Srokowo (gmina wiejska)

Gmina Srokowo
Herb gminy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Rodzaj gminy	wiejska
Wójt	Katarzyna Sadowska
Powierzchnia	194,16 km²
Liczba sołectw	12
Liczba miejscowości	36
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia	3992 20 osób/km²
Strefa numeracyjna	89
Tablice rejestracyjne	NKE
TERYT	2808062
Urząd gminy Plac Rynkowy 1 11-420 Srokowo
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Srokowo – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego i w północno-wschodniej części powiatu kętrzyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Srokowie. Gmina rolnicza, położona na Nizinie Sępopolskiej i w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. W Wyborach Samorządowych 2024 mandat wójta uzyskała Katarzyna Sadowska.

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Srokowo zajmuje powierzchnię 194,16 km², w tym:

• użytki rolne: 64,3% (12497 ha)
• lasy: 25,4% (4938 ha)
• wody: 1,4% (279 ha)

Gmina stanowi 16% powierzchni powiatu kętrzyńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi:

Kościół pw. Świętego Krzyża w Srokowie. Fot. Janericloebe. Źródlo: Commons Wikimedia

Ratusz i zabytkowy spichlerz w Srokowie. Fot. Janericloebe. Źródlo: Commons Wikimedia

Ruiny Wieży Bismarcka. Fot. Janericloebe. Źródlo: Commons Wikimedia

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
liczba	3992	100	1981	49,6	2011	50,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	20		10		10

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Srokowo wynosiło -41 osób, co stanowi 9,4% migracji w powiecie kętrzyńskim oraz 1,1% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej gmina Srokowo (Dryfort) była częścią powiatu kętrzyńskiego w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami.

W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Srokowo została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Bajory Wielkie, Kosakowo, Leśniewo, Leśny Rów, Łęsk, Łęknica, Silec, Siniec, Solanka, Srokowo, Wilczyny, Wyskok, wysoka Góra i miejscowości: Jankowice, Kąty, Kolkiejmy, Mintowo, Niedziały, Skandławki, Szczeciniak.

1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa, przestał istnieć powiat kętrzyński. Gmina Srokowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim.

Gmina Srokowo graniczy z gminami: Węgorzewo, Kętrzyn, Barciany, północna granica gminy stanowi granicę państwową z Rosją w obwodzie kaliningradzkim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bajory Wielkie, Jankowice, Kosakowo, Leśniewo, Leśny Rów, Łęknica, Silec, Siniec, Solanka, Srokowo, Wilczyny, Wyskok.

Pozostałe miejscowości: Bajorki, Bajorski Gaj, Bajory Małe, Brzeźnica, Goszczewo, Kałki, Niedziały, Lipowo, Łęsk, Wikrowo, Wólka Jankowska, Księży Dwór, Kaczory, Lesieniec, Pyszki, Rybakowo, Złote Pole, Podlasie, Siemkowo, Silecki Folwark, Dolny Siniec, Kąty, Nowa Różanka, Różanka, Rypławki, Sińczyk, Siniec Cegielnia, Chojnica, Młynowo, Szczeciniak, Pieczarki, Sówka, Srokowski Dwór, Suchodoły, Wysoka Góra, Jegławki, Stare Jegławki, Kolkiejmy, Mintowo, Osikowo, Skandławki, Wilcza Wólka, Wilcze, Marszałki, Mazurkowo.

Gospodarka

Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Srokowo jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują ponad 64% powierzchni gminy, z czego największa ich część stanowią grunty orne: 42% (8171 ha), łąki i pastwiska zajmują 20,1% (3914 ha), a sady 0,07% (15 ha). Grunty rolne znajdują się na dobrych glebach III klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Srokowo wynosiła w 2013 roku 180. W tym 12 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałych 168 tworzyło sektor prywatny. 42 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 10 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 16 firm w dziale budownictwo, 27 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 4 firmy.

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Działają niewielkie podmioty przetwórstwa rolno-spożywczego i podmioty w sferze obsługi rolnictwa.

Turystyka nie odgrywa w gminie Srokowo istotnej roli. Warunki przyrodnicze sprzyjają rozwojowi turystyki w gminie, jednak brak rozbudowanej bazy turystycznej sprawia, że turyści odwiedzają gminę przejazdem.

Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Srokowo, Lesieniec, Silec, Kaczory.

Gmina Srokowo należy do:

• Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"
• Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami
• Związku Gmin "Barcja" , Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich
• LGD 9

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Srokowo wynosiła 474 osób, co stanowi 7,2% bezrobotnych w powiecie kętrzyńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21,8% ludności.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

• Gminny Ośrodek Kultury w Srokowie
• Gminna Biblioteka Publiczna w Srokowie - w strukturach GOK Srokowo

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

• Dni Srokowa
• Festiwal Kultury Ludowej Miast Partnerskich Powiatu Kętrzyńskiego
• dożynki gminne

Ludzie związani z gminą

• Cyryl Klimowicz – duchowny katolicki, biskup diecezji Świętego Józefa w Irkucku; absolwent Szkoły Podstawowej w Srokowie z roku 1968.
• Stanisław Srokowski (1872–1950) – geograf, urzędnik konsularny, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, społecznik; po śmierci Stanisława Srokowskiego zmieniono w 1950 nazwę wsi Dryfort na Srokowo, patron szkoły podstawowej w Srokowie.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Srokowo należą:

• kościół pw. Krzyża Świętego w Srokowie wraz z plebanią
• kościół ewangelicko-augsburski w Srokowie (przy ul. Łąkowej)
• kaplica cmentarna w Srokowie
• założenie urbanistyczne starego miasta oraz XIX wieczne kamieniczki w rynku i przyległych ulicach (Barciańska, Chopina, Rynek, Wileńska) w Srokowie
• ratusz i szachulcowy spichlerz w rynku
• dwory, zespoły dworskie i folwarczne w: Brzeźnicy, Jegławkach, Kałkach, Kątach, Kolkiejmach, Skandławkach, Solance,
• drewniana dzwonnica w Kosakowie

Szlaki i atrakcje turystyczne

• szlaki rowerowe w lasach Nadleśnictwa Srokowo: trasa zielona, niebieska, czerwona
• leśna ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza "Wyskok" (13 km) oraz ogród dendrologiczny "Leśna Szkoła" (obok siedziby Nadleśnictwa Srokowo)
• "Diabla Góra" – najwyższe wzniesienie w gminie (157 m n.p.m.)
• ruiny wieży widokowej, tzw. Wieży Bismarcka, z otoczeniem parkowym na "Diablej Górze"
• zabytki architektury
• zabytkowe parki dworskie, m.in. w Brzeźnicy, Jegławkach, Kałkach, Kątach, Kolkiejmach, Skandławkach, Solance, Wikrowie
• Kanał Mazurski – niedokończona budowla z ciekawymi rozwiązaniami technicznymi
• obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
• Muzeum Przyrody, Etnografii i Sztuki w Srokowie

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Srokowo można uzyskać na stronie internetowej UG Srokowo.

Religia

• Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Srokowie

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Srokowo istnieją następujące placówki edukacyjne:

• Szkoła Podstawowa im. Stanisława Srokowskiego w Srokowie - z filią w Solance
• Gimnazjum nr 1 w Srokowie

Sport

W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, tenisa ziemnego, streetball, "Bieg Niepodległościowy". Na terenie gminy działa klub:

• UKS OMET w Srokowie

Inne organizacje i instytucje

• Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Srokowiacy
• Stowarzyszenie Sportowe "Omet"
• Srokowskie Stowarzyszenie "Sukces Każdego Dziecka" w Srokowie
• Towarzystwo Przyjaciół Wyskoku
• Stowarzyszenie "Wiedza, Rozwój, Praca" w Srokowie
• "Ziemiańskie bractwo strzeleckie" w Wilczynach
• Stowarzyszenie Silna Grupa "Jegławki"
• Stowarzyszenie "Świadomie Aktywni" w Srokowie
• Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa Siniec "Blusztyn"
• Fundacja Upowszechniania Sportów Wodnych "Kurs"
• Stowarzyszenie "Mazurski Trakt Konny"

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Rezerwaty przyrody:

• Rezerwat Bajory (216,37 ha)
• Rezerwat Kałeckie Błota (186,48 ha)

Obszary chronionego krajobrazu:

• Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Oświn (2516,11 ha)
• Obszar Chronionego Krajobrazu Bagien Mażańskich (1180 ha)

Obszary Natura 2000:

• Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Oświn i okolice (6985,25 ha)
• Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja nad Oświnem – obszar proponowany
• Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Warmińska (145 342 ha)

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Srokowo znajduje się 31 pomników przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew oraz głaz narzutowy "Siny Kamień", głaz narzutowy w leśnictwie Jezioro.

Zobacz też:

• Międzynarodowy Plener Malarski Srokowo

Bibliografia

Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program ochrony środowiska gminy Srokowo na lata 2004–2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011, Olsztyn 2004. [20.10.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Srokowo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Srokowo [20.10.2014]