Młynary (gmina miejsko-wiejska)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 23:25, 30 lip 2014 autorstwa Lkozlowska (dyskusja) (→‎Historia gminy jako jednostki administracyjnej)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gmina Młynary
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Ryszard Zając
Powierzchnia 158,41 km²
Liczba sołectw 19
Liczba miejscowości 26
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		4566
29 osób/km²
Strefa numeracyjna 55
Tablice rejestracyjne NEB
TERYT 2804063
Urząd gminy
ul. Dworcowa 29 14-420 Młynary
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Młynary – gmina miejsko-wiejska położona w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w północno-wschodniej części powiatu elbląskiego. Siedziba gminy znajduje się w Młynarach.

Gmina rolnicza, usytuowana na pograniczu Wzniesienia Elbląskiego i Równiny Warmińskiej.

Władzę w gminie sprawuje burmistrz Ryszard Zając[1].

Powierzchnia gminy

Gmina Młynary zajmuje powierzchnię 158,41km2[2]. W tym:

  • Lasy: 39%
  • Użytki rolne: 54%

Gmina stanowi 11,19% powierzchni powiatu elbląskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 4566 100 2311 50,61 2255 49,39
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		29 15 14

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie miejsko-wiejskiej Młynary wynosiło -31osób [4], co stanowi 140,9% migracji ludności w powiecie elbląskim (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi -22 osoby), 1,20% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

W 1945 roku na skutek licznych zniszczeń wojennych i wyludnienia Młynary utraciły posiadane prawa miejskie. Po ostatecznym ustaleniu granic państwa polskiego i przejęciu władzy przez przedstawicieli polskiej administracji, powołano powiat pasłęcki, który na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku[5] stał się częścią województwa olsztyńskiego. Podzielono go na 8 gmin wiejskich i 1 gminę miejską, wśród nich gminę wiejską Młynary.

W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6], istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady. Powołana wówczas gromada Młynary, w wyniku likwidacji niektórych mniejszych gromad niezdolnych do samodzielnego funkcjonowania, na przestrzeni lat, stała się największą gromadą w powiecie pasłęckim i w 1964 roku zajmowała obszar 158,95km2[7].

Kolejne zmiany w podziale administracyjnym dokonane na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[8],przywróciły podział państwa na gminy. W skład utworzonej gminy Młynary z siedzibą w Młynarachwchodziły obszary sołectw: Błudowo, Karszewo, Kraskowo, Kurowo Braniewskie, Kwietnik, Mikołajki, Młynary, Młynarska Wola, Nowe Monasterzysko, Płonne, Sąpy, Sokolnik, Stare Monasterzysko, Warszewo, Włóczyska, Zastawno, Zaścianki oraz miejscowość Rucianka.[9] 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[10], przestał istnieć powiat pasłęcki. Gmina Młynary została bezpośrednio częścią województwa elbląskiego[11]. W 1984 roku przywrócono prawa miejskie Młynarom[12], w 1992 roku na podstwie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku [13] dokonano połączenia gminy i miasta Młynary w jedną jednostkę administracyjną. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[14] umiejscowiły gminę miejsko-wiejską Młynary w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.

Gmina miejsko-wiejska Młynary graniczy z: od północnego zachodu gminą Tolkmicko, od zachodu z gminą Milejewo, od północy z gminą Frombork, od północnego wschodu gminą Płoskinia, od wschodu z gminą Wilczęta, od południa z gminą Pasłęk.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Błudowo, Karszewo, Kraskowo, Kurowo Braniewskie, Kwietnik, Mikołajki, Młynarska Wola, Młynary, Nowe Monasterzysko, Ojcowa Wola, Płonne, Rucianka, Sąpy, Sokolnik, Stare Monasterzysko, Warszawo, Włóczyska, Zastawno, Zaścianki.

Pozostałe miejscowości: Bronikowo, Broniszewo, Janiki Pasłęckie, Krasinek, Myśliniec, Nowe Sadłuki, Podgórze, Olszówka, Sucha, Olszynka, Kobyliny.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarki gminy Młynary jest rolnictwo. W gminie dominują gospodarstwa indywidualne, większość o powierzchni do 5 ha, produkujące na potrzeby własne. Uprawiane są : zboża (żyto, pszenica), ziemniaki, krzewy jagodowe, roślin pastewne, a także hodowne zwierzęta, głównie trzoda chlewna.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Młynary wynosiła w 2013 roku 265. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 254 tworzy sektor prywatny[15]. Najwięcej firm - 69 - było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 22 firmy były zarejestrowane w dziale: budownictwo, a 30 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; w dziale przetwórstwo przemysłowe - 24 firmy. Większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.

Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego działu gminnej gospodarki. Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Zastawno, Karszewo, Sokolnik i Bronikowo.

Gmina miejsko-wiejska Młynary podejmuje współpracę z niemiecką gminą partnerską - Brokdorf.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie Frombork wynosiła 346 osób [16], co stanowi 6,16% bezrobotnych w powiecie elbląskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,3% ludności[17].

Kultura i turystyka

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Błudowie autor: Igor Hrywna

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Kościół pw. św. Piotra Apostoła w Młynarach

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Tadeusz Balicki (1923-2003) – regionalista, animator kultury, założyciel Izby Pamiątek Historycznych w Młynarach. 
*Maciej Płażyński (1958 - 2010) - urodzony w  Młynarach prawnik, polityk, wojewoda gdański w latach 1990–1996, marszałek Sejmu w latach 1997–2001, jeden z założycieli i były przewodniczący Platformy Obywatelskiej oraz jej klubu parlamentarnego, poseł na Sejm III, IV i VI kadencji, senator i wicemarszałek Senatu VI kadencji.
  • Jaosław Gugała - urodzony w Młynarach dziennikarz związany m.in. z Telewizją Polską i Polsatem, muzyk i dyplomata, w latach 1999–2003 ambasador RP w Urugwaju.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zastawnie

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Młynary należą[18]:

Pozostałości cmentarza w Młyńskiej Woli autor: Igor Hrywna

Szlaki i atrakcje turystyczne


Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Młynary istnieją następujące placówki edukacyjne:


Sport

W gminie Młynary organizowane są imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turniej sołectw gminy Młynary, "Rekreacyjny Bieg do Grubej Kaśki". Istnieją również kluby sportowe:


Inne organizacje i instytucje


Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody:

Należą do nich:

Rezerwaty przyrody:

Obszar chronionego krajobrazu:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Młynary znajdują się 32 pomniki przyrody. Są to głównie pojedyncze dęby, buki i sosny[19].

Bibliografia

  1. Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  2. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  3. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  4. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  5. Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  6. Dz.U. 1983 nr 51 poz. 229, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 1983 r. w sprawie utworzenia miast w województwach: elbląskim, jeleniogórskim, leszczyńskim, siedleckim i suwalskim. isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  7. Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  8. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  9. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
  10. Pasłęk z dziejów mista i okolic 1297-1997, Pasłęk 1997.
  11. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
  12. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Młynary na lata 2011-2018, Ustroń 2011.
  13. Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
  14. BIP Urzędu Miasta i Gminy Młynary [06.06.2014]
  15. Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.06.2014]
  16. [16] Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.06.2014]
  17. RDOŚ w Olszynie [06.06.2014]
  18. Urząd Miasta i Gminy Młynary [06.06.2014]
  19. UStat w Olsztynie [06.06.2014]

Przypisy

  1. ↑ Urząd Miasta i Gminy Młynary [1] [06.06.2014]
  2. ↑ UStat w Olsztynie [2] [06.06.2014]
  3. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
  4. ↑ Bank Danych lokalnych GUS[3] [06.06.2014]
  5. ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.[4]
  6. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[5]
  7. ↑ Pasłęk z dziejów mista i okolic 1297-1997, Pasłęk 1997.
  8. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
  9. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  10. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [7]
  11. ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[8]
  12. ↑ Dz.U. 1983 nr 51 poz. 229, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 1983 r. w sprawie utworzenia miast w województwach: elbląskim, jeleniogórskim,leszczyńskim, siedleckim i suwalskim. [9]
  13. ↑ Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.[10]
  14. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[11]
  15. ↑ Bank Danych lokalnych GUS [12][06.06.2014]
  16. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [13][06.06.2014]
  17. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
  18. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [14]
  19. ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [[15]]
Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Młynary_(gmina_miejsko-wiejska)&oldid=52780”