Jeziorany

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 13:01, 17 gru 2014 autorstwa Emes (dyskusja | edycje) (→‎Dzieje miejscowości)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Jeziorany
Herb
Herb Jezioran
Kościół pw. św. Bartłomieja w Jezioranach [1] [dostęp: 17.12.2014]
Kościół pw. św. Bartłomieja w Jezioranach [4] [dostęp: 17.12.2014]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Jeziorany
Liczba ludności (2012) 3 331
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Jeziorany
Jeziorany
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Jeziorany
Jeziorany
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Jeziorany (niem. Seeburg) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 3331 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Maciej Leszczyński [1].

Położenie

Miasto jest położone na Warmii nad rzeką Symsarną, w odległości 33 km od Olsztyna. W pobliżu miasta znajdują się jeziora: Luterskie, Jezioro Blanki, Jezioro Pierścień oraz Ławki.

Dzieje miejscowości

Na obszarze przyszłego miasta istniała pierwotnie pruska osada. Jeziorany zostały założone w 1338 roku przez biskupa warmińskiego Hermana z Pragi. Obszar miasta miał obejmować 110 włók na prawie chełmińskim. Zamek w Jezioranach był siedzibą wójta krajowego. W 1414 roku miasto zostało spalone przez wojska króla Władysława Jagiełły. Polacy zaczęli osiedlać się w Jezioranach i okolicach prawdopodobnie po 1466 roku. W okresie wojny północnej, w latach 1706-1716 Jeziorany były zajęte przez wojska szwedzkie. W 1783 roku w zamek uderzył piorun, który doprowadził do pożaru budowli. Władze zadecydowały, że zamek nie nadaje się do odbudowy. Obiekt został rozebrany, a na jego pozostałościach wzniesiono obecny Urząd Gminy. W 1772 roku Jeziorany były zamieszkane przez 1302 osoby. Do 1772 roku w mieście odbywały się trzy razy w roku targi.

W XIX wieku w mieście odbywało się aż trzynaście targów rocznie. Jeziorany w tym stuleciu były dwukrotnie strawione przez pożar. W 1842 roku spalonych zostało 46 budynków mieszkalnych. W 1899 roku Jeziorany uzyskały połączenie kolejowe Lidzbark Warmiński-Jeziorany-Czerwonka. W 1866 roku wybudowany został kościół ewangelicki. Okres I wojny światowej nie przyniósł miastu kolejnej fali zniszczeń. Jeziorany wyszły z wojny bez szwanku. W czasie plebiscytu w 1920 roku za pozostaniem z granicach państwa niemieckiego głosowało 23805. Na Polskę nie padł żaden głos. W 1928 roku założono w mieście spółdzielnię mleczarską. W 1938 roku miasto obchodziło 600-lecie powstania. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 3022 osoby. W 31 stycznia 1945 roku do Jezioran wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Miasto zostało zniszczone w 50%.

W latach 1972-1989 w miejscowości działał Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Jezioranach. Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich, LGD "Warmiński Zakątek",Stowarzyszenie "Nasze Gady".

Błąd przy generowaniu miniatury: Brak pliku
Jeziorany. Willa "Zameczek" przy ul. Kajki [2][dostęp: 17.12.2014]
Jeziorany. Budynek dawnej stacji kolejowej [3][dostęp: 17.12.2014]


Kultura


Organizacje i stowarzyszenia


Religia


Ludzie związani z miejscowością


Sport

  • Miejski Klub Sportowy
  • Uczniowski Klub Sportowy
  • Uczniowski Klub Sportowy "OLIMP"


Edukacja


Turystyka


Zabytki

  • Założenie urbanistyczne Starego Miasta
  • Plebania i dom parafialny z przełomu XVIII i XIX w.
  • Kościół ewangelicko-augsburski, wzniesiony w latach 1886-1887
  • Kaplica pw. św. Krzyża
  • Kościół pw. św. Bartłomieja
  • Dawny spichlerz, wzniesiony na przełomie XVIII i XIX w. (ul. Kajki 2)
  • Spichlerz z 2. połowy XIX w. (ul. Kościuszki); za bramą wjazdową od strony miasta znajdują się zbiorowe mogiły rosyjskich i niemieckich żołnierzy poległych w okresie I wojny światowej
  • Kapliczka przydrożna z końca XVIII w.
  • Kapliczka przy ul. Kajki z przełomu XIX i XX w.
  • Zabudowa mieszkalna (wille, kamieniczki) przy ul. Kajki, wybudowane w XIX i na początku XX w.
  • Kamienica przy ul. Kopernika 9, wzniesiona pod koniec XIX w.
  • Kamieniczki przy ul. Krzywej, Asnyka, Mickiewicza, Nadbrzeżnej, Pieniężnego, Reja, Zamkowej, Kościelnej oraz na pl. Jedności Narodowej, wzniesione na przełomie XVIII i XIX oraz w połowie XIX w.
  • Secesyjna kamienica przy ul. Hanki Sawickiej, wybudowana w 1909 r.
  • Pozostałości gotyckiego zamku (2. poł. XIV w.) i murów miejskich
  • Cmentarz rzymsko-katolicki założony w XIX w.
  • Cmentarz ewangelicki założony w XIX w.


Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
  2. Biskupiec: z dziejów miasta i powiatu, red. Wand Korycka, Olsztyn 1969.
  3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  4. Ludność. Stan i struktura [dostęp:17.12.2014].
  5. Miejski Ośrodek Kultury w Jezioranach [dostęp:17.12.2014].
  6. Miejska Biblioteka Publiczna w Jezioranach [dostęp:17.12.2014].
  7. Miejski Ośrodek Kultury w Jezioranach [dostęp:17.12.2014].
  8. Stowarzyszenie "Nasze Gady" [dostęp:17.12.2014].
  9. Dom Warmiński [dostęp:17.12.2014].
  10. Baza Informacji Lokalnej [dostęp:17.12.2014].
  11. Historia Jezioran [dostęp:17.12.2014].
  12. "Nasze Jeziorany" [dostęp:17.12.2014].
  13. Wirtualny Sztetl [dostęp:17.12.2014].


Przypisy

  1. ↑ https://jeziorany.com.pl/urzad-miejski/siedziba-urzedu-i-wladze.html [dostęp: 17.12.2014].

<references>

Zobacz też


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Jeziorany&oldid=107986”