Kruklanki (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Kruklanki | |Gmina = Kruklanki | ||
| − | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Kruklanki.png | Herb gminy Kruklanki | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Kruklanki.png |Herb gminy Kruklanki |
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Bartłomiej Kłoczko |
|adres_ug = ul. 22 Lipca 10 | |adres_ug = ul. 22 Lipca 10 | ||
|kod_poczt_ug = 11 - 612 Kruklanki | |kod_poczt_ug = 11 - 612 Kruklanki | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
|www = http://www.kruklanki.pl/pl/ | |www = http://www.kruklanki.pl/pl/ | ||
| − | |bip = | + | |bip = https://bipkruklanki.warmia.mazury.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Kruklanki''' – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i [[Powiat giżycki| powiatu giżyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kruklanki| Kruklankach]]. | + | '''Gmina Kruklanki''' – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] i [[Powiat giżycki|powiatu giżyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kruklanki|Kruklankach]]. |
| − | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Bartłomiej Kłoczko]]<ref name="p1">Urząd Gminy Kruklanki [http://www.kruklanki.pl/pl/Wojt_Bartlomiej_Artur_Kloczko,31,2] </ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | ==Charakterystyka== | ||
| + | Gmina rolnicza, usytuowana w atrakcyjnym turystycznie rejonie. Położona na pograniczu trzech krain geograficznych: [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], [[Mazury Garbate|Mazur Garbatych]] i [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]]. O pięknie i atrakcyjności gminy stanowią lasy i wody jezior, które zajmują ponad 60% powierzchni gminy. W znajdującej się na terenie gminy [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]] występują unikatowe, dzikie i pierwotne fragmenty lasu, bardzo cenne pod względem przyrodniczym. W puszczy występują rzadkie okazy zwierząt: [[łoś|łosie]], [[ryś|rysie]], [[wilk|wilki]], jelenie, [[borsuk|borsuki]] oraz wizytówka gminy – [[żubr|żubry]]. Na wolności żyje ich około 60. | ||
| + | Bardzo niskie stężenie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód i gleby na obszarach gminy było powodem zlokalizowania na skraju Puszczy Boreckiej [[Stacja kompleksowego monitoringu środowiska|stacji kompleksowego monitoringu środowiska]]. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosi w gminie 93,5 %. | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska Kruklanki zajmuje powierzchnię 201,57 km<sup>2</sup><ref name="p2"> | + | Gmina wiejska Kruklanki zajmuje powierzchnię 201,57 km<sup>2</sup><ref name="p2"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3144 Bank Danych lokalnych GUS] [20.10.2014]</ref>, w tym: |
| − | |||
*użytki rolne: 33% | *użytki rolne: 33% | ||
*lasy: 55% | *lasy: 55% | ||
*wody: 7% | *wody: 7% | ||
| + | Gmina stanowi 18% powierzchni powiatu giżyckiego. | ||
| − | |||
| − | |||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| − | + | [[Plik: Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach..jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach <br/>fot. Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | [[Plik: Kruklanki-most na starej fotografii.jpg|right|290px|thumb|Kruklanki-most na starej fotografii.<br>Źródło: [http://www.wmtmk.pl/forum/viewtopic.php?t=724 www.wmtmk.pl] ]] | |
| − | + | [[Plik: Most kolejowy nad rzeką Sapiną - Zwalony Most.jpg|right|290px|thumb|Zwalony most kolejowy nad rzeką Sapiną.<br>Źródło: [http://www.kruklanki.pl/pl/Zwalony_Most,57,5 www.kruklanki.pl] ]] | |
| − | + | [[Plik: Mapa szlaków rowerowych w gminie Kruklanki.jpg|right|290px|thumb|Mapa szlaków rowerowych w gminie Kruklanki.<br>Źródło: [http://www.kruklanki.pl/pl/Szlaki_rowerowe,60 www.kruklanki.pl] ]] | |
| − | + | [[Plik: UKS Start Kruklanki.jpg|right|290px|thumb|UKS Start Kruklanki.<br>Źródło: [http://startkruklanki.futbolowo.pl/index.php www.startkruklanki.futbolowo.pl] ]] | |
| − | + | ||
| − | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|- | |- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba ||3152 || 100 ||1547 || 49|| 1605 || 51 | + | |liczba ||3152 ||100 ||1547 ||49||1605 ||51 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 16|| colspan=2| 8 || colspan=2| 8 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|16||colspan=2|8 ||colspan=2|8 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiło -20 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 21,05% migracji w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]] oraz 0,54% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiło -20 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 21,05% migracji w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]] oraz 0,54% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]]. |
| − | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej gmina Kruklanki była częścią [[Powiat węgorzewski| powiatu węgorzewskiego]] w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Po II wojnie światowej gmina Kruklanki była częścią [[Powiat węgorzewski|powiatu węgorzewskiego]] w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. |
| − | + | W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przywrócono w Polsce podział państwa na gminy, a wraz z nim reaktywowano gminę Kruklanki. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: [[Boćwinka]], [[Jeziorowskie]], [[Jurkowo|Jurkowo Węgorzewskie]], [[Kruklanki]], [[Lipowo]], [[Możdżany]], [[Sołtmany]], [[Żabinka|Żabinki]], [[Żywki]], [[Żywy]].<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>. | |
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Kruklanki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. |
| + | |||
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Kruklanki w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim. | ||
| + | |||
| + | Gmina wiejska Kruklanki graniczy z gminami: [[Giżycko (gmina wiejska)|Giżycko]], [[Wydminy (gmina wiejska)|Wydminy]] w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], [[Banie Mazurskie (gmina wiejska)|Banie Mazurskie]] w [[Powiat gołdapski|powiecie gołdapskim]], [[Pozezdrze (gmina wiejska)|Pozezdrze]] w [[Powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]] oraz [[Kowale Oleckie (gmina wiejska)|Kowale Oleckie]] i [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|Świętajno]] w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]]. | ||
| − | |||
| − | |||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Boćwinka]], [[Brożówka]], [[Jasieniec]], [[Jeziorowskie]], [[Jurkowo]], [[Kruklanki]], [[Lipowo]], [[Możdżany]], [[Sołtmany]], [[Żabinka]], [[Żywki]], [[Żywy]]<ref>W 2009 roku w gminie Kruklanki | + | Sołectwa: [[Boćwinka (gmina Kruklanki)|Boćwinka]], [[Brożówka]], [[Jasieniec]], [[Jeziorowskie (gmina Kruklanki)|Jeziorowskie]], [[Jurkowo]], [[Kruklanki]], [[Lipowo (gmina Kruklanki)|Lipowo]], [[Możdżany]], [[Sołtmany (gmina Kruklanki)|Sołtmany]], [[Żabinka]], [[Żywki]], [[Żywy]]<ref>W 2009 roku w gminie Kruklanki nastąpiła zmiana nazw kilku miejscowości, m.in. Jurkowo Węgorzewskie zmieniono na Jurkowo, Żabinki stały się Żabinką.</ref><ref>Dz.U. 2013, poz. 200, Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części, [http://dziennikustaw.gov.pl/du/2013/200/1 dziennikustaw.gov.pl] [20.10.2014]</ref> |
| + | |||
| + | Pozostałe miejscowości i części integralne sołectw: [[Diabla Góra]], [[Chmielewo (gmina Kruklanki)|Chmielewo]], [[Podleśne]], [[Jelonek (gmina Kruklanki)|Jelonek]], [[Jeleni Róg]], [[Łękuk Wielki]], [[Grądy Kruklaneckie]], [[Majerka]], [[Borki (gmina Kruklanki)|Borki]], [[Knieja Łuczańska]], [[Jurkówko]], [[Wolisko]], [[Budziska Leśne]], [[Wyrzywilki]], [[Żywki Małe]], [[Kamienna Struga]]. | ||
| − | |||
| − | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Kruklanki są rolnictwo i turystyka. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). W produkcji rolniczej dominuje uprawa roślin, głównie zbóż (pszenica, żyto, jęczmień, owies, pszenżyto), uprawiane są również rzepak, ziemniaki, kukurydza. Hodowane są również trzoda chlewną i bydło, choć wiele jest gospodarstw, które funkcjonują bez hodowli. | Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Kruklanki są rolnictwo i turystyka. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). W produkcji rolniczej dominuje uprawa roślin, głównie zbóż (pszenica, żyto, jęczmień, owies, pszenżyto), uprawiane są również rzepak, ziemniaki, kukurydza. Hodowane są również trzoda chlewną i bydło, choć wiele jest gospodarstw, które funkcjonują bez hodowli. | ||
| − | Ważną rolę w gminie odgrywa turystyka. Gmina Kruklanki położona jest na pograniczu trzech atrakcyjnych krain geograficznych, tj. Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, Mazur Garbatych i Pojezierza Ełckiego. Przez jej teren przebiega droga łącząca Giżycko z przygraniczną Gołdapią, gdzie znajduje | + | Ważną rolę w gminie odgrywa turystyka. Gmina Kruklanki położona jest na pograniczu trzech atrakcyjnych krain geograficznych, tj. Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, Mazur Garbatych i Pojezierza Ełckiego. Przez jej teren przebiega droga łącząca Giżycko z przygraniczną [[Gołdap|Gołdapią]], gdzie znajduje się przejście graniczne. |
| − | Teren gminy stanowi połączenie lasów Puszczy Boreckiej, kilkunastu jezior i [[rzeka Sapina| rzeki Sapiny]] | + | |
| − | Do wypoczynku na terenie gminy zachęca | + | Teren gminy stanowi połączenie lasów Puszczy Boreckiej, kilkunastu jezior i [[rzeka Sapina|rzeki Sapiny]] rozlokowanych w malowniczym, pagórkowatym krajobrazie. Główne atrakcje turystyczne stworzyła natura. Na terenie gminy znajduje się czternaście bardzo czystych jezior z obowiązującą strefą ciszy. Największe z nich to: [[Jezioro Gołdopiwo |Gołdopiwo]], [[Jezioro Sołtmany|Sołtmany]], [[Jezioro Kruklin|Kruklin]] i [[Jezioro Żywy|jezioro Żywy]]. Przez część z nich przepływa rzeka Sapina stanowiąca atrakcyjny, 26-kilometrowy szlak kajakowy, łączący jezioro Kruklin z [[Jezioro Mamry|Mamrami]]. Turyści wypoczywający w gminie mają możliwość ciekawego i atrakcyjnego spędzenia czasu. Czyste jeziora oferują możliwości kąpieli, uprawiania sportów wodnych i wędkarstwa. Duże i urozmaicone kompleksy leśne dają możliwości spacerów, zbierania owoców leśnych i grzybów, obserwowania zwierzyny. Na terenie gminy istnieje ciekawa ścieżka edukacyjno-przyrodnicza, a także liczne szlaki rowerowe i piesze. |
| + | |||
| + | Do wypoczynku na terenie gminy zachęca bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna, do której należą: ośrodki wypoczynkowe, pola namiotowe i biwakowe, gospodarstwa agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowości Kruklanki<ref name="p1"/>, Boćwinka, Brożówka, Grądy Kruklaneckie, Jeziorowskie, Jurkowo, Sołtmany, Żywki<ref>[http://www.gizycko.turystyka.pl/ Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku] [20.10.2014]</ref>. | ||
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła w 2013 roku 248. W tym 10 podmiotów należały do sektora publicznego, pozostałe 238 tworzy sektor prywatny. 53 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 23 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 27 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 13<ref name="p2"/>. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób. | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła w 2013 roku 248. W tym 10 podmiotów należały do sektora publicznego, pozostałe 238 tworzy sektor prywatny. 53 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 23 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 27 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 13<ref name="p2"/>. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób. | ||
| Linia 90: | Linia 89: | ||
Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | ||
| − | Gmina wiejska Kruklanki należy do [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"| Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]], [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami| Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]]. | + | Gmina wiejska Kruklanki należy do [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"|Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]], [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami|Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]]. |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej| obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia. | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła 199 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 5,3% bezrobotnych w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]]. | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła 199 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 5,3% bezrobotnych w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]]. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,2% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,2% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| − | |||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach| Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach]] | + | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach|Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach]] |
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Kruklankach]] | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Kruklankach]] | ||
*[[Świetlica Wiejska w Jeziorowskich]] | *[[Świetlica Wiejska w Jeziorowskich]] | ||
| − | |||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
*[[Nicz na Iwana Kupała]] | *[[Nicz na Iwana Kupała]] | ||
| Linia 113: | Linia 110: | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[Józef Niewiński]] | + | *[[Józef Niewiński]] – urodzony w Spytkowie artysta rzeźbiarz, organizator plenerów rzeźbiarskich; mieszka i pracuje w Kruklankach. |
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Kruklanki należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ] [20.10.2014]</ref>: | |
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Kruklanki należą<ref> | + | *[[lkwim: Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach|kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach]] wraz z plebanią |
| − | *[[lkwim: Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach| | ||
*zespół dworski w Kruklankach | *zespół dworski w Kruklankach | ||
*zespół dworski w Żywkach | *zespół dworski w Żywkach | ||
| Linia 126: | Linia 122: | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
*szlaki rowerowe: | *szlaki rowerowe: | ||
| − | **szlak czarny | + | **szlak czarny wokół [[Jezioro Sołtmany|jeziora Sołtmany]] i [[Jezioro Żywe|Żywe]] (długość trasy ok. 40 km) |
| − | **szlak niebieski | + | **szlak niebieski dookoła [[Jezioro Gołdopiwo| jeziora Gołdopiwo]] (długość trasy ok. 18 km) |
| − | **szlak pomarańczowy | + | **szlak pomarańczowy wokół [[Jezioro Kruklin|jeziora Kruklin]] (długość trasy ok. 26 km) |
| − | **szlak zielony | + | **szlak zielony przez Puszczę Borecką (długość trasy ok. 36 km) |
| − | **szlak czerwony | + | **szlak czerwony do jezior puszczańskich (długość trasy ok. 51 km) |
| − | **szlak brązowy | + | **szlak brązowy do [[Jezioro Dargin|jeziora Dargin]] (długość trasy ok. 32 km) |
*[[ścieżka rowerowa "Szlakiem Mazurskich Legend"]] wraz z okazałymi rzeźbami przedstawiającymi bohaterów mazurskich legend (rzeźby zostały wykonane podczas 4 plenerów rzeźbiarskich w Kruklankach nad jeziorem Gołdopiwo) | *[[ścieżka rowerowa "Szlakiem Mazurskich Legend"]] wraz z okazałymi rzeźbami przedstawiającymi bohaterów mazurskich legend (rzeźby zostały wykonane podczas 4 plenerów rzeźbiarskich w Kruklankach nad jeziorem Gołdopiwo) | ||
| − | *szlaki kajakowe rzeką Sapiną: trasa Kruklin | + | *szlaki kajakowe rzeką Sapiną: trasa Kruklin – Gołdopiwo oraz Gołdopiwo – [[Jezioro Święcajty|Święcajty]] |
*zagroda pokazowa żubrów w Wolisku | *zagroda pokazowa żubrów w Wolisku | ||
*ścieżka przyrodniczo-historyczno-edukacyjna "Odkryj z nami tajemnice Kruklanek" w Puszczy Boreckiej | *ścieżka przyrodniczo-historyczno-edukacyjna "Odkryj z nami tajemnice Kruklanek" w Puszczy Boreckiej | ||
| − | *małe ranczo | + | *małe ranczo "Mini Zoo" w Żywkach |
*Ekomuzeum "U Jeziorowskich" | *Ekomuzeum "U Jeziorowskich" | ||
| − | *[[Rezerwat Borki| rezerwat przyrody Borki]], liczne jeziora | + | *[[Rezerwat Borki|rezerwat przyrody Borki]], liczne jeziora |
*most kolejowy nad rzeką Sapiną, tzw. "Zwalony Most" | *most kolejowy nad rzeką Sapiną, tzw. "Zwalony Most" | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kruklanki można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [http://www.gizycko.turystyka.pl/] oraz na stronie [http://www.kruklanki.pl/pl/ | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kruklanki można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [http://www.gizycko.turystyka.pl/ gizycko.turystyka.pl] oraz na stronie [http://www.kruklanki.pl/pl/ kruklanki.pl] |
| − | |||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Kruklanki istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Kruklanki istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
*Niepubliczny Punkt Przedszkolny "Chatka Puchatka" przy Gminnym Ośrodku Kultury w Kruklankach | *Niepubliczny Punkt Przedszkolny "Chatka Puchatka" przy Gminnym Ośrodku Kultury w Kruklankach | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Boćwince]] | *[[Szkoła Podstawowa w Boćwince]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół w Kruklankach]] | + | *[[Zespół Szkół w Kruklankach]]: [[Szkoła Podstawowa im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Kruklankach]], [[Gimnazjum w Kruklankach]] |
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie wiejskiej Kruklanki organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Rajd Rowerowy "Szlakiem Mazurskich Legend", Rajd Polski Rajdowych Samochodowych Mistrzostw Świata, spływ kajakowy | + | W gminie wiejskiej Kruklanki organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Rajd Rowerowy "Szlakiem Mazurskich Legend", Rajd Polski Rajdowych Samochodowych Mistrzostw Świata, spływ kajakowy "Otwarcie rzeki Sapiny", sportowy turniej miast i gmin w ramach Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich. |
Na terenie gminy działa: | Na terenie gminy działa: | ||
| − | *[[UKS | + | *[[UKS Start Kruklanki]] |
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego "Puszcza Borecka" w Kruklankach]] | *[[Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego "Puszcza Borecka" w Kruklankach]] | ||
| Linia 165: | Linia 160: | ||
*[[Stowarzyszenie Miłośników Sołtman "Pięć Wysp"]] | *[[Stowarzyszenie Miłośników Sołtman "Pięć Wysp"]] | ||
*Związek Ukraińców w Polsce, koło w Kruklankach | *Związek Ukraińców w Polsce, koło w Kruklankach | ||
| − | *[[lkwim: Sapiniaki| Sapiniaki]] | + | *[[lkwim: Sapiniaki|Sapiniaki]] |
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ] [20.10.2014]</ref>: |
Rezerwat przyrody: | Rezerwat przyrody: | ||
| − | *[[ | + | *[[rezerwat Borki]] (232 ha) |
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| Linia 178: | Linia 172: | ||
Obszary Natura 2000: | Obszary Natura 2000: | ||
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) | + | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) |
Użytki ekologiczne: | Użytki ekologiczne: | ||
| Linia 186: | Linia 180: | ||
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie wiejskiej Kruklanki znajduje się 29 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, w tym: okazy pojedynczych drzew oraz głazów narzutowych m. in. [[Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" z Puszczy Boreckiej]]<ref name="p3"/>. | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie wiejskiej Kruklanki znajduje się 29 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, w tym: okazy pojedynczych drzew oraz głazów narzutowych m. in. [[Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" z Puszczy Boreckiej]]<ref name="p3"/>. | ||
| − | + | ||
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| − | Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez [[lkwim:Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie| Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie]]. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur | + | Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez [[lkwim:Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie|Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie]]. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur, utrwalenie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją. |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 2013, poz. 200, Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części | + | Dz.U. 2013, poz. 200, Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części, [http://dziennikustaw.gov.pl/du/2013/200/1 dziennikustaw.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| − | Program Ochrony Środowiska Gminy Kruklanki 2004-2011, Kruklanki 2004 | + | Program Ochrony Środowiska Gminy Kruklanki 2004-2011, Kruklanki 2004, [http://www.bip.kruklanki.pl/datadir/doc/bip_681219314781.pdf bip.kruklanki.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Strategia | + | Strategia rozwiązywania problemów społecznych na terenie gminy Kruklanki w latach 2066-2013, Kruklanki 2006, [www.bip.kruklanki.pl/datadir/doc/bip_471161077272.doc bip.kruklanki.pl] [20.10.2014]<br/> |
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3144 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3144 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/gizycki/kruklanki.pdf UStat Olsztyn] [20.10.2014]<br/> | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/gizycki/kruklanki.pdf UStat Olsztyn] [20.10.2014]<br/> | ||
| Linia 207: | Linia 203: | ||
[http://www.kruklanki.pl/pl/ Urząd Gminy Kruklanki] [20.10.2014]<br/> | [http://www.kruklanki.pl/pl/ Urząd Gminy Kruklanki] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.gizycko.turystyka.pl/ Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku] [20.10.2014] | [http://www.gizycko.turystyka.pl/ Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku] [20.10.2014] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat giżycki]][[Kategoria: Kruklanki (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat giżycki]][[Kategoria: Kruklanki (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:54, 11 cze 2024
| Gmina Kruklanki | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | giżycki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Bartłomiej Kłoczko | ||
| Powierzchnia | 201,57 km² | ||
| Liczba sołectw | 12 | ||
| Liczba miejscowości | 15 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
3152 16 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NGI | ||
| TERYT | 2806052 | ||
| Urząd gminy ul. 22 Lipca 10 11 - 612 Kruklanki
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Kruklanki – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i powiatu giżyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Kruklankach.
Władzę w gminie sprawuje wójt Bartłomiej Kłoczko[1].
Spis treści
- 1 Charakterystyka
- 2 Powierzchnia gminy
- 3 Demografia
- 4 Historia gminy jako jednostki administracyjnej
- 5 Miejscowości na terenie gminy
- 6 Gospodarka
- 7 Kultura i turystyka
- 8 Religia
- 9 Szkolnictwo
- 10 Sport
- 11 Inne organizacje i instytucje
- 12 Obszary chronione i pomniki przyrody
- 13 Ciekawostki
- 14 Przypisy
- 15 Bibliografia
Charakterystyka
Gmina rolnicza, usytuowana w atrakcyjnym turystycznie rejonie. Położona na pograniczu trzech krain geograficznych: Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, Mazur Garbatych i Pojezierza Ełckiego. O pięknie i atrakcyjności gminy stanowią lasy i wody jezior, które zajmują ponad 60% powierzchni gminy. W znajdującej się na terenie gminy Puszczy Boreckiej występują unikatowe, dzikie i pierwotne fragmenty lasu, bardzo cenne pod względem przyrodniczym. W puszczy występują rzadkie okazy zwierząt: łosie, rysie, wilki, jelenie, borsuki oraz wizytówka gminy – żubry. Na wolności żyje ich około 60. Bardzo niskie stężenie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód i gleby na obszarach gminy było powodem zlokalizowania na skraju Puszczy Boreckiej stacji kompleksowego monitoringu środowiska. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosi w gminie 93,5 %.
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Kruklanki zajmuje powierzchnię 201,57 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 33%
- lasy: 55%
- wody: 7%
Gmina stanowi 18% powierzchni powiatu giżyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 3152 | 100 | 1547 | 49 | 1605 | 51 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
16 | 8 | 8 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiło -20 osób[2], co stanowi 21,05% migracji w powiecie giżyckim oraz 0,54% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej gmina Kruklanki była częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[3] istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami.
W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[4], przywrócono w Polsce podział państwa na gminy, a wraz z nim reaktywowano gminę Kruklanki. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: Boćwinka, Jeziorowskie, Jurkowo Węgorzewskie, Kruklanki, Lipowo, Możdżany, Sołtmany, Żabinki, Żywki, Żywy.[5].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Kruklanki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[7].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Kruklanki w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.
Gmina wiejska Kruklanki graniczy z gminami: Giżycko, Wydminy w powiecie giżyckim, Banie Mazurskie w powiecie gołdapskim, Pozezdrze w powiecie węgorzewskim oraz Kowale Oleckie i Świętajno w powiecie oleckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Boćwinka, Brożówka, Jasieniec, Jeziorowskie, Jurkowo, Kruklanki, Lipowo, Możdżany, Sołtmany, Żabinka, Żywki, Żywy[9][10]
Pozostałe miejscowości i części integralne sołectw: Diabla Góra, Chmielewo, Podleśne, Jelonek, Jeleni Róg, Łękuk Wielki, Grądy Kruklaneckie, Majerka, Borki, Knieja Łuczańska, Jurkówko, Wolisko, Budziska Leśne, Wyrzywilki, Żywki Małe, Kamienna Struga.
Gospodarka
Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Kruklanki są rolnictwo i turystyka. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). W produkcji rolniczej dominuje uprawa roślin, głównie zbóż (pszenica, żyto, jęczmień, owies, pszenżyto), uprawiane są również rzepak, ziemniaki, kukurydza. Hodowane są również trzoda chlewną i bydło, choć wiele jest gospodarstw, które funkcjonują bez hodowli.
Ważną rolę w gminie odgrywa turystyka. Gmina Kruklanki położona jest na pograniczu trzech atrakcyjnych krain geograficznych, tj. Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, Mazur Garbatych i Pojezierza Ełckiego. Przez jej teren przebiega droga łącząca Giżycko z przygraniczną Gołdapią, gdzie znajduje się przejście graniczne.
Teren gminy stanowi połączenie lasów Puszczy Boreckiej, kilkunastu jezior i rzeki Sapiny rozlokowanych w malowniczym, pagórkowatym krajobrazie. Główne atrakcje turystyczne stworzyła natura. Na terenie gminy znajduje się czternaście bardzo czystych jezior z obowiązującą strefą ciszy. Największe z nich to: Gołdopiwo, Sołtmany, Kruklin i jezioro Żywy. Przez część z nich przepływa rzeka Sapina stanowiąca atrakcyjny, 26-kilometrowy szlak kajakowy, łączący jezioro Kruklin z Mamrami. Turyści wypoczywający w gminie mają możliwość ciekawego i atrakcyjnego spędzenia czasu. Czyste jeziora oferują możliwości kąpieli, uprawiania sportów wodnych i wędkarstwa. Duże i urozmaicone kompleksy leśne dają możliwości spacerów, zbierania owoców leśnych i grzybów, obserwowania zwierzyny. Na terenie gminy istnieje ciekawa ścieżka edukacyjno-przyrodnicza, a także liczne szlaki rowerowe i piesze.
Do wypoczynku na terenie gminy zachęca bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna, do której należą: ośrodki wypoczynkowe, pola namiotowe i biwakowe, gospodarstwa agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowości Kruklanki[1], Boćwinka, Brożówka, Grądy Kruklaneckie, Jeziorowskie, Jurkowo, Sołtmany, Żywki[11].
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła w 2013 roku 248. W tym 10 podmiotów należały do sektora publicznego, pozostałe 238 tworzy sektor prywatny. 53 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 23 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 27 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 13[2]. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób.
Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Gmina wiejska Kruklanki należy do Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie", Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami, Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła 199 osób[2], co stanowi 5,3% bezrobotnych w powiecie giżyckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,2% ludności[12].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach
- Gminna Biblioteka Publiczna w Kruklankach
- Świetlica Wiejska w Jeziorowskich
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Nicz na Iwana Kupała
- "Biesiada agroturystyczna"
- impreza plenerowa "Nie ma jak u Jeziorowskich"
- dożynki gminne
- Międzynarodowy Plener Rzeźbiarski nad jeziorem Gołdopiwo
Ludzie związani z gminą
- Józef Niewiński – urodzony w Spytkowie artysta rzeźbiarz, organizator plenerów rzeźbiarskich; mieszka i pracuje w Kruklankach.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Kruklanki należą[13]:
- kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach wraz z plebanią
- zespół dworski w Kruklankach
- zespół dworski w Żywkach
- cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Brożówka, Jeziorowskie
- cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w miejscowościach: Jeziorowskie, Kruklanki, Żywki.
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki rowerowe:
- szlak czarny wokół jeziora Sołtmany i Żywe (długość trasy ok. 40 km)
- szlak niebieski dookoła jeziora Gołdopiwo (długość trasy ok. 18 km)
- szlak pomarańczowy wokół jeziora Kruklin (długość trasy ok. 26 km)
- szlak zielony przez Puszczę Borecką (długość trasy ok. 36 km)
- szlak czerwony do jezior puszczańskich (długość trasy ok. 51 km)
- szlak brązowy do jeziora Dargin (długość trasy ok. 32 km)
- ścieżka rowerowa "Szlakiem Mazurskich Legend" wraz z okazałymi rzeźbami przedstawiającymi bohaterów mazurskich legend (rzeźby zostały wykonane podczas 4 plenerów rzeźbiarskich w Kruklankach nad jeziorem Gołdopiwo)
- szlaki kajakowe rzeką Sapiną: trasa Kruklin – Gołdopiwo oraz Gołdopiwo – Święcajty
- zagroda pokazowa żubrów w Wolisku
- ścieżka przyrodniczo-historyczno-edukacyjna "Odkryj z nami tajemnice Kruklanek" w Puszczy Boreckiej
- małe ranczo "Mini Zoo" w Żywkach
- Ekomuzeum "U Jeziorowskich"
- rezerwat przyrody Borki, liczne jeziora
- most kolejowy nad rzeką Sapiną, tzw. "Zwalony Most"
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kruklanki można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej gizycko.turystyka.pl oraz na stronie kruklanki.pl
Religia
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Kruklanki istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Niepubliczny Punkt Przedszkolny "Chatka Puchatka" przy Gminnym Ośrodku Kultury w Kruklankach
- Szkoła Podstawowa w Boćwince
- Zespół Szkół w Kruklankach: Szkoła Podstawowa im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Kruklankach, Gimnazjum w Kruklankach
Sport
W gminie wiejskiej Kruklanki organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Rajd Rowerowy "Szlakiem Mazurskich Legend", Rajd Polski Rajdowych Samochodowych Mistrzostw Świata, spływ kajakowy "Otwarcie rzeki Sapiny", sportowy turniej miast i gmin w ramach Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich.
Na terenie gminy działa:
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego "Puszcza Borecka" w Kruklankach
- Stowarzyszenie Miłośników wsi Kruklanki "ŻUBR"
- Stowarzyszenie Gospodarstw Agroturystycznych "Ekorozwój – Mazury"
- Stowarzyszenie Integracja "Pomocna Dłoń" w Kruklankach
- Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich "KWADRAT" w Żywkach
- Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi Boćwinka "KOŁO"
- Stowarzyszenie Miłośników Sołtman "Pięć Wysp"
- Związek Ukraińców w Polsce, koło w Kruklankach
- Sapiniaki
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:
Rezerwat przyrody:
- rezerwat Borki (232 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Kraina Wielkich Jezior Mazurskich (85527 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22860,9 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18962,76 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25340,14 ha)
Użytki ekologiczne:
- Ostoja bioróżnorodności w Puszczy Boreckie (27,87 ha)
- wyspy na jeziorze Gołdopiwo, Sołtmany i Żywy
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie wiejskiej Kruklanki znajduje się 29 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, w tym: okazy pojedynczych drzew oraz głazów narzutowych m. in. Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" z Puszczy Boreckiej[14].
Ciekawostki
Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur, utrwalenie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Urząd Gminy Kruklanki [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ W 2009 roku w gminie Kruklanki nastąpiła zmiana nazw kilku miejscowości, m.in. Jurkowo Węgorzewskie zmieniono na Jurkowo, Żabinki stały się Żabinką.
- ↑ Dz.U. 2013, poz. 200, Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części, dziennikustaw.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
- ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2013, poz. 200, Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części, dziennikustaw.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program Ochrony Środowiska Gminy Kruklanki 2004-2011, Kruklanki 2004, bip.kruklanki.pl [20.10.2014]
Strategia rozwiązywania problemów społecznych na terenie gminy Kruklanki w latach 2066-2013, Kruklanki 2006, [www.bip.kruklanki.pl/datadir/doc/bip_471161077272.doc bip.kruklanki.pl] [20.10.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
UStat Olsztyn [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Kruklanki [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Kruklanki [20.10.2014]
Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku [20.10.2014]
