Płoskinia (gmina wiejska)

Gmina Płoskinia
Herb gminy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Rodzaj gminy	wiejska
Wójt	Zbigniew Kowalski
Powierzchnia	169,93 km²
Liczba sołectw	14
Liczba miejscowości	24
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia	2609 15 osób/km²
Strefa numeracyjna	55
Tablice rejestracyjne	NBR
TERYT	2802062
Urząd gminy Płoskinia 8 14-526 Płoskinia
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Płoskinia – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie braniewskim. Siedziba gminy znajduje się w Płoskini.
Gmina wiejska Płoskinia położona jest na terenach o bardzo bogatych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Posiada korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki. Jest to gmina o niskim stopniu urbanizacji i niedużej liczbie mieszkanców oraz gęstości zaludnienia (15 osób/km²). Gmina należy do Stowarzyszenia Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk. Władzę w gminie sprawuje wójt Zbigniew Kowalski.

Kościół pw. św. Katarzyny w Płoskini. Fot. Jacek Bogdan. Źródło: Commons Wikimedia

Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Długoborze. Fot. Jacek Bogdan. Źródło: Commons Wikimedia

Kościół pw. Trójcy Świętej w Chruścielu. Fot. A. Romulewicz. 2007 r.

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Płoskinia zajmuje powierzchnię 169,93km². W tym:

• lasy: 30,1% (5106,6 ha)
• wody: 1,9% (329 ha)
• użytki rolne: 60,1% (10360 ha) .

Gmina stanowi 14,10% powierzchni powiatu braniewskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
liczba	2609	100	1296	49,67	1313	50,33
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	15		7,6		7,7

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Płoskinia wynosiło -35 osób, co stanowi 9,6% migracji ludności w powiecie braniewskim oraz 1,35% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

W lipcu i sierpniu 1945 roku przedstawiciele polskiej administracji przejęli terytorium powiatu braniewskiego, który na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku stał się częścią województwa olsztyńskiego. Po ostatecznym ustaleniu granicy państwa polskiego zaprojektowano podział powiatu na 2 gminy miejskie i 9 gmin wiejskich, wśród nich powołano gminę wiejską Płoskinia. Podział ten utrzymał się do 1954 roku, kiedy to na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych istniejące do tej pory gminy zastąpiono gromadami. W 1959 roku obszar gromady Płoskinia został powiększony o wsie: Długobór, Podlechy, Strubno, Łozy, osadę Wysoka Braniewska oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne Długobór, Podlechy i Wysoka Braniewska przyłączone ze zlikwidowanej gromady Pakosze. W 1969 roku do gromady Płoskinia przyłączono część obszaru gromady Wilczęta z powiatu pasłęckiego.

Kolejne zmiany w podziale administracyjnym dokonane na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych przywróciły podział państwa na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Płoskinia i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku powołano gminę Płoskinia z siedzibą w Płoskinii. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Chruściel, Dąbrowa, Długobór, Lubnowo, Łozy, Pielgrzymowo, Płoskonia, Podlechy, Robuzy, Srubno, Tolkowiec, Wysoka Braniewska oraz miejscowość Pierławki.

1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa przestał istnieć powiat braniewski. Gmina Płoskinia została częścią województwa elbląskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły gminę Płoskinia w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim.

Gmina wiejska Płoskinia graniczy: od północy z gminą Braniewo, od wschodu z gminą Pieniężno, od południa z gminą Orneta (powiat lidzbarski) i gminą Wilczęta, od zachodu z gminą Młynary (powiat elbląski) i gminą Frombork.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Chruściel, Dąbrowa, Długobór, Jarzębiec, Lubnowo, Łozy, Pielgrzymowo, Pierzchały, Płoskinia, Podlechy, Robuzy, Strubno, Tolkowiec, Wysoka Braniewska.

Pozostałe miejscowości: Płoskinia Kolonia, Giedyle, Łojewo, Szalmia, Bliżewo, Czosnowo, Piórkowo, Trąbki, Pierławki, Demity, Długobór osada, Stygajny, Wołki.

Gospodarka

Wiodącą gałęzią gospodarki gminy wiejskiej Płoskinia jest rolnictwo. Grunty użytkowane w gospodarstwach rolnych zajmują obszar 6369 ha, w tym użytki rolne – 6038 ha. W strukturze użytków rolnych przeważają grunty orne zajmujące powierzchnię 4 415 ha. Łąki trwałe i pastwiska obejmują łącznie 1616 ha, co stanowi 26,8 % użytków rolnych. Taka struktura wykorzystania gruntów rolnych stwarza dobre warunki do rozwoju produkcji roślinnej (zboża i rośliny przemysłowe) oraz mleka i mięsa wołowego. Małe rodzinne gospodarstwa, opierające swoją działalność głównie na naturalnych metodach uprawy roślin i hodowli, sprzyjają produkcji żywności ekologicznej oraz tworzeniu gospodarstw agroturystycznych.

Jednak potencjał turystyczny gminy nie jest w pełni wykorzystywany. Barierę stanowi tu brak całorocznych miejsc noclegowych o wysokim standardzie, zbyt skromna oferta produktów turystycznych (zwłaszcza poza sezonem letnim) oraz brak całościowej, skoordynowanej promocji. Walory środowiska przyrodniczego sprawiają, że turystyka ma szansę stać się ważnym elementem gospodarki gminy.

Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Chruściel, Dąbrowa, Płoskinia, Szalmia, Czosnowo.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Płoskinia wynosiła w 2012 roku 124. W tym 13 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 111 tworzyło sektor prywatny. W 2012 roku w sektorze tym najwięcej firm było zarejestrowanych w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo – 28 firm, w dziale handel hurtowy i detaliczny – 26 firm, w dziale przetwórstwo przemysłowe – 9 firm.

W gminie rozwija się przemysł drzewny, o czym świadczą działające na jej terenie zakłady przeróbki drewna (m.in. tartaki w Chruścielu, Płoskini, Wysokiej Braniewskiej). Rozwijają się również usługi transportowe oraz przeładunkowe. Transportem drogowym zajmują się m.in. zakłady usług transportowych w Płoskinii i Chruścielu. Na rampach kolejowych w punktach przeładunkowych w Piórkowie i Ruciance (powiat elbląski) odbywa się przeładunek produktów ropopochodnych, węgla, nawozów, stali i innych produktów chemicznych.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Płoskinia wynosiła 276 osób , co stanowi 6,04% bezrobotnych w powiecie braniewskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

• Biblioteka Publiczna Gminy Płoskinia

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

• dożynki gminne
• Fesiwal Piosenki Dziecięcej

Ludzie związani z gminą

• Helena Tyszkiewicz – bibliotekarka, poetka, pisarka, publicystka, animatorka kultury; przez wiele lat związana z Płoskinią iBraniewem
• Teresa Krakowska – poetka, autorka scenariuszy teatralnych dla dzieci, animatorka kultury

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Płoskinia należą:

• kościół pw. św. Katarzyny w Płoskini wraz z plebanią
• kościół pw. Trójcy Świętej w Chruścielu wraz z przykościelnym cmentarzem
• kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Długoborze wraz z przykościelnym cmentarzem, ogrodzeniem z bramami i kapliczką
• kościół pw. św. Jerzego w Szalmii
• kościół pw. św. Marcina w Tolkowcu wraz z przykościelnym cmentarzem
• kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach wraz z przykościelnym cmentarzem
• cmentarzysko kurhanowe w Piórkowie – datowane na 600 r. p.n.e.
• elektrownia wodna w Pierzchałach – z 1936 roku

Szlaki i atrakcje turystyczne

• ścieżka edukacyjna "Leśne prawdy" nad Jeziorem Pierzchalskim w nadleśnictwie Zaporowo oraz leśna ścieżka zdrowia
• rezerwaty, obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody
• elektrownia wodna w Pierzchałach z 1936 roku

Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej w Braniewie, ul. Katedralna 7, 14-500 Braniewo oraz na stronie it.braniewo.pl

Religia

• Parafia pw. Przenajświętszej Trójcy w Chruścielu
• Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Długoborze
• Parafia pw. św. Jerzego w Szalmii
• Parafia pw. św. Katarzyny w Płoskini
• Parafia pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Braniewo istnieją następujące placówki edukacyjne:

• Zespół Szkół w Płoskini – Szkoła Podstawowa w Płoskini, Gimnazjum w Płoskini
• Szkoła Podstawowa w Chruścielu

Sport

• SS Relax Płoskinia

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się 3 obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody o łącznej powierzchni w granicach gminy 5535,56 ha . Należą do nich:

• rezerwaty przyrody:
  • Ostoja Bobrów na Rzece Pasłęce – ochroną objęta jest cała rzeka od źródeł do granic Braniewa wraz z jeziorami Sarąg, Sąg oraz Jeziorem Pierzchalskim; rezerwat został utworzony w celu zachowania stanowisk bobra i jest rezerwatem faunistycznym
• obszary chronionego krajobrazu:
  • Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Pasłęki
• użytki ekologiczne:
  • bagienno-torfowiskowy ekotop o powierzchni 40,56 ha położony w Nadleśnictwie Zaporowo Leśnictwo Chruściel

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Płoskinia znajduje się 26 pomników przyrody (ożywionej i nieożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim wiekowe okazy dębów, buków, lip i innych gatunków drzew. Są tutaj także głazy narzutowe, jak np. głaz w leśnictwie Kurowo. Ponadto w 1994 roku Uchwałą Rady Gminy Płoskinia utworzono "Chroniony zespół przyrodniczo-krajobrazowy w Pielgrzymowie", o powierzchni około 115 ha.

Bibliografia

Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [24.03.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [24.03.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [24.03.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [24.03.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [24.03.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [24.03.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska gminy Płoskinia na lata 2004-2007 z uwzględnieniem kierunków działań w latach 2008-2011, Płoskinia 2004.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.03.2014]
BIP Urzędu Gminy Płoskinia [24.03.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [24.03.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [24.03.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [24.03.2014]