Działdowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Dzieje miejscowości)
Linia 6: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Działdowa   
 
  |dopełniacz wsi        = Działdowa   
 
  |zdjęcie              = Działdowo z lotu ptaka.jpg   
 
  |zdjęcie              = Działdowo z lotu ptaka.jpg   
  |opis zdjęcia          = Działdowo z lotu ptaka [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Dzia%C5%82dowo_Town_Hall#mediaviewer/File:Dzialdowo1.jpg] [dostęp: 14.12.2014]
+
  |opis zdjęcia          = Działdowo z lotu ptaka, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Dzia%C5%82dowo_Town_Hall#mediaviewer/File:Dzialdowo1.jpg commons.wikimedia.org] [14.12.2014]
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Działdowo''' – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Gmina Działdowo|gminie Działdowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość wchodziła w skład [[województwo ciechanowskie|województwa ciechanowskiego]]. W 2011 roku miejscowość liczyła 29 894 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje<br/><br/>
+
''' Działdowo''' – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w gminie Działdowo. W latach 1975-1998 miejscowość wchodziła w skład województwa ciechanowskiego. W 2011 roku miejscowość liczyła 29 894 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje [[Grzegorz Mrowiński]].
 
+
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miasto jest położone nad rzeką [[Rzeka Działdówka|Działdówką]] w odległości 77 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+
Miasto jest położone nad rzeką [[Rzeka Działdówka|Działdówką]], w odległości 77 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Teren Działdowa i okolic był pierwotnie zamieszkany przez pruskie plemię [[Sasini|Sasinów]]. W latach 1303-1306 załoga krzyżacka zajęła gród sasiński, który został przekształcony w strażnicę graniczną. Od 1340 roku trwały prace nad budową zamku. Wokół niego zaczęła się rozwijać osada rzemieślniczo-handlowa. Wreszcie, 13 sierpnia 1344 rooku wielki mistrz [[Ludolf König]] nadał jej prawa miejskie i nazwę ''Soldov''. W 1391 roku Działdowo zostało otoczone murami obronnymi. w XV wieku miasto było nękane skutkami [[Wojny polsko-krzyżackie|wojen polsko-krzyżackich]]. Ucisk podatkowy ze strony [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]] w 1444 roku doprowadził do przyłączenia się Działdowa do antykrzyżackiej koalicji - [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. Po 1525 roku zamek stał się własnością państwową i utracił dawne znaczenie. Stał się siedzibą starosty. Mury obronne wkrótce rozebrano. W 1550 [[Albrecht Hohenzollern]] odnowił przywilej lokacyjny Działdowa. W tym samym okresie rozwijała się szkoła parafialna.  
+
Teren Działdowa i okolic był pierwotnie zamieszkany przez pruskie plemię [[Sasini|Sasinów]]. W latach 1303-1306 załoga [[zakon krzyżacki|krzyżacka]] zajęła gród sasiński, który został przekształcony w strażnicę graniczną. Od 1340 roku trwały prace nad budową zamku. Wokół niego zaczęła się rozwijać osada rzemieślniczo-handlowa. Wreszcie, 13 sierpnia 1344 roku wielki mistrz [[Ludolf König]] nadał jej prawa miejskie i nazwę ''Soldov''. W 1391 roku Działdowo zostało otoczone murami obronnymi.  
 +
 
 +
W XV wieku miasto było nękane skutkami [[Wojny polsko-krzyżackie|wojen polsko-krzyżackich]]. Ucisk podatkowy ze strony zakonu krzyżackiego w 1444 roku doprowadził do przyłączenia się Działdowa do antykrzyżackiej koalicji, tj. [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. Po 1525 roku zamek stał się własnością państwową i utracił dawne znaczenie. Stał się siedzibą starosty. Mury obronne wkrótce rozebrano. W 1550 roku [[Albrecht Hohenzollern]] odnowił przywilej lokacyjny Działdowa. W tym samym okresie rozwijała się szkoła parafialna.
 +
 
 +
W okresie wojen polsko-szwedzkich w XVIII wieku na miejscowym zamku przebywał król Szwecji Karol X Gustaw. W 1656 roku na miasto uderzyli [[Najazd Tatarów na Prusy|Tatarzy]].
  
W okresie [[Wojny polsko-szwedzkie|wojen polsko-szwedzkich]] w XVIII wieku, na miejscowym zamku przebywał król Szwecji Karol X Gustaw.W 1656 roku na miasto uderzyli [[Tatarzy]].
+
W XVIII wieku, za sprawą lokalizacji miasta przy trakcie handlowym Warszawa – [[Królewiec]] – Gdańk- [[Elbląg]] - [[Lidzbark Warmiński]] - Olsztyn Działdowo zaczęło rozkwitać, lecz w 1794 roku miasto padło ofiarą pożaru, który strawił praktycznie wszystkie zabudowania. Na początku XIX wieku kolejnym ciosem dla Działdowa okazali się żołnierze francuscy stacjonujący w mieście w latach 1806–1807. Przymusowy kwaterunek, kontrybucje, podatki i samowola Francuzów wyniszczyły lokalną gospodarkę.
W XVIII wieku, za sprawą lokalizacji miasta przy trakcie handlowym Warszawa-Królewiec-Gdańk-[[Elbląg]]-[[Lidzbark Warmiński]]-Olsztyn, Działdowo zaczęło rozkwitać. W 1794 roku miasto padło ofiarą pożaru, który strawił praktycznie wszystkie zabudowania. Na początku XIX wieku kolejnym ciosem dla Działdowa okazali się żołnierze francuscy, stacjonujący w mieście w latach 1806-1807. Przymusowy kwaterunek, kontrybucje, podatki i samowola Francuzów wyniszczyły lokalną gospodarkę.
 
 
   
 
   
W czasie [[I Wojna Światowa|I wojny światowej]] miasto było bombardowane przez rosyjskie lotnictwo. Postanowienia traktatu wersalskiego zadecydowały o przyłączeniu Działdowszczyzny do Polski. W okresie międzywojennym rozwijały się liczne stowarzyszenia, organizacje oraz inicjatywy kulturalne i polityczne zmierzające do zbliżenia miejscowych [[Mazurzy|Mazurów]] do Polski. [[lkwim:Emilia Sukertowa-Biedrawina| Emilia Sukertowa-Biedrawina]] i [[Józef Biedrawa]] doprowadzili do utworzenia [[Mazurski Dom Ludowy w Działdowie|Mazurskiego Domu Ludowego]] oraz
+
W czasie I wojny światowej miasto było bombardowane przez rosyjskie lotnictwo. Postanowienia traktatu wersalskiego zadecydowały o przyłączeniu Działdowszczyzny do Polski. W okresie międzywojennym rozwijały się liczne stowarzyszenia, organizacje oraz inicjatywy kulturalne i polityczne zmierzające do zbliżenia miejscowych [[Mazurzy|Mazurów]] do Polski. [[lkwim:Emilia Sukertowa-Biedrawina| Emilia Sukertowa-Biedrawina]] i [[Józef Biedrawa]] doprowadzili do utworzenia [[Mazurski Dom Ludowy w Działdowie|Mazurskiego Domu Ludowego]] oraz
 
[[Muzeum Mazurskie w Działdowie|Muzeum Mazurskiego]]. Pastor [[Ewald Lodwich]] w 1921 roku powołał do życia [[Polsko-Mazurskie Towarzystwo Ewangeliczne]]. W celu reprezentowania interesów ludności mazurskiej utworzono [[Związek Mazurów I], a następnie [[Związek Mazurów II]].
 
[[Muzeum Mazurskie w Działdowie|Muzeum Mazurskiego]]. Pastor [[Ewald Lodwich]] w 1921 roku powołał do życia [[Polsko-Mazurskie Towarzystwo Ewangeliczne]]. W celu reprezentowania interesów ludności mazurskiej utworzono [[Związek Mazurów I], a następnie [[Związek Mazurów II]].
  
W czasie [[II Wojna Światowa|II wojny światowej]] Niemcy założyli [[Obóz koncentracyjny w Działdowie 1939-1945|obóz przejściowy]], przekształcony w obóz koncentracyjny. Odziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku. W latach 1968-1974 wybudowano nowy szpital. Obecnie miasto jest siedzibą [[Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Działdowie| Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Działdowie]] oraz [[Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Działdowie|Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego]].
+
W czasie II wojny światowej Niemcy założyli [[Obóz koncentracyjny w Działdowie 1939-1945|obóz przejściowy]], przekształcony w obóz koncentracyjny. Odziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku. W latach 1968–1974 wybudowano nowy szpital. Obecnie miasto jest siedzibą [[Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Działdowie| Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Działdowie]] oraz [[Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Działdowie|Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego]].
[[File:Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie.jpg|thumb|242 px|left| Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cultural_heritage_monuments_in_Dzia%C5%82dowo#mediaviewer/File:Dzia%C5%82dowo,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Wojciecha.jpg] [dostęp: 14.12.2014]]]
+
[[File:Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie.jpg|thumb|242 px|left| Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cultural_heritage_monuments_in_Dzia%C5%82dowo#mediaviewer/File:Dzia%C5%82dowo,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Wojciecha.jpg commons.wikimedia.org] [14.12.2014]]]
[[File:Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie.jpg|thumb|242 px|left|Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Exaltation_of_the_Holy_Cross_church_in_Dzia%C5%82dowo#mediaviewer/File:Dzia%C5%82dowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego.jpg][dostęp: 14.12.2104]]]
+
[[File:Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie.jpg|thumb|242 px|left|Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Exaltation_of_the_Holy_Cross_church_in_Dzia%C5%82dowo#mediaviewer/File:Dzia%C5%82dowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego.jpg commons.wikimedia.org][14.12.2104]]]
<br/>
 
 
 
 
==Gospodarka==
 
==Gospodarka==
*Zakład Produkcji Obuwia "Vi-GGa-Mi" Grzegorz Garbacz  
+
*[[Zakład Produkcji Obuwia "Vi-GGa-Mi" Grzegorz Garbacz]]
 
<br/>
 
<br/>
 
==Kultura==
 
==Kultura==
 
*[[lkwim:Miejski Dom Kultury w Działdowie|Miejski Dom Kultury w Działdowie]]
 
*[[lkwim:Miejski Dom Kultury w Działdowie|Miejski Dom Kultury w Działdowie]]
*[[Tygodnik Działdowski]]
+
*[[Tygodnik Działdowski|"Tygodnik Działdowski"]]
*[[Gazeta Działdowska]]
+
*[[Gazeta Działdowska|"Gazeta Działdowska"]]
*[[lkwim:Działdowski Almanach Poezji|Działdowski Almanach Poezji]]
+
*[[lkwim:Działdowski Almanach Poezji|"Działdowski Almanach Poezji"]]
 
*[[lkwim:Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo|Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo]]
 
*[[lkwim:Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo|Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo]]
 
*[[lkwim:Nasze Działdowo|Nasze Działdowo]]
 
*[[lkwim:Nasze Działdowo|Nasze Działdowo]]
Linia 77: Linia 78:
 
*[[lkwim:Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej|Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej]]
 
*[[lkwim:Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej|Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej]]
 
*[[lkwim:Działdowska Kuźnia Słowa|Działdowska Kuźnia Słowa]]
 
*[[lkwim:Działdowska Kuźnia Słowa|Działdowska Kuźnia Słowa]]
<br/>
 
 
==Religia==
 
==Religia==
 
*[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie]]
 
*[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie]]
Linia 83: Linia 83:
 
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Działdowie]]
 
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Działdowie]]
 
*[[Parafia pw. św. Wojciecha w Działdowie]]
 
*[[Parafia pw. św. Wojciecha w Działdowie]]
<br/>
 
 
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
*[[lkwim: Emilia Sukertowa-Biedrawina|Emilia Sukertowa-Biedrawina]]
 
*[[lkwim: Emilia Sukertowa-Biedrawina|Emilia Sukertowa-Biedrawina]]
Linia 100: Linia 98:
 
*[[Jerzy Pajewski]]
 
*[[Jerzy Pajewski]]
 
*[[Paweł Baraszkiewicz]]
 
*[[Paweł Baraszkiewicz]]
<br/>
 
 
 
==Sport==
 
==Sport==
 
*[[KS Start Działdowo]]
 
*[[KS Start Działdowo]]
 
*[[KS Dekorglass Działdowo]]
 
*[[KS Dekorglass Działdowo]]
<br/>
 
 
==Edukacja==
 
==Edukacja==
 
*[[Przedszkole Miejskie nr 1 w Działdowie]]
 
*[[Przedszkole Miejskie nr 1 w Działdowie]]
Linia 121: Linia 116:
 
*[[Technikum nr 1 im. S. Staszica przy Zespole Szkół nr 1 w Działdowie]]
 
*[[Technikum nr 1 im. S. Staszica przy Zespole Szkół nr 1 w Działdowie]]
 
*[[Technikum nr 2 przy Zespole Szkół Zawodowych nr 1 w Działdowie]]
 
*[[Technikum nr 2 przy Zespole Szkół Zawodowych nr 1 w Działdowie]]
<br/>
 
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Złożenie urbanistyczne Starego Miasta
+
*założenie urbanistyczne Starego Miasta
*[[Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie|Kościół pw. św. Wojciecha]]  (1896-1897)
+
*[[Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie|kościół pw. św. Wojciecha]]  (1896–1897)
*Dawny kościół ewangelicki  
+
*dawny kościół ewangelicki  
*Cmentarz przykościelny
+
*cmentarz przykościelny
*[[Zamek w Działdowie|Zamek krzyżacki]]  
+
*[[Zamek w Działdowie|zamek krzyżacki]]  
*[[Ratusz w Działdowie|Ratusz]]
+
*[[Ratusz w Działdowie|ratusz]]
*Dom przy ul. Bielnikowej 4 (1922)
+
*dom przy ul. Bielnikowej 4 (1922)
*Dawne koszary
+
*dawne koszary
*Dawne kasyno oficerskie
+
*dawne kasyno oficerskie
*Hotel z oficyną na pl. Mickiewicza 26
+
*hotel z oficyną na pl. Mickiewicza 26
*Domy przy ul. Władysława Jagiełły
+
*domy przy ul. Władysława Jagiełły
*Hotel na ul. Zamkowej (1875)
+
*hotel na ul. Zamkowej (1875)
*Budynek dawnego szpitala
+
*budynek dawnego szpitala
*Dawna gazownia
+
*dawna gazownia
<br/>
+
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
 +
== Zobacz też ==
 +
*[[Obozy jenieckie na Warmii i Mazurach 1939-1945]]
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
+
Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.<br/>
#Bystrzycki Piotr, ''Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne'', Olsztyn 1997.
+
Bystrzycki Piotr, ''Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne'', Olsztyn 1997.<br/>
#''Działdowo'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
+
''Działdowo'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.<br/>
#Lietz Zygmunt, ''Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1913-1945'', Warszawa 1982.
+
Lietz Zygmunt, ''Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1913-1945'', Warszawa 1982.<br/>
#Mogilnicki Zbigniew, ''Działdowo w latach 1344-1994: zarys dziejów'', Działdowo 1998.
+
Mogilnicki Zbigniew, ''Działdowo w latach 1344-1994: zarys dziejów'', Działdowo 1998.<br/>
#Obrębska Karolina, ''Obóz w Działdowie - jego charakter i rola w latach 1939-1945'', Działdowo 2007.
+
Obrębska Karolina, ''Obóz w Działdowie - jego charakter i rola w latach 1939-1945'', Działdowo 2007.<br/>
#Skibicki Franciszek, ''Historia działdowskiego zamku: okres budowy i rozkwitu'', Działdowo 2011.
+
Skibicki Franciszek, ''Historia działdowskiego zamku: okres budowy i rozkwitu'', Działdowo 2011.<br/>
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.  
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. <br/>
#Wółkowski Wojciech.''Działdowo i okolice'', Działdowo 2006.
+
Wółkowski Wojciech.''Działdowo i okolice'', Działdowo 2006.<br/>
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims|Bank Danych Lokalnych GUS]  [dostęp:22.11.2014].
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims|Bank Danych Lokalnych GUS]  [22.11.2014]<br/>
#[http://www.dzialdowo.pl| Oficjalna strona miasta] [dostęp:22.11.2014].
+
[http://www.dzialdowo.pl| dzialdowo.pl, oficjalna strona miasta] [22.11.2014]<br/>
#[http://www.mdkdzialdowo.pl/|Miejski Dom Kultury w Działdowie]  [dostęp:22.11.2014].
+
[http://www.mdkdzialdowo.pl/|Miejski Dom Kultury w Działdowie]  [22.11.2014]<br/>
#[http://www.bil-wm.pl/main/index.html| Baza Informacji Lokalnej] [dostęp:22.11.2014].
+
[http://www.bil-wm.pl/main/index.html| Baza Informacji Lokalnej] [22.11.2014]<br/>
 
 
<br/>
 
  
{{Przypisy}}
 
<references>
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
 
*[[Obozy jenieckie na Warmii i Mazurach 1939-1945]]
 
<br/>
 
  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Gmina Działdowo (miejska)]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: Historia]] [[Kategoria: Wydarzenia historyczne]] [[Kategoria: II Wojna Światowa]] [[Kategoria: Obozy jenieckie]] [[Kategoria: Obozy koncentracyjne]]  [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Zamki krzyżackie]] [[Kategoria: Kościoły]] [[Kategoria: Inne obiekty architektury]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Działdowo]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Wersja z 13:53, 23 sty 2015

Działdowo

Herb Flaga
Herb Działdowa Flaga Działdowa
Działdowo z lotu ptaka, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]
Działdowo z lotu ptaka, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat działdowski
Gmina Działdowo
Liczba ludności (2011) 29 894
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Działdowo
Działdowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Działdowo
Działdowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Działdowo – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975-1998 miejscowość wchodziła w skład województwa ciechanowskiego. W 2011 roku miejscowość liczyła 29 894 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Grzegorz Mrowiński.

Położenie

Miasto jest położone nad rzeką Działdówką, w odległości 77 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Teren Działdowa i okolic był pierwotnie zamieszkany przez pruskie plemię Sasinów. W latach 1303-1306 załoga krzyżacka zajęła gród sasiński, który został przekształcony w strażnicę graniczną. Od 1340 roku trwały prace nad budową zamku. Wokół niego zaczęła się rozwijać osada rzemieślniczo-handlowa. Wreszcie, 13 sierpnia 1344 roku wielki mistrz Ludolf König nadał jej prawa miejskie i nazwę Soldov. W 1391 roku Działdowo zostało otoczone murami obronnymi.

W XV wieku miasto było nękane skutkami wojen polsko-krzyżackich. Ucisk podatkowy ze strony zakonu krzyżackiego w 1444 roku doprowadził do przyłączenia się Działdowa do antykrzyżackiej koalicji, tj. Związku Pruskiego. Po 1525 roku zamek stał się własnością państwową i utracił dawne znaczenie. Stał się siedzibą starosty. Mury obronne wkrótce rozebrano. W 1550 roku Albrecht Hohenzollern odnowił przywilej lokacyjny Działdowa. W tym samym okresie rozwijała się szkoła parafialna.

W okresie wojen polsko-szwedzkich w XVIII wieku na miejscowym zamku przebywał król Szwecji Karol X Gustaw. W 1656 roku na miasto uderzyli Tatarzy.

W XVIII wieku, za sprawą lokalizacji miasta przy trakcie handlowym Warszawa – Królewiec – Gdańk- Elbląg - Lidzbark Warmiński - Olsztyn Działdowo zaczęło rozkwitać, lecz w 1794 roku miasto padło ofiarą pożaru, który strawił praktycznie wszystkie zabudowania. Na początku XIX wieku kolejnym ciosem dla Działdowa okazali się żołnierze francuscy stacjonujący w mieście w latach 1806–1807. Przymusowy kwaterunek, kontrybucje, podatki i samowola Francuzów wyniszczyły lokalną gospodarkę.

W czasie I wojny światowej miasto było bombardowane przez rosyjskie lotnictwo. Postanowienia traktatu wersalskiego zadecydowały o przyłączeniu Działdowszczyzny do Polski. W okresie międzywojennym rozwijały się liczne stowarzyszenia, organizacje oraz inicjatywy kulturalne i polityczne zmierzające do zbliżenia miejscowych Mazurów do Polski. Emilia Sukertowa-Biedrawina i Józef Biedrawa doprowadzili do utworzenia Mazurskiego Domu Ludowego oraz Muzeum Mazurskiego. Pastor Ewald Lodwich w 1921 roku powołał do życia Polsko-Mazurskie Towarzystwo Ewangeliczne. W celu reprezentowania interesów ludności mazurskiej utworzono [[Związek Mazurów I], a następnie Związek Mazurów II.

W czasie II wojny światowej Niemcy założyli obóz przejściowy, przekształcony w obóz koncentracyjny. Odziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku. W latach 1968–1974 wybudowano nowy szpital. Obecnie miasto jest siedzibą Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Działdowie oraz Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego.

Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie, źródło: commons.wikimedia.org[14.12.2104]

Gospodarka


Kultura


Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Sport

Edukacja

Zabytki

  • założenie urbanistyczne Starego Miasta
  • kościół pw. św. Wojciecha (1896–1897)
  • dawny kościół ewangelicki
  • cmentarz przykościelny
  • zamek krzyżacki
  • ratusz
  • dom przy ul. Bielnikowej 4 (1922)
  • dawne koszary
  • dawne kasyno oficerskie
  • hotel z oficyną na pl. Mickiewicza 26
  • domy przy ul. Władysława Jagiełły
  • hotel na ul. Zamkowej (1875)
  • budynek dawnego szpitala
  • dawna gazownia

Przypisy

Zobacz też

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Bystrzycki Piotr, Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne, Olsztyn 1997.
Działdowo, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Lietz Zygmunt, Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1913-1945, Warszawa 1982.
Mogilnicki Zbigniew, Działdowo w latach 1344-1994: zarys dziejów, Działdowo 1998.
Obrębska Karolina, Obóz w Działdowie - jego charakter i rola w latach 1939-1945, Działdowo 2007.
Skibicki Franciszek, Historia działdowskiego zamku: okres budowy i rozkwitu, Działdowo 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wółkowski Wojciech.Działdowo i okolice, Działdowo 2006.
Danych Lokalnych GUS [22.11.2014]
dzialdowo.pl, oficjalna strona miasta [22.11.2014]
Dom Kultury w Działdowie [22.11.2014]
Baza Informacji Lokalnej [22.11.2014]