Srokowo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Srokowa | |dopełniacz wsi = Srokowa | ||
|zdjęcie = Ratusz w Srokowie.jpg | |zdjęcie = Ratusz w Srokowie.jpg | ||
− | |opis zdjęcia = Ratusz w Srokowie [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Town_hall_in_Srokowo#mediaviewer/File:Ratusz_Srokowo.jpg] [ | + | |opis zdjęcia = Ratusz w Srokowie. Fot. Andrzej Gondek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Town_hall_in_Srokowo#mediaviewer/File:Ratusz_Srokowo.jpg Commons Wikimedia] [14.12.2014] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
− | }} | + | }} |
− | ''' Srokowo '''(niem.'' Drengfurth'') – wieś gminna położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]] w [[gmina | + | ''' Srokowo '''(niem. ''Drengfurth'') – wieś gminna położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]] w [[Srokowo (gmina wiejska)|gminie Srokowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa olsztyńskiego. W 2009 roku była zamieszkana przez 1455 osób. Aktualnie funkcję wójta sprawuje [[Franciszek Andruszkiewicz]]<ref>[http://www.srokowo.warmia.mazury.pl/pl/wladze-gminy/wojt Gmina Srokowo] </ref>. |
− | + | <br/><br/> | |
+ | [[File: Kościół pw. Podwyższenia Świętego Krzyża w Srokowie.jpg|right|thumb|290 px|Kościół pw. Podwyższenia Świętego Krzyża w Srokowie. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Holy_Cross_church_in_Srokowo#mediaviewer/File:Srokowo_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_002.JPG Commons Wikimedia] [14.12.2014]]] | ||
+ | [[File:Wieża Bismarcka w Srokowie.jpg|thumb|290 px|right|Wieża Bismarcka w Srokowie. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bismarck_tower_in_Srokowo#mediaviewer/File:Srokowo_Wie%C5%BCy_Bismarcka_009.JPG Commons Wikimedia] [14.12.2014]]] | ||
+ | [[File:Srokowo.Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej.jpg|thumb|290 px|right|Srokowo.Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:World_War_I_monument_in_Srokowo#mediaviewer/File:Srokowo_005.JPG Commons Wikimedia] [14.12.2014]]] | ||
== Charakterystyka fizjograficzna == | == Charakterystyka fizjograficzna == | ||
− | Srokowo jest położone w odległości 20 km od [[Kętrzyn|Kętrzyna]] nad rzeką [[Rzeka Omet|Omet]]. | + | Srokowo jest położone w odległości 20 km od [[Kętrzyn|Kętrzyna]], nad rzeką [[Rzeka Omet|Omet]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
− | [[ | + | Pierwsza informacja dotycząca Srokowa, a właściwie ówczesnej osady o nazwie Drengfurth, pochodzi z 1397 roku. Sześć lat później została ona nadana jako lenno Tomaszowi Wickerau, właścicielowi wsi [[Rydzówka]]. |
+ | W 1405 roku wielki mistrz krzyżacki [[Konrad von Jungingen]] wystawił na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] przywilej dla Srokowa, w którym nadawał osadzie prawa miejskie. Zasadźcami i jednocześnie pierwszymi sołtysami byli bracia Peter i Seyfahrt Wolf. | ||
+ | |||
+ | Srokowo posiadało wybieralną radę miejską, która wyznaczała burmistrza. Władza sądownicza spoczywała w rękach miejskich ławników. W 1562 roku Srokowo otrzymało przywilej uprawniający do organizowania corocznego jarmarku. W 1658 roku w mieście wybuchł pożar, który strawił większość zabudowań, w tym miejscowy kościół. Odbudowa trwała kilka lat. Rok wcześniej na Srokowo napadli [[Najazd Tatrów na Prusy|Tatarzy]], którzy m.in. podpalili ratusz wzniesiony w 1611 roku. | ||
+ | |||
+ | Na początku XVIII wieku Srokowo spustoszyła [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]]. W 1805 roku miasto wybrano na kwaterę główną gen. von Reichela. Dwa lata później stacjonowali tu Francuzi. W 1812 roku wracający z Rosji żołnierze napoleońscy również nie oszczędzili miasta. | ||
+ | |||
+ | W 1820 roku uruchomiono drugą szkołę. Dziesięć lat później otwarto szpital połączony z przytułkiem dla ubogich. W 1879 roku miejscowość była zamieszkana przez 1240 osób. W roku 1887 roku Srokowo otrzymało [[Linia kolejowa Kętrzyn - Węgorzewo|połączenie linią kolei wąskotorowej]] z [[Kętrzyn|Kętrzynem]]. | ||
+ | |||
+ | W okresie I wojny światowej w Srokowie stacjonował krótko gen. Scheidemann, któremu towarzyszyli Kozacy pustoszący okolice. Po 1918 roku w mieście uruchomiona została fabryka maszyn. W 1928 roku wzniesiono budynek nowej szkoły. Przed 1939 roku wybudowano także schronisko młodzieżowe i osiedle domków jednorodzinnych. Przed wybuchem II wojny światowej w Srokowie działały dwa młyny, trzy tartaki, masarnie, zakłady ogrodnicze, piekarnie, dwa hotele, kilka sklepów, apteka, gabinety lekarskie i weterynarz. W 1939 roku w miasto liczyło 2293 osoby. | ||
+ | |||
+ | 19 stycznia 1945 roku do miasta wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Dochodziło do egzekucji dokonywanych na Niemcach i francuskich jeńcach wojennych, zatrudnionych jako robotnicy przymusowi w miejscowych gospodarstwach. Wszystkie pozostałe w mieście i okolicy kobiety zostały wywiezione na Syberię. Zabudowa Srokowa uległa zniszczeniu w 60%. | ||
+ | |||
+ | Po zakończeniu II wojny światowej do Srokowa przybyli przesiedleńcy z Wołynia, Wileńszczyzny i Białostocczyzny. W 1946 roku Srokowo utraciło prawa miejskie. W tym samym roku uruchomiony został ośrodek zdrowia, odbudowano miejscową szkołę, a pracę podjęły dwa młyny i mleczarnia. W 1950 roku miasto przyjęło nazwę Srokowo. Upamiętniono tym samym postać [[Stanisław Srokowski|Stanisława Srokowskiego]], geografa i pierwszego przewodniczącego Państwowej Komisji Ustalania Nazw Miejscowych. W 1968 roku w Srokowie wybudowano dom kultury z salą kinową, czytelnią i biblioteką. | ||
+ | |||
Gmina Srokowo należy do następujących stowarzyszeń: [[Związek Gmin "Barcja"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich]],[[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]]. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. | Gmina Srokowo należy do następujących stowarzyszeń: [[Związek Gmin "Barcja"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich]],[[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]]. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. | ||
<br/> | <br/> | ||
Linia 47: | Linia 64: | ||
*[[lkwim:Dni Srokowa 2005| Dni Srokowa]] | *[[lkwim:Dni Srokowa 2005| Dni Srokowa]] | ||
*[[lkwim:Międzynarodowy Przegląd Kolęd i Pastorałek w Srokowie|Międzynarodowy Przegląd Kolęd i Pastorałek]] | *[[lkwim:Międzynarodowy Przegląd Kolęd i Pastorałek w Srokowie|Międzynarodowy Przegląd Kolęd i Pastorałek]] | ||
− | |||
− | |||
==Organizacje i stowarzyszenia== | ==Organizacje i stowarzyszenia== | ||
*[[Stowarzyszenie Świadomie Aktywni w Srokowie|Stowarzyszenie Świadomie Aktywni]] | *[[Stowarzyszenie Świadomie Aktywni w Srokowie|Stowarzyszenie Świadomie Aktywni]] | ||
*[[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]] | *[[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]] | ||
− | |||
− | |||
== Religia == | == Religia == | ||
*[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Srokowie|Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego]] | *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Srokowie|Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego]] | ||
*Kościół filialny [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kętrzynie|parafii ewangelicko-augsburskiej w Kętrzynie]] | *Kościół filialny [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kętrzynie|parafii ewangelicko-augsburskiej w Kętrzynie]] | ||
− | |||
− | |||
− | |||
==Edukacja== | ==Edukacja== | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Srokowie|Szkoła Podstawowa]] | *[[Szkoła Podstawowa w Srokowie|Szkoła Podstawowa]] | ||
*[[Gimnazjum nr 1 w Srokowie]] | *[[Gimnazjum nr 1 w Srokowie]] | ||
− | |||
− | |||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
*[[Stowarzyszenie "Mazurski Trakt Konny"]] | *[[Stowarzyszenie "Mazurski Trakt Konny"]] | ||
*[[Rezerwat Kałeckie Błota]] | *[[Rezerwat Kałeckie Błota]] | ||
*[[Rezerwat Bajory]] | *[[Rezerwat Bajory]] | ||
− | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
*[[lkwim:Kościół pw. Krzyża Świętego w Srokowie| Kościół pw. Świętego Krzyża]], wzniesiony w 1409 r. | *[[lkwim:Kościół pw. Krzyża Świętego w Srokowie| Kościół pw. Świętego Krzyża]], wzniesiony w 1409 r. | ||
*Kościół ewangelicko-augsburski, z 1. połowy XX wieku | *Kościół ewangelicko-augsburski, z 1. połowy XX wieku | ||
− | *Plebania parafii | + | *Plebania parafii rzymskokatolickiej wzniesiona w połowie XIX wieku |
*Założenie urbanistyczne Starego Miasta z 1405 r. | *Założenie urbanistyczne Starego Miasta z 1405 r. | ||
− | *Ratusz | + | *Ratusz wybudowany w latach 1775-1778 |
*Kaplica cmentarna w 1843 r. | *Kaplica cmentarna w 1843 r. | ||
*Ruiny wieży widokowej (Wieży Bismarcka), wzniesionej w 1902 r. wraz z otoczeniem parkowym | *Ruiny wieży widokowej (Wieży Bismarcka), wzniesionej w 1902 r. wraz z otoczeniem parkowym | ||
*Domy przy ul. Wileńskiej, Rynek, Strzeleckiej, Traugutta, Piekarskiej, Leśnej, Chopina, Barciańskiej, wzniesione W XVIII i XIX wieku | *Domy przy ul. Wileńskiej, Rynek, Strzeleckiej, Traugutta, Piekarskiej, Leśnej, Chopina, Barciańskiej, wzniesione W XVIII i XIX wieku | ||
*Spichlerz z 1709 r. | *Spichlerz z 1709 r. | ||
− | [[ | + | *Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej, wystawiony w 1924 r. w pobliżu Wieży Bismarcka |
− | < | + | *Kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku niemieckich żołnierzy |
− | + | ==Zobacz też== | |
+ | [[Linia kolejowa Kętrzyn - Węgorzewo]] | ||
+ | {{Przypisy}} | ||
+ | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
− | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.<br/> | |
− | + | ''Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | |
− | + | Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/> | |
− | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
− | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6228&p_token=0.14971882130889413 Bank Danych Lokalnych GUS] [14.12.2014]<br/> | |
− | + | [http://www.jerzysikorski.pl/historia-miasta-srokowo| jerzysikorski.pl, historia Srokowa] [14.12.2014]<br/> | |
− | + | [http://www.srokowo.iaw.pl/pl| Oficjalna strona gminy Srokowo] [14.12.2014]<br/> | |
− | + | [http://spsrokowo.edupage.org| Szkoła Podstawowa w Srokowie] [14.12.2014]<br/> | |
− | + | [http://www.srokowo-online.pl|Stowarzyszenie Świadomie Aktywni] [14.12.2014]<br/> | |
− | <br/> | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
<br/> | <br/> | ||
− | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Srokowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: Wsie gminne]][[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 08:21, 28 sie 2015
Srokowo | |||
| |||
| |||
Ratusz w Srokowie. Fot. Andrzej Gondek. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]
| |||
Państwo | Polska | ||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
Powiat | kętrzyński | ||
Gmina | Srokowo | ||
Liczba ludności (2009) | 1455 | ||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Srokowo (niem. Drengfurth) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie kętrzyńskim w gminie Srokowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa olsztyńskiego. W 2009 roku była zamieszkana przez 1455 osób. Aktualnie funkcję wójta sprawuje Franciszek Andruszkiewicz[1].
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Srokowo jest położone w odległości 20 km od Kętrzyna, nad rzeką Omet.
Dzieje miejscowości
Pierwsza informacja dotycząca Srokowa, a właściwie ówczesnej osady o nazwie Drengfurth, pochodzi z 1397 roku. Sześć lat później została ona nadana jako lenno Tomaszowi Wickerau, właścicielowi wsi Rydzówka. W 1405 roku wielki mistrz krzyżacki Konrad von Jungingen wystawił na prawie chełmińskim przywilej dla Srokowa, w którym nadawał osadzie prawa miejskie. Zasadźcami i jednocześnie pierwszymi sołtysami byli bracia Peter i Seyfahrt Wolf.
Srokowo posiadało wybieralną radę miejską, która wyznaczała burmistrza. Władza sądownicza spoczywała w rękach miejskich ławników. W 1562 roku Srokowo otrzymało przywilej uprawniający do organizowania corocznego jarmarku. W 1658 roku w mieście wybuchł pożar, który strawił większość zabudowań, w tym miejscowy kościół. Odbudowa trwała kilka lat. Rok wcześniej na Srokowo napadli Tatarzy, którzy m.in. podpalili ratusz wzniesiony w 1611 roku.
Na początku XVIII wieku Srokowo spustoszyła epidemia dżumy. W 1805 roku miasto wybrano na kwaterę główną gen. von Reichela. Dwa lata później stacjonowali tu Francuzi. W 1812 roku wracający z Rosji żołnierze napoleońscy również nie oszczędzili miasta.
W 1820 roku uruchomiono drugą szkołę. Dziesięć lat później otwarto szpital połączony z przytułkiem dla ubogich. W 1879 roku miejscowość była zamieszkana przez 1240 osób. W roku 1887 roku Srokowo otrzymało połączenie linią kolei wąskotorowej z Kętrzynem.
W okresie I wojny światowej w Srokowie stacjonował krótko gen. Scheidemann, któremu towarzyszyli Kozacy pustoszący okolice. Po 1918 roku w mieście uruchomiona została fabryka maszyn. W 1928 roku wzniesiono budynek nowej szkoły. Przed 1939 roku wybudowano także schronisko młodzieżowe i osiedle domków jednorodzinnych. Przed wybuchem II wojny światowej w Srokowie działały dwa młyny, trzy tartaki, masarnie, zakłady ogrodnicze, piekarnie, dwa hotele, kilka sklepów, apteka, gabinety lekarskie i weterynarz. W 1939 roku w miasto liczyło 2293 osoby.
19 stycznia 1945 roku do miasta wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Dochodziło do egzekucji dokonywanych na Niemcach i francuskich jeńcach wojennych, zatrudnionych jako robotnicy przymusowi w miejscowych gospodarstwach. Wszystkie pozostałe w mieście i okolicy kobiety zostały wywiezione na Syberię. Zabudowa Srokowa uległa zniszczeniu w 60%.
Po zakończeniu II wojny światowej do Srokowa przybyli przesiedleńcy z Wołynia, Wileńszczyzny i Białostocczyzny. W 1946 roku Srokowo utraciło prawa miejskie. W tym samym roku uruchomiony został ośrodek zdrowia, odbudowano miejscową szkołę, a pracę podjęły dwa młyny i mleczarnia. W 1950 roku miasto przyjęło nazwę Srokowo. Upamiętniono tym samym postać Stanisława Srokowskiego, geografa i pierwszego przewodniczącego Państwowej Komisji Ustalania Nazw Miejscowych. W 1968 roku w Srokowie wybudowano dom kultury z salą kinową, czytelnią i biblioteką.
Gmina Srokowo należy do następujących stowarzyszeń: Związek Gmin "Barcja", Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich,Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
Kultura
- Gminny Ośrodek Kultury w Srokowie
- Muzeum Przyrody, Etnografii i Sztuki
- Międzynarodowy Plener Malarski
- Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Srokowiacy
- Dni Srokowa
- Międzynarodowy Przegląd Kolęd i Pastorałek
Organizacje i stowarzyszenia
Religia
- Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
- Kościół filialny parafii ewangelicko-augsburskiej w Kętrzynie
Edukacja
Turystyka
Zabytki
- Kościół pw. Świętego Krzyża, wzniesiony w 1409 r.
- Kościół ewangelicko-augsburski, z 1. połowy XX wieku
- Plebania parafii rzymskokatolickiej wzniesiona w połowie XIX wieku
- Założenie urbanistyczne Starego Miasta z 1405 r.
- Ratusz wybudowany w latach 1775-1778
- Kaplica cmentarna w 1843 r.
- Ruiny wieży widokowej (Wieży Bismarcka), wzniesionej w 1902 r. wraz z otoczeniem parkowym
- Domy przy ul. Wileńskiej, Rynek, Strzeleckiej, Traugutta, Piekarskiej, Leśnej, Chopina, Barciańskiej, wzniesione W XVIII i XIX wieku
- Spichlerz z 1709 r.
- Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej, wystawiony w 1924 r. w pobliżu Wieży Bismarcka
- Kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku niemieckich żołnierzy
Zobacz też
Linia kolejowa Kętrzyn - Węgorzewo
Przypisy
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [14.12.2014]
jerzysikorski.pl, historia Srokowa [14.12.2014]
Oficjalna strona gminy Srokowo [14.12.2014]
Szkoła Podstawowa w Srokowie [14.12.2014]
Świadomie Aktywni [14.12.2014]