Olsztynek: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Edukacja) |
(→Edukacja) |
||
Linia 114: | Linia 114: | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Olsztynku]] | *[[Szkoła Podstawowa w Olsztynku]] | ||
*[[Zespół Szkół im. K. C. Mrongowiusza w Olsztynku|Zespół Szkół im. K. C. Mrongowiusza]] | *[[Zespół Szkół im. K. C. Mrongowiusza w Olsztynku|Zespół Szkół im. K. C. Mrongowiusza]] | ||
− | *[[I Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kaczmarskiego w Olsztynku|I Liceum Ogólnokształcące im Jacka Kaczmarskiego]] | + | *[[I Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kaczmarskiego w Olsztynku|I Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kaczmarskiego]] |
==Turystyka== | ==Turystyka== |
Wersja z 10:43, 16 lut 2015
Olsztynek | |||
| |||
| |||
Ratusz w Olsztynku, źródło: commons.wikimedia.org [12.12.2014]
| |||
Państwo | Polska | ||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
Powiat | olsztyński | ||
Gmina | Olsztynek | ||
Liczba ludności (2012) | 7713 | ||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Olsztynek (niem. Hohenstein) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 7713 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Artur Zenon Wrochna [1].
Spis treści
Położenie
Olsztynek jest położony na Warmii, na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 28 km od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Miasto powstało na obszarze zamieszkanym pierwotnie przez pruskie plemię Sasinów. Akcja kolonizacyjna prowadzona przez zakon krzyżacki rozpoczęła się w połowie XVI wieku. Z inicjatywy komtura ostródzkiego Gunthera von Hohensteina na obszarze dzisiejszego miasta wzniesiono zamek, wokół którego zaczęła się rozwijać osada rzemieślniczo-handlowa. W 1359 roku osada otrzymała prawa miejskie oraz nazwę Hohenstein. Miasto otrzymało 47 łanów na prawie chełmińskim. Wkrótce obok zamku wniesiono kościół. Mieszkańcami ówczesnego Olsztynka był zamożny i wpływowy patrycjat niemiecki; pozostali mieszkańcy byli Polakami z terenu Mazowsza. Począwszy od 1410 roku Olsztynek był jedną z licznych ofiar konfliktu polsko-krzyżackiego. Zniszczeniu uległ zamek, kościół i dwa młyny.
W okresie wojny trzydziestoletniej Olsztynek przyłączył się do antykrzyżackiej koalicji reprezentowanej przez Związek Pruski. Traktat pokojowy z 1466 roku pozostawiał Olsztynek w rękach Zakonu. W czasie ostatniej wojny (1519-1521) miasto okupowały polskie wojska. W 1525 do 1610 roku Olsztynek był siedzibą starostwa. W 1534 roku uruchomiona została szkoła partykularna. Jej absolwenci mogli kontynuować naukę na uniwersytetach. W tym okresie w Olsztynku działał od pewnego czasu szpital utrzymywany z darowizn.
W 1651 roku miejscowość została strawiona przez pożar. Cztery lata później w mieście pojawiły się wojska szwedzkie. Przymusowe kwaterunki, rabunki i kontrybucje doprowadziły do zubożenia mieszkańców. Po najeździe tatarskim w Olsztynku wybuchła epidemia dżumy. Zabiła 300 z ogólnej liczby 800 mieszkańców. Kolejnym ciosem był pożar w 1685 roku. Spłonął kościół, ratusz, praktycznie wszystkie domy należące do mieszczan. Na początku XVIII wieku na miasto powtórnie spadła wielka epidemia dżumy. Olsztynek do 1711 roku utracił połowę mieszkańców. W 1804 roku następny pożar pochłonął plebanię ewangelicką, ratusz,domy, stajnie i spichlerze.
30 grudnia 1806 roku do Olsztynka wkroczyły francuskie oddziały. Wokół miasta obozowało 12 tys. żołnierzy. Rekwizycje, kontrybucje i samowola żołnierzy doprowadziły do klęski głodu.
Olsztynek wszedł w fazę spokojnego, ale widocznego rozwoju w drugiej połowie XIX wieku. Budowa szosy do Ostródy i Nidzicy, uzyskanie połączenia kolejowego, budowa szpitala w widoczny sposób wpłynęły na ożywienie społeczno-gospodarcze miasta.
W czasie II wojny światowej działał tu obóz jeniecki. Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta 22 stycznia 1945 roku. Zostało ono zniszczone w 70%, a nieliczni mieszkańcy, którzy nie opuścili domów, byli skazani na okrucieństwo radzieckich żołnierzy. Pierwsi polscy osadnicy z powiatu mławskiego przybyli do Olsztynka latem 1945 roku. We wrześniu tego roku miejscowość liczyła 854 mieszkańców (w tym 53 Mazurów i 140 Niemców). Po wysiedleniu ludności niemieckiej napłynęła kolejna fala osadników z Wileńszczyzny i Wołynia. W sierpniu 1946 roku Olsztynek liczył 2149 mieszkańców.
Pierwszym powojennym burmistrzem został Teodor Banasiak.
Gospodarka
- OCTIM Wytwórnia Octu i Musztardy Sp. z o.o.
- Tymbark S.A.
- Piekarnia Spółdzielni Handlowo-Produkcyjnej w Olsztynku
- Provimi Polska Olsztynek Sp. z o.o.
Kultura
- Miejski Dom Kultury w Olsztynku
- Miejska Biblioteka Publiczna
- Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku
- Regionalne Święto Ziół
- Bitwa pod Heilsbergiem
- Dni Olsztynka
- Galeria Sztuki w Olsztynku
- Dziecięcy Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Burmistrza Miasta Olsztynek
- Czasopismo "ALBO"
- Przegląd Teatrów Szkolnych Arlekin
- Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Burmistrza Olsztynka i Kubusia
- Konkurs piosenki „Złota Nutka” w Olsztynku
- lkwim:Wyróżnienie Zasłużony dla Olsztynka
- Multimedialne Muzeum Stalagu IB i Historii Olsztynka
Organizacje i stowarzyszenia
- Koło Olsztyneckich Rzeźbiarzy
- Towarzystwo Przyjaciół Olsztynka
- Stowarzyszenie na rzecz Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Olsztynku
- Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gimnazjum w Olsztynku "Pro Gimnazjum"
- Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich
- Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"
- Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"
- LGD Stowarzyszenie „Południowa Warmia”
- Klub Seniora w Olsztynku
- Stowarzyszenie Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Koło w Olsztynku
- Demokratyczna Unia Kobiet Koło w Olsztynku
- Klub Tańca Towarzyskiego "Fantazja" w Olsztynku
- Konwent Rycerski św. Piotra w Olsztynku
- Stowarzyszenie Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej
- Stowarzyszenie do Pielęgnacji Dóbr Kultury Niemieckiej im. Emila von Behringa
- Zrzeszenie Forum Kobiet Koło w Olsztynku
Religia
- Parafia pw. bł. Anieli Salawy w Olsztynku
- Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynku
- Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Olsztynku
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Olsztynku
Ludzie związani z miejscowością
- Emil von Behring
- Julius Dinder
- Ryszard Abramowski
- Józef Kolberg
- Ryszard Knosała
- Jędrzej Giertych
- Fryderyk Rojek
- Feliks Klikowicz
- Krzysztof Celestyn Mrongowiusz
- Karol Harich
- Erwin Kruk
Sport
Edukacja
- Przedszkole Miejskie w Olsztynku
- Gimnazjum im. Noblistów Polskich w Olsztynku
- Gimnazjum SPSK im. św. Jana Pawła II w Olsztynku
- Szkoła Podstawowa w Olsztynku
- Zespół Szkół im. K. C. Mrongowiusza
- I Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kaczmarskiego
Turystyka
- Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce
- Rezerwat Bagno Nadrowskie
- Rezerwat Dylewo
- Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek
Zabytki
- Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Ratusz (1915-1923) oraz ustawiony przed nim kamienny lew z lat 20-tych XX w.
- Budynek dawnej plebanii ewangelickiej
- Budynek dawnej plebanii
- Zamek
- Mury obronne z XIV w.
- Pozycja Olsztynecka
- Kościół ewangelicki w Olsztynku
- Wieża ciśnień (1905)
- Wieżą ciśnień (1935)
- Domy przy ul.Warszawskiej, Świerczewskiego, Zamkowej, Ratuszowej, Dom Mrongowiusza
- Cmentarz ewangelicko-augsburski (1. połowa XIX w.)
- Cmentarz ewangelicko-augsburski (XIX w.)
- Cmentarz rzymskokatolicki (XIX w.)
Przypisy
- ↑ olsztynek.bil-wm.pl [12.12.2014]
<references>
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Dudzińska Zofia, Obóz jeniecki w Olsztynku, Olsztyn 1983.
Olsztynek i okolice, Olsztyn 1970.
Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Toeppen Max, Historia okręgu i miasta Olsztynka, oprac. Grzegorz Białuński i Grzegorz Jasiński, przeł. Magdalena Socha, Dąbrówno 2004.
http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_ludnosc_stan_struktura_30062012.pdf%7C Ludność. Stan i struktura] [24.11.2014]
Miejski Dom Kultury w Olsztynku [24.11.2014]
Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku [24.11.2014]
Portal Informacyjny Olsztynka [24.11.2014]
Baza Informacji Lokalnej [24.11.2014]
Dom Warmiński [24.11.2014]