Kolno (gmina wiejska)
| Gmina Kolno | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olsztyński | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Henryk Kazimierz Duda | ||
| Powierzchnia | 178,59 km² | ||
| Liczba sołectw | 16 | ||
| Liczba miejscowości | 20 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
3332 19 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOL | ||
| TERYT | 2814082 | ||
| Urząd gminy Kolno 33 11-311 Kolno
| |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Kolno – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północno-wschodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Kolnie. Gmina rolnicza. Władzę w gminie sprawuje wójt Henryk Kazimierz Duda[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Kolno zajmuje powierzchnię 178,59 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 60%
- lasy: 26%
- wody: 4,7%
Gmina stanowi 6,3% powierzchni powiatu olsztyńskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 3332 | 100 | 1660 | 49,8 | 1672 | 50,2 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
19 | 9,5 | 9,5 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kolno wynosiło -16 osób[2], co stanowi 2,9% migracji w powiecie olsztyńskim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Kolno były częścią powiatu reszelskiego z siedzibą w Biskupcu, w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Kolno pozostała w powiecie reszelskim, który w 1958 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 roku został przemianowany na powiat biskupiecki[5].
W 1972 roku zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy[6], w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Kolno została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[7]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Bocianowo, Górowo, Kabiny, Kolno, Kominki, Kruzy, Lutry, Otry, Ryn Reszelski, Samławki, Tarniny, Wągsty, Wójtowo, Wysoka Dąbrowa oraz miejscowość Gajówka Augustowska.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat biskupiecki. Gmina Kolno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[9] nie przywróciły powiatu biskupieckiego. Umiejscowiły gminę Kolno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.
Gmina wiejska Kolno graniczy z gminami: Bisztynek, Reszel, Sorkwity, Biskupiec oraz Jeziorany.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Bęsia, Górowo, Kabiny, Kolno, Kominki, Kruzy, Lutry, Otry, Ryn Reszelski, Samławki, Tarniny, Tejstymy, Wągsty, Wójtowo, Wólka, Wysoka Dąbrowa.
Pozostałe miejscowości: Oterki, Górkowo, Kolenko, Gajówka Augustowska.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Kolno jest rolnictwo uzupełniane przez produkcję i usługi.
Użytki rolne zajmują 60% (10 794 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 70% (7 599 ha) stanowią grunty orne, 29,5 (3 183 ha) łąki i pastwiska, a 0,1% sady. W gminie panują korzystne warunki do produkcji rolnej: dobrej jakości gleby (przeważają gleby III i IV klasy bonitacyjnej), korzystne warunki wodne i dogodne ukształtowanie terenu. Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w produkcji zwierzęcej hodowla bydła. W gminie przeważają gospodarstwa małe i średnie (od 1 do 15 ha).
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kolno wynosiła pod koniec 2013 roku 139. W tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 130 tworzy sektor prywatny. 25 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 8 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 20 firm w dziale budownictwo, 23 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 2 firmy[2]. W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu.
Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kolno, Lutry, Wągsty.
Gmina Kolno należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "EKOWOD", Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie", Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia" oraz podejmuje współpracę partnerską z gminą Belm w Niemczech.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kolno wynosiła 385 osób[2], co stanowi 4,3% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Ośrodek kultury w Kolnie posiada filię w Bęsi pod nazwą Centrum Kultury w Bęsi.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
Ludzie związani z gminą
- Irena Modrzejewska ( - 2014) – pracownik naukowy, działaczka społeczna i kulturalna, animatorka kultury; mieszkała w Bęsi
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kolno należą[11]:
- pałac w Bęsi
- wiatrak holenderski w Bęsi
- zespoły dworskie w Górowie (wraz z usytuowanym przy pałacu karcerem dla więźniów), Oterkach, dwór w Tejstymach
- kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej w Kabinach
- kościół pw. Trzech Króli i św. Anny w Kolnie
- kaplica cmentarna w Kolnie
- kaplica pw. św. Jana Chrzciciela w Kominkach
- kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Otrach
- kościół pw. św. Marii Magdaleny i św. Walentego w Lutrach wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Rynie Reszelskim wraz z przykościelnym cmentarzem
- kaplica pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Samławkach
- kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej w Wągstach
- kaplica pw. Matki Bożej Bolesnej w Wójtowie
- kaplica w Wysokiej Dąbrowie
- cmentarze z okresu I wojny światowej w: Górkowie, Kabinach
- cmentarz ewangelicki w Tejstymach
- kapliczki, m.in. w: Lutrach, Wójtowie, Wysokiej Dąbrowie, Kolnie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak kajakowy rzeki Samsarny
- szlaki rowerowe:
- trasa wokół jeziora Luterskiego
- trasa: Kolno – Bęsia – Samławki – Kolno
- zabytkowe parki w: Bęsi, Górowie, Oterkach, Tejstymach
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
- zabytki architektury sakralnej oraz kapliczki
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Kolno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Samorządowe w Kolnie z filią w Bęsi
- Niepubliczne Przedszkole w Lutrach
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Lutrach
- Zespół Szkół w Kolnie im. Jana Pawła II – Szkoła Podstawowa im. Bojowników o Wolność Warmii i Mazur w Bęsi / Szkoła Podstawowa z filią w Bęsi, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Kolnie
- Publiczny Specjalny Katolicki Ośrodek Edukacyjno-Wychowawczy w Kruzach – Specjalna Szkoła Podstawowa, Specjalne Gimnazjum, Specjalna Szkoła Przysposabiająca do Pracy
Sport
Kolneński Ośrodek Kultury i Sportu organizuje na terenie gminy różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe. Są to m.in.: Kolneński Halowy Turniej Tenisa Ziemnego, Mistrzostwa Kolna w pływaniu, Mini Olimpiada Przedszkolaka, Rodzinny Turniej Badmintona, Zawody na pumptracku, Mistrzostwa Kolna we wspinaczce "Poza grawitacją", Kolneńska Senioriada, Rakietka – Turniej Tenisa stołowego dla najmłodszych, turnieje piłki nożnej, piłki halowej, siatkówki, koszykówki. Działają również kluby:
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Nasza Bęsia
- Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Pojezierze. Oddział w Bęsi
- Stowarzyszenie "Moje Miejsce Kolno"
- Stowarzyszenie "Centrum Kulturalno-Oświatowe w Lutrach"
- zespół Kolneńskie dziewczyny z plusem
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Rezewaty:
- rezerwat Bukowy (8,35 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Guber (14 363,8 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Symsarny (19 329,8 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Legińsko-Mrągowskich (20 615,9 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kolno znajduje się 6 pomników przyrody[12].
Zobacz też:
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Kolno [20.10.2014]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Bibliografia
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia rozwoju gminy Kolno.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński] [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Kolno [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Kuratorium Oświaty w Olsztynie, wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]
