Pałac w Łojdach
- Kościół p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie
- Kościół p.w. św. Anny w Sokolicy
- Pałac w Tolko
- Kościół p.w. św. Wojciecha w Wojciechach
Szkolnictwo
...
Sport
...
Obszary chronione i pomniki przyrody
...
Ciekawostki
...
Przypisy
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [1] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ BIP Wrota Warmii i Mazur [2] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ UStat w Olsztynie[3] porównaj z[4] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[5]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [6]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[7]
- ↑ UStat w Olsztynie
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS[8] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS[9](data dostępu 17.01.2014)
