Pasym (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(→‎Demografia)
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
 
  |zarządzający    = Burmistrz
 
  |zarządzający    = Burmistrz
−
  |wójt            = [[Cezary Łachmański]]
+
  |wójt            = Marcin Nowociński
 
  |adres_ug        = ul. Rynek 8  
 
  |adres_ug        = ul. Rynek 8  
 
  |kod_poczt_ug    = 12-130 Pasym
 
  |kod_poczt_ug    = 12-130 Pasym
Linia 28: Linia 28:
 
  |bip            = http://bip.visacom.pl/umig_pasym/
 
  |bip            = http://bip.visacom.pl/umig_pasym/
 
}}  
 
}}  
−
'''Gmina Pasym''' – gmina miejsko-wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w północno-zachodniej części [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Pasym| Pasymiu]].
+
'''Gmina Pasym''' – gmina miejsko-wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w północno-zachodniej części [[Powiat szczycieński|powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Pasym|Pasymiu]].
−
 
 
 
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.   
 
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.   
−
 
+
Władzę w gminie sprawuje burmistrz Marcin Nowociński.
−
Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Cezary Łachmański]]<ref>Urząd Miasta i Gminy Pasym [http://www.pasym.pl/index.php?page=246]</ref>.
 
−
<br/><br/>
 
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
−
Gmina miejsko-wiejska Pasym zajmuje powierzchnię 149,20 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4270]</ref>, w tym:
+
Gmina miejsko-wiejska Pasym zajmuje powierzchnię 149,20 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4270 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym:
 
*użytki rolne: 46%
 
*użytki rolne: 46%
 
*lasy: 33%
 
*lasy: 33%
 
*wody: 11%
 
*wody: 11%
  
−
Gmina stanowi 7,7% powierzchni [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]].  
+
Gmina stanowi 7,7% powierzchni powiatu szczycieńskiego.  
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
−
{{Galeria|Nazwa=Węgorzewo (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
+
[[Plik:Jezioro_Kalwa.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Kalwa<br/> Autor: Albert Jankowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pasym._Jezioro_Kalwa_04.JPG Commons Wikimedia]]]
−
|Plik:Jezioro_Kalwa.jpg| Jezioro Kalwa<br/> Autor: Albert Jankowski Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pasym._Jezioro_Kalwa_04.JPG wikimedia.commons.org]
+
[[Plik: Kościół w Pasymiu.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu<br/> Autor: Mieczysław Kalski
−
|Plik: Kościół w Pasymiu.jpg| Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu<br/> Autor: Mieczysław Kalski
+
]]
−
}}
 
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
−
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 
|--
 
|--
−
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
−
|liczba || 5410 || 100 || 2675 || 49,4 || 2735 || 50,6
+
|liczba ||5410 ||100 ||2675 ||49,4 ||2735 ||50,6
 
|--
 
|--
−
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 36 || colspan=2| 18 || colspan=2| 18
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|36 ||colspan=2|18 ||colspan=2|18
 
|}
 
|}
−
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Pasym wynosiło -21 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 9,1% migracji w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]] oraz 0,6% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Pasym wynosiło -21 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 9,1% migracji w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]] oraz 0,6% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]].
  
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
−
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Pasym były częścią [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]] w [[Województwo olsztyńskie| województwie olsztyńskim]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref>.<br/>
+
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Pasym były częścią [[Powiat szczycieński|powiatu szczycieńskiego]] w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>.
−
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>. Gromada Pasym przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>.<br/>
+
 
−
Gminę wiejską Pasym powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>, w jej skład wchodziły obszary sołectw: Dybowo, Dźwiersztyny, Elganowo, Grom, Grzegrzółki, Jurgi, Krzywonoga, Leleszki, Michałki, Miłuki, Narajty, Pasym, Rusek Wielki, Rutki, Siedliska, Słonecznik, Tylkowo.<br/> 
+
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Pasym przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>.
−
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Pasym została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.<br/>
+
 
 +
Gminę wiejską Pasym powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>, w jej skład wchodziły obszary sołectw: Dybowo, Dźwiersztyny, Elganowo, Grom, Grzegrzółki, Jurgi, Krzywonoga, Leleszki, Michałki, Miłuki, Narajty, Pasym, Rusek Wielki, Rutki, Siedliska, Słonecznik, Tylkowo.
 +
 
 +
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Pasym została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
 +
 
 
W 1997 roku Pasym odzyskał prawa miejskie<ref>Dz.U. 1996 nr 155 poz. 760, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. w sprawie nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany granic niektórych miast położonych na obszarach gmin. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19961550760]</ref>.  
 
W 1997 roku Pasym odzyskał prawa miejskie<ref>Dz.U. 1996 nr 155 poz. 760, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. w sprawie nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany granic niektórych miast położonych na obszarach gmin. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19961550760]</ref>.  
−
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę Pasym w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]].
+
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Pasym w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]].
  
 
Gmina miejsko-wiejska Pasym graniczy z gminami: [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Szczytno (gmina wiejska)|Szczytno]], [[Jedwabno (gmina wiejska)|Jedwabno]], [[Purda (gmina wiejska)|Purda]].
 
Gmina miejsko-wiejska Pasym graniczy z gminami: [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Szczytno (gmina wiejska)|Szczytno]], [[Jedwabno (gmina wiejska)|Jedwabno]], [[Purda (gmina wiejska)|Purda]].
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
−
Sołectwa: [[Dybowo]], [[Dźwiersztyny]], [[Elganowo]], [[Grom]], [[Grzegrzółki]], [[Jurgi]], [[Krzywonoga]], [[Leleszki]], [[Michałki]] - [[Miłuki]], [[Narajty]], [[Rusek Wielki]], [[Rutki]] - [[Tylkówek]], [[Siedliska]], [[Tylkowo]].
+
Sołectwa: [[Dybowo (gmina Pasym)|Dybowo]], [[Dźwiersztyny]], [[Elganowo]], [[Grom]], [[Grzegrzółki]], [[Jurgi]], [[Krzywonoga]], [[Leleszki]], [[Michałki (gmina Pasym)|Michałki]] - [[Miłuki]], [[Narajty]], [[Rusek Wielki]], [[Rutki]] - [[Tylkówek]], [[Siedliska (gmina Pasym)|Siedliska]], [[Tylkowo]].
  
−
Pozostałe miejscowości: [[Gaj]], [[Łysa Góra]], [[Otole]], Pasym (osada), [[Rudziska Pasymskie]].
+
Pozostałe miejscowości: [[Gaj (gmina Pasym)|Gaj]], [[Łysa Góra]], [[Otole]], Pasym (osada), [[Rudziska Pasymskie]].
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
 
Gospodarka gminy Pasym jest związana z wykorzystaniem lokalnych zasobów naturalnych i opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Występowanie w tym rejonie słabych gleb (w większości IV i V klasy bonitacyjnej) oraz skróconego okresu wegetacji spowodowały, że głównym kierunkiem produkcyjnym w gminie jest hodowla bydła mlecznego. Chów trzody chlewnej jest na drugim miejscu, a inne gatunki zwierząt utrzymywane są w niewielkich ilościach. Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża oraz ziemniaki. W gminie większość stanowią małe i średnie (od 1-15 ha) gospodarstwa indywidualne.  
 
Gospodarka gminy Pasym jest związana z wykorzystaniem lokalnych zasobów naturalnych i opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Występowanie w tym rejonie słabych gleb (w większości IV i V klasy bonitacyjnej) oraz skróconego okresu wegetacji spowodowały, że głównym kierunkiem produkcyjnym w gminie jest hodowla bydła mlecznego. Chów trzody chlewnej jest na drugim miejscu, a inne gatunki zwierząt utrzymywane są w niewielkich ilościach. Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża oraz ziemniaki. W gminie większość stanowią małe i średnie (od 1-15 ha) gospodarstwa indywidualne.  
 +
 
Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz położenie gminy w strefie chronionego krajobrazu tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.<br/>
 
Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz położenie gminy w strefie chronionego krajobrazu tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.<br/>
 
Znaczącym elementem gospodarki gminy jest rybactwo. Gospodarka rybacka prowadzona jest na wodach śródlądowych przez dzierżawców jezior: Kompania Mazurska PASYM Sp. z o.o. oraz Polski Związek Wędkarski w Warszawie.<br/>  
 
Znaczącym elementem gospodarki gminy jest rybactwo. Gospodarka rybacka prowadzona jest na wodach śródlądowych przez dzierżawców jezior: Kompania Mazurska PASYM Sp. z o.o. oraz Polski Związek Wędkarski w Warszawie.<br/>  
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Pasym wynosiła pod koniec 2013 roku 375. W tym 13 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 362 tworzy sektor prywatny. 74 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 35 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 97 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 16 firmy<ref name="p1"/>. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel. Większość podmiotów produkcyjnych stanowią zakłady przetwórstwa i obróbki drewna wytwarzające również produkty gotowe (meble, akcesoria do mebli, stolarka budowlana, szkutnictwo). Na bazie pokładów kruszyw funkcjonuje kopalnia surowców mineralnych w Rusku Wielkim oraz cegielnia w Pasymiu. Kruszywa są wykorzystywane również na cele budownictwa i drogownictwa. Większość zakładów usługowych i handlowych znajduje się na terenie Pasymia.
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Pasym wynosiła pod koniec 2013 roku 375. W tym 13 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 362 tworzy sektor prywatny. 74 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 35 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 97 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 16 firmy<ref name="p1"/>. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel. Większość podmiotów produkcyjnych stanowią zakłady przetwórstwa i obróbki drewna wytwarzające również produkty gotowe (meble, akcesoria do mebli, stolarka budowlana, szkutnictwo). Na bazie pokładów kruszyw funkcjonuje kopalnia surowców mineralnych w Rusku Wielkim oraz cegielnia w Pasymiu. Kruszywa są wykorzystywane również na cele budownictwa i drogownictwa. Większość zakładów usługowych i handlowych znajduje się na terenie Pasymia.
  
−
Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, pensjonat, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Miłuki, Krzywonoga, Pasym, Michałki, Grom<ref>Urząd Gminy Pasym [http://www.pasym.pl/index.php?page=252]</ref>.<br/> 
+
Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, pensjonat, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Miłuki, Krzywonoga, Pasym, Michałki, Grom<ref>Urząd Gminy Pasym [http://www.pasym.pl/index.php?page=252]</ref>.
 +
 
 
Gmina Pasym należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]], [[Lokalna Grupa Rybacka "Pojezierze Olsztyńskie"|Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie"]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]].     
 
Gmina Pasym należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]], [[Lokalna Grupa Rybacka "Pojezierze Olsztyńskie"|Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie"]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]].     
 
   
 
   
−
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Pasym wynosiła 437 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 6,9%  bezrobotnych w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Pasym wynosiła 437 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 6,9%  bezrobotnych w powiecie szczycieńskim.
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21,6% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21,6% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
Linia 104: Linia 106:
  
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
−
 
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Pasym należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>:
−
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Pasym należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
 
 
*zabytkowa zabudowa miasta Pasym (domy przy ul. Dworcowej, Jedności Słowiańskiej, Szkolnej, Kościuszki)
 
*zabytkowa zabudowa miasta Pasym (domy przy ul. Dworcowej, Jedności Słowiańskiej, Szkolnej, Kościuszki)
 
*pozostałości murów obronnych i ratusz w Pasymiu
 
*pozostałości murów obronnych i ratusz w Pasymiu
−
*[[lkwim: Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu| kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu]]
+
*[[lkwim: Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu|kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu]]
 
*[[lkwim: Kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu|kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu]]
 
*[[lkwim: Kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu|kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu]]
 
*cmentarze ewangelickie w Pasymiu
 
*cmentarze ewangelickie w Pasymiu
Linia 116: Linia 117:
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
*szlaki rowerowe:
 
*szlaki rowerowe:
−
**trasa "Czarci Kamień" (szlak niebieski): Pasym - Rudziska Pasymskie - jezioro Uroczysko - "Czarci kamień" - "Czarcia miotła" - jezioro Dłużek - Rudziska Pasymskie - Pasym  
+
**trasa "Czarci Kamień" (szlak niebieski): Pasym - Rudziska Pasymskie - [[jezioro Uroczysko]] - "Czarci kamień" - "Czarcia miotła" - [[jezioro Dłużek]] - [[Rudziska Pasymskie]] - Pasym  
 
**trasa "Kamień Hindenburga": Pasym - Grzegrzółki - Łysa Góra - Ośrodej "Wrzos" - Leśna ścieżka dydaktyczna - Elganowo - Pasym
 
**trasa "Kamień Hindenburga": Pasym - Grzegrzółki - Łysa Góra - Ośrodej "Wrzos" - Leśna ścieżka dydaktyczna - Elganowo - Pasym
−
**trasa "Czarny Bocian": Pasym - Narajty - Rutki - Tylkówek - Tylkowo - Pasym
+
**trasa "Czarny Bocian": Pasym - [[Narajty]] - [[Rutki]] - [[Tylkówek]] - [[Tylkowo]] - Pasym
−
**trasa "Babska Chata": Pasym - Grzegrzółki - Rusek Wielki - Sąpłaty - Dźwierzuty - Małszewko - Grzegrzółki - Pasym
+
**trasa "Babska Chata": Pasym - [[Grzegrzółki]] - [[Rusek Wielki]] - [[Sąpłaty]] - [[Dźwierzuty]] - [[Małszewko]] - Grzegrzółki - Pasym
−
**trasa "Chamedafne północna": Pasym - Elganowo - Grom - Jurgi - Dźwiersztyny - Dybowo - Pasym  
+
**trasa "Chamedafne północna": Pasym - [[Elganowo]] - [[Grom]] - [[Jurgi]] - [[Dźwiersztyny]] - [[Dybowo]] - Pasym  
−
**trasa "Graszk" (szlak czerwony): Pasym - Rudziska Pasymskie - jezioro Dłużek - jezioro Serwent - Graszk - Giławy - Gąsiorowo - Leśniczówka - Pasym
+
**trasa "Graszk" (szlak czerwony): Pasym - Rudziska Pasymskie - [[jezioro Dłużek]] - [[jezioro Serwent]] - [[Graszk]] - Giławy - Gąsiorowo - Leśniczówka - Pasym
−
**trasa "Kalwa": Pasym - Rudziska Pasymskie - Miłuki - Michałki - Pasym  
+
**trasa "Kalwa": Pasym - Rudziska Pasymskie - [[Miłuki]] - [[Michałki]] - Pasym  
 
*zabytkowy park dworski w Elgnowie oraz park miejski w Pasymiu
 
*zabytkowy park dworski w Elgnowie oraz park miejski w Pasymiu
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
 
*jeziora, lasy
 
*jeziora, lasy
 +
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Pasym można uzyskać na stronach internetowych [http://www.pasym.pl/ pasym.pl] oraz [http://www.turystyka.szczytno.pl/ turystyka.szczytno.pl].
  
−
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Pasym można uzyskać na stronach internetowych [http://www.pasym.pl/ UMiG Pasym] oraz [http://www.turystyka.szczytno.pl/ LOT Powiatu Szczycieńskiego].
+
== Religia ==
−
 
+
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pasymiu]]
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Gromie]]
 +
*[[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu]]
 +
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
 
W gminie miejsko-wiejskiej Pasym istnieją następujące placówki edukacyjne:  
 
W gminie miejsko-wiejskiej Pasym istnieją następujące placówki edukacyjne:  
−
*[[Zespół Szkół w Pasymiu| Zespół Szkolno-Przedszkolny w Pasymiu]] - [[Przedszkole w Pasymiu|przedszkole]], [[Szkoła Podstawowa im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Pasymiu]]
+
*[[Zespół Szkół w Pasymiu|Zespół Szkolno-Przedszkolny w Pasymiu]] - [[Przedszkole w Pasymiu|przedszkole]], [[Szkoła Podstawowa im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Pasymiu]]
 
*[[Publiczne Gimnazjum w Pasymiu]]  
 
*[[Publiczne Gimnazjum w Pasymiu]]  
 
*[[Szkoła Podstawowa w Tylkowie]]  
 
*[[Szkoła Podstawowa w Tylkowie]]  
 
*[[Szkoła Podstawowa w Gromie]]  
 
*[[Szkoła Podstawowa w Gromie]]  
−
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
 
W gminie działa klub:
 
W gminie działa klub:
 
*LKS "Błękitni" Pasym  
 
*LKS "Błękitni" Pasym  
−
 
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
*[[Stowarzyszenie Na Rzecz Wspierania Aktywności Mieszkańców Mazurskiej Wsi Grom]]  
 
*[[Stowarzyszenie Na Rzecz Wspierania Aktywności Mieszkańców Mazurskiej Wsi Grom]]  
−
 
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
−
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
+
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]</ref>:  
  
 
Rezerwaty:
 
Rezerwaty:
Linia 158: Linia 160:
 
*[[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (32 612,78 ha)
 
*[[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (32 612,78 ha)
  
−
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Pasym znajduje się [[Użytek ekologiczny "Obiekt Stawowy Tylkowo"| użytek ekologiczny"Obiekt Stawowy Tylkowo"]]. Na terenie gminy nie ma pomników przyrody<ref name="p3"/>.
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Pasym znajduje się [[Użytek ekologiczny "Obiekt Stawowy Tylkowo"|użytek ekologiczny"Obiekt Stawowy Tylkowo"]]. Na terenie gminy nie ma pomników przyrody<ref name="p3"/>.
  
 
==Zobacz też:==
 
==Zobacz też:==
Linia 164: Linia 166:
 
*[[lkwim: Organy z kościoła ewangelicko-augsburskiego w Pasymiu|Organy z kościoła ewangelicko-augsburskiego w Pasymiu]]
 
*[[lkwim: Organy z kościoła ewangelicko-augsburskiego w Pasymiu|Organy z kościoła ewangelicko-augsburskiego w Pasymiu]]
 
*[[Mazury]]
 
*[[Mazury]]
−
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
−
 
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
 
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>

Aktualna wersja na dzień 09:35, 23 kwi 2024

Gmina Pasym
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Marcin Nowociński
Powierzchnia 149,20 km²
Liczba sołectw 14
Liczba miejscowości 21
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		5410
36 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NSZ
TERYT 2817043
Urząd gminy
ul. Rynek 8 12-130 Pasym
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Pasym – gmina miejsko-wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północno-zachodniej części powiatu szczycieńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Pasymiu. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje burmistrz Marcin Nowociński.

Powierzchnia gminy

Gmina miejsko-wiejska Pasym zajmuje powierzchnię 149,20 km2[1], w tym:

  • użytki rolne: 46%
  • lasy: 33%
  • wody: 11%

Gmina stanowi 7,7% powierzchni powiatu szczycieńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:

Jezioro Kalwa
Autor: Albert Jankowski. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pasymiu
Autor: Mieczysław Kalski
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 5410 100 2675 49,4 2735 50,6
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		36 18 18

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Pasym wynosiło -21 osoby[1], co stanowi 9,1% migracji w powiecie szczycieńskim oraz 0,6% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Pasym były częścią powiatu szczycieńskiego w województwie olsztyńskim[2].

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[3]. Gromada Pasym przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[4].

Gminę wiejską Pasym powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5], w jej skład wchodziły obszary sołectw: Dybowo, Dźwiersztyny, Elganowo, Grom, Grzegrzółki, Jurgi, Krzywonoga, Leleszki, Michałki, Miłuki, Narajty, Pasym, Rusek Wielki, Rutki, Siedliska, Słonecznik, Tylkowo.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Pasym została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

W 1997 roku Pasym odzyskał prawa miejskie[7]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Pasym w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.

Gmina miejsko-wiejska Pasym graniczy z gminami: Dźwierzuty, Szczytno, Jedwabno, Purda.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Dybowo, Dźwiersztyny, Elganowo, Grom, Grzegrzółki, Jurgi, Krzywonoga, Leleszki, Michałki - Miłuki, Narajty, Rusek Wielki, Rutki - Tylkówek, Siedliska, Tylkowo.

Pozostałe miejscowości: Gaj, Łysa Góra, Otole, Pasym (osada), Rudziska Pasymskie.

Gospodarka

Gospodarka gminy Pasym jest związana z wykorzystaniem lokalnych zasobów naturalnych i opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Występowanie w tym rejonie słabych gleb (w większości IV i V klasy bonitacyjnej) oraz skróconego okresu wegetacji spowodowały, że głównym kierunkiem produkcyjnym w gminie jest hodowla bydła mlecznego. Chów trzody chlewnej jest na drugim miejscu, a inne gatunki zwierząt utrzymywane są w niewielkich ilościach. Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża oraz ziemniaki. W gminie większość stanowią małe i średnie (od 1-15 ha) gospodarstwa indywidualne.

Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz położenie gminy w strefie chronionego krajobrazu tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.
Znaczącym elementem gospodarki gminy jest rybactwo. Gospodarka rybacka prowadzona jest na wodach śródlądowych przez dzierżawców jezior: Kompania Mazurska PASYM Sp. z o.o. oraz Polski Związek Wędkarski w Warszawie.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Pasym wynosiła pod koniec 2013 roku 375. W tym 13 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 362 tworzy sektor prywatny. 74 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 35 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 97 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 16 firmy[1]. Na terenie gminy nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel. Większość podmiotów produkcyjnych stanowią zakłady przetwórstwa i obróbki drewna wytwarzające również produkty gotowe (meble, akcesoria do mebli, stolarka budowlana, szkutnictwo). Na bazie pokładów kruszyw funkcjonuje kopalnia surowców mineralnych w Rusku Wielkim oraz cegielnia w Pasymiu. Kruszywa są wykorzystywane również na cele budownictwa i drogownictwa. Większość zakładów usługowych i handlowych znajduje się na terenie Pasymia.

Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, pensjonat, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Miłuki, Krzywonoga, Pasym, Michałki, Grom[9].

Gmina Pasym należy do LGD "Brama Mazurskiej Krainy", Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie", Związku Gmin "Czyste Mazury" oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Pasym wynosiła 437 osób[1], co stanowi 6,9% bezrobotnych w powiecie szczycieńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21,6% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Filia biblioteki znajduje się w Gromie.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Kalwanaria
  • Dni Pasymia
  • Dożynki Gminne

Ludzie związani z gminą

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Pasym należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Pasym można uzyskać na stronach internetowych pasym.pl oraz turystyka.szczytno.pl.

Religia

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Pasym istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie działa klub:

  • LKS "Błękitni" Pasym

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Rezerwaty:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Pasym znajduje się użytek ekologiczny"Obiekt Stawowy Tylkowo". Na terenie gminy nie ma pomników przyrody[12].

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
  2. ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl
  3. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl
  4. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [1]
  5. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  6. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
  7. ↑ Dz.U. 1996 nr 155 poz. 760, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. w sprawie nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany granic niektórych miast położonych na obszarach gmin. [2]
  8. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
  9. ↑ Urząd Gminy Pasym [3]
  10. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  11. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  12. ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bibliografia

Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1996 nr 155 poz. 760, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. w sprawie nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany granic niektórych miast położonych na obszarach gmin. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego miasta i gminy Pasym, 2004
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Miasta i Gminy Pasym [20.12.2014]
Urząd Miasta i Gminy Pasym [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Pasym_(gmina_miejsko-wiejska)&oldid=158099”