Stawiguda

	Stawiguda
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Stawiguda
Liczba ludności (2010)	1 642 (łącznie: Stawiguda, Ćwikielnia,Kieruj, Zarośle)
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Stawiguda
	Położenie na mapie Polski ; Stawiguda
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

Stawiguda (niem. Stabigotten) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 1642 mieszkańców (łącznie: Stawiguda, Ćwikielnia, Kieruj, Zarośle). Aktualnie funkcję wójta sprawuje Irena Derdoń^[1]

Położenie

Miejscowość jest położona na Warmii, w odległości 14 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Stawiguda została założona w 1357 roku na 36 włókach przez kapitułę warmińską. Zasadźcami byli dwaj Prusowie: Cristian i Surgeden. W XVI wieku miejscowość została dotkliwie zniszczona w czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521. Wieś wyludniła się, część ziemi leżała odłogiem. W roku 1524 gospodarzyło w niej jedynie 6 chłopów.

W 1654 roku Stawiguda miała aż dwóch sołtysów i 14 mieszkańców. W tym czasie we wsi działała karczma. Pod koniec lat 80. XVIII wieku ówczesny biskup warmiński Ignacy Krasicki podjął próbę założenia w Stawigudzie szkoły. W tym okresie obowiązek utrzymania zarówno placówki, jak i nauczyciela spadał głównie na mieszkańców. Chłopi ze Stawigudy nie wyrazili na to zgody i pomysł zarzucono.

W drugiej połowie XIX wieku we wsi powstała polska biblioteczka Towarzystwa Czytelni Ludowych. W 1881 roku w miejscowości utworzono jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej. W okresie II wojny światowej hitlerowcy założyli w miejscowości podobóz dla rosyjskich i włoskich jeńców wojennych. Po zakończeniu wojny Stawiguda uzyskała statu wsi gminnej.

W latach 1972-1989 w miejscowości działał Komitet Gminny PZPR. W Stawigudzie istniała lecznica weterynaryjna, niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, apteka, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.

Gospodarka

CEDAT spółka z o.o.
KARO - Okna drewniane
P.P.-H.-U. Zakład Drzewny Andrzej Brewka
PGB Polterm Przedsiębiorstwo Realizacji Inwestycji Przemysłowych i Ciepłowniczych Sp. z o.o.
Zakład Stolarski - Paweł i Alicja Kotwiccy

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Parafia pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Stawigudzie

Ludzie związani z miejscowością

Edukacja

Szkoła Podstawowa w Stawigudzie przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym
Publiczne Gimnazjum

Turystyka

Rezerwat Las Warmiński
Trasa rowerowa biało-zielona: Stawiguda - Nowa Stawiguda - Pluski - Łańsk - Gągławki - Bartag - Olsztyn
Trasa rowerowa biało-czerwona: Gągławki - Dorotowo - Majdy - Kręsk - Stawiguda

Zabytki

Kapliczki w Stawigudzie
Dom nr 163 z 2. połowy XIX w.
Dom nr 171 z 1908 r.
Kaplica wzniesiona w 1897 r.
Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła, wzniesiony w 1933 r.
Cmentarz kościelny
Drewniane chałupy nr 11, 14,56 wzniesione w XIX w.

Przypisy

↑ stawiguda.pl [17.12.2014].

Zobacz też

Referendum w Stawigudzie 2012

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Chłosta Jan, 650 lat Stawigudy, Olsztyn 2007.
Bank Danych Lokalnych GUS [14.12.2014]
Oficjalna strona internetowa gminy [14.12.2014]
Gminny Ośrodek Kultury w Stawigudzie [14.12.2014]
Baza Informacji Lokalnej [14.12.2014]
Dom Warmiński [14.12.2014]
Historia wsi na stronie Gminy Stawiguda [14.12.2014]
Ochotnicza Straż Pożarna w Stawigudzie [14.12.2014]

[1] stawiguda.pl [17.12.2014].

[1]