Rybno (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Tomasz Węgrzynowski |
| − | |adres_ug = ul. Lubawska 15 | + | |adres_ug = ul. Lubawska 15, |
|kod_poczt_ug = 13-220 Rybno | |kod_poczt_ug = 13-220 Rybno | ||
|powierzchnia = 148,41 | |powierzchnia = 148,41 | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://bip.gminarybno.pl/ | |bip = http://bip.gminarybno.pl/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Rybno''' – gmina wiejska położona | + | '''Gmina Rybno''' – gmina wiejska, położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w północno-zachodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. |
Siedziba gminy znajduje się w [[Rybno| Rybnie]]. | Siedziba gminy znajduje się w [[Rybno| Rybnie]]. | ||
| − | + | Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się zróżnicowanym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz, kompleksy leśne oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej: [[Jezioro Grądy| Grądy]], [[Jezioro Gronowskie| Gronowskie]], [[Jezioro Hartowiec| Hartowiec]], [[Jezioro Lesiak| Lesiak]], [[Jezioro Neliwa| Neliwa]], [[Jezioro Rumian| Rumian]], [[Jezioro Rybno| Rybno]], [[Jezioro Tarczyńskie| Tarczyńskie]], [[Jezioro Zarybinek| Zarybinek]]. | |
| − | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Tomasz Węgrzynowski]]<ref>[http://bip.gminarybno.pl/ BIP Gminy Rybno] </ref>. | |
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina Rybno zajmuje powierzchnię 148,41 km<sup>2</sup><ref> | + | Gmina Rybno zajmuje powierzchnię 148,41 km<sup>2</sup><ref> [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/rybno.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>. |
W tym: | W tym: | ||
| − | + | *lasy: 26,07% (3869 ha) | |
| − | * | + | *wody: 6,13% (910 ha) |
| − | * | + | *użytki rolne: 60,13% (8924 ha) |
| − | * | + | Gmina stanowi 15,39% powierzchni powiatu działdowskiego. |
| − | |||
| − | Gmina stanowi 15,39% powierzchni | ||
<br/> | <br/> | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | ||
| − | + | [[Plik: Kościół pw. św. Barbary w Rumianie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Barbary w Rumianie. Źródło: [http://gminarybno.pl/atrakcje_w_gminie.html www.gminarybno.pl]]] | |
| + | [[Plik:Litografia - dwór i park w Tuczkach XIX w..jpg|thumb|right|290px|Litografia – dwór i park w Tuczkach XIX w. Źródło: [http://gminarybno.pl/solectwa/solectwo-tuczki,52.html www.gminarybno.pl] | ||
| + | ]] | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | ||
| Linia 61: | Linia 55: | ||
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 49|| colspan=2| 24 || colspan=2| 25 | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 49|| colspan=2| 24 || colspan=2| 25 | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Rybno wynosiło -22 osoby<ref> | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Rybno wynosiło -22 osoby<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 14,57% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,85% w województwie warmińsko-mazurskim. |
<br/> | <br/> | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej obszar | + | Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Rybno, wchodził w skład województwa warszawskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Lidzbark (gmina miejsko-wiejska)| Lidzbark]], [[Płośnica (gmina wiejska)| Płośnica]], [[Działdowo (gmina wiejska)| Działdowo]], [[Lubawa]] [[ | + | Od 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl]</ref> został włączony do województwa olsztyńskiego. |
| + | |||
| + | W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref> istniejąca dotychczas gmina Rybno stała się gromadą. | ||
| + | |||
| + | W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref> przywrócono podział kraju na gminy. W skład utworzonej gminy Rybno z siedzibą w [[Rybno| Rybnie]] wchodziły sołectwa: Dębień, Grabacz, Grądy, Gronowo, Hartowiec, Jeglia, Kopaniarze, Koszelewy, Naguszewo, Nowa Wieś, Prusy, Rumian, Rybno, Truszczyny, Tuczki, Żabiny<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. | ||
| + | |||
| + | 1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref> przestał istnieć powiat działdowski. Gmina Rybno na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 roku stała się bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | ||
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Rybno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim. | ||
| + | |||
| + | Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Lidzbark (gmina miejsko-wiejska)| Lidzbark]], [[Płośnica (gmina wiejska)| Płośnica]], [[Działdowo (gmina wiejska)| Działdowo]], [[Lubawa]] ([[powiat iławski]]), [[Dąbrówno (gmina wiejska)| Dąbrówno]] ([[powiat ostródzki]]) oraz [[Grodziczno (gmina wiejska)| Grodziczno]] ([[powiat nowomiejski]]). | ||
<br/> | <br/> | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Dębień]], [[Grabacz]], [[Gralewo Stacja]], [[Grądy]], [[Gronowo]], [[Hartowiec]], [[Jeglia]], [[Koszelewki]], [[Koszelewy]], [[Kopaniarze]], [[Naguszewo]], [[Nowa Wieś (gmina Rybno)|Nowa Wieś]], [[Prusy]], [[Rapaty]], [[Rumian]], [[Rybno]], [[Szczupliny]], | + | Sołectwa: [[Dębień]], [[Grabacz]], [[Gralewo Stacja]], [[Grądy (gmina Rybno)|Grądy]], [[Gronowo (gmina Rybno)|Gronowo]], [[Hartowiec]], [[Jeglia]], [[Koszelewki]], [[Koszelewy]], [[Kopaniarze]], [[Naguszewo]], [[Nowa Wieś (gmina Rybno)|Nowa Wieś]], [[Prusy]], [[Rapaty]], [[Rumian]], [[Rybno]], [[Szczupliny]], [[Truszczyny]], [[Tuczki]], [[Żabiny]]. |
| − | [[Truszczyny]], [[Tuczki]], [[Żabiny]]. | ||
Pozostałe miejscowości: [[Biele]], [[Gapowo]], [[Groszki]], [[Kostkowo]], [[Lesiak]], [[Olszewo (gmina Rybno) |Olszewo]], [[Szczupliniak]], [[Wery]], [[Zarybinek]], [[Zofiówka]]. | Pozostałe miejscowości: [[Biele]], [[Gapowo]], [[Groszki]], [[Kostkowo]], [[Lesiak]], [[Olszewo (gmina Rybno) |Olszewo]], [[Szczupliniak]], [[Wery]], [[Zarybinek]], [[Zofiówka]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Wiodącą funkcją gospodarki gminy Rybno jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi | + | Wiodącą funkcją gospodarki gminy Rybno jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi 8924 ha i stanowi ponad 60% powierzchni całkowitej gminy. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m.in. jakością gleb. Powierzchnia zasiewów jest stała i wynosi dla zboża – 4908 ha, a dla ziemniaków 231 ha. Poza tym w gminie uprawiane są: pszenica, jęczmień, owies. W zakresie hodowli zwierząt w gminie dominuje hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego. |
| + | |||
| + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Rybno wynosiła w 2012 roku 408. W tym 18 podmiotów należy do sektora publicznego, pozostałe 390 tworzy sektor prywatny<ref> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=18&p_nts=14&p_tery=3121 Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>. | ||
| − | + | W 2012 roku w sektorze tym 33 firmy były zarejestrowane w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 90 firm w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 124 firmy w dziale: budownictwo, a w dziale przetwórstwo przemysłowe – 40 firm. Większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników. | |
| − | W 2012 roku w sektorze tym 33 firmy były zarejestrowane w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 90 firm w dziale: | ||
| − | handel hurtowy i detaliczny, 124 firmy w dziale: budownictwo, w dziale przetwórstwo przemysłowe | ||
Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki. | Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki. | ||
| − | Dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: jeziora | + | Dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: jeziora: Grądy, Gronowskie, Hartowiec, Lesiak, Neliwa, Rumian, Rybno, Tarczyńskie, Zarybinek, [[Welski Park Krajobrazowy]], rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu, duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a szczególnie agroturystyka. |
| − | + | ||
| + | Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Grądy, Rybno, Koszelewy, Kopaniarze, Naguszewo, Szczupliny. | ||
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Rybno wynosiła 684 osoby <ref > | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Rybno wynosiła 684 osoby <ref> [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 10,69% bezrobotnych w powiecie działdowskim. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 19,6% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 19,6% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]</ref>. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
| − | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | + | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''': |
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Rybnie]] | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Rybnie]] | ||
| + | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''': | ||
| + | *Święto Rybna | ||
| + | '''Ludzie związani z gminą''': | ||
| + | *[[Karol Witkowski]] – zdobywca II miejsca w Olimpiadzie Wiedzy Rolniczej w 2013 roku, zamieszkały we wsi Groszki | ||
| + | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''': | ||
| − | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Rybno należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ]</ref>: | |
| − | + | *park dworski z XIX w. w Hartowcu | |
| − | + | *zespół pałacowy z XVIII – XIX w. w Koszelewach – obecnie ruiny | |
| − | + | *zespół dworski w Rapatach z XIX–XX w. | |
| − | + | *[[kościół pw. św. Barbary w Rumianie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | |
| − | + | *ruiny kościoła ewangelickiego w Szczuplinach wraz z przykościelnym cmentarzem | |
| − | + | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''': | |
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Rybno należą<ref> | + | *szlaki i ścieżki rowerowe – ścieżka rowerowa "Wokół Jeziora Rumian"; szlak wokół największych jezior [[Welski Park Krajobrazowy| Welskiego Parku Krajobrazowego]]; błękiny szlak rowerowy w gminie Rybno |
| − | *park dworski z XIX w. w | + | *jeziora – Grądy, Gronowskie, Hartowiec, Lesiak, Neliwa, Rumian, Rybno, Tarczyńskie, Zarybinek zapewniające doskonałe warunki do letniego wypoczynku, atrakcyjne dla wędkarzy |
| − | *zespół pałacowy z XVIII | + | *ścieżka dydaktyczna "Nad Neliwą" |
| − | *zespół dworski w | + | *spływ kajakowy [[Rzeka Wel|rzeką Wel]] |
| − | *[[ | + | *Welski Park Krajobrazowy, liczne rezerwaty i obszary chronionego krajobrazu |
| − | *ruiny kościoła ewangelickiego w | + | *[[Kościół pw. św. Barbary w Rumianie| zabytkowy kościół w Rumianie]] |
| − | |||
| − | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *szlaki i ścieżki rowerowe | ||
| − | * | ||
| − | *ścieżka dydaktyczna "Nad Neliwą" | ||
| − | *spływ kajakowy rzeką Wel | ||
| − | * | ||
| − | *[[Kościół pw. św. Barbary w Rumianie| zabytkowy kościół w Rumianie]] | ||
| − | |||
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Rybno, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo. | Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Rybno, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Religia == | ||
| + | *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hartowcu]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Barbary w Rumianie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Bonifacego Biskupa i Męczennika w Rybnie]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie wiejskiej Rybno istnieją | + | W gminie wiejskiej Rybno istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| + | *Przedszkole w Rybnie | ||
| + | *Zespół Szkół w Rybnie – [[Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej-Curie w Rybnie]], [[Liceum Ogólnokształcące im. bp. Jana Chrapka w Rybnie]], [[Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Rybnie]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Hartowcu]] | ||
| + | *[[Niepubliczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Hartowcu]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Jeglii]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Koszelewach]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Rumianie]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Rybnie]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Żabinach]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie wiejskiej Rybno działa Ośrodek Sportu i Rekreacji, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno- | + | W gminie wiejskiej Rybno działa Ośrodek Sportu i Rekreacji, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: |
| + | *rozgrywki ligi halowej piłki nożnej | ||
| + | *turniej tenisa stołowego | ||
| + | *Samorządowy Turniej Halowej Piłki Nożnej o Puchar Wójta Gminy Rybno | ||
| + | *"Europejski tydzień sportu dla wszystkich" | ||
| + | *imprezę promującą bieganie "Polska Biega" | ||
| + | *turniej siatkówki plażowej | ||
| + | *gminne zawody sportowo-pożarnicze | ||
| + | *"Bieg Niepodległości w Rybnie" | ||
Istnieją również kluby sportowe: | Istnieją również kluby sportowe: | ||
| − | *[[GSZS Rybno]] | + | *[[GSZS Rybno]] |
| − | *[[UKS "Słoneczni Rybno"]] | + | *[[UKS "Słoneczni Rybno"]] |
| − | + | ||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
*[[lkwim:Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Rybna|Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Rybna]] | *[[lkwim:Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Rybna|Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Rybna]] | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody<ref>Program ochrony środowiska gminy Rybno na lata | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody<ref>Program ochrony środowiska gminy Rybno na lata 2012–2016 z perspektywą do roku 2018, Rybno 2012.</ref>. Należą do nich: |
| − | + | *park krajobrazowy: | |
| − | *[[Welski Park Krajobrazowy]] (20444 ha, wraz z otuliną 24339,1 ha). | + | **[[Welski Park Krajobrazowy]] (20444 ha, wraz z otuliną 24339,1 ha) |
| + | *rezerwaty przyrody: | ||
| + | **[[Rezerwat Ostrów Tarczyński]] (108,11 ha) | ||
| + | **[[Rezerwat Jezioro Neliwa]] (16,52 ha) | ||
| + | *obszary chronionego krajobrazu: | ||
| + | **[[Hartowiecki Obszar Chronionego Krajobrazu]] (384,2 ha) | ||
| + | **[[Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Welskiego Parku Krajobrazowego – Dębień]] (1757,3 ha) | ||
| + | **[[Naguszewski Obszar Chronionego Krajobrazu]] (206,2 ha) | ||
| + | **[[Obszar Chronionego Krajobrazu - Grzybiny]] (2084,8 ha) | ||
| + | *obszary chronione [[Natura 2000]]: | ||
| + | **Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk [[Natura 2000 Ostoja Welska]] (3384,3 ha) | ||
| + | *użytki ekologiczne: | ||
| + | **[[Użytek ekologiczny "Koszelewki"]] – torfowiska | ||
| + | **śródleśne pastwiska w okolicy [[Żabiny]] (6 ha oraz 4,93 ha) | ||
| + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Rybno znajduje się 26 pomników przyrody (ożywionej i nieożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim lipy, dęby, jesiony, sosny, klony. Są tutaj także głazy narzutowe – trzy z nich znajdują się w Truszczynach (zob. [[Głaz narzutowy (2) w Truszczynach]], [[Głaz narzutowy (3) w Truszczynach]], [[Głaz narzutowy (4) w Truszczynach]]). | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | + | Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | |
| − | + | ''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', pod red. Wandy Koryckiej, Olsztyn 1966.<br/> | |
| − | + | Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/> | |
| − | + | Program ochrony środowiska gminy Rybno na lata 2012-2016 z perspektywą do roku 2018, Rybno 2012.<br/> | |
| − | + | Bank Danych Lokalnych GUS [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks stat.gov.pl] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | [http://bip.gminarybno.pl/ BIP Urzędu Gminy Rybno] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ RDOŚ w Olsztynie] [06.04.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.gminarybno.pl/ Urząd Gminy Rybno] [06.04.2014]<br/> | |
| − | Z | + | [http://stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/rybno.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.04.2014]<br/> |
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat działdowski]][[Kategoria: Rybno (gmina wiejska)]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat działdowski]][[Kategoria: Rybno (gmina wiejska)]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:41, 6 lis 2018
| Gmina Rybno | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | działdowski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Tomasz Węgrzynowski | ||
| Powierzchnia | 148,41 km² | ||
| Liczba sołectw | 20 | ||
| Liczba miejscowości | 26 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
7333 49 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 23 | ||
| Tablice rejestracyjne | NDZ | ||
| TERYT | 2803062 | ||
| Urząd gminy ul. Lubawska 15, 13-220 Rybno
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Rybno – gmina wiejska, położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północno-zachodniej części powiatu działdowskiego.
Siedziba gminy znajduje się w Rybnie.
Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się zróżnicowanym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz, kompleksy leśne oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej: Grądy, Gronowskie, Hartowiec, Lesiak, Neliwa, Rumian, Rybno, Tarczyńskie, Zarybinek.
Władzę w gminie sprawuje wójt Tomasz Węgrzynowski[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Rybno zajmuje powierzchnię 148,41 km2[2]. W tym:
- lasy: 26,07% (3869 ha)
- wody: 6,13% (910 ha)
- użytki rolne: 60,13% (8924 ha)
Gmina stanowi 15,39% powierzchni powiatu działdowskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
Kościół pw. św. Barbary w Rumianie. Źródło: www.gminarybno.pl
Litografia – dwór i park w Tuczkach XIX w. Źródło: www.gminarybno.pl
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 7333 | 100 | 3653 | 49,82 | 3680 | 50,18 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
49 | 24 | 25 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Rybno wynosiło -22 osoby[4], co stanowi 14,57% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,85% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Rybno, wchodził w skład województwa warszawskiego.
Od 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[5] został włączony do województwa olsztyńskiego.
W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6] istniejąca dotychczas gmina Rybno stała się gromadą.
W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7] przywrócono podział kraju na gminy. W skład utworzonej gminy Rybno z siedzibą w Rybnie wchodziły sołectwa: Dębień, Grabacz, Grądy, Gronowo, Hartowiec, Jeglia, Kopaniarze, Koszelewy, Naguszewo, Nowa Wieś, Prusy, Rumian, Rybno, Truszczyny, Tuczki, Żabiny[8].
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9] przestał istnieć powiat działdowski. Gmina Rybno na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 roku stała się bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego[10]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[11] umiejscowiły gminę Rybno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.
Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: Lidzbark, Płośnica, Działdowo, Lubawa (powiat iławski), Dąbrówno (powiat ostródzki) oraz Grodziczno (powiat nowomiejski).
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Dębień, Grabacz, Gralewo Stacja, Grądy, Gronowo, Hartowiec, Jeglia, Koszelewki, Koszelewy, Kopaniarze, Naguszewo, Nowa Wieś, Prusy, Rapaty, Rumian, Rybno, Szczupliny, Truszczyny, Tuczki, Żabiny.
Pozostałe miejscowości: Biele, Gapowo, Groszki, Kostkowo, Lesiak, Olszewo, Szczupliniak, Wery, Zarybinek, Zofiówka.
Gospodarka
Wiodącą funkcją gospodarki gminy Rybno jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi 8924 ha i stanowi ponad 60% powierzchni całkowitej gminy. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m.in. jakością gleb. Powierzchnia zasiewów jest stała i wynosi dla zboża – 4908 ha, a dla ziemniaków 231 ha. Poza tym w gminie uprawiane są: pszenica, jęczmień, owies. W zakresie hodowli zwierząt w gminie dominuje hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Rybno wynosiła w 2012 roku 408. W tym 18 podmiotów należy do sektora publicznego, pozostałe 390 tworzy sektor prywatny[12].
W 2012 roku w sektorze tym 33 firmy były zarejestrowane w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 90 firm w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 124 firmy w dziale: budownictwo, a w dziale przetwórstwo przemysłowe – 40 firm. Większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.
Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.
Dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: jeziora: Grądy, Gronowskie, Hartowiec, Lesiak, Neliwa, Rumian, Rybno, Tarczyńskie, Zarybinek, Welski Park Krajobrazowy, rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu, duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a szczególnie agroturystyka.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Grądy, Rybno, Koszelewy, Kopaniarze, Naguszewo, Szczupliny.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Rybno wynosiła 684 osoby [13], co stanowi 10,69% bezrobotnych w powiecie działdowskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 19,6% ludności[14].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy:
Wydarzenia kulturalne związane z gminą:
- Święto Rybna
Ludzie związani z gminą:
- Karol Witkowski – zdobywca II miejsca w Olimpiadzie Wiedzy Rolniczej w 2013 roku, zamieszkały we wsi Groszki
Zabytki znajdujące się na terenie gminy:
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Rybno należą[15]:
- park dworski z XIX w. w Hartowcu
- zespół pałacowy z XVIII – XIX w. w Koszelewach – obecnie ruiny
- zespół dworski w Rapatach z XIX–XX w.
- kościół pw. św. Barbary w Rumianie wraz z przykościelnym cmentarzem
- ruiny kościoła ewangelickiego w Szczuplinach wraz z przykościelnym cmentarzem
Szlaki i atrakcje turystyczne:
- szlaki i ścieżki rowerowe – ścieżka rowerowa "Wokół Jeziora Rumian"; szlak wokół największych jezior Welskiego Parku Krajobrazowego; błękiny szlak rowerowy w gminie Rybno
- jeziora – Grądy, Gronowskie, Hartowiec, Lesiak, Neliwa, Rumian, Rybno, Tarczyńskie, Zarybinek zapewniające doskonałe warunki do letniego wypoczynku, atrakcyjne dla wędkarzy
- ścieżka dydaktyczna "Nad Neliwą"
- spływ kajakowy rzeką Wel
- Welski Park Krajobrazowy, liczne rezerwaty i obszary chronionego krajobrazu
- zabytkowy kościół w Rumianie
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Rybno, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo.
Religia
- Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hartowcu
- Parafia pw. św. Barbary w Rumianie
- Parafia pw. św. Bonifacego Biskupa i Męczennika w Rybnie
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Rybno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole w Rybnie
- Zespół Szkół w Rybnie – Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej-Curie w Rybnie, Liceum Ogólnokształcące im. bp. Jana Chrapka w Rybnie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Rybnie
- Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Hartowcu
- Niepubliczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Hartowcu
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Jeglii
- Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Koszelewach
- Szkoła Podstawowa w Rumianie
- Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Rybnie
- Szkoła Podstawowa w Żabinach
Sport
W gminie wiejskiej Rybno działa Ośrodek Sportu i Rekreacji, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.:
- rozgrywki ligi halowej piłki nożnej
- turniej tenisa stołowego
- Samorządowy Turniej Halowej Piłki Nożnej o Puchar Wójta Gminy Rybno
- "Europejski tydzień sportu dla wszystkich"
- imprezę promującą bieganie "Polska Biega"
- turniej siatkówki plażowej
- gminne zawody sportowo-pożarnicze
- "Bieg Niepodległości w Rybnie"
Istnieją również kluby sportowe:
Inne organizacje i instytucje
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody[16]. Należą do nich:
- park krajobrazowy:
- Welski Park Krajobrazowy (20444 ha, wraz z otuliną 24339,1 ha)
- rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Ostrów Tarczyński (108,11 ha)
- Rezerwat Jezioro Neliwa (16,52 ha)
- obszary chronionego krajobrazu:
- obszary chronione Natura 2000:
- Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Ostoja Welska (3384,3 ha)
- użytki ekologiczne:
- Użytek ekologiczny "Koszelewki" – torfowiska
- śródleśne pastwiska w okolicy Żabiny (6 ha oraz 4,93 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Rybno znajduje się 26 pomników przyrody (ożywionej i nieożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim lipy, dęby, jesiony, sosny, klony. Są tutaj także głazy narzutowe – trzy z nich znajdują się w Truszczynach (zob. Głaz narzutowy (2) w Truszczynach, Głaz narzutowy (3) w Truszczynach, Głaz narzutowy (4) w Truszczynach).
Przypisy
- ↑ BIP Gminy Rybno
- ↑ Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.04.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Program ochrony środowiska gminy Rybno na lata 2012–2016 z perspektywą do roku 2018, Rybno 2012.
Bibliografia
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, pod red. Wandy Koryckiej, Olsztyn 1966.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska gminy Rybno na lata 2012-2016 z perspektywą do roku 2018, Rybno 2012.
Bank Danych Lokalnych GUS stat.gov.pl [06.04.2014]
BIP Urzędu Gminy Rybno [06.04.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.04.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.04.2014]
RDOŚ w Olsztynie [06.04.2014]
Urząd Gminy Rybno [06.04.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.04.2014]
