Lubawa (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Demografia) |
|||
| Linia 133: | Linia 133: | ||
*[[Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Złotowie]] | *[[Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Złotowie]] | ||
*[[Zespół Szkół w Grabowie Wałdykach]] | *[[Zespół Szkół w Grabowie Wałdykach]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół w Kazanicach]] - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. kard. St. Dziwisza w Kazanicach | + | *[[Zespól Szkół w Kazanicach| Zespół Szkół w Kazanicach]] - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. kard. St. Dziwisza w Kazanicach |
*[[Zespół Szkół w Prątnicy]] - Szkoła Podstawowa im. Teofila Ruczyńskiego w Prątnicy, Gimnazjum w Prątnicy | *[[Zespół Szkół w Prątnicy]] - Szkoła Podstawowa im. Teofila Ruczyńskiego w Prątnicy, Gimnazjum w Prątnicy | ||
*[[Zespół Szkół w Sampławie]] | *[[Zespół Szkół w Sampławie]] | ||
Wersja z 10:11, 14 lis 2014
| Gmina Lubawa | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | iławski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Tomasz Ewertowski | ||
| Powierzchnia | 236,45 km² | ||
| Liczba sołectw | 27 | ||
| Liczba miejscowości | 38 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
10619 45 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NIL | ||
| TERYT | 2807052 | ||
| Urząd gminy Fijewo 73 14-260 Lubawa
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Lubawa – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i we wschodniej części powiatu iławskiego. Siedziba gminy znajduje się w Fijewie.
Gmina położona w krainie Wzgórz Dylewskich i Doliny Drwęcy charakteryzuje się niezwykle urozmaiconą rzeźbą terenu. Gmina rolnicza, o bardzo dużym udziale gruntów rolnych w ogólnej powierzchni gruntów w gminie.
Władzę w gminie sprawuje wójt Tomasz Ewertowski[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Lubawa zajmuje powierzchnię 236,45 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 79,5% (18807 ha)
- lasy: 12,8% (3035,9 ha)
Gmina stanowi 17% powierzchni powiatu iławskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 10619 | 100 | 5205 | 49,0 | 5414 | 51,0 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
45 | 22 | 23 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Lubawa wynosiło -36 osób[2], co stanowi 14,2% migracji w powiecie iławskim oraz 1% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Powstające, po II wojnie światowej, granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski, opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Lubawa w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski[3] gmina Lubawa stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o
zmianach podziału administracyjnego państwa[4] powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Lubawa) właczono do województwa olsztyńskiego.
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[5], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Lubawa przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[6]. W 1973 roku reaktywowano gminę Lubawa (z siedzibą w Lubawie), w jej skład weszły sołectwa: Byszwałd, Czerlin, Fijewo, Gierłoż Polska, Grabowo, Gutowo,
Kazanice, Losy, Lubstyn, Lubstynek, Ludwichowo, Łążyn, Mortęgi, Omule, Pomierki, Prątnica, Raczek, Rakowice, Rożental, Rumienica, Sampława, Szczepankowo, Targowisko, Tuszewo, Wałdyki,
Zielkowo, Złotowo[7].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Lubawa została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego[9].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim.
Gmina Lubawa graniczy z gminami: Ostróda, Iława, Nowe Miasto Lubawskie, Grodziczno, Rybno, Dąbrówno.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Byszwałd, Czerlin, Fijewo, Gierłoż, Grabowo, Gutowo, Kazanice, Losy, Lubstyn, Lubstynek, Ludwichowo, Łążyn, Mortęgi, Omule, Pomierki, Prątnica, Raczek, Rakowice, Rożental, Rumienica, Sampława, Szczepankowo, Targowisko, Tuszewo, Wałdyki, Zielkowo, Złotowo.
Pozostałe miejscowości: Biała Góra, Gajówka, Grabowo (osada), Kołodziejki, Łążek, Napromek, Osowiec, Rodzone, Targowisko Górne, Wiśniewo.
Gospodarka
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Lubawa jest rolnictwo. Gmina posiada jeden z największych w województwie udział użytków rolnych i gruntów ornych w ogólnej powierzchni gruntów w gminie oraz niższy niż w województwie udział użytków zielonych w ogólnej powierzchni areału. Użytki rolne zajmują prawie 80% powierzchni gminy, w tym: 88,2% (16596 ha) stanowią grunty orne, 11% (2064 ha) łąki i pastwiska, a 0,8% (148 ha) sady. Znajdują się one na dobrych glebach III i IV klasy bonitacyjnej. W produkcji rolnej dominuje uprawa zbóż (pszenicy, pszenżyta, żyta, jęczmienia i owsa), którą warunkują lekkie gleby oraz dominacja hodowli trzody chlewnej wymagająca dużej ilości pasz zbożowych, a która stanowi prawie 90% produkcji roślinnej w gminie. Uprawiane są także: rzepak, rzepik, ziemniaki i buraki cukrowe. W hodowli główną rolę odgrywa chów trzody chlewnej, hodowane jest również bydło mleczne. Rolnictwo w gminie oparte jest na średnich i dużych (od 5-7 do 15 ha) gospodarstwach indywidualnych[11].
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Lubawa wynosiła w 2013 roku 504. W tym 23 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 481 tworzy sektor prywatny. 114 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 47 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 71 firm w dziale budownictwo, 80 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 10 firm[2]. Na obszarze gminy w ostatnich latach dynamicznie rozwijają się przedsiębiorstwa branży meblarskiej i związanych z nią usług. Na terenie gminy działają m.in. firmy: Constract Export-Import Sp. z o.o., VBCH DESIGN Piotr Wiergowski, Plast - Fol sp. z o.o. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Turystyka nie odgrywa w gminie Lubawa znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w: Lubstynku, Mortęgach, Napromku, Prątnicy, Sampławie, Władykach.
Gmina Lubawa o należy do Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna", Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko", LGD "Ziemia Lubawska".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, oraz do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Lubawa wynosiła 261 osób[2], co stanowi 6,1% bezrobotnych w powiecie iławskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 12,5% ludności[12].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Biblioteka Publiczna Gminy Lubawa w Rożentalu - filie w Byszwałdzie, Prątnicy
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Święto Plonów
Ludzie związani z gminą
- Alojzy Barczewski (1898-1973) – działacz warmiński, nauczyciel
- Nikodem Stefan Kowalski (1841-1925) – duchowny katolicki, proboszcz parafii w Kazanicach
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Iława należą[13]:
- Kościół pw. św. Andrzeja w Byszwałdzie wraz z przykościelnym cmentarzem, dzwonnicą i kaplicą cmentarną
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Grabowie wraz z przykościelnym cmentarzem, dzwonnicą i plebanią
- Kościół pw. św. Jakuba w Kazanicach wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią
- Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lipach wraz z przykościelnym cmentarzem
- Kościół pw. św. Katarzyny w Prątnicy wraz z przykościelnym cmentarzem
- Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu wraz z przykościelnym cmentarzem i kaplicami
- Kościół pw. św. Bartłomieja w Sampławie wraz z przykościelnym cmentarzem
- Kościół pw. św. Barbary w Złotowie wraz z przykościelnym cmentarzem
- ruiny kaplicy grobowej, z pozostałością alei lipowej w Tuszewie
- zespół pałacowy w Mortęgach
- most kolejowy nad rzeką Drwęcą w Białej Górze
- zabytkowe drewniane domy w Kazanicach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- atrakcje przyrodnicze: Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich, rezerwaty i pomniki przyrody
- park miejski Lubawa - Fijewo
- liczne zabytki architektury sakralnej
- zabytki archeologiczne: grodziska w Gutowie i Sampławie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Lubawa można uzyskać na stronie internetowej UG Lubawa.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Lubawa istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa w Byszwałdzie
- Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Rożentalu
- Szkoła Podstawowa w Rumienicy
- Szkoła Podstawowa w Tuszewie
- Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Złotowie
- Zespół Szkół w Grabowie Wałdykach
- Zespół Szkół w Kazanicach - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. kard. St. Dziwisza w Kazanicach
- Zespół Szkół w Prątnicy - Szkoła Podstawowa im. Teofila Ruczyńskiego w Prątnicy, Gimnazjum w Prątnicy
- Zespół Szkół w Sampławie
Sport
W gminie Lubawa działa Gminne Zrzeszenie LZS w Lubawie, które organizuje różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje: piłki halowej, piłki nożnej, siatkówki i siatkówki plażowej, tenisa stołowego.
Na terenie gminy działają:
- LZS "Jordan Kazanice"
- LZS "Avista Łążyn"
- LZS "Lider" Złotowo
- LZS "Tessa" Tuszewo
- LZS "Torpeda" Rożental
- LZS "Prątniczanka" Prątnica
- LZS "Iskra" Szczepankowo
- LZS "Orzeł" Mortęgi
- LZS "Santar" Targowisko
- LZS "Makrodach" Rumienica
- LZS "Orzeł" Grabowo
- LZS OKS Omule
- LZS Łążek
Inne organizacje i instytucje
- Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubawskiej
- Oddział Gminny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Lubawie
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:
Parki krajobrazowe:
- Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich (7151,2 ha) [15]
Rezerwaty przyrody:
- Rzeka Drwęca (1344,87 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Drwęcy (17 472,4 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel (5 254,1 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dylewskich (14 483,2 ha)
Obszary Natura 2000:
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Lubawa znajduje się 6 pomników przyrody pojedyncze okazy i aleje drzew, m.in. głazowisko w leśnictwie Napromek, głaz narzutowy koło Złotowa[14].
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Lubawa [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
- ↑ Dz.U. 1948 nr 12 poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim. [3]
- ↑ Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [4]
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[5]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [7]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[8]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[9]
- ↑ Plan Rozwoju lokalnego Gminy Lubawa, Olsztyn 2004.
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [10]
- ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [11]
- ↑ Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur
Bibliografia
Dz.U. 1948 nr 12 poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan Rozwoju lokalnego Gminy Lubawa, Olsztyn 2004.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Lubawa [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Lubawa [20.10.2014]
