Olecko: Różnice pomiędzy wersjami

	Olecko
Herb Olecka	Flaga Olecka
	; Olecko. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego [4] [dostęp: 17.12.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Olecko
Liczba ludności (2012)	16 558
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Olecko
	Położenie na mapie Polski ; Olecko
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

[wersja nieprzejrzana]

Wersja z 15:38, 17 gru 2014

Olecko (niem. Marggrabowa, Oletzko, od 1928 r. Treuburg) – miasto położone w [województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Miasto jest siedzibą gminy i powiatu. Miejscowość w 2012 roku liczyła 16 558 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Wacław Olszewski ^[1].

Położenie

Miasto jest położone na Pojezierzu Mazurskim nad rzeką Legą i jeziorem Oleckim Wielkim. Miejscowość leży w odległości 31 km od Ełku.

Dzieje miejscowości

Miasto powstało na obszarze dawnego osadnictwa [Jaćwingowie|Jaćwingów]]. Geneza powstania Olecka wiąże się z domkiem myśliwskim, w którym zatrzymywał się Albrecht Hohenzollern. Pierwsza informacja dotycząca pomysłu założenia miasta pojawiła się w 1559 roku. Zasadźcą i pierwszym sołtysem Olecka został polski szlachcic Adam Wojnowski, który pod koniec 1559 roku sprowadził pierwszych osadników na obszar przyszłego miasta. Osadnicy pochodzili z terenu Mazowsza.Przywilej lokacyjny został wystawiony 1 stycznia 1560 roku. Nazwa miasta Margrabowa została wprowadzona w celu upamiętnienia margrabiowskiego tytułu księcia Albrechta. Miasto otrzymało 111 włók. W 1565 roku istniał w Olecku młyn, wzniesiony przez sołtysa. W 1570 roku Olecko otrzymało prawo chełmińskie. Osiem lat później okręg administracyjny Margrabowa przemianowano na Olecko. W 1654 roku miała się rozpocząć budowa oleckiego zamku, siedziby starostów książęcych. W kolejnym stuleciu budowla zaczęła niszczeć. Podjęto decyzję o przekazaniu do na potrzeby stadniny państwowej. W 1822 roku zamek spłonął.

W czasie najazdów tatarskiego (1656-1657) miasto zostało ograbione i dotkliwie zniszczone przez pożar. Na początku XVIII wieku do Olecka dotarła epidemia dżumy, która zabiła 1100 mieszkańców. Kolejnym ciosem dla miejscowości były pożary (1701, 1704, 1740). Od 1714 roku w Olecko stacjonował 4. regiment kirasjerów. W roku 1752 doszło do utworzenia powiatu oleckiego. Od 1758 do 1762 roku miasto było okupowane przez wojska rosyjskie. Konfiskaty, grabieże i obowiązek utrzymania wojska poważnie nadwyrężyły lokalną gospodarkę.25 czerwca 1807 roku do Olecka wkroczyła polska dywizja pod dowództwem gen. Zajączka. W 1821 roku w mieście powołani powiatowe Towarzystwo dla Rozwoju Hodowli Bydła i Koni. Cztery lata później rozpoczął pracę Są Miejski i Okręgowy. W 1844 roku w Olecku gościł przejazdem król Fryderyk Wilhelm IV. W latach 50. powstało w mieście Powiatowa Kasa Oszczędności oraz Męskie Stowarzyszenie Śpiewacze. W 1860 roku Olecko otrzymało własny urząd pocztowy. W latach 1866-1867 na miasto spadła epidemia tyfusu, która rozprzestrzeniała się szybko za sprawą klęski głodu. W tym okresie powołany zostaje sierociniec dla dzieci im. Ballnusa. W 1879 roku miasto uzyskuje połączenie kolejowe Gołdap-Olecko-Ełk. W 1880 roku działalność w Olecku rozpoczyna Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego. Cztery lata później Wilhelm Czygan wydaje pierwszy numer lokalnej gazety "Oletzkoer Zeitung". W 1905 roku wzniesiono budynek szpitala powiatowego. W 1914 roku otwarto natomiast Średnią Szkołę Żeńską.

W czasie I wojny światowej Olecko było dwukrotnie zajmowane przez Rosjan. Olecko nie ucierpiało jednak szczególnie na skutek działań wojennych. W czasie plebiscytu w 1920 roku w mieście bezwględną większość głosów oddano za Niemcami.Osiem lat później zwycięstwo plebiscytowe upamiętniono poprzez zmianę nazwy miasta na Treuburg. W latach 30. wzniesiono budynek nowego szpitala i kilkadziesiąt domków robotniczych. W 1939 roku w Olecku uruchomiono zajazd "Dworek Mazurski". W styczniu 1945 roku do miasta wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej.

W 2010 roku miasto obchodziło 450-lecie powstania. Olecko jest siedzibą Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego oraz Powiatowego Inspektorat Weterynarii.

Olecko. Budynek starostwa powiatowego [2] [dostęp: 17.1.22014]

Olecko. Zabytkowy budynek mieszkalny przy ul. Armii Krajowej 26 [3] [dostęp: 17.12.2014]

Gospodarka

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Jan Moneta (1659–1735) -lektor języka polskiego w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku, autor podręcznika do nauki języka polskiego
Krzysztof Piłat
Jan Karol Sembrzycki
Marek Gałązka
Wacław Klejmont
Waldemar Bronakowski
Władysław Żurowski
Janina Anuszkiewicz
Zofia Nowikowska

Sport

Edukacja

Turystyka

Zabytki

Pomnik ku czci żołnierzy poległych w wojnie z Austrią i Francją
Teren parku miejskiego wraz z zabudową (kawiarnia, łazienki, stadion, pomost, skocznie, altana) z lat 1920-1930
Domy przy ul.Armii Krajowej z 2. połowy XIX w.
Cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX w.
Budynek starostwa wraz zterenem dawnego zamku
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
Domy przy ul. Grunwaldzkiej, Mazurskiej i Kolejowej z 2. połowy XIX oraz z przełomu XIX i XX w.
Domy przy ul. Nocznickiego, koniec XIX, początek XX w.
Domy przy pl. Wolności, koniec XIX, początek XX w.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Demby Ryszard, Olecko: czasy, ludzie, zdarzenia, Olecko 2000.
Demby Ryszard, W straduńskiej puszczy: z dziejów osadnictwa na ziemi oleckiej, Olecko 1998.
Demby Ryszard, Ziemia Olecka w pierwszych latach po II wojnie światowej, Olecko 1994.
Dziedzictwo kulturowe ziemi oleckiej, red.Janina Anuszkiewicz, wstęp Krystyna Wisnziewska, Olecko 2003.
Dzieje Olecka 1560-2010, kom red. Stanisław Achremczyk i in., Olecko 2010.
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, kom. red. Aleksander Chilecki i in., Olsztyn 1974.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Ludność. Stan i struktura [dostęp: 14.12.2014].
Oficjalna strona Gminy i Miasta [dostęp: 14.12.2014].
Ośrodek Kultury "Mazury Garbate" w Olecku [dostęp: 14.12.2014].
Oficjalna Strona Urzędu Miasta w Olecku] [dostęp: 14.12.2014].

Przypisy

↑ http://www.um.olecko.pl/strona-1-urzad_miejski.html [dostęp: 17.12.2014].

Zobacz też

[1] ttp://www.um.olecko.pl/strona-1-urzad_miejski.html [dostęp: 17.12.2014].

[1]

Wersja z 15:37, 17 gru 2014 (pokaż źródło) Emes (dyskusja \| edycje) (→‎Dzieje miejscowości) ← poprzednia edycja		Wersja z 15:38, 17 gru 2014 (pokaż źródło) Emes (dyskusja \| edycje) (→‎Bibliografia) następna edycja →
Linia 165:		Linia 165:
	<br/>		<br/>

−	[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olecki]] [[Kategoria: Gmina Olecko (miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Miasta]]	+	[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olecki]] [[Kategoria: Gmina Olecko (miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Inne obiekty architektury]]